1
00:00:01,480 --> 00:00:03,376
Zapnijcie pasy,

2
00:00:03,400 --> 00:00:05,376
lecimy na Marsa.

3
00:00:05,400 --> 00:00:07,496
Nie tylko kilku astronautów,

4
00:00:07,520 --> 00:00:10,656
ale tysiące ludzi skolonizuje Marsa.

5
00:00:10,680 --> 00:00:13,800
Zrobią to niebawem.

6
00:00:14,640 --> 00:00:17,536
Niektórzy z was będą pracować
w projektach na Marsie

7
00:00:17,560 --> 00:00:21,260
i gwarantuję, że niektóre
z waszych dzieci zamieszkają tam.

8
00:00:21,760 --> 00:00:24,136
To pewnie brzmi absurdalnie,

9
00:00:24,160 --> 00:00:27,040
więc powiem wam,
jak i kiedy to się stanie.

10
00:00:27,760 --> 00:00:30,976
Ale najpierw chciałbym
omówić oczywiste pytanie:

11
00:00:31,000 --> 00:00:33,049
dlaczego do licha mielibyśmy to robić?

12
00:00:33,640 --> 00:00:34,856
12 lat temu

13
00:00:34,880 --> 00:00:38,696
wygłosiłem prelekcję TED 
o 10 przyczynach nagłego końca świata.

14
00:00:38,720 --> 00:00:43,496
Jesteśmy bezbronni wobec
kaprysów własnej galaktyki.

15
00:00:43,520 --> 00:00:47,096
Jedna duża asteroida
może zmieść nas na zawsze.

16
00:00:47,120 --> 00:00:50,576
Aby przetrwać, musimy 
sięgnąć poza własną planetę.

17
00:00:50,600 --> 00:00:52,816
Pomyślicie, jaka byłaby to tragedia,

18
00:00:52,840 --> 00:00:55,800
gdyby wszystkie ludzkie osiągnięcia
zostały nagle unicestwione.

19
00:00:55,800 --> 00:00:58,736
Jest jeszcze jeden powód, 
dla którego trzeba tam lecieć:

20
00:00:58,760 --> 00:01:01,696
odkrywanie jest w naszym DNA.

21
00:01:01,720 --> 00:01:05,176
Ludzie wyewoluowali w Afryce
dwa miliony lat temu,

22
00:01:05,200 --> 00:01:10,016
a potem stopniowo, lecz pewnie
rozprzestrzenili się po całej planecie,

23
00:01:10,040 --> 00:01:13,536
sięgając w głąb dziczy,
daleko poza własne horyzonty.

24
00:01:13,560 --> 00:01:15,160
To jest w nas.

25
00:01:15,840 --> 00:01:17,520
Dobrze im się powodziło.

26
00:01:18,240 --> 00:01:22,136
Niektóre z wielkich osiągnięć
cywilizacji i technologii

27
00:01:22,160 --> 00:01:24,080
pojawiły się dzięki eksploracjom.

28
00:01:24,350 --> 00:01:26,536
Moglibyśmy zrobić wiele dobrego

29
00:01:26,560 --> 00:01:30,460
za pieniądze potrzebne do założenia
prosperującej kolonii na Marsie.

30
00:01:30,880 --> 00:01:35,440
Owszem, należy lepiej
dbać o naszą własną planetę.

31
00:01:36,120 --> 00:01:41,080
Owszem, martwię się, że zniszczymy
Marsa, tak jak zniszczyliśmy Ziemię.

32
00:01:41,700 --> 00:01:43,936
Ale zastanówcie się
przez chwilę, co się działo,

33
00:01:43,960 --> 00:01:48,896
gdy John F. Kennedy ogłosił,
że człowiek stanie na Księżycu.

34
00:01:48,920 --> 00:01:52,320
Poderwał całe pokolenie do marzeń.

35
00:01:53,400 --> 00:01:56,336
Pomyślcie, jak inspirujące 
będzie lądowanie na Marsie.

36
00:01:56,360 --> 00:01:59,096
Może wtedy spojrzymy na Ziemię

37
00:01:59,120 --> 00:02:02,496
i zobaczymy tam jedną ludzkość,
wspólnotę ludzi, zamiast wielu,

38
00:02:02,520 --> 00:02:05,056
może wtedy, próbując przetrwać na Marsie,

39
00:02:05,080 --> 00:02:07,496
spojrzymy na Ziemię

40
00:02:07,520 --> 00:02:10,630
i zdamy sobie sprawę, jak cenna 
jest nasza rodzima planeta.

41
00:02:11,520 --> 00:02:16,440
Opowiem o niezwykłej 
przygodzie, która nas czeka.

42
00:02:17,040 --> 00:02:18,296
Ale najpierw

43
00:02:18,320 --> 00:02:20,920
kilka fascynujących faktów
o tym, gdzie zmierzamy.

44
00:02:22,040 --> 00:02:26,416
To zdjęcie pokazuje rzeczywiste
wymiary Marsa w porównaniu do Ziemi.

45
00:02:26,440 --> 00:02:28,336
Mars nie jest naszą siostrzaną planetą.

46
00:02:28,360 --> 00:02:31,136
Jest ponad połowę mniejszy niż Ziemia,

47
00:02:31,160 --> 00:02:34,256
a mimo to powierzchnia,

48
00:02:34,256 --> 00:02:35,896
na której można stanąć,

49
00:02:35,920 --> 00:02:39,856
jest równa tej, na której
można stanąć na Ziemi,

50
00:02:39,880 --> 00:02:42,610
bo Ziemię w większości pokrywa woda.

51
00:02:43,000 --> 00:02:45,296
Atmosfera na Marsie jest bardzo cienka.

52
00:02:45,320 --> 00:02:47,896
100 razy cieńsza niż na Ziemi

53
00:02:47,920 --> 00:02:51,920
i nie można w niej oddychać, 
w 96% składa się z dwutlenku węgla.

54
00:02:52,760 --> 00:02:54,376
Jest tam bardzo zimno.

55
00:02:54,400 --> 00:02:57,376
Średnia temperatura 
to minus 63 stopnie Celsjusza,

56
00:02:57,400 --> 00:03:00,560
choć wahania temperatur są dość spore.

57
00:03:00,910 --> 00:03:03,896
Dzień na Marsie jest prawie
tak długi jak na Ziemi,

58
00:03:03,920 --> 00:03:05,840
plus około 39 minut.

59
00:03:06,440 --> 00:03:11,480
Pory roku i lata na Marsie
są dwa razy dłuższe niż na Ziemi.

60
00:03:12,000 --> 00:03:16,656
Jeśli chcielibyście kiedyś
rozwinąć skrzydła i polecieć,

61
00:03:16,680 --> 00:03:19,496
Mars ma znacznie mniejszą
grawitację niż Ziemia,

62
00:03:19,520 --> 00:03:20,776
to miejsce,

63
00:03:20,800 --> 00:03:23,960
gdzie można przeskoczyć 
nad samochodem zamiast go obejść.

64
00:03:24,120 --> 00:03:27,776
Mars jest nie zbyt podobny do Ziemi,

65
00:03:27,800 --> 00:03:32,560
ale jest jednym z najodpowiedniejszych
miejsc do życia w Układzie Słonecznym,

66
00:03:33,360 --> 00:03:34,856
Gdzie tkwi problem?

67
00:03:34,880 --> 00:03:37,056
Mars jest daleko,

68
00:03:37,080 --> 00:03:41,920
tysiąc razy dalej niż Księżyc.

69
00:03:42,560 --> 00:03:46,336
Księżyc oddalony jest o 405 000 km,

70
00:03:46,360 --> 00:03:50,000
załodze Apolla dotarcie tam zajęło 3 dni.


71
00:03:50,720 --> 00:03:53,856
Mars jest 405 milionów km stąd.

72
00:03:53,880 --> 00:03:56,136
Dotarcie do niego zajęłoby 8 miesięcy,

73
00:03:56,160 --> 00:03:57,440
240 dni.

74
00:03:58,080 --> 00:04:00,656
I to tylko, jeśli wylecimy 
w bardzo konkretnym dniu

75
00:04:00,680 --> 00:04:02,416
i czasie.

76
00:04:02,440 --> 00:04:04,416
Raz na dwa lata,

77
00:04:04,440 --> 00:04:07,616
gdy Mars i Ziemia są tak ustawione,

78
00:04:07,640 --> 00:04:11,560
że dystans do pokonania jest najkrótszy.

79
00:04:12,640 --> 00:04:17,720
240 dni to długi czas do spędzenia 
z kolegami w wąskiej puszce.

80
00:04:18,800 --> 00:04:22,856
Na razie nasze doświadczenie
w lotach na Marsa nie jest imponujące.

81
00:04:22,880 --> 00:04:25,696
My, Rosjanie, Europejczycy, Japończycy,

82
00:04:25,720 --> 00:04:27,056
Chińczycy i Hindusi

83
00:04:27,080 --> 00:04:29,656
wysłaliśmy tam 44 rakiety,

84
00:04:29,680 --> 00:04:33,216
większość z nich zaginęła
albo się rozbiła.

85
00:04:33,240 --> 00:04:36,840
Tylko około jedna trzecia misji
zakończyła się powodzeniem.

86
00:04:37,760 --> 00:04:42,120
Obecnie nie mamy rakiety 
na tyle dużej, by tam dotrzeć.

87
00:04:43,080 --> 00:04:45,176
Kiedyś taką mieliśmy, Saturn V.

88
00:04:45,200 --> 00:04:47,816
Kilka rakiet tego typu zabrałoby nas tam.

89
00:04:47,840 --> 00:04:51,296
Była to najwspanialsza maszyna
kiedykolwiek zbudowana przez ludzi,

90
00:04:51,320 --> 00:04:53,890
ta rakieta zabrała nas na Księżyc.

91
00:04:54,120 --> 00:04:56,860
Ale ostatni Saturn V posłużył w 1973 roku,

92
00:04:56,860 --> 00:04:59,640
do uruchomienia stacji kosmicznej Skylab.

93
00:04:59,640 --> 00:05:02,256
Postanowiliśmy zbudować coś,
co nazywamy wahadłowcem,

94
00:05:02,280 --> 00:05:05,920
zamiast kontynuować misję na Marsa,
po wylądowaniu na Księżycu.

95
00:05:06,300 --> 00:05:08,136
Największa rakieta, jaką mamy obecnie,

96
00:05:08,160 --> 00:05:11,160
jest o połowę za mała, by lecieć na Marsa.

97
00:05:13,330 --> 00:05:15,216
Dotarcie tam nie będzie łatwe,

98
00:05:15,240 --> 00:05:18,400
nasuwa się interesujące pytanie:

99
00:05:19,560 --> 00:05:23,760
jak szybko pierwszy człowiek 
rzeczywiście tam wyląduje?

100
00:05:25,160 --> 00:05:29,496
Niektórzy eksperci uważają, 
że jeśli dotrzemy tam do 2050,

101
00:05:29,520 --> 00:05:31,440
to będzie to całkiem dobre osiągnięcie.

102
00:05:31,840 --> 00:05:37,720
Obecnie NASA twierdzi, 
że zabierze tam ludzi do 2040 roku,

103
00:05:38,280 --> 00:05:39,480
Może i tak.

104
00:05:40,600 --> 00:05:45,696
Uważam, że mogą zabrać ludzi
na orbitę Marsa do 2035.

105
00:05:45,720 --> 00:05:46,976
Ale szczerze,

106
00:05:47,000 --> 00:05:51,736
nie sądzę by w 2035 roku zawracali 
sobie głowę wysyłaniem rakiety na Marsa,

107
00:05:51,760 --> 00:05:53,736
bo już tam będziemy.

108
00:05:53,760 --> 00:05:56,720
Wylądujemy na Marsie w 2027 roku.

109
00:05:58,280 --> 00:05:59,370
A powodem jest

110
00:05:59,370 --> 00:06:01,906
człowiek zdeterminowany, by to zrobić.

111
00:06:01,906 --> 00:06:07,080
Nazywa się Elon Musk,
jest dyrektorem Tesla Motors i SpaceX.

112
00:06:07,920 --> 00:06:12,976
Powiedział, że wylądujemy
na Marsie do 2025 roku,

113
00:06:13,000 --> 00:06:15,896
ale Elon Musk jest 
większym optymistą niż ja,

114
00:06:15,920 --> 00:06:17,416
i dzięki naszemu podobieństwu,

115
00:06:17,440 --> 00:06:20,080
daję mu kilka lat na zapas.

116
00:06:20,960 --> 00:06:22,376
Mimo to,

117
00:06:22,400 --> 00:06:23,736
trzeba zadać sobie pytanie,

118
00:06:23,760 --> 00:06:27,640
czy ten facet rzeczywiście 
zrobi to do 2025 czy 2027 roku?

119
00:06:28,760 --> 00:06:32,440
Spójrzmy perspektywicznie 
na dokonania Muska w ostatniej dekadzie.

120
00:06:33,200 --> 00:06:34,960
Na jakim etapie był 10 lat temu?

121
00:06:35,360 --> 00:06:37,616
To pojazd elektryczny Tesla.

122
00:06:37,640 --> 00:06:41,296
W 2005 roku wielu ludzi 
z przemysłu samochodowego mówiło,

123
00:06:41,320 --> 00:06:45,380
że nie będziemy mieć przyzwoitego
samochodu elektrycznego przez 50 lat.

124
00:06:48,280 --> 00:06:49,560
Kiedy to było?

125
00:06:50,120 --> 00:06:53,296
To Falcon 9, rakieta firmy SpaceX,

126
00:06:53,320 --> 00:06:57,696
wynosząca 6 ton zapasów
na Międzynarodową Stację Kosmiczną.

127
00:06:57,720 --> 00:06:58,936
10 lat temu,

128
00:06:58,960 --> 00:07:03,520
SpaceX nie wystrzeliwał żadnych rakiet.

129
00:07:04,600 --> 00:07:07,136
Myślę, że można się założyć,

130
00:07:07,160 --> 00:07:10,216
że osoba rewolucjonizująca
przemysł samochodowy

131
00:07:10,240 --> 00:07:11,456
w mniej niż 10 lat,

132
00:07:11,480 --> 00:07:17,296
która tworzy firmę rakietową 
w mniej niż 10 lat,

133
00:07:17,320 --> 00:07:19,560
jest w stanie zabrać nas 
na Marsa do 2027 roku.

134
00:07:20,760 --> 00:07:23,736
Musicie wiedzieć,

135
00:07:23,760 --> 00:07:27,400
że rządy i roboty 
już nie kontrolują tej gry.

136
00:07:28,040 --> 00:07:30,416
Prywatne firmy skaczą w kosmos

137
00:07:30,440 --> 00:07:32,880
i z przyjemnością wezmą was na Marsa.

138
00:07:33,800 --> 00:07:36,760
Tu pojawia się wielkie pytanie.

139
00:07:37,400 --> 00:07:39,400
Czy na prawdę możemy tam mieszkać?

140
00:07:40,680 --> 00:07:44,856
Może NASA nie weźmie nas tam do 2040 roku,

141
00:07:44,880 --> 00:07:47,446
może dotrzemy tam na długo przed nimi,

142
00:07:47,446 --> 00:07:51,960
ale podjęli się rozwiązania,
jak można tam przetrwać.

143
00:07:52,880 --> 00:07:54,896
Spójrzmy na ten problem z tej strony.

144
00:07:54,920 --> 00:07:57,026
Co jest potrzebne, by przeżyć na Ziemi?

145
00:07:57,026 --> 00:08:00,216
Jedzenie, woda, schronienie, odzież.

146
00:08:00,240 --> 00:08:02,736
A na Marsie?

147
00:08:02,760 --> 00:08:04,960
To samo, co wyżej, plus tlen.

148
00:08:06,160 --> 00:08:10,256
Spójrzmy na najważniejszą rzecz na liście.

149
00:08:10,280 --> 00:08:13,296
Woda jest podstawą każdego znanego życia,

150
00:08:13,320 --> 00:08:17,896
jest za ciężka do transportu 
z Ziemi na Marsa.

151
00:08:17,920 --> 00:08:22,560
Trzeba znaleźć wodę, 
by życie tam się powiodło.

152
00:08:23,840 --> 00:08:26,336
Mars wygląda na bardzo suchy,

153
00:08:26,360 --> 00:08:29,176
jakby cała planeta była pustynią.

154
00:08:29,200 --> 00:08:31,216
Ale okazuje się, że nie jest.

155
00:08:31,240 --> 00:08:36,456
Sama gleba składa się nawet w 60% z wody.

156
00:08:36,480 --> 00:08:41,416
Sondy latające wokół Marsa pokazują,

157
00:08:41,440 --> 00:08:43,976
to prawdziwe zdjęcie,

158
00:08:44,000 --> 00:08:48,136
że wiele kraterów ma w środku lód.

159
00:08:48,160 --> 00:08:50,360
To niezłe miejsce, by zacząć kolonie.

160
00:08:51,855 --> 00:08:56,016
To mała dziura, którą zrobił 
Lądownik Phoenix w 2008 roku,

161
00:08:56,040 --> 00:08:59,576
widać, że zaraz pod powierzchnią jest lód.

162
00:08:59,600 --> 00:09:01,856
To białe to lód.

163
00:09:01,880 --> 00:09:03,136
Na drugim zdjęciu,

164
00:09:03,160 --> 00:09:05,416
zrobionym 4 dni po pierwszym,

165
00:09:05,440 --> 00:09:07,480
część tego wyparowało.

166
00:09:08,040 --> 00:09:09,416
Sondy pokazują też,

167
00:09:09,440 --> 00:09:12,856
że jest dużo podziemnej wody na Marsie,

168
00:09:12,880 --> 00:09:14,936
a także lodowce.

169
00:09:14,960 --> 00:09:19,216
Gdyby lód z biegunów na Marsie stopniał,

170
00:09:19,240 --> 00:09:22,000
większość planety znalazłaby się
10 metrów pod wodą.

171
00:09:22,960 --> 00:09:25,056
Jest tam więc dużo wody,

172
00:09:25,080 --> 00:09:27,616
ale większość znajduje się pod ziemią,

173
00:09:27,640 --> 00:09:31,510
potrzeba dużo energii i pracy, 
by się do niej dostać.

174
00:09:32,040 --> 00:09:34,776
To urządzenie stworzone 
na Uniwersytecie w Waszyngtonie

175
00:09:34,800 --> 00:09:36,280
w 1998 roku.

176
00:09:36,840 --> 00:09:39,896
To prosty osuszacz.

177
00:09:39,920 --> 00:09:43,976
Okazuje się, że wilgotność atmosfery 
na Marsie wynosi często 100%.

178
00:09:44,000 --> 00:09:48,376
To urządzenie może wyciągnąć 
całą wodę potrzebną ludziom,

179
00:09:48,400 --> 00:09:50,800
po prostu z atmosfery Marsa.

180
00:09:52,160 --> 00:09:55,136
Następny problem to czym oddychać.

181
00:09:55,160 --> 00:09:57,516
Bylem zszokowany na wieść,

182
00:09:57,516 --> 00:10:00,330
że NASA już rozpracowała ten problem.

183
00:10:00,330 --> 00:10:03,240
To naukowiec z MIT, Michael Hecht.

184
00:10:04,120 --> 00:10:06,616
Opracował maszynę o nazwie Moxie.

185
00:10:06,640 --> 00:10:07,856
Kocham to urządzenie.

186
00:10:07,880 --> 00:10:10,456
To odwrócone ogniwo paliwowe,

187
00:10:10,480 --> 00:10:13,640
które wsysa atmosferę marsjańską
i wypompowuje tlen.

188
00:10:14,280 --> 00:10:16,256
Pamiętajcie, że CO2,

189
00:10:16,280 --> 00:10:20,136
dwutlenek węgla, stanowiący
96% atmosfery na Marsie,

190
00:10:20,160 --> 00:10:22,960
składa się w 78% z tlenu.

191
00:10:23,920 --> 00:10:28,256
Następny łazik, który NASA
wyśle na Marsa w 2020 roku,

192
00:10:28,280 --> 00:10:30,616
będzie mieć takie urządzenie na pokładzie.

193
00:10:30,616 --> 00:10:33,286
wyprodukuje wystarczającą ilość tlenu

194
00:10:33,286 --> 00:10:35,936
dla jednej osoby do końca życia.

195
00:10:35,960 --> 00:10:38,096
Ale sekretem jest,

196
00:10:38,120 --> 00:10:39,816
a mowa tylko o testach,

197
00:10:39,840 --> 00:10:43,506
że urządzenie od razu zaprojektowano tak,

198
00:10:43,506 --> 00:10:46,330
żeby dało się powiększyć 100-krotnie.

199
00:10:46,840 --> 00:10:49,056
Dalej, co będziemy jeść?

200
00:10:49,080 --> 00:10:52,016
Do uprawy użyjemy hydroponiki,

201
00:10:52,040 --> 00:10:53,896
ale nie da się wyhodować tam

202
00:10:53,920 --> 00:10:56,056
więcej niż 15 do 20% jedzenia,

203
00:10:56,080 --> 00:10:59,576
przynajmniej dopóki woda
nie będzie płynąć na powierzchni

204
00:10:59,600 --> 00:11:03,920
i będzie można uprawiać zboże.

205
00:11:04,680 --> 00:11:06,886
Do tego czasu większość jedzenia

206
00:11:06,886 --> 00:11:08,526
będzie dostarczana z Ziemi

207
00:11:08,526 --> 00:11:09,750
i suszona.

208
00:11:10,480 --> 00:11:12,560
Będzie potrzebne schronienie.

209
00:11:13,120 --> 00:11:16,736
Na początku użyjemy 
dmuchanych konstrukcji,

210
00:11:16,760 --> 00:11:19,016
a także samych lądowników.

211
00:11:19,040 --> 00:11:22,016
Ale to zadziała tylko za dnia.

212
00:11:22,040 --> 00:11:27,136
Na Marsie jest za dużo promieniowania
słonecznego i kosmicznego.

213
00:11:27,160 --> 00:11:29,336
Dlatego trzeba zejść pod ziemię.

214
00:11:29,360 --> 00:11:32,056
Okazuje się, że gleba na Marsie

215
00:11:32,080 --> 00:11:35,056
jest idealna do robienia cegieł.

216
00:11:35,080 --> 00:11:37,296
NASA rozpracowało i to.

217
00:11:37,320 --> 00:11:40,176
Chcą dodać tworzywo polimerowe do cegieł,

218
00:11:40,200 --> 00:11:41,976
wsadzić do mikrofalówki,

219
00:11:42,000 --> 00:11:45,256
aby budować naprawdę grube ściany.

220
00:11:45,280 --> 00:11:51,256
Możemy też mieszkać pod ziemią
w jaskiniach lub jaskiniach lawowych,

221
00:11:51,280 --> 00:11:52,890
których jest tam mnóstwo.

222
00:11:54,040 --> 00:11:55,560
Wreszcie ubranie.

223
00:11:56,120 --> 00:11:59,336
Na Ziemi mamy kilometry
atmosfery nad sobą,

224
00:11:59,360 --> 00:12:02,656
powodujące stale
prawie 7 kg nacisk na ciało,

225
00:12:02,680 --> 00:12:04,823
któremu nieustannie stawiamy opór.

226
00:12:04,847 --> 00:12:07,767
Na Marsie prawie nie ma ciśnienia.

227
00:12:08,720 --> 00:12:10,616
Dlatego Dava Newman,

228
00:12:10,640 --> 00:12:12,096
naukowiec z MIT,

229
00:12:12,120 --> 00:12:15,176
zaprojektowała ten elegancki kombinezon.

230
00:12:15,200 --> 00:12:16,696
Będzie nas chronić,

231
00:12:16,720 --> 00:12:18,960
blokować promieniowanie i trzymać ciepło.

232
00:12:20,160 --> 00:12:22,056
Zastanówmy się przez chwilę.

233
00:12:22,080 --> 00:12:25,080
Jedzenie, schronienie, 
ubranie, woda, tlen...

234
00:12:25,960 --> 00:12:27,160
da się to zrobić.

235
00:12:27,600 --> 00:12:28,800
Naprawdę się da.

236
00:12:29,720 --> 00:12:32,840
Choć nadal jest to skomplikowane i trudne.

237
00:12:33,800 --> 00:12:36,616
To prowadzi do kolejnego dużego,

238
00:12:36,640 --> 00:12:38,216
bardzo dużego kroku:

239
00:12:38,240 --> 00:12:40,176
jak dobrze żyć na Marsie.

240
00:12:40,176 --> 00:12:41,970
Terraformowanie planety,

241
00:12:42,600 --> 00:12:44,456
czyli upodobnienie jej do Ziemi,

242
00:12:44,480 --> 00:12:47,320
projektowanie od nowa całej planety.

243
00:12:48,160 --> 00:12:50,016
To brzmi trochę arogancko,

244
00:12:50,040 --> 00:12:51,256
ale prawdą jest,

245
00:12:51,280 --> 00:12:55,160
że odpowiednie technologie już istnieją.

246
00:12:56,200 --> 00:12:57,920
Najpierw musimy podgrzać planetę.

247
00:12:58,400 --> 00:13:03,096
Mars jest nieprawdopodobnie zimny,
bo ma bardzo cienką atmosferę.

248
00:13:03,120 --> 00:13:07,456
Odpowiedź znajdziemy na północnym
i południowym biegunie Marsa,

249
00:13:07,480 --> 00:13:08,736
oba są pokryte

250
00:13:08,760 --> 00:13:11,936
niewiarygodną ilością
zamrożonego dwutlenku węgla,

251
00:13:11,960 --> 00:13:13,416
suchego lodu.

252
00:13:13,440 --> 00:13:14,776
Jeśli go podgrzejemy,

253
00:13:14,800 --> 00:13:17,376
wzniesie się bezpośrednio do atmosfery

254
00:13:17,400 --> 00:13:20,216
i zagęści ją, tak jak na Ziemi.

255
00:13:20,240 --> 00:13:21,456
Jak wiemy,

256
00:13:21,480 --> 00:13:25,120
CO2 jest niezwykle silnym
gazem cieplarnianym.

257
00:13:25,840 --> 00:13:31,776
Mój ulubiony sposób na dokonanie tego,
to wzniesienie dużego żagla słonecznego

258
00:13:31,800 --> 00:13:33,016
i skupienie go

259
00:13:33,040 --> 00:13:34,776
niczym lustro,

260
00:13:34,800 --> 00:13:37,446
najpierw na biegunie południowym.

261
00:13:37,446 --> 00:13:41,216
Wraz z obrotem planety, 
podgrzeje cały suchy lód,

262
00:13:41,240 --> 00:13:43,496
który zmieni się w gaz 
i poleci do atmosfery.

263
00:13:43,520 --> 00:13:45,936
Niebawem temperatura na Marsie

264
00:13:45,936 --> 00:13:47,406
zacznie się podnosić,

265
00:13:47,406 --> 00:13:49,880
pewnie szybciej niż w 20 lat,

266
00:13:50,560 --> 00:13:51,776
Obecnie

267
00:13:51,800 --> 00:13:53,776
w idealny dzień na równiku,

268
00:13:53,800 --> 00:13:55,896
w środku lata na Marsie,

269
00:13:55,920 --> 00:13:58,376
temperatura może sięgnąć 20 stopni,

270
00:13:58,400 --> 00:14:00,816
ale potem spaść do minus 73 w nocy.

271
00:14:00,840 --> 00:14:02,416
(Śmiech)

272
00:14:02,440 --> 00:14:06,080
Planujemy niekontrolowany
efekt cieplarniany:

273
00:14:06,800 --> 00:14:10,616
wystarczający wzrost temperatury,
by roztopić większość lodu na Marsie,

274
00:14:10,640 --> 00:14:13,080
zwłaszcza ten pod ziemią.

275
00:14:14,000 --> 00:14:15,990
Wtedy następuje prawdziwa magia.

276
00:14:16,000 --> 00:14:19,176
Gdy atmosfera staje się gęstsza,
wszystko staje się lepsze.

277
00:14:19,200 --> 00:14:21,816
Jest większa ochrona
przed promieniowaniem,

278
00:14:21,840 --> 00:14:24,936
więcej atmosfery ociepla nas i planetę,

279
00:14:24,960 --> 00:14:26,656
otrzymujemy bieżącą wodę,

280
00:14:26,680 --> 00:14:28,280
a uprawa staje się możliwa.

281
00:14:28,920 --> 00:14:33,896
Więcej pary wodnej unosi się,
tworząc kolejny gaz cieplarniany.

282
00:14:33,920 --> 00:14:37,360
Na Marsie zacznie padać śnieg i deszcz.

283
00:14:38,160 --> 00:14:41,416
Gęstsza atmosfera stworzy
wystarczające ciśnienie,

284
00:14:41,440 --> 00:14:43,976
by wyrzucić te skafandry.

285
00:14:44,000 --> 00:14:47,376
Wystarczy nam 2,5 kg nacisku, by przeżyć.

286
00:14:47,400 --> 00:14:52,680
W końcu Mars zacznie
przypominać Kolumbię Brytyjską.

287
00:14:54,040 --> 00:14:56,376
Pozostanie skomplikowany problem,

288
00:14:56,400 --> 00:14:58,746
stworzenia atmosfery, 
w której można oddychać,

289
00:14:58,746 --> 00:15:01,120
i to może zająć jakieś 1000 lat.

290
00:15:01,800 --> 00:15:05,936
Ale ludzie są niezwykle inteligentni
i szybko się przystosowują.

291
00:15:05,960 --> 00:15:10,936
Nie wiadomo, co technologia przyszłości
będzie w stanie osiągnąć

292
00:15:10,960 --> 00:15:13,730
ani co będziemy mogli zrobić
z własnym organizmem.

293
00:15:13,750 --> 00:15:16,256
Obecnie w biologii

294
00:15:16,280 --> 00:15:21,496
jesteśmy na granicy kontrolowania genów,

295
00:15:21,520 --> 00:15:24,056
ich działania w organizmie,

296
00:15:24,080 --> 00:15:26,216
jak również

297
00:15:26,240 --> 00:15:28,120
kontroli naszej ewolucji.

298
00:15:28,920 --> 00:15:32,536
Możliwe, że ostatecznie
gatunek ludzi żyjący na Ziemi,

299
00:15:32,560 --> 00:15:36,600
będzie różny od tego żyjącego na Marsie.

300
00:15:38,280 --> 00:15:40,536
Ale co tam robić? Jak żyć?

301
00:15:40,560 --> 00:15:43,000
Będzie tak samo, jak na Ziemi.

302
00:15:43,560 --> 00:15:45,816
Ktoś otworzy restaurację,

303
00:15:45,840 --> 00:15:47,960
ktoś inny odlewnię żeliwa.

304
00:15:48,800 --> 00:15:51,056
Ktoś będzie kręcić filmy 
dokumentalne o Marsie

305
00:15:51,080 --> 00:15:52,480
i sprzedawać je na Ziemi.

306
00:15:54,560 --> 00:15:57,576
Jakiś idiota zacznie reality show.

307
00:15:57,600 --> 00:15:59,040
(Śmiech)

308
00:15:59,680 --> 00:16:01,936
Będą firmy komputerowe,

309
00:16:01,960 --> 00:16:04,360
hotele, bary.

310
00:16:05,760 --> 00:16:07,176
To jest pewne:

311
00:16:07,200 --> 00:16:11,416
będzie to najbardziej przełomowe
wydarzenie w naszym życiu

312
00:16:11,440 --> 00:16:13,800
i najbardziej inspirujące.

313
00:16:14,800 --> 00:16:18,856
Zapytajcie dowolną 10-latkę,
czy chce lecieć na Marsa.

314
00:16:18,880 --> 00:16:23,200
Dzieci, które są teraz w podstawówce,
zdecydują, czy chcą tam mieszkać.

315
00:16:24,280 --> 00:16:26,680
Pamiętacie, jak człowiek
wylądował na Księżycu?

316
00:16:27,320 --> 00:16:30,096
Ludzie patrzyli na siebie i mówili:

317
00:16:30,120 --> 00:16:32,800
"Jeśli możemy to zrobić, możemy wszystko".

318
00:16:33,760 --> 00:16:37,880
Co pomyślą, kiedy stworzymy
kolonię na Marsie?

319
00:16:38,920 --> 00:16:40,296
Co najważniejsze

320
00:16:40,320 --> 00:16:43,696
staniemy się przez to gatunkiem 
podróżującym w przestrzeni kosmicznej.

321
00:16:43,720 --> 00:16:49,176
To oznacza, że ludzie przetrwają
niezależnie od tego, co będzie na Ziemi.

322
00:16:49,200 --> 00:16:52,296
Nigdy nie będziemy
ostatnimi w swoim gatunku.

323
00:16:52,320 --> 00:16:53,536
Dziękuję.

324
00:16:53,560 --> 00:16:57,140
(Brawa)