[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.93,0:00:04.24,Default,,0000,0000,0000,,Elke dag worden we geconfronteerd\Nmet problemen als klimaatverandering
Dialogue: 0,0:00:04.24,0:00:05.72,Default,,0000,0000,0000,,of de veiligheid van vaccins,
Dialogue: 0,0:00:05.72,0:00:08.53,Default,,0000,0000,0000,,waar we vragen moeten beantwoorden\Nwaarvan de antwoorden
Dialogue: 0,0:00:08.53,0:00:11.99,Default,,0000,0000,0000,,sterk afhankelijk zijn\Nvan wetenschappelijke informatie.
Dialogue: 0,0:00:11.99,0:00:15.38,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers vertellen ons\Ndat de wereld aan het opwarmen is.
Dialogue: 0,0:00:15.38,0:00:17.41,Default,,0000,0000,0000,,Ook dat vaccins veilig zijn.
Dialogue: 0,0:00:17.41,0:00:19.46,Default,,0000,0000,0000,,Maar hoe weten we\Nof ze gelijk hebben?
Dialogue: 0,0:00:19.46,0:00:21.43,Default,,0000,0000,0000,,Waarom moeten we de wetenschap geloven?
Dialogue: 0,0:00:21.43,0:00:24.90,Default,,0000,0000,0000,,Feit is dat velen \Nde wetenschap niet geloven.
Dialogue: 0,0:00:24.90,0:00:27.07,Default,,0000,0000,0000,,Uit opiniepeilingen blijkt nog steeds
Dialogue: 0,0:00:27.07,0:00:30.08,Default,,0000,0000,0000,,dat een groot percentage\Nvan het Amerikaanse volk
Dialogue: 0,0:00:30.08,0:00:33.62,Default,,0000,0000,0000,,niet gelooft dat het klimaat\Nopwarmt door menselijke activiteiten,
Dialogue: 0,0:00:33.62,0:00:36.56,Default,,0000,0000,0000,,niet denkt dat er evolutie is\Ndoor natuurlijke selectie,
Dialogue: 0,0:00:36.56,0:00:40.46,Default,,0000,0000,0000,,en niet overtuigd is\Nvan de veiligheid van vaccins.
Dialogue: 0,0:00:40.46,0:00:43.78,Default,,0000,0000,0000,,Waarom zouden we de wetenschap geloven?
Dialogue: 0,0:00:43.78,0:00:47.71,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers zien wetenschap \Nniet graag voorgesteld als een geloof.
Dialogue: 0,0:00:47.71,0:00:50.29,Default,,0000,0000,0000,,In feite stellen ze wetenschap \Ntegenover geloof.
Dialogue: 0,0:00:50.29,0:00:53.26,Default,,0000,0000,0000,,Ze zeggen dat geloof \Nthuishoort bij (religieus) geloof.
Dialogue: 0,0:00:53.26,0:00:57.04,Default,,0000,0000,0000,,En dat geloof is iets anders\Ndan wetenschap.
Dialogue: 0,0:00:57.04,0:01:00.19,Default,,0000,0000,0000,,Zij vinden dat religie gebaseerd is\Nop dat soort geloof
Dialogue: 0,0:01:00.19,0:01:03.88,Default,,0000,0000,0000,,of misschien op Pascals gok.
Dialogue: 0,0:01:03.88,0:01:06.18,Default,,0000,0000,0000,,Blaise Pascal \Nwas een 17e-eeuwse wiskundige
Dialogue: 0,0:01:06.18,0:01:09.37,Default,,0000,0000,0000,,die een wetenschappelijk antwoord\Nprobeerde te geven op de vraag
Dialogue: 0,0:01:09.37,0:01:11.24,Default,,0000,0000,0000,,of hij in God moest geloven.
Dialogue: 0,0:01:11.24,0:01:13.85,Default,,0000,0000,0000,,Hij gokte als volgt:
Dialogue: 0,0:01:13.85,0:01:16.40,Default,,0000,0000,0000,,“Als God niet bestaat,
Dialogue: 0,0:01:16.40,0:01:18.42,Default,,0000,0000,0000,,maar ik besluit om in Hem te geloven,
Dialogue: 0,0:01:18.42,0:01:20.24,Default,,0000,0000,0000,,is er echt niet veel verloren.
Dialogue: 0,0:01:20.24,0:01:22.01,Default,,0000,0000,0000,,Misschien een paar uur op zondag.”
Dialogue: 0,0:01:22.01,0:01:23.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:01:23.00,0:01:26.38,Default,,0000,0000,0000,,“Maar als Hij bestaat\Nen ik niet in Hem geloof,
Dialogue: 0,0:01:26.38,0:01:28.40,Default,,0000,0000,0000,,dan kom ik zwaar in de problemen.”
Dialogue: 0,0:01:28.40,0:01:31.44,Default,,0000,0000,0000,,En dus zei Pascal dat we maar\Nbeter in God konden geloven.
Dialogue: 0,0:01:31.44,0:01:33.61,Default,,0000,0000,0000,,Of zoals een van mijn professoren zei:
Dialogue: 0,0:01:33.61,0:01:35.84,Default,,0000,0000,0000,,"Hij greep de houvast van het geloof."
Dialogue: 0,0:01:35.84,0:01:37.77,Default,,0000,0000,0000,,Hij maakte een geloofssprong
Dialogue: 0,0:01:37.77,0:01:42.30,Default,,0000,0000,0000,,en liet wetenschap en rationalisme\Nvoor wat ze waren.
Dialogue: 0,0:01:42.30,0:01:44.99,Default,,0000,0000,0000,,Feit is dat voor de meesten van ons
Dialogue: 0,0:01:44.99,0:01:48.13,Default,,0000,0000,0000,,de meeste wetenschappelijke claims\Neen geloofssprong vragen.
Dialogue: 0,0:01:48.13,0:01:52.51,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen wetenschappelijke claims\Nmeestal niet zelf beoordelen.
Dialogue: 0,0:01:52.51,0:01:55.35,Default,,0000,0000,0000,,Dit geldt eigenlijk ook\Nvoor de meeste wetenschappers
Dialogue: 0,0:01:55.35,0:01:57.68,Default,,0000,0000,0000,,als het buiten \Nhun eigen specialisatie valt.
Dialogue: 0,0:01:57.68,0:02:00.55,Default,,0000,0000,0000,,Als je erover nadenkt,\Nkan een geoloog je niet vertellen
Dialogue: 0,0:02:00.55,0:02:01.95,Default,,0000,0000,0000,,of een vaccin veilig is.
Dialogue: 0,0:02:01.95,0:02:04.95,Default,,0000,0000,0000,,De meeste chemici zijn geen experts\Nin de evolutietheorie.
Dialogue: 0,0:02:04.95,0:02:06.62,Default,,0000,0000,0000,,Een natuurkundige kan,
Dialogue: 0,0:02:06.62,0:02:09.12,Default,,0000,0000,0000,,ondanks de beweringen\Nvan een aantal onder hen,
Dialogue: 0,0:02:09.12,0:02:12.01,Default,,0000,0000,0000,,je niet vertellen\Nof tabak kanker veroorzaakt.
Dialogue: 0,0:02:12.01,0:02:14.46,Default,,0000,0000,0000,,Als zelfs wetenschappers
Dialogue: 0,0:02:14.46,0:02:17.66,Default,,0000,0000,0000,,buiten hun eigen gebied\Neen geloofssprong moeten maken,
Dialogue: 0,0:02:17.66,0:02:21.58,Default,,0000,0000,0000,,waarom accepteren ze dan de beweringen\Nvan andere wetenschappers?
Dialogue: 0,0:02:21.58,0:02:23.88,Default,,0000,0000,0000,,Waarom geloven ze dan elkaars claims?
Dialogue: 0,0:02:23.88,0:02:27.17,Default,,0000,0000,0000,,Waarom zouden wij\Ndie claims moeten geloven?
Dialogue: 0,0:02:27.17,0:02:29.95,Default,,0000,0000,0000,,Ik wil ervoor pleiten dat we dat moeten,
Dialogue: 0,0:02:29.95,0:02:32.83,Default,,0000,0000,0000,,maar niet om de reden\Nwaar de meesten aan denken.
Dialogue: 0,0:02:32.83,0:02:34.48,Default,,0000,0000,0000,,We hebben op school geleerd
Dialogue: 0,0:02:34.48,0:02:38.57,Default,,0000,0000,0000,,dat we in de wetenschap moeten geloven\Nomwille van de wetenschappelijke methode.
Dialogue: 0,0:02:38.57,0:02:41.49,Default,,0000,0000,0000,,We hebben geleerd\Ndat wetenschappers een methode volgen
Dialogue: 0,0:02:41.49,0:02:43.32,Default,,0000,0000,0000,,en dat deze methode
Dialogue: 0,0:02:43.32,0:02:45.84,Default,,0000,0000,0000,,de waarheid van hun beweringen garandeert.
Dialogue: 0,0:02:45.84,0:02:48.77,Default,,0000,0000,0000,,De methode die de meesten van ons\Nop school geleerd hebben,
Dialogue: 0,0:02:48.77,0:02:50.84,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we de handboekmethode noemen.
Dialogue: 0,0:02:50.84,0:02:53.62,Default,,0000,0000,0000,,Het is de hypothetisch-deductieve methode.
Dialogue: 0,0:02:53.62,0:02:56.71,Default,,0000,0000,0000,,Volgens het standaardmodel,\Nhet handboekmodel,
Dialogue: 0,0:02:56.71,0:02:59.67,Default,,0000,0000,0000,,ontwikkelen wetenschappers hypothesen,
Dialogue: 0,0:02:59.67,0:03:02.13,Default,,0000,0000,0000,,leiden ze de gevolgen \Nvan deze hypothesen af,
Dialogue: 0,0:03:02.13,0:03:04.19,Default,,0000,0000,0000,,proberen ze ze uit in de praktijk\Nen zeggen:
Dialogue: 0,0:03:04.19,0:03:06.22,Default,,0000,0000,0000,,"Komt mijn voorspelling uit?
Dialogue: 0,0:03:06.22,0:03:09.55,Default,,0000,0000,0000,,Kunnen we het zien gebeuren\Nin de natuurlijke wereld?”
Dialogue: 0,0:03:09.55,0:03:12.15,Default,,0000,0000,0000,,Als ze waar zijn,\Nzeggen de wetenschappers:
Dialogue: 0,0:03:12.15,0:03:14.57,Default,,0000,0000,0000,,"Geweldig, we weten\Ndat de hypothese juist is."
Dialogue: 0,0:03:14.57,0:03:18.15,Default,,0000,0000,0000,,In de geschiedenis van de wetenschap \Nvind je veel beroemde voorbeelden
Dialogue: 0,0:03:18.15,0:03:20.06,Default,,0000,0000,0000,,waarbij wetenschappers precies dit doen.
Dialogue: 0,0:03:20.06,0:03:22.12,Default,,0000,0000,0000,,Een van de bekendste voorbeelden
Dialogue: 0,0:03:22.12,0:03:24.06,Default,,0000,0000,0000,,komt uit het werk van Albert Einstein.
Dialogue: 0,0:03:24.06,0:03:27.06,Default,,0000,0000,0000,,Toen Einstein de\Nalgemene relativiteitstheorie ontwikkelde,
Dialogue: 0,0:03:27.06,0:03:29.17,Default,,0000,0000,0000,,was een van de gevolgen van zijn theorie
Dialogue: 0,0:03:29.17,0:03:32.01,Default,,0000,0000,0000,,dat de ruimte-tijd\Nniet zomaar lege ruimte was
Dialogue: 0,0:03:32.01,0:03:33.77,Default,,0000,0000,0000,,maar dat ze gestructureerd was.
Dialogue: 0,0:03:33.77,0:03:35.89,Default,,0000,0000,0000,,En dat die structuur vervormd werd
Dialogue: 0,0:03:35.89,0:03:38.90,Default,,0000,0000,0000,,door massieve objecten zoals de zon.
Dialogue: 0,0:03:38.90,0:03:41.65,Default,,0000,0000,0000,,Als zijn theorie waar was,\Ndan betekende dat het licht
Dialogue: 0,0:03:41.65,0:03:43.18,Default,,0000,0000,0000,,afgebogen zou worden
Dialogue: 0,0:03:43.18,0:03:45.34,Default,,0000,0000,0000,,als het langs de zon passeerde.
Dialogue: 0,0:03:45.34,0:03:49.35,Default,,0000,0000,0000,,Dat was een vrij verrassende voorspelling\Nen het duurde een paar jaar
Dialogue: 0,0:03:49.35,0:03:52.13,Default,,0000,0000,0000,,voordat wetenschappers\Nin staat waren om ze te testen.
Dialogue: 0,0:03:52.13,0:03:55.56,Default,,0000,0000,0000,,Dat gebeurde in 1919\Nen ze bleek nog waar te zijn ook.
Dialogue: 0,0:03:55.56,0:03:59.13,Default,,0000,0000,0000,,Sterrenlicht buigt af\Nals het langs de zon passeert.
Dialogue: 0,0:03:59.13,0:04:01.30,Default,,0000,0000,0000,,Dat was een enorme bevestiging\Nvan de theorie.
Dialogue: 0,0:04:01.30,0:04:03.65,Default,,0000,0000,0000,,Het werd beschouwd\Nals bewijs van de waarheid
Dialogue: 0,0:04:03.65,0:04:05.27,Default,,0000,0000,0000,,van dit radicaal nieuwe idee.
Dialogue: 0,0:04:05.27,0:04:08.98,Default,,0000,0000,0000,,Het werd in vele kranten\Nover de hele wereld vermeld.
Dialogue: 0,0:04:09.03,0:04:14.34,Default,,0000,0000,0000,,Soms wordt deze theorie \Nhet deductief-nomologische model genoemd.
Dialogue: 0,0:04:14.34,0:04:18.30,Default,,0000,0000,0000,,Academici zeggen de dingen\Nnu eenmaal graag een beetje moeilijk.
Dialogue: 0,0:04:18.30,0:04:22.87,Default,,0000,0000,0000,,Maar het gaat in het ideale geval\Nook over wetten gaat.
Dialogue: 0,0:04:22.87,0:04:26.06,Default,,0000,0000,0000,,Nomologisch wil zeggen\Ndat het met wetten te maken heeft.
Dialogue: 0,0:04:26.06,0:04:29.48,Default,,0000,0000,0000,,In het ideale geval is de hypothese\Nniet alleen zomaar een idee,
Dialogue: 0,0:04:29.48,0:04:31.81,Default,,0000,0000,0000,,in het ideale geval \Nis het een natuurwet.
Dialogue: 0,0:04:31.81,0:04:34.10,Default,,0000,0000,0000,,Waarom is dat belangrijk?
Dialogue: 0,0:04:34.10,0:04:36.83,Default,,0000,0000,0000,,Als het een wet is,\Nkan ze niet worden gebroken.
Dialogue: 0,0:04:36.83,0:04:38.93,Default,,0000,0000,0000,,Als het een wet is,\Nmoet ze altijd waar zijn,
Dialogue: 0,0:04:38.93,0:04:42.37,Default,,0000,0000,0000,,altijd en overal,\Nmaakt niet uit wat de omstandigheden zijn.
Dialogue: 0,0:04:42.38,0:04:45.61,Default,,0000,0000,0000,,Jullie kennen allen ten minste\Néén voorbeeld van zo’n wet:
Dialogue: 0,0:04:45.61,0:04:49.37,Default,,0000,0000,0000,,Einsteins beroemde formule: \NE = m.c2,
Dialogue: 0,0:04:49.37,0:04:51.17,Default,,0000,0000,0000,,die ons vertelt wat de relatie is
Dialogue: 0,0:04:51.17,0:04:53.36,Default,,0000,0000,0000,,tussen energie en massa.
Dialogue: 0,0:04:53.36,0:04:57.36,Default,,0000,0000,0000,,Die relatie geldt altijd en overal.
Dialogue: 0,0:04:57.36,0:05:01.01,Default,,0000,0000,0000,,Nu blijkt echter dat er verschillende \Nproblemen zijn met dit model.
Dialogue: 0,0:05:01.01,0:05:04.64,Default,,0000,0000,0000,,Het grootste probleem is\Ndat het verkeerd is.
Dialogue: 0,0:05:04.64,0:05:08.15,Default,,0000,0000,0000,,Het is gewoon niet waar.\N(Gelach)
Dialogue: 0,0:05:08.15,0:05:10.87,Default,,0000,0000,0000,,Ik haal drie redenen aan\Nwaarom het verkeerd is.
Dialogue: 0,0:05:10.87,0:05:13.55,Default,,0000,0000,0000,,De eerste reden is een logische reden.
Dialogue: 0,0:05:13.55,0:05:17.06,Default,,0000,0000,0000,,Het is het probleem van de drogreden\N‘bevestiging door de consequentie’.
Dialogue: 0,0:05:17.06,0:05:19.89,Default,,0000,0000,0000,,Dat is weer zo’n leuke,\Nacademische manier om te zeggen
Dialogue: 0,0:05:19.89,0:05:22.56,Default,,0000,0000,0000,,dat valse theorieën\Njuiste voorspellingen kunnen doen.
Dialogue: 0,0:05:22.56,0:05:24.56,Default,,0000,0000,0000,,Dat een voorspelling uitkomt,
Dialogue: 0,0:05:24.56,0:05:27.78,Default,,0000,0000,0000,,is nog geen logisch bewijs\Ndat de theorie klopt.
Dialogue: 0,0:05:27.78,0:05:31.71,Default,,0000,0000,0000,,Een goed voorbeeld komt ook weer\Nuit de geschiedenis van de wetenschap.
Dialogue: 0,0:05:31.71,0:05:34.40,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een beeld\Nvan het Ptolemeïsche universum
Dialogue: 0,0:05:34.40,0:05:36.26,Default,,0000,0000,0000,,met de aarde in het midden ervan
Dialogue: 0,0:05:36.26,0:05:38.51,Default,,0000,0000,0000,,terwijl de zon en de planeten\Nerrond draaien.
Dialogue: 0,0:05:38.51,0:05:40.89,Default,,0000,0000,0000,,Het Ptolemeïsche model\Nwerd vele eeuwen lang
Dialogue: 0,0:05:40.89,0:05:44.14,Default,,0000,0000,0000,,door veel heel slimme mensen geloofd.
Dialogue: 0,0:05:44.14,0:05:45.88,Default,,0000,0000,0000,,Waarom?
Dialogue: 0,0:05:45.88,0:05:48.99,Default,,0000,0000,0000,,Omdat het veel voorspellingen maakte\Ndie uitkwamen.
Dialogue: 0,0:05:48.99,0:05:51.33,Default,,0000,0000,0000,,Het Ptolemeïsche systeem \Nliet astronomen toe
Dialogue: 0,0:05:51.33,0:05:54.08,Default,,0000,0000,0000,,planetenbewegingen nauwkeurig \Nte voorspellen.
Dialogue: 0,0:05:54.08,0:05:56.60,Default,,0000,0000,0000,,In feite gaf het eerst\Nmeer accurate voorspellingen
Dialogue: 0,0:05:56.60,0:06:00.92,Default,,0000,0000,0000,,dan de Copernicaanse theorie\Nwaarvan we nu zeggen dat ze waar is.
Dialogue: 0,0:06:00.92,0:06:03.91,Default,,0000,0000,0000,,Dat is één probleem van het leerboekmodel.
Dialogue: 0,0:06:03.91,0:06:06.30,Default,,0000,0000,0000,,Een tweede probleem\Nis een praktisch probleem,
Dialogue: 0,0:06:06.30,0:06:09.54,Default,,0000,0000,0000,,het probleem van hulphypothesen.
Dialogue: 0,0:06:09.54,0:06:12.37,Default,,0000,0000,0000,,Hulphypothesen zijn aannames
Dialogue: 0,0:06:12.37,0:06:14.15,Default,,0000,0000,0000,,die wetenschappers maken
Dialogue: 0,0:06:14.15,0:06:17.19,Default,,0000,0000,0000,,terwijl ze er zich soms niet\Nbewust van zijn dat ze ze maken.
Dialogue: 0,0:06:17.19,0:06:19.85,Default,,0000,0000,0000,,Een belangrijk voorbeeld hiervan
Dialogue: 0,0:06:19.85,0:06:21.94,Default,,0000,0000,0000,,komt van het Copernicaanse model,
Dialogue: 0,0:06:21.94,0:06:25.14,Default,,0000,0000,0000,,dat uiteindelijk\Nhet Ptolemeïsche systeem verving.
Dialogue: 0,0:06:25.14,0:06:26.78,Default,,0000,0000,0000,,Toen Nicolaus Copernicus zei
Dialogue: 0,0:06:26.78,0:06:29.47,Default,,0000,0000,0000,,dat de Aarde niet \Nhet centrum van het universum was,
Dialogue: 0,0:06:29.47,0:06:32.10,Default,,0000,0000,0000,,maar dat de zon het centrum was\Nvan het zonnestelsel
Dialogue: 0,0:06:32.10,0:06:33.58,Default,,0000,0000,0000,,en de Aarde om de zon bewoog,
Dialogue: 0,0:06:33.58,0:06:36.28,Default,,0000,0000,0000,,zeiden wetenschappers:\N“Oké, Nicolaus, als dat waar is
Dialogue: 0,0:06:36.28,0:06:38.62,Default,,0000,0000,0000,,moeten we in staat zijn om de beweging
Dialogue: 0,0:06:38.62,0:06:40.58,Default,,0000,0000,0000,,van de aarde rond de zon te detecteren.”
Dialogue: 0,0:06:40.58,0:06:44.43,Default,,0000,0000,0000,,Deze dia hier illustreert\Nhet concept 'stellaire parallax'.
Dialogue: 0,0:06:44.44,0:06:48.26,Default,,0000,0000,0000,,Astronomen zeiden dat als de Aarde beweegt
Dialogue: 0,0:06:48.26,0:06:51.46,Default,,0000,0000,0000,,en we naar een opvallende ster kijken,\Nlaten we zeggen, Sirius -
Dialogue: 0,0:06:51.46,0:06:54.80,Default,,0000,0000,0000,,ik weet wel dat jullie in Manhattan \Ngeen sterren kunnen zien,
Dialogue: 0,0:06:54.80,0:06:57.61,Default,,0000,0000,0000,,maar stel je voor \Ndat je op de buiten bent -
Dialogue: 0,0:06:57.61,0:07:00.48,Default,,0000,0000,0000,,en we kijken naar een ster in december,\Ndan zien we die ster
Dialogue: 0,0:07:00.48,0:07:03.24,Default,,0000,0000,0000,,tegen een achtergrond\Nvan verder afgelegen sterren.
Dialogue: 0,0:07:03.24,0:07:06.19,Default,,0000,0000,0000,,Als we nu zes maanden later\Ndezelfde observatie maken,
Dialogue: 0,0:07:06.19,0:07:10.01,Default,,0000,0000,0000,,als de aarde in juni\Nnaar deze positie is verplaatst,
Dialogue: 0,0:07:10.01,0:07:14.10,Default,,0000,0000,0000,,dan zien we dezelfde ster \Ntegen een andere achtergrond.
Dialogue: 0,0:07:14.10,0:07:18.29,Default,,0000,0000,0000,,Dat hoekverschil\Nnoemen we de stellaire parallax.
Dialogue: 0,0:07:18.29,0:07:21.15,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een voorspelling\Nvan het Copernicaanse model.
Dialogue: 0,0:07:21.15,0:07:23.71,Default,,0000,0000,0000,,Astronomen zochten \Nnaar die stellaire parallax
Dialogue: 0,0:07:23.71,0:07:28.69,Default,,0000,0000,0000,,en ze vonden niets, helemaal niets.
Dialogue: 0,0:07:28.69,0:07:32.56,Default,,0000,0000,0000,,En veel mensen betoogden dat dit bewees\Ndat het Copernicaanse model vals was.
Dialogue: 0,0:07:32.56,0:07:34.05,Default,,0000,0000,0000,,Wat was het geval?
Dialogue: 0,0:07:34.05,0:07:36.73,Default,,0000,0000,0000,,Achteraf gezien kunnen we zeggen\Ndat de astronomen
Dialogue: 0,0:07:36.73,0:07:39.28,Default,,0000,0000,0000,,twee hulphypothesen maakten,
Dialogue: 0,0:07:39.28,0:07:41.94,Default,,0000,0000,0000,,beide incorrect zoals we nu weten.
Dialogue: 0,0:07:41.94,0:07:45.58,Default,,0000,0000,0000,,De eerste was een aanname\Nover de grootte van de aardbaan.
Dialogue: 0,0:07:45.58,0:07:48.61,Default,,0000,0000,0000,,Astronomen veronderstelden\Ndat de baan van de aarde groot was
Dialogue: 0,0:07:48.61,0:07:50.95,Default,,0000,0000,0000,,ten opzichte van de afstand \Ntot de sterren.
Dialogue: 0,0:07:50.95,0:07:53.41,Default,,0000,0000,0000,,Vandaag zou het beeld er meer zo uitzien,
Dialogue: 0,0:07:53.41,0:07:54.58,Default,,0000,0000,0000,,- dit komt van NASA -
Dialogue: 0,0:07:54.58,0:07:57.44,Default,,0000,0000,0000,,en je ziet de baan van de Aarde\Neigenlijk heel klein is.
Dialogue: 0,0:07:57.44,0:08:00.17,Default,,0000,0000,0000,,In feite zelfs nog veel\Nkleiner dan hier getoond.
Dialogue: 0,0:08:00.17,0:08:01.71,Default,,0000,0000,0000,,De stellaire parallax
Dialogue: 0,0:08:01.71,0:08:05.30,Default,,0000,0000,0000,,is dus zeer klein\Nen eigenlijk heel moeilijk te detecteren.
Dialogue: 0,0:08:05.30,0:08:07.27,Default,,0000,0000,0000,,Dat leidt tot de tweede reden
Dialogue: 0,0:08:07.27,0:08:09.53,Default,,0000,0000,0000,,waarom de voorspelling niet werkte,
Dialogue: 0,0:08:09.53,0:08:11.79,Default,,0000,0000,0000,,omdat wetenschappers ook veronderstelden
Dialogue: 0,0:08:11.79,0:08:14.06,Default,,0000,0000,0000,,dat hun telescopen gevoelig genoeg waren
Dialogue: 0,0:08:14.06,0:08:15.96,Default,,0000,0000,0000,,om de parallax te detecteren.
Dialogue: 0,0:08:15.96,0:08:17.97,Default,,0000,0000,0000,,Ook dat bleek niet waar te zijn.
Dialogue: 0,0:08:17.97,0:08:20.51,Default,,0000,0000,0000,,Pas in de 19e eeuw
Dialogue: 0,0:08:20.51,0:08:22.19,Default,,0000,0000,0000,,konden wetenschappers
Dialogue: 0,0:08:22.19,0:08:23.73,Default,,0000,0000,0000,,de stellaire parallax aantonen.
Dialogue: 0,0:08:23.73,0:08:26.37,Default,,0000,0000,0000,,Er is nog een derde probleem.
Dialogue: 0,0:08:26.37,0:08:29.15,Default,,0000,0000,0000,,Het derde probleem is gewoon het feit
Dialogue: 0,0:08:29.15,0:08:31.97,Default,,0000,0000,0000,,dat veel van de wetenschap\Nniet past in het leerboekmodel.
Dialogue: 0,0:08:31.97,0:08:35.97,Default,,0000,0000,0000,,Veel wetenschap is helemaal \Nniet deductief, maar inductief.
Dialogue: 0,0:08:36.01,0:08:38.52,Default,,0000,0000,0000,,We bedoelen dat wetenschappers niet per se
Dialogue: 0,0:08:38.52,0:08:40.75,Default,,0000,0000,0000,,beginnen met theorieën en hypothesen.
Dialogue: 0,0:08:40.75,0:08:42.62,Default,,0000,0000,0000,,Vaak beginnen ze gewoon met waarnemen
Dialogue: 0,0:08:42.62,0:08:45.03,Default,,0000,0000,0000,,van wat er gebeurt in de wereld.
Dialogue: 0,0:08:45.03,0:08:47.60,Default,,0000,0000,0000,,Het bekendste voorbeeld daarvan\Nis wel Charles Darwin,
Dialogue: 0,0:08:47.60,0:08:50.67,Default,,0000,0000,0000,,een van de beroemdste wetenschappers ooit.
Dialogue: 0,0:08:50.67,0:08:53.83,Default,,0000,0000,0000,,Toen Darwin als jonge man\Nop reis ging met de Beagle,
Dialogue: 0,0:08:53.83,0:08:57.44,Default,,0000,0000,0000,,had hij geen hypothese, geen theorie.
Dialogue: 0,0:08:57.44,0:09:00.51,Default,,0000,0000,0000,,Hij wist alleen dat hij\Neen carrière als wetenschapper wilde
Dialogue: 0,0:09:00.51,0:09:02.52,Default,,0000,0000,0000,,en begon gegevens te verzamelen.
Dialogue: 0,0:09:02.52,0:09:05.25,Default,,0000,0000,0000,,Hij wist vooral \Ndat hij geneeskunde haatte.
Dialogue: 0,0:09:05.25,0:09:07.07,Default,,0000,0000,0000,,Hij kon niet tegen bloed
Dialogue: 0,0:09:07.07,0:09:09.34,Default,,0000,0000,0000,,en wilde een alternatieve carrière.
Dialogue: 0,0:09:09.34,0:09:11.47,Default,,0000,0000,0000,,Hij begon met verzamelen van gegevens.
Dialogue: 0,0:09:11.47,0:09:14.64,Default,,0000,0000,0000,,Hij verzamelde van alles,\Nwaaronder ook zijn beroemde vinken.
Dialogue: 0,0:09:14.64,0:09:17.38,Default,,0000,0000,0000,,Toen hij deze vinken verzamelde,\Ngooide hij ze in een zak
Dialogue: 0,0:09:17.38,0:09:19.18,Default,,0000,0000,0000,,zonder enig idee van hun betekenis.
Dialogue: 0,0:09:19.18,0:09:21.47,Default,,0000,0000,0000,,Vele jaren later terug in Londen
Dialogue: 0,0:09:21.47,0:09:23.70,Default,,0000,0000,0000,,bekeek Darwin zijn gegevens opnieuw
Dialogue: 0,0:09:23.70,0:09:26.15,Default,,0000,0000,0000,,en begon er een uitleg \Nvoor te ontwikkelen.
Dialogue: 0,0:09:26.15,0:09:29.45,Default,,0000,0000,0000,,Die uitleg was de\Ntheorie van natuurlijke selectie.
Dialogue: 0,0:09:29.45,0:09:31.51,Default,,0000,0000,0000,,Naast inductieve wetenschap,
Dialogue: 0,0:09:31.51,0:09:34.45,Default,,0000,0000,0000,,maken wetenschappers ook vaak modellen.
Dialogue: 0,0:09:34.45,0:09:36.78,Default,,0000,0000,0000,,Wat ze in de eerste plaats willen,
Dialogue: 0,0:09:36.78,0:09:39.05,Default,,0000,0000,0000,,is de oorzaken van dingen verklaren.
Dialogue: 0,0:09:39.05,0:09:40.57,Default,,0000,0000,0000,,Hoe doen ze dat?
Dialogue: 0,0:09:40.57,0:09:42.82,Default,,0000,0000,0000,,Een manier is een model bouwen
Dialogue: 0,0:09:42.82,0:09:44.56,Default,,0000,0000,0000,,om een idee uit te testen.
Dialogue: 0,0:09:44.56,0:09:46.49,Default,,0000,0000,0000,,Dit is Henry Cadell,
Dialogue: 0,0:09:46.49,0:09:49.36,Default,,0000,0000,0000,,een Schotse geoloog uit de 19e eeuw.
Dialogue: 0,0:09:49.36,0:09:53.21,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt aan zijn deerstalkermuts \Nen laarzen zien dat hij een Schot is.
Dialogue: 0,0:09:53.21,0:09:55.33,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:09:55.33,0:09:56.90,Default,,0000,0000,0000,,Cadell wilde weten
Dialogue: 0,0:09:56.90,0:09:58.67,Default,,0000,0000,0000,,hoe bergen worden gevormd.
Dialogue: 0,0:09:58.67,0:10:00.18,Default,,0000,0000,0000,,Hij had opgemerkt
Dialogue: 0,0:10:00.18,0:10:02.76,Default,,0000,0000,0000,,dat als je naar bergen\Nzoals de Appalachen kijkt,
Dialogue: 0,0:10:02.76,0:10:04.39,Default,,0000,0000,0000,,je vaak ziet dat de rotsen erin
Dialogue: 0,0:10:04.39,0:10:07.50,Default,,0000,0000,0000,,op een bepaalde manier \Nopgevouwen lijken.
Dialogue: 0,0:10:07.51,0:10:08.95,Default,,0000,0000,0000,,Dit gaf hem het idee
Dialogue: 0,0:10:08.95,0:10:11.90,Default,,0000,0000,0000,,dat ze vanaf de zijkant\Nsamengedrukt waren.
Dialogue: 0,0:10:11.90,0:10:14.30,Default,,0000,0000,0000,,Dit idee zou later\Neen belangrijke rol spelen
Dialogue: 0,0:10:14.30,0:10:16.44,Default,,0000,0000,0000,,bij discussies over continentale drift.
Dialogue: 0,0:10:16.44,0:10:19.54,Default,,0000,0000,0000,,Hij bouwde dit model,\Ndit gekke ding met hendels en hout.
Dialogue: 0,0:10:19.54,0:10:23.47,Default,,0000,0000,0000,,Hier zie je zijn kruiwagen,\Nemmers en grote voorhamer.
Dialogue: 0,0:10:23.51,0:10:25.41,Default,,0000,0000,0000,,Geen idee \Nwaarom hij laarzen aanheeft.
Dialogue: 0,0:10:25.41,0:10:26.98,Default,,0000,0000,0000,,Misschien regende het.
Dialogue: 0,0:10:26.98,0:10:33.50,Default,,0000,0000,0000,,Met dit fysische model\Nkon hij aantonen
Dialogue: 0,0:10:33.50,0:10:36.71,Default,,0000,0000,0000,,dat je in rotsen,\Nof zoals hier in modder,
Dialogue: 0,0:10:36.71,0:10:38.94,Default,,0000,0000,0000,,patronen kon maken\Ndie veel leken op bergen
Dialogue: 0,0:10:38.94,0:10:41.72,Default,,0000,0000,0000,,als je het van opzij samendrukte.
Dialogue: 0,0:10:41.72,0:10:44.24,Default,,0000,0000,0000,,Het was een argument over\Nde oorzaak van bergen.
Dialogue: 0,0:10:44.24,0:10:47.45,Default,,0000,0000,0000,,Tegenwoordig werken de meeste \Nwetenschappers liever binnenshuis,
Dialogue: 0,0:10:47.45,0:10:49.88,Default,,0000,0000,0000,,ze bouwen niet zo vaak meer\Nfysische modellen.
Dialogue: 0,0:10:49.88,0:10:52.24,Default,,0000,0000,0000,,Ze doen het met computersimulaties.
Dialogue: 0,0:10:52.24,0:10:55.08,Default,,0000,0000,0000,,Maar ook een computersimulatie\Nis een soort model.
Dialogue: 0,0:10:55.08,0:10:56.94,Default,,0000,0000,0000,,Het is een wiskundig model,
Dialogue: 0,0:10:56.94,0:11:00.18,Default,,0000,0000,0000,,en net als de fysische modellen\Nvan de 19e eeuw,
Dialogue: 0,0:11:00.18,0:11:03.67,Default,,0000,0000,0000,,is het erg belangrijk\Nvoor het denken over oorzaken.
Dialogue: 0,0:11:03.67,0:11:06.57,Default,,0000,0000,0000,,Een van de grote vragen\Ngaat over de klimaatverandering.
Dialogue: 0,0:11:06.57,0:11:08.37,Default,,0000,0000,0000,,We hebben enorme hoeveelheden bewijs
Dialogue: 0,0:11:08.37,0:11:10.25,Default,,0000,0000,0000,,dat de aarde aan het opwarmen is.
Dialogue: 0,0:11:10.25,0:11:12.72,Default,,0000,0000,0000,,Op deze dia hier toont de zwarte lijn
Dialogue: 0,0:11:12.72,0:11:15.88,Default,,0000,0000,0000,,de metingen van de laatste 150 jaar
Dialogue: 0,0:11:15.88,0:11:19.90,Default,,0000,0000,0000,,waaruit blijkt dat de temperatuur \Nvan de aarde gestaag is toegenomen.
Dialogue: 0,0:11:19.90,0:11:22.69,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt zien dat we in het bijzonder\Nin de laatste 50 jaar
Dialogue: 0,0:11:22.69,0:11:24.45,Default,,0000,0000,0000,,een dramatische toename hadden
Dialogue: 0,0:11:24.45,0:11:26.79,Default,,0000,0000,0000,,van bijna 1 graad Celsius,
Dialogue: 0,0:11:26.79,0:11:29.17,Default,,0000,0000,0000,,of bijna 2 graden Fahrenheit.
Dialogue: 0,0:11:29.17,0:11:31.60,Default,,0000,0000,0000,,Wat veroorzaakt deze verandering?
Dialogue: 0,0:11:31.60,0:11:33.94,Default,,0000,0000,0000,,Hoe achterhalen we de oorzaak
Dialogue: 0,0:11:33.94,0:11:35.46,Default,,0000,0000,0000,,van de waargenomen opwarming?
Dialogue: 0,0:11:35.46,0:11:39.52,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers kunnen het modelleren\Nmet een computersimulatie.
Dialogue: 0,0:11:39.54,0:11:41.88,Default,,0000,0000,0000,,Dit diagram illustreert \Neen computersimulatie
Dialogue: 0,0:11:41.88,0:11:44.45,Default,,0000,0000,0000,,die rekening hield \Nmet de verschillende factoren
Dialogue: 0,0:11:44.45,0:11:47.53,Default,,0000,0000,0000,,waarvan we weten dat ze\Nhet klimaat op aarde beïnvloeden,
Dialogue: 0,0:11:47.53,0:11:49.81,Default,,0000,0000,0000,,zoals sulfaatdeeltjes \Nvan luchtvervuiling,
Dialogue: 0,0:11:49.81,0:11:52.78,Default,,0000,0000,0000,,vulkanisch stof \Nvan vulkanische uitbarstingen,
Dialogue: 0,0:11:52.78,0:11:55.01,Default,,0000,0000,0000,,veranderingen in zonnestraling,
Dialogue: 0,0:11:55.01,0:11:57.39,Default,,0000,0000,0000,,en, natuurlijk, broeikasgassen.
Dialogue: 0,0:11:57.39,0:11:59.21,Default,,0000,0000,0000,,Ze stelden de vraag,
Dialogue: 0,0:11:59.21,0:12:02.90,Default,,0000,0000,0000,,welke set van variabelen in een model
Dialogue: 0,0:12:02.90,0:12:05.88,Default,,0000,0000,0000,,reproduceert wat we in het echt zien.
Dialogue: 0,0:12:05.88,0:12:07.90,Default,,0000,0000,0000,,De zwarte lijn geeft de metingen weer.
Dialogue: 0,0:12:07.90,0:12:10.18,Default,,0000,0000,0000,,De lichtgrijze is het model.
Dialogue: 0,0:12:10.18,0:12:13.81,Default,,0000,0000,0000,,En het model dat alles omvat,
Dialogue: 0,0:12:13.81,0:12:16.86,Default,,0000,0000,0000,,is antwoord E op de toets,\N'alle antwoorden zijn juist'.
Dialogue: 0,0:12:16.86,0:12:18.78,Default,,0000,0000,0000,,de enige manier waarop je
Dialogue: 0,0:12:18.78,0:12:21.60,Default,,0000,0000,0000,,de waargenomen temperatuurmetingen\Nkan reproduceren
Dialogue: 0,0:12:21.60,0:12:23.58,Default,,0000,0000,0000,,is door al deze dingen te combineren,
Dialogue: 0,0:12:23.58,0:12:25.72,Default,,0000,0000,0000,,met inbegrip van de broeikasgassen.
Dialogue: 0,0:12:25.72,0:12:28.27,Default,,0000,0000,0000,,Merk in het bijzonder op dat de stijging
Dialogue: 0,0:12:28.27,0:12:30.15,Default,,0000,0000,0000,,van de broeikasgassen
Dialogue: 0,0:12:30.15,0:12:32.36,Default,,0000,0000,0000,,die zeer dramatische temperatuurstijging
Dialogue: 0,0:12:32.36,0:12:33.84,Default,,0000,0000,0000,,in de afgelopen 50 jaar volgt.
Dialogue: 0,0:12:33.84,0:12:36.27,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de reden\Nwaarom klimaatwetenschappers zeggen
Dialogue: 0,0:12:36.27,0:12:39.38,Default,,0000,0000,0000,,dat we niet alleen weten dat\Nklimaatverandering een feit is,
Dialogue: 0,0:12:39.38,0:12:44.88,Default,,0000,0000,0000,,maar ook dat broeikasgassen\Ndaar een belangrijk aandeel in hebben.
Dialogue: 0,0:12:44.88,0:12:48.75,Default,,0000,0000,0000,,Over al die verschillende dingen\Ndie wetenschappers doen,
Dialogue: 0,0:12:48.76,0:12:51.80,Default,,0000,0000,0000,,deed de filosoof Paul Feyerabend\Nzijn bekende uitspraak:
Dialogue: 0,0:12:51.80,0:12:53.87,Default,,0000,0000,0000,,"Het enige principe in de wetenschap
Dialogue: 0,0:12:53.87,0:12:57.85,Default,,0000,0000,0000,,dat de vooruitgang niet remt, \Nis 'alles mag'.”
Dialogue: 0,0:12:57.85,0:13:00.46,Default,,0000,0000,0000,,Nu wordt dit citaat vaak\Nuit zijn verband gerukt.
Dialogue: 0,0:13:00.46,0:13:02.58,Default,,0000,0000,0000,,Feyerabend bedoelde niet
Dialogue: 0,0:13:02.58,0:13:04.53,Default,,0000,0000,0000,,dat in de wetenschap alles kan.
Dialogue: 0,0:13:04.53,0:13:07.89,Default,,0000,0000,0000,,Hier komt dan ook het volledige citaat,
Dialogue: 0,0:13:07.90,0:13:09.99,Default,,0000,0000,0000,,"Als u me prest om te zeggen
Dialogue: 0,0:13:09.99,0:13:12.21,Default,,0000,0000,0000,,wat de methode van de wetenschap is,
Dialogue: 0,0:13:12.21,0:13:15.26,Default,,0000,0000,0000,,moet ik zeggen: alles mag.”
Dialogue: 0,0:13:15.26,0:13:16.34,Default,,0000,0000,0000,,Wat hij wilde zeggen,
Dialogue: 0,0:13:16.34,0:13:18.91,Default,,0000,0000,0000,,is dat wetenschappers\Nveel verschillende dingen doen.
Dialogue: 0,0:13:18.91,0:13:21.22,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers zijn creatief.
Dialogue: 0,0:13:21.22,0:13:23.33,Default,,0000,0000,0000,,Maar dan kaatst deze vraag de bal terug:
Dialogue: 0,0:13:23.33,0:13:26.80,Default,,0000,0000,0000,,“Als wetenschappers\Ngeen bepaalde methode gebruiken,
Dialogue: 0,0:13:26.80,0:13:28.70,Default,,0000,0000,0000,,hoe beslissen ze dan
Dialogue: 0,0:13:28.70,0:13:30.16,Default,,0000,0000,0000,,wat juist is en wat fout?”
Dialogue: 0,0:13:30.16,0:13:32.05,Default,,0000,0000,0000,,En wie beoordeelt dat?
Dialogue: 0,0:13:32.05,0:13:34.13,Default,,0000,0000,0000,,Het antwoord is: wetenschappers,
Dialogue: 0,0:13:34.13,0:13:37.01,Default,,0000,0000,0000,,en zij oordelen door\Nnaar het bewijsmateriaal te kijken.
Dialogue: 0,0:13:37.01,0:13:40.42,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers verzamelen\Nop allerlei manieren bewijsmateriaal,
Dialogue: 0,0:13:40.42,0:13:42.04,Default,,0000,0000,0000,,maar hoe ze het ook verzamelen,
Dialogue: 0,0:13:42.04,0:13:44.62,Default,,0000,0000,0000,,het moet aan controle \Nworden onderworpen.
Dialogue: 0,0:13:44.62,0:13:47.18,Default,,0000,0000,0000,,Dit bracht de socioloog \NRobert Merton ertoe
Dialogue: 0,0:13:47.18,0:13:49.64,Default,,0000,0000,0000,,zich bezig te houden met de vraag\Nhoe wetenschappers
Dialogue: 0,0:13:49.64,0:13:51.52,Default,,0000,0000,0000,,gegevens en bewijzen onderzoeken.
Dialogue: 0,0:13:51.52,0:13:55.15,Default,,0000,0000,0000,,Hij zei dat ze het doen\Ndoor ‘georganiseerd scepticisme’.
Dialogue: 0,0:13:55.15,0:13:57.65,Default,,0000,0000,0000,,Hij bedoelde \Ndat het georganiseerd is
Dialogue: 0,0:13:57.65,0:13:59.13,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze het collectief doen ,
Dialogue: 0,0:13:59.13,0:14:00.76,Default,,0000,0000,0000,,ze doen het als groep,
Dialogue: 0,0:14:00.76,0:14:03.05,Default,,0000,0000,0000,,en scepticisme, omdat ze het doen
Dialogue: 0,0:14:03.05,0:14:05.03,Default,,0000,0000,0000,,vanuit een positie van wantrouwen.
Dialogue: 0,0:14:05.03,0:14:06.99,Default,,0000,0000,0000,,Dat wil zeggen, de bewijslast
Dialogue: 0,0:14:06.99,0:14:09.47,Default,,0000,0000,0000,,ligt bij de persoon met een nieuwe claim.
Dialogue: 0,0:14:09.47,0:14:12.61,Default,,0000,0000,0000,,In deze zin is wetenschap\Nintrinsiek conservatief.
Dialogue: 0,0:14:12.61,0:14:15.19,Default,,0000,0000,0000,,De wetenschappelijke gemeenschap \Nzal niet vlug zeggen
Dialogue: 0,0:14:15.19,0:14:18.90,Default,,0000,0000,0000,,"Ja, we weten iets, het is waar."
Dialogue: 0,0:14:18.90,0:14:22.75,Default,,0000,0000,0000,,Ondanks de populariteit van het concept\Nvan paradigma-verschuivingen,
Dialogue: 0,0:14:22.75,0:14:27.05,Default,,0000,0000,0000,,zien we dat echt grote veranderingen\Nin het wetenschappelijk denken
Dialogue: 0,0:14:27.06,0:14:30.78,Default,,0000,0000,0000,,relatief zeldzaam zijn\Nin de geschiedenis van de wetenschap.
Dialogue: 0,0:14:30.78,0:14:34.34,Default,,0000,0000,0000,,Dat brengt ons bij nog een idee:
Dialogue: 0,0:14:34.34,0:14:38.05,Default,,0000,0000,0000,,doordat wetenschappers bewijs\Ncollectief beoordelen,
Dialogue: 0,0:14:38.05,0:14:40.61,Default,,0000,0000,0000,,zijn historici zich gaan bezighouden
Dialogue: 0,0:14:40.61,0:14:42.03,Default,,0000,0000,0000,,met de vraag van consensus.
Dialogue: 0,0:14:42.03,0:14:47.26,Default,,0000,0000,0000,,Uiteindelijk is wetenschap,\Nwetenschappelijke kennis,
Dialogue: 0,0:14:47.26,0:14:50.39,Default,,0000,0000,0000,,de consensus \Nvan wetenschappelijke deskundigen
Dialogue: 0,0:14:50.39,0:14:54.64,Default,,0000,0000,0000,,die door dit proces van\Ngeorganiseerde, collectieve controle,
Dialogue: 0,0:14:54.64,0:14:56.61,Default,,0000,0000,0000,,het bewijsmateriaal hebben beoordeeld
Dialogue: 0,0:14:56.61,0:15:00.83,Default,,0000,0000,0000,,en tot een conclusie komen:\Nofwel ja, ofwel nee.
Dialogue: 0,0:15:00.83,0:15:03.61,Default,,0000,0000,0000,,Dus kunnen we \Naan wetenschappelijke kennis denken
Dialogue: 0,0:15:03.61,0:15:05.66,Default,,0000,0000,0000,,als aan een consensus van deskundigen.
Dialogue: 0,0:15:05.66,0:15:09.02,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen de wetenschap\Nook zien als een soort jury,
Dialogue: 0,0:15:09.02,0:15:11.52,Default,,0000,0000,0000,,maar dan een heel speciaal soort jury.
Dialogue: 0,0:15:11.52,0:15:13.63,Default,,0000,0000,0000,,Het is geen jury van collega's,
Dialogue: 0,0:15:13.63,0:15:15.52,Default,,0000,0000,0000,,maar een jury van geeks.
Dialogue: 0,0:15:15.52,0:15:19.16,Default,,0000,0000,0000,,Het is een jury van mannen en vrouwen \Nmet een doctorstitel,
Dialogue: 0,0:15:19.16,0:15:21.60,Default,,0000,0000,0000,,en in tegenstelling \Ntot een conventionele jury,
Dialogue: 0,0:15:21.60,0:15:23.29,Default,,0000,0000,0000,,die slechts twee keuzes heeft,
Dialogue: 0,0:15:23.29,0:15:25.98,Default,,0000,0000,0000,,schuldig of niet schuldig,
Dialogue: 0,0:15:25.98,0:15:29.38,Default,,0000,0000,0000,,heeft de wetenschappelijke jury\Nin feite meerdere keuzes.
Dialogue: 0,0:15:29.38,0:15:32.16,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers kunnen zeggen:\N“Ja, iets is waar.”
Dialogue: 0,0:15:32.16,0:15:34.74,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers kunnen zeggen:\N“Nee, het klopt niet.”
Dialogue: 0,0:15:34.74,0:15:38.16,Default,,0000,0000,0000,,Of : “Goed, het kan waar zijn,\Nmaar we moeten er nog wat aan werken
Dialogue: 0,0:15:38.16,0:15:40.32,Default,,0000,0000,0000,,en meer bewijsmateriaal verzamelen.”
Dialogue: 0,0:15:40.32,0:15:41.94,Default,,0000,0000,0000,,Ofwel:\N“Het zou waar kunnen zijn,
Dialogue: 0,0:15:41.94,0:15:43.64,Default,,0000,0000,0000,,maar we zijn er nog niet uit,
Dialogue: 0,0:15:43.64,0:15:47.85,Default,,0000,0000,0000,,houden het even in beraad\Nen komen er later misschien op terug.”
Dialogue: 0,0:15:47.87,0:15:51.88,Default,,0000,0000,0000,,Dat is wat wetenschappers\N'onbehandelbaar’ noemen.
Dialogue: 0,0:15:51.88,0:15:54.48,Default,,0000,0000,0000,,Maar dit leidt ons\Nnaar een laatste probleem:
Dialogue: 0,0:15:54.48,0:15:57.42,Default,,0000,0000,0000,,Als wetenschap is\Nwat wetenschappers zeggen dat het is,
Dialogue: 0,0:15:57.42,0:15:59.96,Default,,0000,0000,0000,,gebruiken ze dan niet gewoon\Neen gezagsargument?
Dialogue: 0,0:15:59.96,0:16:01.30,Default,,0000,0000,0000,,En leerden we niet op school
Dialogue: 0,0:16:01.30,0:16:04.25,Default,,0000,0000,0000,,dat het gezagsargument\Neen logische denkfout is?
Dialogue: 0,0:16:04.25,0:16:06.62,Default,,0000,0000,0000,,Hier heb je de paradox\Nvan de moderne wetenschap,
Dialogue: 0,0:16:06.62,0:16:09.55,Default,,0000,0000,0000,,de paradox van de conclusie\Nwaartoe historici,
Dialogue: 0,0:16:09.55,0:16:12.15,Default,,0000,0000,0000,,filosofen en sociologen\Nzijn gekomen, om te zeggen
Dialogue: 0,0:16:12.15,0:16:15.66,Default,,0000,0000,0000,,dat wetenschap wel \Nberoep doet op autoriteit,
Dialogue: 0,0:16:15.66,0:16:19.43,Default,,0000,0000,0000,,maar niet op het gezag van het individu,
Dialogue: 0,0:16:19.43,0:16:21.83,Default,,0000,0000,0000,,hoe slim die persoon dan ook mag zijn,
Dialogue: 0,0:16:21.83,0:16:25.70,Default,,0000,0000,0000,,zoals een Plato, Socrates of Einstein.
Dialogue: 0,0:16:25.70,0:16:28.81,Default,,0000,0000,0000,,Het is het gezag \Nvan de collectieve gemeenschap.
Dialogue: 0,0:16:28.81,0:16:31.80,Default,,0000,0000,0000,,Je kan eraan denken\Nals een soort wijsheid van de menigte,
Dialogue: 0,0:16:31.80,0:16:35.92,Default,,0000,0000,0000,,maar een zeer speciaal soort menigte.
Dialogue: 0,0:16:35.92,0:16:37.81,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschap doet beroep op autoriteit,
Dialogue: 0,0:16:37.81,0:16:39.86,Default,,0000,0000,0000,,maar niet gebaseerd op één individu,
Dialogue: 0,0:16:39.86,0:16:42.33,Default,,0000,0000,0000,,maakt niet uit \Nhoe slim die persoon kan zijn.
Dialogue: 0,0:16:42.33,0:16:44.48,Default,,0000,0000,0000,,Het is gebaseerd \Nop de collectieve wijsheid,
Dialogue: 0,0:16:44.48,0:16:46.84,Default,,0000,0000,0000,,de collectieve kennis, \Nhet collectieve werk,
Dialogue: 0,0:16:46.84,0:16:50.92,Default,,0000,0000,0000,,van alle wetenschappers\Ndie eraan hebben gewerkt.
Dialogue: 0,0:16:50.92,0:16:54.25,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers hebben een cultuur\Nvan collectief wantrouwen,
Dialogue: 0,0:16:54.25,0:16:56.11,Default,,0000,0000,0000,,een ‘toon het me aan’-cultuur,
Dialogue: 0,0:16:56.11,0:16:58.40,Default,,0000,0000,0000,,hier geïllustreerd\Ndoor deze aardige mevrouw
Dialogue: 0,0:16:58.40,0:17:00.90,Default,,0000,0000,0000,,die aan haar collega's\Nhaar bewijsmateriaal toont.
Dialogue: 0,0:17:00.90,0:17:03.58,Default,,0000,0000,0000,,Deze mensen zien er niet\Nuit als echte wetenschappers.
Dialogue: 0,0:17:03.58,0:17:05.33,Default,,0000,0000,0000,,Ze staan er veel te tevreden bij.
Dialogue: 0,0:17:05.33,0:17:09.34,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:17:09.34,0:17:13.66,Default,,0000,0000,0000,,Oké, dat brengt me bij mijn laatste punt.
Dialogue: 0,0:17:13.66,0:17:16.31,Default,,0000,0000,0000,,We staan ‘s morgens op
Dialogue: 0,0:17:16.31,0:17:17.72,Default,,0000,0000,0000,,en vertrouwen op onze auto's.
Dialogue: 0,0:17:17.72,0:17:20.54,Default,,0000,0000,0000,,Voor Manhattan\Nis dit een slechte analogie,
Dialogue: 0,0:17:20.56,0:17:23.38,Default,,0000,0000,0000,,maar de meeste Amerikanen\Ndie niet in Manhattan wonen,
Dialogue: 0,0:17:23.38,0:17:25.12,Default,,0000,0000,0000,,springen ‘s morgens in hun auto's
Dialogue: 0,0:17:25.12,0:17:27.65,Default,,0000,0000,0000,,starten ze en hun auto's werken,
Dialogue: 0,0:17:27.65,0:17:29.65,Default,,0000,0000,0000,,ze werken zelfs ongelooflijk goed.
Dialogue: 0,0:17:29.65,0:17:32.36,Default,,0000,0000,0000,,De moderne auto laat het zelden afweten.
Dialogue: 0,0:17:32.36,0:17:35.15,Default,,0000,0000,0000,,Waarom? Waarom doen auto’s het zo goed?
Dialogue: 0,0:17:35.15,0:17:37.65,Default,,0000,0000,0000,,Niet door het genie van een Henry Ford,
Dialogue: 0,0:17:37.65,0:17:40.74,Default,,0000,0000,0000,,Karl Benz of zelfs Elon Musk.
Dialogue: 0,0:17:40.74,0:17:42.88,Default,,0000,0000,0000,,Maar omdat de moderne auto
Dialogue: 0,0:17:42.88,0:17:47.92,Default,,0000,0000,0000,,het product is van meer dan 100 jaar werk
Dialogue: 0,0:17:47.92,0:17:50.83,Default,,0000,0000,0000,,van honderden, duizenden,\Ntienduizenden mensen.
Dialogue: 0,0:17:50.84,0:17:52.96,Default,,0000,0000,0000,,De moderne auto is het product
Dialogue: 0,0:17:52.96,0:17:55.74,Default,,0000,0000,0000,,van het verzamelde werk, \Nwijsheid en ervaring
Dialogue: 0,0:17:55.74,0:17:57.83,Default,,0000,0000,0000,,van iedere man en vrouw
Dialogue: 0,0:17:57.83,0:17:59.70,Default,,0000,0000,0000,,die ooit aan een auto hebben gewerkt.
Dialogue: 0,0:17:59.70,0:18:02.62,Default,,0000,0000,0000,,De betrouwbaarheid van de technologie\Nis het resultaat
Dialogue: 0,0:18:02.62,0:18:05.30,Default,,0000,0000,0000,,van die geaccumuleerde inspanning.
Dialogue: 0,0:18:05.30,0:18:09.24,Default,,0000,0000,0000,,Wij profiteren niet alleen\Nvan het genie van Benz, Ford en Musk,
Dialogue: 0,0:18:09.24,0:18:14.02,Default,,0000,0000,0000,,maar van de collectieve intelligentie\Nen het harde werk van alle mensen
Dialogue: 0,0:18:14.02,0:18:15.91,Default,,0000,0000,0000,,die aan de moderne auto\Nhebben gewerkt.
Dialogue: 0,0:18:15.91,0:18:17.96,Default,,0000,0000,0000,,Hetzelfde geldt voor de wetenschap,
Dialogue: 0,0:18:17.96,0:18:20.80,Default,,0000,0000,0000,,alleen is de wetenschap nog ouder.
Dialogue: 0,0:18:20.80,0:18:23.38,Default,,0000,0000,0000,,Ons vertrouwen in de wetenschap\Nis eigenlijk hetzelfde
Dialogue: 0,0:18:23.38,0:18:25.74,Default,,0000,0000,0000,,als ons vertrouwen\Nin de technologie,
Dialogue: 0,0:18:25.74,0:18:29.84,Default,,0000,0000,0000,,en hetzelfde \Nals ons vertrouwen in alles:
Dialogue: 0,0:18:29.84,0:18:31.81,Default,,0000,0000,0000,,het berust op ervaring.
Dialogue: 0,0:18:31.81,0:18:34.16,Default,,0000,0000,0000,,Maar het moet geen blind vertrouwen zijn,
Dialogue: 0,0:18:34.16,0:18:36.92,Default,,0000,0000,0000,,net zomin als we in alles\Nblind moeten vertrouwen.
Dialogue: 0,0:18:36.92,0:18:39.76,Default,,0000,0000,0000,,Ons vertrouwen in de wetenschap,\Nzoals de wetenschap zelf,
Dialogue: 0,0:18:39.76,0:18:41.38,Default,,0000,0000,0000,,moet gebaseerd zijn op bewijs,
Dialogue: 0,0:18:41.38,0:18:43.38,Default,,0000,0000,0000,,en dat betekent dat wetenschappers
Dialogue: 0,0:18:43.38,0:18:45.22,Default,,0000,0000,0000,,beter moeten gaan communiceren.
Dialogue: 0,0:18:45.22,0:18:48.11,Default,,0000,0000,0000,,Ze moeten ons niet alleen vertellen\Nwat ze weten,
Dialogue: 0,0:18:48.11,0:18:49.84,Default,,0000,0000,0000,,maar ook hoe ze het weten.
Dialogue: 0,0:18:49.84,0:18:53.73,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat wij \Nbetere luisteraars moeten worden.
Dialogue: 0,0:18:53.73,0:18:55.15,Default,,0000,0000,0000,,Heel hartelijk bedankt.
Dialogue: 0,0:18:55.15,0:18:57.45,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)