1
00:00:06,763 --> 00:00:09,584
Hedefin tam durduğu
yerde bekliyorsun ki

2
00:00:09,584 --> 00:00:14,234
kafanın arkasına aniden 
yoğun bir kaşıntı hissi geliyor.

3
00:00:14,234 --> 00:00:17,942
Zamansız bir kaşıntının verdiği
rahatsızlığı hepimiz yaşamışızdır,

4
00:00:17,942 --> 00:00:22,802
peki hiç neden kaşındığımıza
kafa yordunuz mu?

5
00:00:22,802 --> 00:00:27,634
Ortalama bir insan her gün
düzinelerce kaşıntıya maruz kalır.

6
00:00:27,634 --> 00:00:29,815
Kaşıntı pek çok sebepten kaynaklanabilir;

7
00:00:29,815 --> 00:00:31,515
alerjik reaksiyonlar,

8
00:00:31,515 --> 00:00:32,515
kuruluk

9
00:00:32,515 --> 00:00:34,705
ve hatta hastalıklar dâhil.

10
00:00:34,705 --> 00:00:39,333
Bir de hiçbir neden yokken
oluşan ya da sadece bahsi açılınca

11
00:00:39,333 --> 00:00:41,966
ortaya çıkan gizemli kaşıntılar var.

12
00:00:41,966 --> 00:00:45,513
Şu anda kafanı kaşıyorsun, değil mi?

13
00:00:45,513 --> 00:00:50,057
Neyse, şimdi en yaygın nedenlerden
birini ele alalım: Böcek ısırıkları.

14
00:00:50,057 --> 00:00:51,884
Bir sinek seni ısırdığında,

15
00:00:51,884 --> 00:00:55,795
kanın pıhtılaşmasını engelleyen
bir bileşim olan

16
00:00:55,795 --> 00:00:58,527
antikoagülanı vücuduna salgılar.

17
00:00:58,527 --> 00:01:01,256
Hepimizin hafif alerjik olduğu o bileşen,

18
00:01:01,256 --> 00:01:03,876
kılcal damarlarımızı şişiren 
bir kimyevi olan

19
00:01:03,876 --> 00:01:06,985
histaminin salgılanmasını tetikler.

20
00:01:06,985 --> 00:01:08,935
Bu, algılanan tehditle

21
00:01:08,935 --> 00:01:11,956
vücudun bağışıklık tepkisinin
hızlanmasını sağlayan

22
00:01:11,956 --> 00:01:14,197
hızlanmış kan akışına olanak sağlar.

23
00:01:14,197 --> 00:01:15,847
Bu şişmeyi açıklar

24
00:01:15,847 --> 00:01:19,777
ve polenin gözleri şişirmesiyle de
aynı nedendir.

25
00:01:19,777 --> 00:01:23,544
Histamin ayrıca kaşınmada
rol oynayan sinirleri harekete geçirir

26
00:01:23,544 --> 00:01:27,847
ki bu böcek ısırıkları 
kaşınmasını açıklar.

27
00:01:27,847 --> 00:01:31,696
Yine de bu kaşıntı hissi tamamem
anlaşılamamıştır.

28
00:01:31,696 --> 00:01:33,429
Hatta, bildiğimiz çoğu şey

29
00:01:33,429 --> 00:01:38,157
farenin kaşıntı mekanizmasının
araştırılmasından gelmektedir.

30
00:01:38,157 --> 00:01:41,057
Araştırmacılar, derilerindeki 
kaşıntı sinyallerinin

31
00:01:41,057 --> 00:01:47,035
acı ile ilişkili alt-sınıf sinirler
aracılığıyla iletildiğini keşfetmiştir.

32
00:01:47,035 --> 00:01:52,678
Bu söz konusu sinirler, 
omurilikten beyne uzanan,

33
00:01:52,678 --> 00:01:56,897
kaşıntı hissinin tetiklendiği

34
00:01:56,897 --> 00:02:00,761
natriüretik polipeptid B molekülü üretir.

35
00:02:00,761 --> 00:02:04,387
Kaşıdığımızda, tırnaklarımızın
cildimizde yaptığı hareket

36
00:02:04,387 --> 00:02:10,138
kaşınma hissini bastıran düşük 
seviyeli bir acı sinyaline neden olur.

37
00:02:10,138 --> 00:02:15,401
Rahatlama hissini yaratan
bir oyalama gibidir bu.

38
00:02:15,401 --> 00:02:19,698
Yani, kaşıntının altında gerçekten de 
evrimsel bir amaç mı yatıyor,

39
00:02:19,698 --> 00:02:23,177
yoksa sadece bizi sinir etmek için mi var?

40
00:02:23,177 --> 00:02:28,248
Başlıca teori, derimizin, bizi dış 
dünyadaki tehlikelerden korumak için

41
00:02:28,248 --> 00:02:32,429
temastan hemen haberdar olacak
hâle ulaşmış olmasıdır.

42
00:02:32,429 --> 00:02:33,348
Biraz düşünün.

43
00:02:33,348 --> 00:02:37,180
Otomatik kaşıntı tepkimiz
cildimizde gizlenen zararlı

44
00:02:37,180 --> 00:02:40,091
herhangi bir şeyi kovabilir;

45
00:02:40,091 --> 00:02:41,459
mesela zararlı bir sokma,

46
00:02:41,459 --> 00:02:42,782
ısıran bir böcek

47
00:02:42,782 --> 00:02:45,831
ya da zehirli bir bitkinin filizleri gibi.

48
00:02:45,831 --> 00:02:48,531
Bu dışarıdaki tehditlerden güvende olan

49
00:02:48,531 --> 00:02:50,912
vücutlarımızın içinde, örneğin
bağırsaklarda,

50
00:02:50,912 --> 00:02:53,451
neden kaşıntı hissetmediğimizi 
açıklayabilir;

51
00:02:53,451 --> 00:02:57,386
yine de nasıl delirtici
bir şey olabileceğini hayal edin.

52
00:02:57,386 --> 00:03:01,119
Bazı insanlar için, 
sinir yollarındaki aksaklıklar,

53
00:03:01,119 --> 00:03:06,069
sağlıklarına zarar verebilecek aşırı 
bir kaşıntıya sebep olabilir.

54
00:03:06,069 --> 00:03:10,750
Bir uç örnek, insanların
vücutlarının mayt veya pirelerle

55
00:03:10,750 --> 00:03:15,506
dolu olduklarını, derilerinin üstünde 
ve altında gezdiklerini sandıkları,

56
00:03:15,506 --> 00:03:18,470
aralıksız olarak kaşınmalarına neden olan

57
00:03:18,470 --> 00:03:22,120
delüzyonel parazitoz adında
psikolojik bir durumdur.

58
00:03:22,120 --> 00:03:24,419
Hayali kaşıntı adı verilen
diğer bir olay da

59
00:03:24,419 --> 00:03:27,579
ampütasyon geçirmiş
hastalarda meydana gelmektedir.

60
00:03:27,579 --> 00:03:31,871
Çünkü bu yaralanma, sinir sistemine
o kadar ağır bir zarar verir ki

61
00:03:31,871 --> 00:03:35,001
vücudun normal sinir 
sinyallerini karıştırır

62
00:03:35,001 --> 00:03:40,432
ve artık orada olmayan 
uzuvlarda hisler yaratır.

63
00:03:40,432 --> 00:03:45,062
Doktorlar, artık bu kaşıntı
bozuklukları için tedavi yolları buluyor.

64
00:03:45,062 --> 00:03:49,230
Hastalara, geride kalan uzvu kaşırken

65
00:03:49,230 --> 00:03:51,601
bir ayna yansıtılır.

66
00:03:51,601 --> 00:03:54,881
Bu da beyinde hayali kaşıntının

67
00:03:54,881 --> 00:03:58,608
giderildiğine dair bir yanılsama yaratır.

68
00:03:58,608 --> 00:04:02,183
İşin tuhafı, bu gerçekten de işe yarar.

69
00:04:02,183 --> 00:04:05,831
Araştırmacılar ayrıca kaşınmayla
ilgili genleri araştırıyor

70
00:04:05,831 --> 00:04:09,323
ve aşırı vakalarda görülen,
kaşıntının yolunu kesecek

71
00:04:09,323 --> 00:04:12,002
tedaviler geliştiriyorlar.

72
00:04:12,002 --> 00:04:16,402
Eğer geçmeyen bir kaşıntı
şahsi cehenneminiz gibi hissettiriyorsa,

73
00:04:16,402 --> 00:04:18,742
bilin ki Dante de sizinle aynı fikirde.

74
00:04:18,742 --> 00:04:22,612
İtalyan şair, insanların sonsuza kadar
kaşınacakları çukurlarda

75
00:04:22,612 --> 00:04:28,282
cezalandırıldıkları cehennemin 
bir bölümü hakkında yazmıştı.