0:00:07.013,0:00:09.384
Stoisz w pełnej gotowości na bramce,

0:00:09.384,0:00:14.164
kiedy nagle czujesz[br]silne swędzenie z tyłu głowy.

0:00:14.164,0:00:17.942
Każdy kiedyś doświadczył nieznośnego [br]swędzenia w nieodpowiednim momencie,

0:00:17.942,0:00:22.802
ale czy zastanawialiście się,[br]czemu w ogóle odczuwamy swędzenie?

0:00:22.802,0:00:27.634
Każdy człowiek odczuwa je[br]wielokrotnie w ciągu dnia.

0:00:27.634,0:00:29.815
Wiele czynników może wywołać swędzenie,

0:00:29.815,0:00:31.515
na przykład reakcje alergiczne,

0:00:31.515,0:00:32.515
suchość skóry,

0:00:32.515,0:00:34.705
a nawet niektóre choroby.

0:00:34.705,0:00:39.333
Istnieje także to tajemnicze swędzenie,[br]które pojawia się znikąd

0:00:39.333,0:00:41.966
albo napada nas, kiedy tylko o nim mówimy.

0:00:41.966,0:00:45.513
Drapiesz się teraz po głowie, prawda?

0:00:45.513,0:00:50.057
Jedną z najczęstszych przyczyn[br]są ugryzienia owadów.

0:00:50.057,0:00:51.434
Wraz z ukąszeniem

0:00:51.434,0:00:55.795
komar wstrzykuje do ciała człowieka[br]związek zwany antykoagulantem,

0:00:55.795,0:00:58.527
który hamuje krzepnięcie krwi.

0:00:58.527,0:01:01.256
Ten związek wywołujący lekką alergię

0:01:01.256,0:01:03.876
powoduje wydzielanie histaminy,

0:01:03.876,0:01:06.985
związku chemicznego, [br]rozszerzającego naczynia włosowate,

0:01:06.985,0:01:08.935
co zwiększa przepływ krwi

0:01:08.935,0:01:11.956
i tym samym odporność organizmu

0:01:11.956,0:01:14.097
na nowo zaobserwowane zagrożenie.

0:01:14.097,0:01:15.847
To wyjaśnia opuchliznę

0:01:15.847,0:01:19.777
i z tego samemu powodu pyłki[br]mogą powodować puchnięcie oczu.

0:01:19.777,0:01:23.544
Histamina uaktywnia również [br]biorące udział w swędzeniu nerwy

0:01:23.544,0:01:27.847
i dlatego człowiek drapie się[br]po ukąszeniu przez owada.

0:01:27.847,0:01:31.696
Jednak samo uczucie swędzenia[br]nie jest jeszcze do końca poznane.

0:01:31.696,0:01:33.429
Duża część tego, co już wiemy,

0:01:33.429,0:01:38.157
pochodzi z badań nad swędzeniem u myszy.

0:01:38.157,0:01:41.537
Naukowcy odkryli, że sygnały swędzenia[br]w skórze myszy są przekazywane

0:01:41.537,0:01:47.035
przez podklasę nerwów[br]odpowiedzialnych za odczuwanie bólu.

0:01:47.035,0:01:52.678
Nerwy te wytwarzają[br]mózgowy peptyd natriuretyczny,

0:01:52.678,0:01:56.747
który wysyła sygnał[br]z rdzenia kręgowego do mózgu,

0:01:56.747,0:02:00.761
gdzie wywołuje uczucie swędzenia.

0:02:00.761,0:02:04.387
Drapanie skóry palcami

0:02:04.387,0:02:10.138
wywołuje sygnał bólu o niskim poziomie,[br]który przysłania uczucie swędzenia.

0:02:10.138,0:02:15.611
To odwraca uwagę i przynosi ulgę.

0:02:15.611,0:02:19.698
Czy swędzenie skóry[br]ma jednak podłoże ewolucyjne,

0:02:19.698,0:02:23.177
a może ma nas jedynie rozzłościć?

0:02:23.177,0:02:28.248
Główna teoria głosi, że skóra człowieka[br]stała się bardzo wrażliwa na dotyk,

0:02:28.248,0:02:32.429
żeby mógł radzić sobie[br]z zagrożeniami z zewnątrz.

0:02:32.429,0:02:33.348
Zastanówmy się.

0:02:33.348,0:02:37.180
Automatyczna reakcja [br]w postaci drapania usuwa ze skóry

0:02:37.180,0:02:40.091
każdy potencjalnie niebezpieczny element,

0:02:40.091,0:02:41.459
jak groźne żądło,

0:02:41.459,0:02:42.782
kąsający owad

0:02:42.782,0:02:45.831
czy wąsy trującej rośliny.

0:02:45.831,0:02:49.431
To może wyjaśniać, dlaczego człowiek [br]nie odczuwa swędzenia wewnątrz ciała,

0:02:49.431,0:02:50.912
na przykład w jelitach,

0:02:50.912,0:02:53.451
które są wolne od zewnętrznych zagrożeń.

0:02:53.451,0:02:57.386
Trudno sobie wyobrazić,[br]jak nieznośne by to było.

0:02:57.386,0:03:01.119
U niektórych osób błędy[br]w przekazywaniu sygnałów

0:03:01.119,0:03:06.069
mogą powodować nadmierne swędzenie,[br]które może zagrozić zdrowiu.

0:03:06.069,0:03:11.460
Ekstremalnym przypadkiem jest choroba [br]psychiczna zwana halucynozą pasożytniczą.

0:03:11.460,0:03:15.506
Chorzy są przekonani, że ich ciała[br]opanowały pchły lub roztocza,

0:03:15.506,0:03:18.470
które poruszają się pod skórą,

0:03:18.470,0:03:22.310
wywołując tym nieustanne swędzenie.

0:03:22.310,0:03:24.419
Inne zjawisko zwane swędzeniem fantomowym

0:03:24.419,0:03:28.059
może wystąpić u pacjentów po amputacji.

0:03:28.059,0:03:31.871
Ponieważ uszkodzono system nerwowy,

0:03:31.871,0:03:35.001
ciało myli normalne sygnały nerwowe

0:03:35.001,0:03:40.432
i powstają odczucia[br]w kończynach, których nie ma.

0:03:40.432,0:03:45.062
Lekarze pracują nad metodami[br]leczenia tych anomalii.

0:03:45.062,0:03:49.230
U osób po amputacjach[br]w lustrze pokazuje się zdrową kończynę,

0:03:49.230,0:03:51.601
po której drapie się pacjent.

0:03:51.601,0:03:53.961
To wywołuje iluzję,[br]dzięki której mózg uważa,

0:03:53.961,0:03:58.608
że potrzeba urojonego drapania[br]została zaspokojona.

0:03:58.608,0:04:02.183
O dziwo, to naprawdę działa.

0:04:02.183,0:04:05.701
Naukowcy szukają także genów[br]powiązanych ze swędzeniem

0:04:05.701,0:04:08.223
i pracują nad terapiami,[br]które w skrajnych przypadkach

0:04:08.223,0:04:11.782
zablokują ścieżki nerwowe[br]odpowiadające za swędzenie.

0:04:11.782,0:04:14.491
Jeśli odczuwanie swędzenia[br]bez możliwości podrapania się

0:04:14.491,0:04:16.644
uważacie za piekielną torturę,

0:04:16.644,0:04:18.556
to Dante się z wami zgadzał.

0:04:18.556,0:04:23.001
Ten włoski poeta pisał o piekle,[br]w którym skazani na wieczne potępienie

0:04:23.001,0:04:28.721
cierpią męki swędzenia.