0:00:06.508,0:00:10.611
Prawdopodobnie nie trzeba wam mówić,[br]jak bardzo ważny jest mózg.

0:00:10.611,0:00:13.094
W końcu każda rzecz, której doświadczamy,

0:00:13.094,0:00:14.708
nasze myśli i czynności,

0:00:14.708,0:00:17.123
nasza percepcja i pamięć

0:00:17.123,0:00:20.354
są przetwarzane tutaj,[br]w centrum kontroli ciała.

0:00:20.354,0:00:23.795
Już samo to wydaje się bardzo dużo[br]jak dla jednego organu,

0:00:23.795,0:00:27.713
ale to i tak tylko ułamek tego,[br]czym zajmuje się mózg.

0:00:27.713,0:00:31.209
Zwykle nie zdajemy sobie sprawy[br]z większości jego funkcji,

0:00:31.209,0:00:33.633
chyba że któraś z nich[br]przestanie nagle działać.

0:00:33.633,0:00:36.144
Mózg zbudowany jest z miliardów neuronów

0:00:36.144,0:00:37.986
i bilionów połączeń.

0:00:37.986,0:00:41.363
Neurony mogą być aktywowane[br]przez specjalne bodźce lub myśli,

0:00:41.363,0:00:44.749
ale zdarza się,[br]że są one aktywne spontaniczne.

0:00:44.749,0:00:47.462
Niektóre aktywują się cyklicznie[br]według ustalonego wzoru.

0:00:47.462,0:00:51.372
Inne aktywują się w szybkich[br]zrywach i potem gasną

0:00:51.372,0:00:54.011
lub przez dłuższy czas[br]pozostają nieaktywne,

0:00:54.011,0:00:59.844
dopóki tysiące impulsów z innych neuronów[br]nie skoordynują się odpowiednio.

0:00:59.844,0:01:01.223
W większej skali

0:01:01.223,0:01:05.555
tworzy to złożony rytm[br]wewnętrznie generowanej aktywności mózgu

0:01:05.555,0:01:07.404
buczącej gdzieś w tle,

0:01:07.404,0:01:09.188
niezależnie czy śpimy czy nie,

0:01:09.188,0:01:12.492
czy staramy się po prostu[br]o niczym nie myśleć.

0:01:12.492,0:01:15.038
Te spontanicznie występujące funkcje mózgu

0:01:15.038,0:01:20.128
tworzą fundament[br]dla wszystkich innych jego czynności.

0:01:20.128,0:01:23.583
Najważniejsze z tego[br]automatycznego działania mózgu

0:01:23.583,0:01:26.271
jest aktywność, która podtrzymuje[br]nasze funkcje życiowe.

0:01:26.329,0:01:28.752
Na przykład podczas oglądania tego filmu

0:01:28.752,0:01:31.204
automatyczne czynności w twoim mózgu

0:01:31.229,0:01:35.349
utrzymywały częstotliwość[br]12-16 oddechów na minutę,

0:01:35.375,0:01:38.047
zapobiegając uduszeniu.

0:01:38.048,0:01:39.558
Bez naszego świadomego wysiłku,

0:01:39.558,0:01:43.123
sygnały z pnia mózgu wysyłane są[br]wzdłuż rdzenia kręgowego do mięśni,

0:01:43.123,0:01:47.186
które napełniają lub opróżniają płuca,

0:01:47.186,0:01:50.022
bez względu na to,[br]czy jesteś tego świadomy czy nie.

0:01:50.022,0:01:54.601
Obwody neuronalne kryjące się[br]za tą spontaniczną rytmiczną aktywnością

0:01:54.601,0:01:57.614
nazywamy centralnymi generatorami wzorca.

0:01:57.614,0:02:00.212
Kontrolują one dużo prostych,[br]powtarzalnych zachowań,

0:02:00.212,0:02:03.352
takich jak oddychanie,[br]chodzenie, i połykanie.

0:02:03.352,0:02:07.733
Nieustająca aktywność neuronalna[br]to też podstawa percepcji zmysłowej.

0:02:07.733,0:02:09.031
Może się wydawać,

0:02:09.031,0:02:12.084
że neurony w siatkówce przetwarzające[br]światło w sygnały nerwowe

0:02:12.084,0:02:14.219
są nieaktywne w ciemności,

0:02:14.219,0:02:16.973
ale w rzeczywistości[br]komórki zwojowe siatkówki,

0:02:16.998,0:02:18.566
które łączą się z mózgiem,

0:02:18.567,0:02:20.219
są zawsze aktywne.

0:02:20.219,0:02:25.331
Sygnały, które wysyłają, to wzrosty[br]i spadki nasileniu działania,

0:02:25.331,0:02:26.939
a nie osobne zrywy z przerwami.

0:02:26.939,0:02:31.648
Na każdym poziomie nasz mózg buzuje[br]od spontanicznej aktywności,

0:02:31.648,0:02:36.253
która pomaga interpretować[br]otrzymywane sygnały i reagować na nie.

0:02:36.379,0:02:40.792
Autopilot mózgu nie jest ograniczony[br]do podstawowych czynności biologicznych.

0:02:40.792,0:02:43.058
Czy zdarzyło ci się kiedyś[br]idąc do domu myśleć,

0:02:43.058,0:02:44.748
co będzie na obiad,

0:02:44.748,0:02:48.378
a później uświadomić sobie,[br]że nie pamiętasz ostatnich 5 minut drogi?

0:02:48.378,0:02:50.911
Mimo iż nie rozumiemy[br]wszystkich szczegółów,

0:02:50.911,0:02:54.663
wiemy, że trwająca aktywność[br]w wielu częściach mózgu

0:02:54.663,0:02:58.525
jest w stanie koordynować[br]takie złożone zadanie,

0:02:58.525,0:03:01.680
które wymaga zaangażowania[br]funkcji poznawczych i motorycznych,

0:03:01.680,0:03:04.322
czyli podążania właściwą drogą[br]i poruszania nogami,

0:03:04.322,0:03:06.631
kiedy ty myślisz o obiedzie.

0:03:06.711,0:03:10.030
Prawdopodobnie jedną z najciekawszych[br]spontanicznych funkcji mózgu

0:03:10.030,0:03:12.578
jest jego udział w najbardziej tajemniczym

0:03:12.578,0:03:16.540
i najsłabiej zrozumianym[br]zjawisku cielesnym: śnie.

0:03:17.055,0:03:20.306
Ty w nocy możesz się wyłączyć[br]i stać się nieaktywnym,

0:03:20.306,0:03:22.239
ale twój mózg nie.

0:03:22.239,0:03:23.486
Kiedy śpisz,

0:03:23.555,0:03:28.264
nieustająca spontaniczna aktywność[br]coraz bardziej się synchronizuje,

0:03:28.264,0:03:32.623
zamieniając się w wielkie,[br]rytmiczne nerwowe oscylacje,

0:03:32.623,0:03:34.194
które obejmują mózg.

0:03:35.170,0:03:38.044
To przejście do bardziej[br]zorganizowanego rytmu snu

0:03:38.044,0:03:42.083
zaczyna się od małych skupisk neuronów[br]upchanych w podwzgórzu.

0:03:43.226,0:03:44.638
Pomimo ich małej liczby,

0:03:44.638,0:03:46.458
te neurony odgrywają ogromną rolę

0:03:46.458,0:03:50.267
w wyłączaniu regionów pnia mózgu,[br]które utrzymują nas w stanie obudzenia,

0:03:50.267,0:03:53.445
pozwalając innym częściom,[br]na przykład korze mózgowej i wzgórzu,

0:03:53.445,0:03:55.818
wpasować się w typowy[br]dla nich, domyślny rytm.

0:03:56.961,0:03:58.579
Im głębszy sen,

0:03:58.579,0:04:02.043
tym wolniejszy[br]i bardziej zsynchronizowany rytm.

0:04:02.043,0:04:06.321
W największym śnie[br]występują wysokie amplitudy fal delta

0:04:06.346,0:04:09.072
o niskiej częstotliwości.

0:04:09.422,0:04:12.514
Co ciekawe, w środku tego snu[br]o powolnych falach

0:04:12.514,0:04:15.259
zsynchronizowana[br]spontaniczna czynność mózgu

0:04:15.259,0:04:19.132
zamienia się w różne rodzaj zrywów,

0:04:19.132,0:04:21.346
które mają miejsce,[br]kiedy jesteśmy rozbudzeni

0:04:21.346,0:04:24.241
Ta faza snu nazywa się REM.

0:04:24.486,0:04:28.026
W niej pojawiają się szybkie ruchy[br]gałek ocznych przy marzeniach sennych.

0:04:28.891,0:04:33.463
Naukowcy wciąż starają się odpowiedzieć[br]na fundamentalne pytania dotyczące snu,

0:04:33.463,0:04:36.519
na przykład o jego roli[br]w odmładzaniu zdolności poznawczych,

0:04:36.519,0:04:38.358
homeostazie komórkowej,

0:04:38.358,0:04:40.182
czy w wzmacnianiu pamięci.

0:04:40.182,0:04:41.953
Starają się też odkryć,

0:04:41.953,0:04:46.688
jak to możliwe, że mózg potrafi wykonać[br]tak ważne i złożone zadania,

0:04:46.688,0:04:49.378
jak prowadzenie pojazdu czy oddychanie,

0:04:49.403,0:04:51.137
bez udziału naszej świadomości.

0:04:51.378,0:04:53.225
Dopóki nie będziemy w stanie

0:04:53.225,0:04:57.067
zrozumieć spontanicznego[br]funkcjonowania mózgu,

0:04:57.067,0:04:58.916
musimy godzić się ze zdaniem,

0:04:58.941,0:05:01.846
że nasz mózg jest[br]znacznie mądrzejszy niż my sami.