0:00:06.658,0:00:10.791
Không cần nói bạn cũng biết[br]bộ não của chúng ta quan trọng thế nào.

0:00:10.791,0:00:13.174
Suy cho cùng,[br]mỗi điều chúng ta trải nghiệm,

0:00:13.174,0:00:14.708
mọi suy nghĩ và hành động,

0:00:14.708,0:00:17.123
cũng như nhận thức và trí nhớ

0:00:17.123,0:00:20.354
đều được xử lý tại đây,[br]trung tâm điều khiển của cơ thể.

0:00:20.354,0:00:23.935
Nhưng nếu như thế này[br]đã là quá nhiều việc cho một cơ quan xử lý

0:00:23.935,0:00:27.783
thì thực chất, đây chỉ là một phần nhỏ[br]những gì não bộ phải thực hiện.

0:00:27.783,0:00:31.209
Bạn không hề biết về [br]hầu hết các hoạt động của não bộ,

0:00:31.209,0:00:33.913
trừ khi chúng đột ngột dừng lại.

0:00:33.913,0:00:36.144
Bộ não được hình thành từ hàng tỷ nơ-ron,

0:00:36.144,0:00:38.206
và hàng nghìn tỷ liên kết.

0:00:38.206,0:00:41.363
Các nơ-ron được kích hoạt bởi[br]các chất xúc tác hoặc suy nghĩ nhất định,

0:00:41.363,0:00:44.749
nhưng bản thân chúng[br]cũng thường xuyên hoạt động tự phát.

0:00:44.749,0:00:47.262
Một số nơ-ron có các pha giật [br]thực hiện theo chu kỳ.

0:00:47.262,0:00:51.642
Một số khác lại giật liên tục [br]rồi ngừng hoạt động,

0:00:51.642,0:00:54.011
hoặc “im hơi lặng tiếng”[br]trong một thời gian dài.

0:00:54.011,0:01:00.054
đến khi hàng nghìn thông tin[br]từ các nơ-ron khác sắp xếp đúng thứ tự.

0:01:00.054,0:01:01.223
Trên diện rộng,

0:01:01.223,0:01:05.555
điều này dẫn tới những nhịp điệu tỉ mỉ[br]của hoạt động bên trong não bộ,

0:01:05.555,0:01:07.404
ngâm nga một cách lặng lẽ

0:01:07.404,0:01:09.188
bất kể là chúng ta ngủ, thức,

0:01:09.188,0:01:12.492
hay kể cả khi ta cố gắng[br]không nghĩ về bất kì điều gì.

0:01:12.492,0:01:15.038
Và những chức năng não tự phát này

0:01:15.038,0:01:20.388
hình thành nên nền tảng[br]cho các chức năng khác.

0:01:20.388,0:01:23.583
Hoạt động quan trọng nhất[br]trong những hoạt động tự phát này

0:01:23.583,0:01:25.831
là những cái giúp duy trì sự sống.

0:01:25.831,0:01:28.752
Ví dụ, trong khi bạn tập trung[br]xem đoạn phim này,

0:01:28.752,0:01:32.661
hoạt động tự phát trong não bạn[br]vẫn duy trì việc hô hấp

0:01:32.661,0:01:38.008
từ 12 đến 16 nhịp một phút.[br]đảm bảo rằng bạn không bị ngạt thở.

0:01:38.008,0:01:39.558
Không cần tới bất kì nỗ lực nào,

0:01:39.558,0:01:43.243
các tín hiệu từ các bộ phận ở thân não[br]đều được truyền qua tủy sống,

0:01:43.243,0:01:45.766
tới các cơ có chức năng bơm căng phổi,

0:01:45.766,0:01:50.452
khiến chúng giãn ra và co lại,[br]mặc dù bạn có để ý hay không.

0:01:50.452,0:01:54.601
Các mạch nơ-ron hình thành nên [br]loại hoạt động tự phát theo chu kỳ này

0:01:54.601,0:01:57.614
được gọi là các máy phát sinh[br]mô hình trung ương,

0:01:57.614,0:02:00.442
và điều khiển nhiều hoạt động[br]lặp đi lặp lại đơn giản,

0:02:00.442,0:02:01.314
như hô hấp,

0:02:01.314,0:02:02.399
đi lại,

0:02:02.399,0:02:03.622
hay nhai.

0:02:03.622,0:02:07.733
Các hoạt động thần kinh tiếp diễn[br]cũng làm nền cho tri giác của chúng ta.

0:02:07.733,0:02:08.781
Có vẻ như

0:02:08.781,0:02:12.084
các nơ-ron ở võng mạc phiên dịch ánh sáng [br]thành tín hiệu thần kinh

0:02:12.084,0:02:14.219
sẽ không hoạt động trong bóng tối,

0:02:14.219,0:02:15.259
nhưng thực chất,

0:02:15.259,0:02:18.567
các tế bào hạch ở võng mạc[br]liên kết với não bộ

0:02:18.567,0:02:20.349
vẫn luôn hoạt động.

0:02:20.349,0:02:25.331
Và tín hiệu chúng chuyển về tăng hay giảm[br]phụ thuộc vào mức độ hoạt động,

0:02:25.331,0:02:27.329
chứ không phải là từng pha giật riêng lẻ.

0:02:27.329,0:02:31.648
Ở mỗi cấp độ, hệ thần kinh của chúng ta[br]lúc nào cũng có đầy hoạt động tự phát.

0:02:31.648,0:02:36.253
giúp ta diễn dịch hoặc phản hồi[br]bất kì tín hiệu nào nó nhận được.

0:02:36.253,0:02:40.882
Chế độ tự điều khiển của não bộ không chỉ[br]giới hạn ở các chức năng sinh học cơ bản.

0:02:40.882,0:02:42.524
Bạn đã bao giờ vừa đi về nhà,

0:02:42.524,0:02:44.748
vừa nghĩ về việc tối nay sẽ ăn gì,

0:02:44.748,0:02:48.378
và sau đó nhận ra rằng mình đã ngừng đi bộ[br]trong năm phút vừa qua?

0:02:48.378,0:02:50.911
Dù chúng ta chưa thể hiểu rõ mọi chi tiết,

0:02:50.911,0:02:54.663
chúng ta đã biết được các hoạt động[br]diễn ra tại nhiều phần của não bộ

0:02:54.663,0:02:58.625
bằng cách nào đó phối hợp thực hiện[br]cái thực chất là một hoạt động phức tạp,

0:02:58.625,0:03:02.120
bao gồm chức năng tri giác[br]và chức năng vận động,

0:03:02.120,0:03:04.592
vừa đưa bạn đi đúng hướng[br]vừa di chuyển chân của bạn

0:03:04.592,0:03:06.781
trong khi bạn còn đang suy nghĩ [br]tối nay ăn gì.

0:03:06.781,0:03:10.070
Nhưng có lẽ điều tuyệt vời nhất[br]ở chức năng não tự phát

0:03:10.070,0:03:12.578
nằm ở một trong những hiện tượng [br]kỳ bí nhất

0:03:12.578,0:03:16.920
và ít được biết đến nhất [br]của cơ thể con người: ngủ.

0:03:16.920,0:03:20.036
Về đêm bạn có thể ngừng hoạt động,

0:03:20.036,0:03:22.239
nhưng bộ não của bạn thì không hề.

0:03:22.239,0:03:23.286
Khi bạn ngủ,

0:03:23.286,0:03:28.264
các hoạt động tự phát tiếp diễn[br]càng ngày càng trở nên đồng bộ,

0:03:28.264,0:03:32.623
và cuối cùng phát triển thành[br]các dao động thần kinh lớn và đồng điệu

0:03:32.623,0:03:34.933
phủ kín não bộ của bạn.

0:03:34.933,0:03:38.044
Sự chuyển tiếp sang một loại giấc ngủ[br]có nhịp điệu tổ chức hơn

0:03:38.044,0:03:42.885
bắt đầu với một nhóm [br]các dây thần kinh nằm tại vùng dưới đồi.

0:03:42.885,0:03:44.588
[br]Bất chấp số lượng nhỏ bé của mình,[br]

0:03:44.588,0:03:46.518
các dây thần kinh này có tác động to lớn

0:03:46.518,0:03:51.097
trong việc tắt các vùng trên thân não[br]mà ban ngày vẫn giúp bạn tỉnh táo

0:03:51.097,0:03:53.485
cho phép các bộ phận khác[br]như vỏ não và đồi thị,

0:03:53.485,0:03:57.231
dần đi vào nhịp độ hoạt động[br]mặc định của mình.

0:03:57.231,0:03:58.741
Chúng ta ngủ càng sâu,

0:03:58.741,0:04:02.729
các nhịp vận động[br]càng đồng bộ hóa và chậm hơn.

0:04:02.729,0:04:09.303
với giai đoạn ngủ sâu nhất diễn ra với[br]các sóng delta tần suất thấp, biên độ lớn

0:04:09.303,0:04:12.562
Nhưng bất ngờ thay, giữa giai đoạn ngủ sâu[br]với bước sóng chậm này,

0:04:12.562,0:04:15.564
các hoạt động tự phát[br]được đồng bộ hóa của bộ não

0:04:15.564,0:04:19.129
liên tục chuyển hóa thành[br]các pha giật khác nhau

0:04:19.129,0:04:21.417
chỉ xảy ra khi chúng ta thức.

0:04:21.417,0:04:24.241
Giai đoạn ngủ này có tên là[br]giấc ngủ REM,

0:04:24.241,0:04:28.516
khi mắt của chúng ta liên tục di chuyển [br]qua lại trong khi chúng ta mơ.

0:04:28.516,0:04:30.833
Các nhà thần kinh học[br]vẫn đang cố tìm câu trả lời

0:04:30.833,0:04:33.413
cho nhiều câu hỏi quan trọng[br]xoay quanh giấc ngủ

0:04:33.413,0:04:36.649
chẳng hạn như vai trò của nó trong việc [br]phục hồi khả năng nhận thức,

0:04:36.649,0:04:38.358
cân bằng nội môi tế bào,

0:04:38.358,0:04:40.182
và tăng cường trí nhớ.

0:04:40.182,0:04:41.953
Rộng hơn nữa, họ cũng đang tìm hiểu

0:04:41.953,0:04:46.688
làm thế nào bộ não có thể hoàn thành được[br]nhiệm vụ phức tạp và quan trọng như vậy,

0:04:46.688,0:04:51.137
như lái xe, hay thậm chí là hô hấp[br]mà chúng ta không hề hay biết.

0:04:51.137,0:04:53.225
Nhưng tạm thời,[br]cho đến khi chúng ta có thể

0:04:53.225,0:04:57.067
hiểu rõ hơn về phương thức hoạt động[br]của các chức năng tự phát của bộ não,

0:04:57.067,0:05:00.154
chúng ta cần tự tán thưởng bộ não của mình

0:05:00.154,0:05:02.276
vì nó thông minh hơn ta nghĩ rất nhiều.