1
00:00:00,920 --> 00:00:03,719
Triết gia vĩ đại Aristotle từng nói

2
00:00:04,840 --> 00:00:08,320
nếu thứ gì không tồn tại, thì không có
từ ngữ diễn tả nó,

3
00:00:09,320 --> 00:00:11,776
và nếu không có từ ngữ để diễn tả
một cái gì đó,

4
00:00:11,800 --> 00:00:13,440
thì thứ đó không hề tồn tại.

5
00:00:14,100 --> 00:00:16,210
Vậy khi ta nói về bầu cử,

6
00:00:16,210 --> 00:00:19,976
sống trong một nền dân chủ được xác nhận,
chúng ta biết mình đang nói về cái gì.

7
00:00:19,976 --> 00:00:22,056
Chúng ta có từ ngữ.
Chúng ta có vốn từ vựng.

8
00:00:22,080 --> 00:00:23,976
Chúng ta biết phòng bỏ phiếu là cái gì.

9
00:00:24,000 --> 00:00:25,720
Chúng ta biết lá phiếu là cái gì.

10
00:00:26,840 --> 00:00:30,720
Nhưng còn những quốc gia,
nơi dân chủ không hề tồn tại,

11
00:00:31,760 --> 00:00:36,056
những quốc gia nơi mà không có từ ngữ nào
để diễn tả những khái niệm

12
00:00:36,080 --> 00:00:38,520
làm cơ sở cho một xã hội dân chủ?

13
00:00:39,560 --> 00:00:41,856
Tôi làm việc trong lĩnh vực hỗ trợ bầu cử,

14
00:00:41,880 --> 00:00:44,016
nói cách khác, chúng tôi giúp đỡ

15
00:00:44,040 --> 00:00:46,176
những nền dân chủ non trẻ tổ chức

16
00:00:46,200 --> 00:00:48,680
cái thường được gọi là những cuộc bầu cử
đầu của họ.

17
00:00:49,480 --> 00:00:50,896
Khi mọi người hỏi tôi làm gì,

18
00:00:50,920 --> 00:00:53,336
tôi thường nhận được lời đáp trả này.

19
00:00:53,360 --> 00:00:57,176
"Ồ, vậy bạn là một trong những người
đi khắp thế giới

20
00:00:57,200 --> 00:01:01,120
để áp đặt nền dân chủ phương Tây
lên những quốc gia không thể vận dụng nó."

21
00:01:02,480 --> 00:01:06,840
Thực ra, Liên Hợp Quốc không hề
áp đặt cái gì lên bất cứ ai.

22
00:01:07,600 --> 00:01:08,816
Hoàn toàn không,

23
00:01:08,840 --> 00:01:11,216
và ngoài ra, điều chúng tôi làm

24
00:01:11,240 --> 00:01:17,536
đã được đặt nền tảng vững chắc trong
Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền năm 1948.

25
00:01:17,560 --> 00:01:19,656
Điều 21, tuyên bố rằng

26
00:01:19,680 --> 00:01:23,200
ai cũng cần phải có quyền lựa chọn
chính quyền cho họ.

27
00:01:23,850 --> 00:01:25,536
Vậy đó chính là nền tảng công việc.

28
00:01:25,560 --> 00:01:28,430
Tôi chuyên về sự tiếp cận của cộng đồng.

29
00:01:28,430 --> 00:01:30,956
Điều đó nghĩa là gì?
Lại một biệt ngữ khác.

30
00:01:30,956 --> 00:01:34,696
Thực ra nó có nghĩa là thiết kế
những chiến dịch thông tin

31
00:01:34,720 --> 00:01:37,136
để cho các ứng cử viên và cử tri

32
00:01:37,160 --> 00:01:41,456
những người mà chưa hề có cơ hội
để tham gia hay để bỏ phiếu

33
00:01:41,480 --> 00:01:45,216
hiểu ở đâu, khi nào,
làm thế nào để đăng kí;

34
00:01:45,240 --> 00:01:47,456
ở đâu, khi nào, làm sao để bỏ phiếu;

35
00:01:47,480 --> 00:01:50,140
tại sao, tại sao việc tham gia 
là quan trọng.

36
00:01:50,570 --> 00:01:55,016
Vì thế có lẽ tôi sẽ sắp đặt một chiến dịch
đặc biệt hướng tới những người phụ nữ

37
00:01:55,040 --> 00:01:57,056
để đảm bảo rằng họ có thể tham gia,

38
00:01:57,080 --> 00:01:59,376
rằng họ có thể là một phần của quá trình.

39
00:01:59,400 --> 00:02:01,256
Và cả những người trẻ tuổi nữa.

40
00:02:01,280 --> 00:02:02,496
Tất cả mọi hạng người.

41
00:02:02,520 --> 00:02:03,936
Những người khuyết tật.

42
00:02:03,960 --> 00:02:05,810
Chúng tôi cố gắng tiếp cận mọi người.

43
00:02:06,800 --> 00:02:10,256
Và điều đó không phải bao giờ cũng dễ dàng
vì thường trong công việc này,

44
00:02:10,280 --> 00:02:13,416
giờ tôi đã nhận ra sau bao năm làm việc

45
00:02:13,440 --> 00:02:15,856
rằng ngôn ngữ đang thiếu thốn,

46
00:02:15,880 --> 00:02:17,520
và bạn phải làm gì?

47
00:02:18,120 --> 00:02:19,320
Afghanistan.

48
00:02:20,200 --> 00:02:22,696
Đó là một đất nước với tỉ lệ mù chữ cao,

49
00:02:22,720 --> 00:02:26,576
và điều tôi đang nói đến là, vào năm 2005,

50
00:02:26,600 --> 00:02:30,576
chúng tôi tổ chức hai cuộc bầu cử
vào cùng một ngày.

51
00:02:30,600 --> 00:02:34,816
Lí do là bởi công việc hậu cần là
vô cùng khó khăn,

52
00:02:34,840 --> 00:02:37,096
có vẻ sẽ hiệu quả hơn nếu làm như vậy.

53
00:02:37,120 --> 00:02:38,336
Nó đã hiệu quả,

54
00:02:38,360 --> 00:02:42,816
Nhưng mặt khác, việc giải thích
hai cuộc bầu cử thay vì một

55
00:02:42,840 --> 00:02:44,336
thậm chí còn phức tạp hơn nhiều.

56
00:02:44,360 --> 00:02:46,696
Vì vậy chúng tôi dùng rất nhiều hình ảnh,

57
00:02:46,720 --> 00:02:49,520
và đến khi bỏ phiếu thực sự,

58
00:02:50,360 --> 00:02:53,456
chúng tôi gặp vấn đề, bởi có quá nhiều
người muốn tham gia,

59
00:02:53,480 --> 00:02:58,416
chúng tôi có 300 ứng cử viên cho 52 ghế

60
00:02:58,440 --> 00:03:01,480
ở Wolesi Jirga, tức là cuộc
bầu cử Quốc hội.

61
00:03:02,000 --> 00:03:05,216
Và cho Hội đồng tỉnh, còn nhiều
ứng cử viên hơn thế.

62
00:03:05,240 --> 00:03:07,800
Chúng tôi có 330 ứng cử viên cho 54 vị trí

63
00:03:08,240 --> 00:03:10,520
Vậy nói về thiết kế của lá phiếu,

64
00:03:11,320 --> 00:03:14,640
lá phiếu trông như thế này.

65
00:03:15,600 --> 00:03:17,216
Đó là khổ của một tờ báo.

66
00:03:17,240 --> 00:03:19,000
Đây là lá phiếu bầu Quốc hội --

67
00:03:19,426 --> 00:03:20,576
(Tiếng cười)

68
00:03:20,600 --> 00:03:21,960
Vâng, và --

69
00:03:23,080 --> 00:03:26,080
đây là lá phiếu bầu Hội đồng tỉnh.

70
00:03:27,400 --> 00:03:28,696
Thậm chí còn nhiều hơn.

71
00:03:28,720 --> 00:03:33,656
Vậy bạn thấy đấy, chúng tôi đã dùng nhiều
biểu tượng và tương tự.

72
00:03:33,680 --> 00:03:38,456
Và chúng tôi có vấn đề khác ở Nam Sudan.

73
00:03:38,480 --> 00:03:41,216
Miền nam Sudan là một câu chuyện
hoàn toàn khác.

74
00:03:41,240 --> 00:03:44,336
Chúng tôi có quá nhiều người, tất nhiên,
chưa từng bầu cử,

75
00:03:44,360 --> 00:03:48,160
nhưng chúng tôi có mức độ mù chữ
cực kì, cực kì cao,

76
00:03:49,120 --> 00:03:50,896
cơ sở hạ tầng rất, rất tồi tệ.

77
00:03:50,920 --> 00:03:55,496
Ví dụ -- Ý tôi là, đó là một nước với
kích cỡ ít nhiều bằng với bang Texas.

78
00:03:55,520 --> 00:03:58,400
Chúng tôi có 7 km đường được lát,

79
00:03:59,280 --> 00:04:01,336
7 km trong toàn bộ đất nước,

80
00:04:01,360 --> 00:04:04,496
và nó bao gồm cả đường băng nơi
chúng tôi hạ cánh máy bay

81
00:04:04,520 --> 00:04:06,056
ở sân bay Juba.

82
00:04:06,080 --> 00:04:09,216
Nên vận chuyển vật liệu cho bầu cử, vv

83
00:04:09,240 --> 00:04:11,496
là khó khăn quá chừng.

84
00:04:11,520 --> 00:04:16,495
Người dân không có cả ý niệm về
hòm phiếu trông như thế nào.

85
00:04:16,519 --> 00:04:18,815
nó rất phức tạp,

86
00:04:18,839 --> 00:04:22,936
nên giao tiếp bằng lời nói hiển nhiên là
cách nên thực hiện,

87
00:04:22,960 --> 00:04:25,960
nhưng có đến 132 ngôn ngữ.

88
00:04:26,800 --> 00:04:29,720
Vì thế đó là điều cực kì thách thức.

89
00:04:30,480 --> 00:04:34,336
Rồi tôi đến Tunisia năm 2011.

90
00:04:34,360 --> 00:04:36,016
Đó là mùa xuân Ả Rập.

91
00:04:36,040 --> 00:04:40,336
một lượng lớn hi vọng được sinh ra bởi
làn sóng to lớn

92
00:04:40,360 --> 00:04:41,936
đang bùng nổ trong khu vực này.

93
00:04:41,960 --> 00:04:45,096
Có Libya, có Ai Cập, có Yemen.

94
00:04:45,120 --> 00:04:48,136
Nó là một khoảnh khắc lịch sử
cực kì lớn lao.

95
00:04:48,160 --> 00:04:50,736
Tôi đang ngồi cùng ủy ban bầu cử,

96
00:04:50,760 --> 00:04:54,496
và chúng tôi nói về nhiều khía cạnh 
khác nhau của cuộc bầu cử,

97
00:04:54,520 --> 00:04:57,856
và tôi nghe họ sử dụng những từ tôi
thực sự chưa nghe đến bao giờ,

98
00:04:57,880 --> 00:05:02,096
và tôi đã làm việc với người Iraq, tôi đã
làm việc với người Jordan, người Ai cập,

99
00:05:02,120 --> 00:05:04,536
và đột nhiên họ sử dụng những từ ấy,

100
00:05:04,560 --> 00:05:06,416
và tôi chỉ nghĩ, "Điều này thật kì lạ."

101
00:05:06,440 --> 00:05:09,336
Và điều dẫn đến việc này là từ 
" quan sát viên".

102
00:05:09,360 --> 00:05:11,676
Chúng tôi thảo luận 
về quan sát viên bầu cử,

103
00:05:11,676 --> 00:05:16,456
và Ủy ban bầu cử đang nói về "mulahiz"
trong tiếng Ả Rập.

104
00:05:16,480 --> 00:05:20,576
Từ này nghĩa là "nhận thấy" với ý nghĩa
có dạng bị động,

105
00:05:20,600 --> 00:05:24,216
giống như trong, "Tôi nhận thấy anh ta
mặc áo màu xanh nhạt."

106
00:05:24,240 --> 00:05:27,890
Liệu tôi có đi kiểm tra xem chiếc áo
có thật là màu xanh hay không không?

107
00:05:27,890 --> 00:05:30,256
Đó là vai trò 
của một quan sát viên bầu cử

108
00:05:30,256 --> 00:05:34,016
Nó rất tích cực, nó được quản lí bởi mọi
loại hiệp ước,

109
00:05:34,040 --> 00:05:36,816
và nó có chức năng kiểm soát đó trong nó.

110
00:05:36,840 --> 00:05:39,016
Và rồi tôi nghe được rằng ở Ai Cập,

111
00:05:39,040 --> 00:05:42,360
họ dùng thuật ngữ "mutabi",
nghĩa là "theo dõi".

112
00:05:42,360 --> 00:05:45,276
Vậy chúng tôi giờ đang có người theo dõi 
của một cuộc bầu cử.

113
00:05:45,276 --> 00:05:47,296
Vậy điều đó cũng không đúng cho lắm,

114
00:05:47,320 --> 00:05:50,082
bởi có một thuật ngữ đã được chấp nhận
và thông dụng,

115
00:05:50,106 --> 00:05:53,376
đó là từ "muraqib", nghĩa là
"người kiểm soát".

116
00:05:53,400 --> 00:05:55,536
Nó có khái niệm của sự kiểm soát.

117
00:05:55,560 --> 00:05:59,296
Vì vậy tôi nghĩ, ba từ cho cùng một
khái niệm. Điều này không tốt.

118
00:05:59,320 --> 00:06:02,416
Và cùng với đồng nghiệp, tôi nghĩ
có lẽ vai trò của chúng tôi

119
00:06:02,440 --> 00:06:06,496
là thực sự giúp bảo đảm cho
những từ ngữ được hiểu rõ

120
00:06:06,520 --> 00:06:09,656
và thực sự tạo ra một công trình tham khảo

121
00:06:09,656 --> 00:06:12,276
có thể được áp dụng khắp khu vực Ả Rập.

122
00:06:12,276 --> 00:06:13,762
Và đó là điều chúng tôi đã làm.

123
00:06:13,762 --> 00:06:15,582
Vì vậy cùng với những đồng nghiệp này,

124
00:06:15,582 --> 00:06:19,272
chúng tôi khởi xướng "Từ điển thuật ngữ
bầu cử Ả-rập",

125
00:06:19,320 --> 00:06:21,640
và chúng tôi làm việc ở 8 nước khác nhau.

126
00:06:22,600 --> 00:06:27,176
Điều đó nghĩa là thực sự định nghĩa
481 thuật ngữ

127
00:06:27,200 --> 00:06:30,056
mà tạo nên nền tảng cho
mọi thứ bạn cần biết

128
00:06:30,080 --> 00:06:32,440
nếu bạn đang định tổ chức
một cuộc bầu cử dân chủ.

129
00:06:32,840 --> 00:06:34,266
Và chúng tôi định nghĩa chúng,

130
00:06:34,266 --> 00:06:36,216
và làm việc với những đồng nghiệp Ả Rập

131
00:06:36,240 --> 00:06:40,016
và đi đến sự đồng tình về việc
đâu là từ ngữ phù hợp

132
00:06:40,040 --> 00:06:41,616
để sử dụng trong tiếng Ả Rập.

133
00:06:41,640 --> 00:06:45,896
Do tiếng Ả Rập rất phong phú, và đó là
một phần của vấn đề.

134
00:06:45,920 --> 00:06:48,896
Nhưng có tới 22 quốc gia nói tiếng Ả Rập,

135
00:06:48,920 --> 00:06:53,616
và họ dùng tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại,

136
00:06:53,640 --> 00:06:56,496
thứ tiếng Ả Rập được dùng khắp cả khu vực

137
00:06:56,520 --> 00:06:59,016
trong báo chí và phát thanh truyền hình,

138
00:06:59,040 --> 00:07:03,936
dĩ nhiên, từ quốc gia này đến quốc gia 
khác trong ngôn ngữ hàng ngày và sử dụng

139
00:07:03,970 --> 00:07:07,296
nó thay đổi -- tiếng địa phương, lối nói
thông tục, vv

140
00:07:07,320 --> 00:07:09,896
Vậy đó là một lớp bổ sung khác của 
sự phức tạp.

141
00:07:09,920 --> 00:07:12,416
Vậy thì theo một cách nào đó
bạn có vấn đề

142
00:07:12,440 --> 00:07:16,096
là ngôn ngữ chưa đủ chín,
nếu bạn thích,

143
00:07:16,120 --> 00:07:18,800
những từ mới đang xuất hiện, 
những cách biểu đạt mới.

144
00:07:19,130 --> 00:07:21,096
Và chúng tôi định nghĩa tất cả thuật ngữ,

145
00:07:21,096 --> 00:07:24,376
và rồi chúng tôi có tám thông tín viên 
trong khu vực.

146
00:07:24,400 --> 00:07:26,296
Chúng tôi đệ trình bản thảo cho họ,

147
00:07:26,320 --> 00:07:27,896
họ hồi đáp lại chúng tôi.

148
00:07:27,920 --> 00:07:30,536
"Vâng, chúng tôi hiểu những định nghĩa.

149
00:07:30,560 --> 00:07:32,256
Chúng tôi đồng ý với nó,

150
00:07:32,280 --> 00:07:35,456
nhưng đây là điều chúng tôi nói
trong đất nước của chúng tôi."

151
00:07:35,480 --> 00:07:39,096
Bởi vì chúng tôi không định dung hòa hay
ép buộc sự dung hòa.

152
00:07:39,120 --> 00:07:42,400
Chúng tôi đang cố gắng tạo điều kiện 
cho sự hiểu biết giữa mọi người.

153
00:07:42,640 --> 00:07:47,696
Như vậy trong phần bôi vàng, bạn thấy
những cách biểu đạt thông dụng


154
00:07:47,720 --> 00:07:49,040
ở những quốc gia khác nhau.

155
00:07:50,000 --> 00:07:53,936
Vậy cái này, tôi lấy làm vui mừng khi nói
phải mất ba năm để xuất bản cái này

156
00:07:53,960 --> 00:07:58,296
bởi vì cuối cùng chúng tôi cũng hoàn thiện
bản thảo và chính thức đưa nó vào thực tế

157
00:07:58,320 --> 00:08:01,463
ngồi cùng với ủy ban bầu cử ở tất cả
những nước khác nhau kia,

158
00:08:01,487 --> 00:08:04,376
thảo luận và định nghĩa và chau chuốt 
lại bản thảo,

159
00:08:04,400 --> 00:08:09,360
và cuối cùng xuất bản nó vào tháng 11
năm 2014 tại Cairo.

160
00:08:09,360 --> 00:08:12,746
Và nó đã trải qua một quãng đường dài.
chúng tôi đã xuất bản 10,000 bản.

161
00:08:12,746 --> 00:08:17,936
Tới giờ, đã có khoảng 3,000 lượt tải về
từ Internet trong định dạng PDF.

162
00:08:17,960 --> 00:08:21,856
Tôi vừa mới nghe được từ một đồng nghiệp
rằng họ vừa mới sử dụng nó ở Somalia.

163
00:08:21,880 --> 00:08:24,776
Họ đang sắp sản xuất
một phiên bản ở Somalia,

164
00:08:24,800 --> 00:08:26,816
bởi chẳng có gì ở Somalia cả.

165
00:08:26,840 --> 00:08:29,856
Thật tốt khi biết điều đó.

166
00:08:29,880 --> 00:08:34,135
Và Tổ chức Ả Rập cho Cơ quan Quản lí
Bầu cử mới thành lập này,

167
00:08:34,159 --> 00:08:37,096
đang cố gắng để chuyên nghiệp hóa

168
00:08:37,120 --> 00:08:39,416
cách mà bầu cử được vận hành trong khu vực

169
00:08:39,440 --> 00:08:41,535
họ cũng đang sử dụng nó.

170
00:08:41,559 --> 00:08:47,496
Và Liên đoàn Ả Rập hiện đã xây dựng một 
đơn vị quan sát toàn Ả Rập,

171
00:08:47,520 --> 00:08:48,776
và họ đang sử dụng nó.

172
00:08:48,800 --> 00:08:51,416
Điều đó thật là tuyệt.

173
00:08:51,440 --> 00:08:55,256
Tuy nhiên, công việc tham khảo
này khá khó khăn.

174
00:08:55,280 --> 00:08:58,176
Nó phức tạp, và một vài thuật ngữ
có hơi chuyên môn,

175
00:08:58,200 --> 00:09:02,360
nên một người bình thường có thể
không cần biết ít nhất 1/3 trong số đó.

176
00:09:02,960 --> 00:09:05,016
Nhưng những người Trung Đông

177
00:09:05,040 --> 00:09:09,536
đã và đang thiếu bất kì hình thức nào
ta biết đến như là giáo dục công dân

178
00:09:09,560 --> 00:09:12,336
Nó là một phần giáo trình của chúng ta 
ở trường học.

179
00:09:12,360 --> 00:09:15,450
Điều đó thực sự không tồn tại
ở phần đó của thế giới,

180
00:09:15,450 --> 00:09:17,996
và tôi cảm thấy rằng đó thực sự
là quyền của mọi người

181
00:09:17,996 --> 00:09:20,406
để được biết những điều trên
hoạt động như thế nào.

182
00:09:20,406 --> 00:09:24,656
Và đó là một điều tốt khi nghĩ về
việc tạo ra một công trình tham khảo

183
00:09:24,680 --> 00:09:26,336
cho những người bình thường,

184
00:09:26,360 --> 00:09:28,496
và luôn nhớ rằng hiện tại

185
00:09:28,520 --> 00:09:30,696
chúng ta có một nền tảng để làm việc cùng,

186
00:09:30,720 --> 00:09:32,856
và chúng ta cũng có cả công nghệ,

187
00:09:32,880 --> 00:09:37,256
để chúng ta có thể tiếp cận mọi người
sử dụng ứng dụng điện thoại,

188
00:09:37,280 --> 00:09:39,416
video, hoạt ảnh.

189
00:09:39,440 --> 00:09:41,736
Có mọi thể loại công cụ có thể được dùng

190
00:09:41,760 --> 00:09:44,256
để truyền cho mọi người những ý tưởng

191
00:09:44,280 --> 00:09:47,000
lần đầu tiên bằng chính ngôn ngữ của họ.

192
00:09:48,160 --> 00:09:50,450
Chúng ta đã nghe không ít 
đau khổ về Trung Đông.

193
00:09:50,450 --> 00:09:53,886
Chúng ta nghe về sự hỗn loạn của 
chiến tranh. Chúng ta nghe về khủng bố.

194
00:09:53,886 --> 00:09:59,216
Chúng ta nghe về chủ nghĩa bè phái và
tất cả những tin tức tiêu cực đáng sợ

195
00:09:59,240 --> 00:10:00,896
cứ đến tai ta mọi lúc.

196
00:10:00,920 --> 00:10:05,776
Điều mà chúng ta không nghe là điều gì 
những người dân thường đang suy nghĩ?

197
00:10:05,800 --> 00:10:07,400
Họ đang khao khát điều gì?

198
00:10:07,960 --> 00:10:11,880
Hãy cho họ phương tiện,
hãy cho họ từ ngữ.

199
00:10:12,480 --> 00:10:14,696
Đại đa số dân chúng đang im lặng

200
00:10:14,720 --> 00:10:16,800
bởi vì học không có phương tiện ngôn từ.

201
00:10:17,200 --> 00:10:19,720
Đại đa số im lặng cần được biết.

202
00:10:20,440 --> 00:10:23,456
Đã đến lúc phải cung cấp cho dân chúng
công cụ tri thức

203
00:10:23,480 --> 00:10:26,180
mà họ có thể đem đến hiểu biết cho mình.

204
00:10:26,920 --> 00:10:30,056
Đại đa số im lặng không cần phải im lặng.

205
00:10:30,080 --> 00:10:32,376
Hãy giúp họ có được tiếng nói.

206
00:10:32,400 --> 00:10:33,656
Cảm ơn rất nhiều.

207
00:10:33,680 --> 00:10:38,502
(Vỗ tay)