0:00:00.000,0:00:05.000
Als hoogste militaire commandant [br]van Nederland,

0:00:05.000,0:00:08.000
met troepen over de hele wereld,

0:00:08.000,0:00:10.000
ben ik echt vereerd

0:00:10.000,0:00:12.000
om hier vandaag te zijn.

0:00:12.000,0:00:14.000
Als ik rondkijk

0:00:14.000,0:00:16.000
op deze TEDxAmsterdam locatie,

0:00:16.000,0:00:20.000
zie ik een heel bijzonder publiek.

0:00:20.000,0:00:22.000
Jullie zijn de reden

0:00:22.000,0:00:25.000
waarom heb ik ja heb gezegd op de uitnodiging

0:00:25.000,0:00:28.000
om vandaag hierheen te komen.

0:00:29.000,0:00:31.000
Als ik rondkijk,

0:00:31.000,0:00:33.000
zie ik mensen

0:00:33.000,0:00:35.000
die een bijdrage willen leveren.

0:00:35.000,0:00:36.840
Ik zie mensen

0:00:36.840,0:00:39.780
die een betere wereld willen maken,

0:00:39.780,0:00:43.000
door het doen van baanbrekend wetenschappelijk werk,

0:00:43.000,0:00:47.000
door het creëren van indrukwekkende kunstwerken,

0:00:47.000,0:00:49.470
door het schrijven van kritische artikelen

0:00:49.470,0:00:52.000
of inspirerende boeken,

0:00:52.000,0:00:55.220
door het opstarten van duurzame bedrijven.

0:00:55.780,0:01:00.000
Jullie hebben je eigen [br]instrumenten gekozen

0:01:00.000,0:01:02.000
om deze missie te vervullen

0:01:02.000,0:01:05.000
van het creëren van een betere wereld.

0:01:05.000,0:01:07.000
Sommigen kozen de microscoop

0:01:07.000,0:01:09.000
als hun instrument.

0:01:09.000,0:01:12.000
Anderen kozen dansen of schilderen

0:01:12.000,0:01:15.150
of het maken van muziek [br]zoals we net hebben gehoord.

0:01:15.590,0:01:18.000
Sommigen kozen de pen.

0:01:18.000,0:01:22.000
Anderen werken door middel van [br]het instrument van het geld.

0:01:22.780,0:01:24.360
Dames en heren,

0:01:24.360,0:01:26.770
ik maakte een andere keuze.

0:01:40.000,0:01:42.000
Bedankt.

0:01:45.000,0:01:48.000
Dames en heren -

0:01:48.000,0:01:51.350
(Gelach)

0:01:51.350,0:01:55.000
(Applaus)

0:01:56.000,0:01:59.000
Ik streef naar hetzelfde doel.

0:01:59.000,0:02:01.000
Ik deel de doelen

0:02:01.000,0:02:05.000
van de sprekers die aan het woord zijn geweest.

0:02:05.000,0:02:08.000
Ik heb niet gekozen

0:02:08.000,0:02:11.950
voor de pen, het penseel of

0:02:11.950,0:02:14.350
de camera.

0:02:15.000,0:02:19.000
Ik koos voor dit instrument.

0:02:19.000,0:02:22.000
Ik koos voor het geweer.

0:02:22.000,0:02:25.000
Voor jullie, en je hoorde het al,

0:02:25.000,0:02:28.000
kan de nabijheid van dit wapen

0:02:28.000,0:02:32.000
jullie een onbehaaglijk gevoel bezorgen.

0:02:32.000,0:02:34.190
Het kan zelfs eng aanvoelen.

0:02:34.190,0:02:36.000
Een echt geweer op

0:02:36.000,0:02:39.000
een paar meter afstand.

0:02:39.000,0:02:41.340
Laten we even pauzeren

0:02:41.340,0:02:44.000
en dit onbehagen voelen.

0:02:44.000,0:02:47.000
Je kon het zelfs horen.

0:02:47.000,0:02:49.000
Laten we het feit koesteren

0:02:49.000,0:02:52.000
dat de meesten van jullie waarschijnlijk

0:02:52.000,0:02:55.000
nooit dicht bij een geweer zijn geweest.

0:02:55.000,0:02:57.000
Het betekent dat

0:02:57.000,0:03:00.000
Nederland een vreedzaam land is.

0:03:00.000,0:03:03.000
Nederland is niet in oorlog.

0:03:03.000,0:03:06.000
Het betekent dat er geen soldaten nodig zijn

0:03:06.000,0:03:09.000
om in onze straten te patrouilleren.

0:03:09.000,0:03:13.000
Geweren maken geen deel uit van ons leven.

0:03:13.560,0:03:16.000
In veel landen

0:03:16.000,0:03:19.000
is het een ander verhaal.

0:03:19.000,0:03:21.000
In veel landen

0:03:21.000,0:03:23.000
worden mensen geconfronteerd met geweren.

0:03:23.000,0:03:25.000
Ze worden onderdrukt.

0:03:25.000,0:03:28.000
Ze worden geïntimideerd –

0:03:28.000,0:03:30.000
door krijgsheren,

0:03:30.000,0:03:32.000
door terroristen,

0:03:32.000,0:03:34.000
door criminelen.

0:03:34.000,0:03:37.000
Wapens kunnen veel schade veroorzaken.

0:03:37.000,0:03:39.000
Ze zijn de oorzaak

0:03:39.000,0:03:41.000
van veel leed.

0:03:41.000,0:03:43.000
Waarom sta ik dan hier

0:03:43.000,0:03:46.000
met dit wapen?

0:03:46.000,0:03:48.000
Waarom kies ik het geweer

0:03:48.000,0:03:50.510
als mijn instrument?

0:03:51.000,0:03:53.430
Vandaag wil ik jullie vertellen waarom.

0:03:53.430,0:03:57.000
Waarom ik koos voor het geweer

0:03:57.000,0:03:59.000
om een betere wereld te creëren.

0:03:59.000,0:04:01.000
Ik wil jullie vertellen

0:04:01.000,0:04:04.000
hoe dit wapen kan helpen.

0:04:05.000,0:04:08.000
Mijn verhaal begint

0:04:08.000,0:04:11.000
in de stad Nijmegen

0:04:11.000,0:04:14.000
in het oosten van Nederland,

0:04:14.000,0:04:18.000
de stad waar ik geboren ben.

0:04:18.000,0:04:20.000
Mijn vader

0:04:20.000,0:04:24.000
was een hardwerkende bakker.

0:04:24.000,0:04:27.310
Wanneer hij klaar was [br]met het werk in de bakkerij,

0:04:27.310,0:04:31.000
vertelde hij mij en mijn broer vaak verhalen.

0:04:31.000,0:04:33.000
Het vaakst vertelde hij

0:04:33.000,0:04:37.000
het verhaal dat ik nu met jullie ga delen.

0:04:37.000,0:04:42.000
Het verhaal van wat er gebeurd is [br]toen hij nog een dienstplichtige soldaat was

0:04:42.000,0:04:44.000
in de Nederlandse krijgsmacht

0:04:44.000,0:04:47.000
aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.

0:04:47.000,0:04:50.210
De nazi's vielen Nederland binnen.

0:04:50.210,0:04:53.140
Hun meedogenloze plannen waren duidelijk.

0:04:53.140,0:04:58.000
Ze wilden ons regeren [br]door middel van repressie.

0:04:58.000,0:05:02.000
Diplomatie kon de Duitsers niet stoppen.

0:05:02.000,0:05:06.000
Alleen brute kracht bleef over.

0:05:06.000,0:05:09.000
Het was onze laatste redmiddel.

0:05:09.000,0:05:12.840
Mijn vader was daar [br]om die te leveren.

0:05:13.110,0:05:17.000
Als zoon van een boer, [br]die kon jagen,

0:05:17.000,0:05:20.000
was mijn vader een uitstekende schutter.

0:05:20.000,0:05:22.000
Als hij richtte,

0:05:22.000,0:05:24.000
miste hij nooit.

0:05:24.000,0:05:27.180
Op dit beslissende moment [br]in de Nederlandse geschiedenis

0:05:27.180,0:05:30.000
lag mijn vader in stelling

0:05:30.000,0:05:32.000
aan de oever van de Waal

0:05:32.000,0:05:34.710
vlakbij Nijmegen.

0:05:35.000,0:05:38.210
Hij had een goed schootveld op de Duitse soldaten

0:05:38.210,0:05:41.320
die een vrij land kwamen bezetten,

0:05:41.320,0:05:43.110
zijn land,

0:05:43.110,0:05:45.000
ons land.

0:05:45.000,0:05:48.160
Hij vuurde. [br]Er gebeurde niets.

0:05:48.160,0:05:50.000
Hij vuurde opnieuw.

0:05:50.000,0:05:54.000
Geen enkele Duitse soldaat viel op de grond.

0:05:54.180,0:05:58.240
Mijn vader had [br]een oud geweer gekregen

0:05:58.240,0:06:03.000
dat niet eens de andere [br]rivieroever kon bereiken.

0:06:03.000,0:06:06.160
Hitlers troepen marcheerden door

0:06:06.160,0:06:10.000
en er was niets dat mijn vader kon doen.

0:06:11.000,0:06:14.000
Tot op de dag dat hij stierf,

0:06:14.000,0:06:18.000
was hij gefrustreerd dat zijn schoten doel misten.

0:06:18.000,0:06:21.000
Hij had iets kunnen doen.

0:06:21.000,0:06:23.000
Maar met een oud geweer

0:06:23.000,0:06:26.440
was zelfs de beste schutter in de strijdkrachten

0:06:26.440,0:06:29.000
machteloos geweest.

0:06:29.000,0:06:32.000
Dit verhaal bleef mij bij.

0:06:32.000,0:06:34.000
Op de middelbare school

0:06:34.000,0:06:36.000
werd ik geboeid door de verhalen

0:06:36.000,0:06:39.000
van de geallieerde soldaten –

0:06:39.000,0:06:43.000
soldaten die huis en haard achterlieten

0:06:43.000,0:06:45.000
en hun leven riskeerden

0:06:45.000,0:06:51.000
om een onbekend land [br]en volk te bevrijden.

0:06:51.000,0:06:54.000
Ze bevrijdden mijn geboortestad.

0:06:54.000,0:06:57.000
In die tijd besloot ik

0:06:57.000,0:07:00.000
dat ik militair wilde worden –

0:07:00.000,0:07:03.000
uit respect en dankbaarheid

0:07:03.000,0:07:05.000
voor die mannen en vrouwen

0:07:05.000,0:07:08.000
die ons kwamen bevrijden –

0:07:08.000,0:07:10.000
vanuit het besef

0:07:10.000,0:07:13.280
dat soms alleen het wapen

0:07:13.280,0:07:18.000
kan staan [br]tussen goed en kwaad.

0:07:18.260,0:07:22.630
Dat is de reden waarom [br]ik het geweer opnam -

0:07:22.630,0:07:24.350
niet om te schieten,

0:07:24.350,0:07:26.000
niet om te doden,

0:07:26.000,0:07:28.000
niet om te vernietigen,

0:07:28.000,0:07:32.000
maar om degenen die kwaad willen te stoppen,

0:07:32.000,0:07:35.000
om de kwetsbaren beschermen,

0:07:35.000,0:07:38.000
de democratische waarden te verdedigen,

0:07:38.000,0:07:41.000
op te komen voor onze vrijheid

0:07:41.000,0:07:44.700
om hier vandaag [br]in Amsterdam te praten

0:07:44.700,0:07:48.380
over hoe we van de wereld [br]een betere plek kunnen maken.

0:07:49.580,0:07:51.370
Dames en heren,

0:07:51.370,0:07:56.000
ik sta hier niet om geweld te verheerlijken.

0:07:56.000,0:08:00.000
Ik houd niet van geweren.

0:08:00.000,0:08:04.330
Als je eenmaal zelf onder vuur hebt gelegen,

0:08:04.330,0:08:07.000
is het des te duidelijker

0:08:07.000,0:08:10.440
dat een geweer geen macho-instrument is

0:08:10.440,0:08:13.000
om stoer mee te doen.

0:08:13.000,0:08:15.000
Ik sta hier vandaag

0:08:15.000,0:08:17.000
om jullie te wijzen op het wapen

0:08:17.000,0:08:21.250
als instrument voor vrede en stabiliteit.

0:08:23.000,0:08:25.910
Misschien wel een van de belangrijkste instrumenten

0:08:25.910,0:08:29.000
voor vrede en stabiliteit [br]in deze wereld.

0:08:29.000,0:08:33.000
Dit klinkt misschien tegenstrijdig.

0:08:33.000,0:08:38.000
Maar niet alleen heb ik dat met eigen ogen gezien

0:08:38.000,0:08:40.000
tijdens mijn inzet in Libanon

0:08:40.000,0:08:42.000
en Sarajevo, en als

0:08:42.000,0:08:45.000
commandant der Nederlandse strijdkrachten,

0:08:45.000,0:08:51.000
het wordt ook ondersteund [br]door koude, harde statistieken.

0:08:51.400,0:08:57.000
Geweld is in de afgelopen 500 jaar [br]drastisch afgenomen,

0:08:57.000,0:08:59.000
ondanks de beelden

0:08:59.000,0:09:02.000
die we dagelijks in het nieuws zien.

0:09:02.000,0:09:04.590
Oorlogen tussen ontwikkelde landen

0:09:04.590,0:09:07.000
zijn een zeldzaamheid.

0:09:07.000,0:09:09.130
Het aantal moorden in Europa

0:09:09.130,0:09:11.170
is met een factor 30 gedaald

0:09:11.170,0:09:13.000
sinds de Middeleeuwen.

0:09:13.000,0:09:16.000
Burgeroorlog en onderdrukking komt sinds

0:09:16.000,0:09:19.590
het einde van de Koude Oorlog steeds minder voor.

0:09:20.060,0:09:21.550
Statistieken tonen aan

0:09:21.550,0:09:25.510
dat we in een relatief vreedzaam tijdperk leven.

0:09:25.510,0:09:27.390
Waarom?

0:09:27.390,0:09:30.000
Waarom is het geweld afgenomen?

0:09:30.000,0:09:33.000
Is de menselijke geest veranderd?

0:09:33.000,0:09:36.000
We hadden het vanmorgen over de menselijke geest.

0:09:36.000,0:09:39.590
Zijn we onze beestachtige neigingen

0:09:39.590,0:09:43.000
tot wraak, gewelddadige rituelen,

0:09:43.000,0:09:46.000
of ongecontroleerde razernij kwijtgeraakt?

0:09:46.000,0:09:48.700
Of is er iets anders?

0:09:49.150,0:09:51.000
In zijn laatste boek

0:09:51.000,0:09:53.000
concludeert Harvard-docent Steven Pinker -

0:09:53.000,0:09:55.000
en vele andere denkers vóór hem -

0:09:55.000,0:09:59.240
dat een van de belangrijkste drijvende krachten

0:09:59.240,0:10:03.000
achter de minder gewelddadige samenlevingen

0:10:03.000,0:10:06.000
de verspreiding van de rechtsstaat is

0:10:06.000,0:10:09.000
en de invoering op grote schaal

0:10:09.000,0:10:11.000
van het staatsmonopolie

0:10:11.000,0:10:14.000
op het gelegitimeerd gebruik van geweld –

0:10:14.000,0:10:20.270
gelegitimeerd door een [br]democratisch gekozen regering,

0:10:20.270,0:10:23.530
gelegitimeerd door 'checks and balances',

0:10:23.530,0:10:27.000
en een onafhankelijk rechtssysteem.

0:10:27.000,0:10:30.000
Met andere woorden: een staatsmonopolie

0:10:30.000,0:10:36.000
dat het gebruik van geweld [br]goed onder controle heeft.

0:10:36.000,0:10:39.000
Zo'n staatsmonopolie op geweld

0:10:39.000,0:10:43.000
dient allereerst ter geruststelling.

0:10:43.000,0:10:45.000
Het verwijdert de prikkel

0:10:45.000,0:10:47.000
voor een wapenwedloop

0:10:47.000,0:10:49.000
tussen potentieel vijandige groepen

0:10:49.000,0:10:51.000
in onze samenleving.

0:10:51.000,0:10:54.000
Ten tweede doet het bestaan van sancties

0:10:54.000,0:10:57.520
die de voordelen van het gebruik [br]van geweld teniet doen,

0:10:57.520,0:11:00.380
het evenwicht nog verder overhellen.

0:11:00.680,0:11:07.490
Afzien van geweld wordt winstgevender [br]dan een oorlog beginnen.

0:11:07.490,0:11:13.000
Nu gaat geweldloosheid [br]werken als een vliegwiel.

0:11:13.000,0:11:16.000
Het bevordert de vrede nog verder.

0:11:16.000,0:11:18.230
Als er geen conflicten zijn,

0:11:18.230,0:11:21.000
bloeit de handel.

0:11:21.000,0:11:23.780
Handel is eveneens een belangrijke stimulans

0:11:23.780,0:11:26.000
tegen geweld.

0:11:26.000,0:11:29.530
Door handel ontstaat wederzijdse afhankelijkheid

0:11:29.530,0:11:33.000
en wederzijdse winst tussen partijen.

0:11:33.000,0:11:37.240
Waar er een wederzijds voordeel is, [br]hebben beide partijen

0:11:37.240,0:11:42.000
meer te verliezen dan te winnen [br]met een oorlog.

0:11:42.300,0:11:47.000
Oorlog is gewoon niet langer [br]de beste optie

0:11:47.000,0:11:52.000
en daarom is geweld afgenomen.

0:11:52.000,0:11:54.170
Dit, dames en heren,

0:11:54.170,0:12:00.000
is de grondgedachte achter het bestaan [br]van mijn strijdkrachten.

0:12:00.000,0:12:02.150
De strijdkrachten geven uitvoering

0:12:02.150,0:12:05.000
aan het overheidsmonopolie op geweld.

0:12:05.000,0:12:08.000
We doen dit op een gelegitimeerde manier

0:12:08.000,0:12:12.000
pas nadat onze democratie ons heeft gevraagd

0:12:12.000,0:12:14.000
het te doen.

0:12:14.000,0:12:17.000
Het is dit wettige,

0:12:17.000,0:12:20.000
gecontroleerde gebruik van het wapen

0:12:20.000,0:12:22.000
dat enorm heeft bijgedragen

0:12:22.000,0:12:24.760
aan het omlaag brengen van de statistieken

0:12:24.760,0:12:28.000
van oorlog, conflict en geweld [br]over de hele wereld.

0:12:28.000,0:12:31.000
Het is deze deelname aan vredesmissies

0:12:31.000,0:12:33.720
die heeft geleid tot de beëindiging

0:12:33.720,0:12:36.000
van vele burgeroorlogen.

0:12:36.000,0:12:39.450
Mijn manschappen gebruiken hun wapen

0:12:39.450,0:12:43.000
als instrument voor de vrede.

0:12:43.000,0:12:47.740
Dit is de reden waarom [br]falende staten zo gevaarlijk zijn.

0:12:47.740,0:12:54.000
Falende staten kennen geen gelegitimeerd, [br]democratisch gestuurd gebruik van geweld.

0:12:54.000,0:12:57.000
Falende staten kennen het wapen niet

0:12:57.000,0:13:01.000
als een instrument van vrede en stabiliteit.

0:13:01.000,0:13:03.270
Daarom kunnen falende staten

0:13:03.270,0:13:08.000
een hele regio in chaos [br]en conflict meeslepen.

0:13:08.000,0:13:12.580
Daarom is het verspreiden van [br]het concept van de rechtstaat

0:13:12.580,0:13:17.000
zo'n belangrijk aspect [br]van onze buitenlandse missies.

0:13:17.000,0:13:20.520
Daarom proberen we nu in Afghanistan

0:13:20.520,0:13:24.000
een rechtssysteem op te bouwen.

0:13:24.000,0:13:27.000
Daarom trainen we politiemensen,

0:13:27.000,0:13:29.270
en leiden we overal ter wereld

0:13:29.270,0:13:32.000
rechters en openbare aanklagers op.

0:13:32.000,0:13:34.000
Dat is de reden waarom -

0:13:34.000,0:13:37.000
en in Nederland, zijn wij daar zeer uniek in -

0:13:37.000,0:13:40.000
dat is de reden waarom [br]de Nederlandse grondwet stelt

0:13:40.000,0:13:43.640
dat een van de belangrijkste [br]taken van de krijgsmacht

0:13:43.640,0:13:49.440
de instandhouding en het bevorderen [br]van de internationale rechtsorde is.

0:13:50.000,0:13:52.000
Dames en heren,

0:13:52.000,0:13:56.000
het zien van dit wapen confronteert ons

0:13:56.000,0:13:59.450
met de donkere kant van de menselijke geest.

0:14:00.000,0:14:02.000
Elke dag hoop ik

0:14:02.000,0:14:06.000
dat politici, diplomaten, [br]en ontwikkelingswerkers

0:14:06.000,0:14:09.930
conflicten kunnen ombuigen naar vrede,

0:14:09.930,0:14:13.520
en dreiging naar hoop.

0:14:14.000,0:14:18.000
Ik hoop dat op een dag [br]legers overbodig zullen zijn

0:14:18.000,0:14:21.860
en de mens een manier zal vinden [br]om samen te leven

0:14:21.860,0:14:25.000
zonder geweld en onderdrukking.

0:14:25.000,0:14:28.000
Maar tot die dag er komt,

0:14:28.000,0:14:33.500
zullen we tussen idealen [br]en menselijk falen

0:14:33.500,0:14:36.000
een weg moeten vinden.

0:14:36.000,0:14:39.000
Tot die dag komt,

0:14:39.000,0:14:41.000
sta ik hier namens mijn vader

0:14:41.000,0:14:44.000
die op de nazi's probeerde te schieten

0:14:44.000,0:14:46.000
met een oud geweer.

0:14:46.000,0:14:49.000
Ik sta voor mijn mannen en vrouwen

0:14:49.000,0:14:52.000
die bereid zijn hun leven te wagen

0:14:52.000,0:14:56.000
voor een minder gewelddadige wereld [br]voor ons allemaal.

0:14:56.000,0:14:59.000
Ik sta voor deze soldaat

0:14:59.000,0:15:02.000
die gedeeltelijk gehoorverlies opliep

0:15:02.000,0:15:05.000
en blijvend letsel aan haar been,

0:15:05.000,0:15:08.000
toen ze bij een mortieraanval geraakt werd

0:15:08.000,0:15:12.000
tijdens een missie in Afghanistan.

0:15:12.000,0:15:14.000
Dames en heren,

0:15:14.000,0:15:16.000
tot de dag aanbreekt

0:15:16.000,0:15:19.000
dat we de wapenen kunnen afschaffen,

0:15:19.000,0:15:22.540
hoop ik dat we het erover eens zijn

0:15:22.540,0:15:26.580
dat vrede en stabiliteit niet gratis zijn.

0:15:27.000,0:15:33.000
Het is hard werken, [br]vaak achter de schermen

0:15:33.000,0:15:35.490
Het vergt een goede uitrusting

0:15:35.490,0:15:39.000
en goed getrainde, toegewijde soldaten.

0:15:39.000,0:15:41.200
Ik hoop dat jullie de inspanningen

0:15:41.200,0:15:43.500
van onze krijgsmacht ondersteunen

0:15:43.510,0:15:47.000
om soldaten als deze jonge kapitein te trainen

0:15:47.000,0:15:50.000
en haar een goed geweer te geven,

0:15:50.000,0:15:53.000
in plaats van het slechte geweer [br]dat mijn vader werd gegeven.

0:15:53.000,0:15:56.000
Ik hoop dat jullie onze militairen willen steunen

0:15:56.000,0:15:59.000
als zij hun missie vervullen,

0:15:59.000,0:16:01.000
als ze thuis komen

0:16:01.000,0:16:03.000
en als ze gewond raken

0:16:03.000,0:16:05.000
en onze zorg nodig hebben.

0:16:05.000,0:16:07.000
Zij zetten hun leven op het spel,

0:16:07.000,0:16:10.000
voor ons, voor jullie

0:16:10.000,0:16:14.000
en we kunnen ze niet in de steek laten.

0:16:14.000,0:16:18.330
Ik hoop dat jullie mijn soldaten respecteren,

0:16:18.330,0:16:21.000
deze soldaat met dit geweer.

0:16:21.000,0:16:25.000
Omdat ze een betere wereld wil.

0:16:25.000,0:16:27.520
Omdat ze een actieve bijdrage levert

0:16:27.520,0:16:30.000
voor een betere wereld,

0:16:30.000,0:16:33.000
net als wij allen, hier bijeen.

0:16:33.000,0:16:35.000
Heel hartelijk bedankt.

0:16:35.000,0:16:49.000
(Applaus)