WEBVTT

00:00:06.679 --> 00:00:10.689
Եյլի համալսարանի Բեյնեկե հազվագյուտ 
գրքերի ու ձեռագրերի գրադարանում

00:00:10.689 --> 00:00:14.899
գտնվում է 240 էջ ունեցող գրքի 
միակ օրինակը:

00:00:14.899 --> 00:00:17.523
Ըստ վերջերս արված ածխածնային անալիզի,
այն գրվել է 1420թ,

00:00:17.523 --> 00:00:20.524
որի մոմաթղթե էջերը լի են հանգույցանման
ձեռագրով գրված տեքստերով

00:00:20.524 --> 00:00:23.979
և կարծես ինչ-որ մեկի երազից վերցված
նկարներով:

00:00:23.979 --> 00:00:25.733
Իրական և երևակայելի բույսեր,

00:00:25.733 --> 00:00:27.350
թռչող ամրոցներ,

00:00:27.350 --> 00:00:28.762
լոգանք ընդունող կանայք,

00:00:28.762 --> 00:00:30.263
աստղագիտական դիագամներ,

00:00:30.263 --> 00:00:31.499
կենդանակերպի նշաններ,

00:00:31.499 --> 00:00:37.010
մարդկային դեմքերով արևներ ու լուսիններ,
որոնք պատկերված են տեքստերի կողքին:

00:00:37.010 --> 00:00:41.540
Այս 24x16 սմ չափսերով գիրքը
կոչվում է Վոյնիչի ձեռագիր,

00:00:41.540 --> 00:00:44.649
և համարվում է պատմության չբացահայտված
ամենամեծ առեղծվածներից մեկը:

00:00:44.649 --> 00:00:45.890
Իսկ ո՞րն է պատճառը:

00:00:45.890 --> 00:00:49.261
Ոչ ոք չի կարողանում հասկանալ, թե ինչ է 
այնտեղ գրված:

00:00:49.261 --> 00:00:51.190
Այն իր անունը ստացել է Վիլֆրիդ Վոյնիչից՝

00:00:51.190 --> 00:00:54.660
լեհ գրքավաճառից, ով գտել էր այն
Հեզիտական մի քոլեջում՝

00:00:54.660 --> 00:00:56.769
Իտալիայում, 1912 թվականին:

00:00:56.769 --> 00:00:57.941
Նա շփոթված էր:

00:00:57.941 --> 00:00:59.011
Ո՞վ է գրքի հեղինակը:

00:00:59.011 --> 00:01:00.431
Որտե՞ղ է այն գրվել:

00:01:00.431 --> 00:01:04.120
Ի՞նչ են այս տարօրինակ բառերն ու վառ
պատկերները նշանակում:

00:01:04.120 --> 00:01:06.691
Ի՞նչ հանելուկ է թաքնված գրքի էջերում:

00:01:06.691 --> 00:01:09.671
Նա գնեց գիրքը քոլեջի աղքատ քահանայից

00:01:09.671 --> 00:01:11.572
և ի վերջո բերեց այն ԱՄՆ,

00:01:11.572 --> 00:01:15.781
որտեղ ավելի քան մեկ դար մասնագետները
դրա շուրջ գլուխ են կոտրում:

00:01:15.781 --> 00:01:17.701
Գաղտնագրեր ուսումնասիրողներն ասում են,

00:01:17.701 --> 00:01:20.081
որ տեքստն ունի իրական լեզվի 
բոլոր հատկանիշները,

00:01:20.081 --> 00:01:22.651
պարզապես այդ լեզվի մասին ոչ ոք 
երբևէ չի լսել:

00:01:22.651 --> 00:01:25.391
Ի ապացույց դրան, գոյություն ունեցող
լեզուներում

00:01:25.391 --> 00:01:29.391
տառերն ու տառերի խմբերը կիրառվում են
որոշակի հաճախականությամբ,

00:01:29.391 --> 00:01:31.511
իսկ Վոյնիչի ձեռագրի լեզուն

00:01:31.511 --> 00:01:35.342
ունի նշաններ, որոնք հնարավոր չէ 
գրել պատահականորեն:

00:01:35.342 --> 00:01:38.712
Բացի այդ, մենք շատ ավելի շատ բան գիտենք,
քան տեսնում ենք:

00:01:38.712 --> 00:01:41.244
Տառերը տարբերվում են գրության ոճով
և չափսերով:

00:01:41.244 --> 00:01:44.943
Մի քանիսը փոխառված են այլ գրերից,
բայց մեծ մասն իր նմանը չունի:

00:01:44.943 --> 00:01:48.262
Համեմատած մեծ տառերը կոչվել են 
«կախաղան-տառեր»:

00:01:48.262 --> 00:01:50.482
Ձեռագիրը ամբողջությամբ զարդարված է

00:01:50.482 --> 00:01:52.592
ոլորանման զարդանախշերով:

00:01:52.592 --> 00:01:55.213
Թվում է, թե այն գրել են երկու կամ 
ավել մարդիկ,

00:01:55.213 --> 00:01:58.273
իսկ նկարչությունն արված է ընդհանրապես
մեկ ուրիշի կողմից:

00:01:58.273 --> 00:02:03.693
Տարիների ընթացքում ձեռագրի վերաբերյալ 3
վարկած է ձևավորվել:

00:02:03.693 --> 00:02:06.042
Առաջինն այն է, որ այն գրված է
ծածկագրով,

00:02:06.042 --> 00:02:10.183
որն իր մեջ գաղտնի միտք է թաքցնում:

00:02:10.183 --> 00:02:13.335
Ըստ երկրորդի, այն կեղծիք է և գրված է
գոյություն չունեցող լեզվով՝

00:02:13.335 --> 00:02:16.213
դյուրահավատ 
գնորդից գումար կորզելու համար:

00:02:16.213 --> 00:02:19.133
Ոմանք կարծում են, որ գրքի հեղինակը
մի միջնադարյան խաբեբա է:

00:02:19.133 --> 00:02:22.793
Ոմանք էլ գտնում են, որ հեղինակը հենց
Վոյնիչն էր:

00:02:22.793 --> 00:02:26.523
Ըստ երրորդ տեսակետի էլ, ձեռագիրը գրվել է
իրական լեզվով,

00:02:26.523 --> 00:02:28.695
սակայն մինչ այժմ անհայտ այբուբենով:

00:02:28.695 --> 00:02:33.284
Գուցե միջնադարյան գիտնականները ձգտում էին
ստեղծել այբուբեն մի այնպիսի լեզվի համար,

00:02:33.284 --> 00:02:35.123
որով խոսում, բայց դեռ չէին գրում:

00:02:35.123 --> 00:02:38.844
Այդ դեպքում Վոյնիչի ձեռագիրը կարող է 
նմանվել ռոնգոռոնգո գրին՝

00:02:38.844 --> 00:02:40.684
ստեղծված Զատկի կղզում,

00:02:40.684 --> 00:02:45.005
որն այդ քաղաքակրթության 
կործանումից հետո դարձավ անընթեռնելի:

00:02:45.005 --> 00:02:47.834
Չնայած նրան, որ ոչ ոք չի կարող կարդալ
Վոյնիչի ձեռագիրը,

00:02:47.834 --> 00:02:50.895
մարդիկ մշտապես փորձում են 
գուշակել, թե ինչ է գրված այնտեղ:

00:02:50.895 --> 00:02:54.343
Մարդիկ, ովքեր հավատում են, որ ձեռագիրը
այբուբեն ստեղծելու փորձ էր

00:02:54.343 --> 00:02:56.995
գտնում են, որ այն հավանաբար
հանրագիտարան է,

00:02:56.995 --> 00:03:00.285
որ պարունակում է այն ստեղծած մշակույթի
մասին ամբողջ տեղեկությունը:

00:03:00.285 --> 00:03:04.406
Մյուսները գտնում են, որ այն գրվել է 13-րդ 
դարի փիլիսոփա Ռոջեր Բեքոնի կողմից,

00:03:04.406 --> 00:03:08.127
ով ձգտում էր հասկանալ քերականության
համընդհանուր օրենքները,

00:03:08.127 --> 00:03:12.496
կամ էլ 16-րդ դարի եղիսաբեթյան շրջանի
միստիկ գրող Ջոն Դիի կողմից,

00:03:12.496 --> 00:03:15.257
ով զբաղվում էր ալքիմիայով և 
կանխագուշակությամբ:

00:03:15.257 --> 00:03:19.073
Ըստ որոշ ծայրահեղ տեսությունների գիրքը
գրել են Իտալիայի վհուկները

00:03:19.073 --> 00:03:22.296
կամ էլ նույնիսկ այլմոլորակայինները:

00:03:22.296 --> 00:03:24.116
100 տարի տևող փնտրտուքներից հետո

00:03:24.116 --> 00:03:27.576
գիտնականները մի փոքր լույս
են սփռել գաղտնիքի վրա:

00:03:27.576 --> 00:03:30.193
Բեկումնալից էր ածխածնային 
անալիզը:

00:03:30.193 --> 00:03:33.666
Ժամանակակից պատմաբանները նաև գտել
են ձեռագրի սկզբնաղբյուրն ու անցած ուղին՝

00:03:33.666 --> 00:03:37.546
1612 թ. այն եղել է Հռոմում և Պրահայում,

00:03:37.546 --> 00:03:41.287
և հավանաբար Սուրբ Հռոմեական կայսրության
կայսեր Ռուդուլֆ II-ի կողմից

00:03:41.287 --> 00:03:44.477
փոխանցվել իր բժիշկ Հակոբ Սինապիուսին:

00:03:44.477 --> 00:03:46.801
Ի հավելում պատմական այս բեկումնալից
դեպքերի

00:03:46.801 --> 00:03:50.527
լեզվաբանները կարծես թե գտել են
ձեռագրի որոշ բառերի

00:03:50.527 --> 00:03:53.698
նախնական իմաստները:

00:03:53.698 --> 00:03:56.938
Հնարավո՞ր է արդյոք, որ այս 7 աստղերի
կողքին գրված բառը լինի Tauran,

00:03:56.938 --> 00:04:00.343
դա Ցլի անվանումն է, Պլեադա 
կոչվող համաստեղության մեջ,

00:04:00.343 --> 00:04:02.437
որը ներառում է 7 աստղ:

00:04:02.437 --> 00:04:06.807
Կարո՞ղ է այս բառը լինել Centaurun,
նշանակելով Centaurea բույսը՝ տերեփուկը:

00:04:06.807 --> 00:04:09.698
Միգուցե, սակայն նման առաջխաղացումը
դանդաղ է:

00:04:09.698 --> 00:04:12.527
Ի՞նչ կգտնենք, եթե կարողանանք
գաղտնազերծել գրվածը:

00:04:12.527 --> 00:04:14.959
15-րդ դարում ապրող նկարչի 
երազների գի՞րքը:

00:04:14.959 --> 00:04:16.692
Մի փունջ անհեթեթությու՞ն:

00:04:16.692 --> 00:04:19.488
Թե՞ մի մոռացված մշակույթի անհետ կորած
գիտելիքները:

00:04:19.488 --> 00:04:21.477
Իսկ դուք ի՞նչ եք կարծում: