Nằm sâu trong Thư viện Sách và Bản thảo
quý hiếm của Beinecke tại Yale
là bản lưu duy nhất
của một cuốn sách 240 trang.
Phương pháp định tuổi bằng cacbon
dẫn tới năm 1420,
những trang giấy giả da với
dòng chữ viết tay lặp lại
và hình vẽ bằng tay có vẻ như
bị đánh cắp từ một giấc mơ.
Những loài cây thật và tưởng tượng,
những lâu đài trôi nổi,
những người phụ nữ đang tắm,
các biểu đồ chiêm tinh học,
các vòng tròn cung hoàng đạo,
và các mặt trăng và mặt trời
có các khuôn mặt đi kèm chữ viết.
Cuốn sách khổ 24x16 centimet này
được gọi là Bản thảo Voynich,
và nó là một trong những bí ẩn
lớn nhất lịch sử chưa có lời giải.
Vì sao vậy?
Không ai có thể hiểu được
nó nói điều gì.
Cái tên xuất phát từ Wilfrid Voynich,
một người bán sách ở xứ Ba Lan bắt gặp
tài liệu ở đại học Jesuit
tại Ý vào năm 1912
Ông ấy đã bối rối.
Ai đã viết nó?
Nó được viết ra ở đâu?
Những từ ngữ kỳ lạ và hình vẽ
đầy rung động này đại diện cái gì?
Những trang sách chứa đựng bí mật gì?
Ông ấy đã mua bản thảo
từ các linh mục thiếu tiền ở đại học,
và sau cùng thì đưa nó tới Mỹ,
nơi mà các chuyên gia tiếp tục bị bối rối
trong suốt hơn một thế kỷ.
Các chuyên gia giải mã nói rằng chữ viết
có tất cả đặc điểm
của một ngôn ngữ thực sự,
chỉ có điều đó là loại
chưa ai từng thấy trước đây.
Điều làm nó có vẻ chân thật là
trong các ngôn ngữ thực thụ,
các chữ cái và nhóm chữ cái xuất hiện
với tần suất không đổi,
và ngôn ngữ trong bản thảo Voynich
có quy luật mà bạn không thể tạo
từ một chương trình tạo ký tự ngẫu nhiên.
Ngoài ta, ta biết hơn một chút
so với thứ ta nhìn thấy.
Các chữ cái thay đổi
theo bút pháp và chiều cao.
Một vài được mượn từ kiểu viết khác,
nhưng rất nhiều chữ cái là độc nhất.
Những chữ cái cao hơn
được gọi là các ký tự giá treo.
Khắp bản thảo được trang trí cẩn thận
với các vật giống cuộn giấy.
Có vẻ như nó được viết bởi hai
bàn tay hay nhiều hơn,
với bức vẽ được làm
bởi một bên khác nữa.
Qua nhiều năm, ba giả thuyết chính
nổi bật về văn bản của bản thảo.
Giả thuyết đầu là
nó được viết bằng mật mã,
một mật mã bí mật được thiết kế có chủ ý
để giấu ý nghĩa bí mật.
Giả thuyết thứ hai là
bản thảo là một trò lừa đảo
được viết không có ý nghĩa
để lừa tiền từ một người mua cả tin.
Có vài nghi ngờ tác giả là
một kẻ bịp bợm thời trung cổ.
Một vài người khác thì cho
đó chính là Voynich.
Giả thuyết thứ ba là bản thảo được viết
bởi một ngôn ngữ thực thụ,
nhưng là loại ngôn ngữ
chưa được biết tới.
Có lẽ các học giả thời Trung cổ
đang cố tạo ra một bảng chữ cái
cho một loại ngôn ngữ được nói
nhưng chưa được viết.
Trong trường hợp đó, bản thảo Voynich
có lẽ như là bản thảo Rongorongo
được tạo ra trên đảo Phục sinh,
giờ không thể đọc nổi sau khi
nền văn hóa tạo ra nó sụp đổ.
Dù không ai có thể đọc nổi
bản thảo Voynich,
điều đó không ngăn mọi người
đoán ý nghĩa của nó.
Những người tin vào bản thảo
là nỗ lực để tạo ra
một loại ngôn ngữ viết mới
suy đoán nó có thể
là một cuốn Bách khoa toàn thư
chứa những kiến thức
của nền văn hóa tạo ra nó.
Những người khác tin nó được viết bởi
nhà triết học thế kỷ 13 Roger Bacon,
người cố gắng hiểu
định luật toàn thể của ngữ pháp,
hoặc ở thế kỷ 16 bởi nhà thần bí
thuộc triều Elizabeth John Dee,
chuyên gia giả kim thuật và bói toán.
Những giả thuyết là quyển sách được viết
bởi một nhóm phù thủy người Ý,
hoặc thậm chí
bởi những người trên Sao Hỏa.
Sau 100 năm thất vọng,
các nhà khoa học gần đây đã
làm sáng tỏ một chút về bí ẩn.
Bước đột phá đầu tiên là
phương pháp định tuổi bằng cacbon.
Và, các nhà khoa học đương đại
đã tìm ra nguồn gốc của bản thảo
quay trở về thời Rome và Prague
đến đầu năm 1612,
khi nó có lẽ được truyền từ
Hoàng đế của đế quốc La Mã Rudolf II
cho bác sĩ của mình, Jacobus Sinapius.
Ngoài những sự đột phá lịch sử này,
các nhà nghiên cứu ngôn ngữ gần đây
đã đề xuất một nhận dạng tạm thời
của một vài lời trong bản thảo.
Có thể các chữ cái bên cạnh bảy ngôi sao
đánh vần là Tauran,
một cái tên cho sao Kim Ngưu,
một chòm sao gồm bảy ngôi sao
gọi là chòm sao Pleiades?
Có thể từ này có nghĩa là Centaurun
cho cây Centauria trong bức ảnh?
Có thể, nhưng tiến triển đang khá chậm.
Nếu ta có thể phá được mã của nó,
ta sẽ tìm được cái gì?
Nhât ký giấc mơ của
nhà vẽ tranh minh họa thế kỷ 15?
Một đống thứ vô nghĩa?
Hay thông tin thất lạc
về nền văn hóa bị lãng quên?
Bạn nghĩ nó là gì?
Bài giảng bởi Stephen Bax.
Kể chuyện bởi Pen-Pen Chen.
Âm nhạc bởi Wonder Boy Audio.
Hoạt hình bởi TED-Ed.