0:00:00.920,0:00:03.719
Triết gia vĩ đại Aristotle từng nói

0:00:04.840,0:00:08.320
nếu thứ gì không tồn tại, thì không có[br]từ ngữ diễn tả nó,

0:00:09.320,0:00:11.776
và nếu không có từ ngữ để diễn tả[br]một cái gì đó,

0:00:11.800,0:00:13.440
thì thứ đó không hề tồn tại.

0:00:14.100,0:00:16.210
Vậy khi ta nói về bầu cử,

0:00:16.210,0:00:19.976
sống trong một nền dân chủ được xác nhận,[br]chúng ta biết mình đang nói về cái gì.

0:00:19.976,0:00:22.056
Chúng ta có từ ngữ.[br]Chúng ta có vốn từ vựng.

0:00:22.080,0:00:23.976
Chúng ta biết phòng bỏ phiếu là cái gì.

0:00:24.000,0:00:25.720
Chúng ta biết lá phiếu là cái gì.

0:00:26.840,0:00:30.720
Nhưng còn những quốc gia,[br]nơi dân chủ không hề tồn tại,

0:00:31.760,0:00:36.056
những quốc gia nơi mà không có từ ngữ nào[br]để diễn tả những khái niệm

0:00:36.080,0:00:38.520
làm cơ sở cho một xã hội dân chủ?

0:00:39.560,0:00:41.856
Tôi làm việc trong lĩnh vực hỗ trợ bầu cử,

0:00:41.880,0:00:44.016
nói cách khác, chúng tôi giúp đỡ

0:00:44.040,0:00:46.176
những nền dân chủ non trẻ tổ chức

0:00:46.200,0:00:48.680
cái thường được gọi là những cuộc bầu cử[br]đầu của họ.

0:00:49.480,0:00:50.896
Khi mọi người hỏi tôi làm gì,

0:00:50.920,0:00:53.336
tôi thường nhận được lời đáp trả này.

0:00:53.360,0:00:57.176
"Ồ, vậy bạn là một trong những người[br]đi khắp thế giới

0:00:57.200,0:01:01.120
để áp đặt nền dân chủ phương Tây[br]lên những quốc gia không thể vận dụng nó."

0:01:02.480,0:01:06.840
Thực ra, Liên Hợp Quốc không hề[br]áp đặt cái gì lên bất cứ ai.

0:01:07.600,0:01:08.816
Hoàn toàn không,

0:01:08.840,0:01:11.216
và ngoài ra, điều chúng tôi làm

0:01:11.240,0:01:17.536
đã được đặt nền tảng vững chắc trong[br]Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền năm 1948.

0:01:17.560,0:01:19.656
Điều 21, tuyên bố rằng

0:01:19.680,0:01:23.200
ai cũng cần phải có quyền lựa chọn[br]chính quyền cho họ.

0:01:23.850,0:01:25.536
Vậy đó chính là nền tảng công việc.

0:01:25.560,0:01:28.430
Tôi chuyên về sự tiếp cận của cộng đồng.

0:01:28.430,0:01:30.956
Điều đó nghĩa là gì?[br]Lại một biệt ngữ khác.

0:01:30.956,0:01:34.696
Thực ra nó có nghĩa là thiết kế[br]những chiến dịch thông tin

0:01:34.720,0:01:37.136
để cho các ứng cử viên và cử tri

0:01:37.160,0:01:41.456
những người mà chưa hề có cơ hội[br]để tham gia hay để bỏ phiếu

0:01:41.480,0:01:45.216
hiểu ở đâu, khi nào,[br]làm thế nào để đăng kí;

0:01:45.240,0:01:47.456
ở đâu, khi nào, làm sao để bỏ phiếu;

0:01:47.480,0:01:50.140
tại sao, tại sao việc tham gia [br]là quan trọng.

0:01:50.570,0:01:55.016
Vì thế có lẽ tôi sẽ sắp đặt một chiến dịch[br]đặc biệt hướng tới những người phụ nữ

0:01:55.040,0:01:57.056
để đảm bảo rằng họ có thể tham gia,

0:01:57.080,0:01:59.376
rằng họ có thể là một phần của quá trình.

0:01:59.400,0:02:01.256
Và cả những người trẻ tuổi nữa.

0:02:01.280,0:02:02.496
Tất cả mọi hạng người.

0:02:02.520,0:02:03.936
Những người khuyết tật.

0:02:03.960,0:02:05.810
Chúng tôi cố gắng tiếp cận mọi người.

0:02:06.800,0:02:10.256
Và điều đó không phải bao giờ cũng dễ dàng[br]vì thường trong công việc này,

0:02:10.280,0:02:13.416
giờ tôi đã nhận ra sau bao năm làm việc

0:02:13.440,0:02:15.856
rằng ngôn ngữ đang thiếu thốn,

0:02:15.880,0:02:17.520
và bạn phải làm gì?

0:02:18.120,0:02:19.320
Afghanistan.

0:02:20.200,0:02:22.696
Đó là một đất nước với tỉ lệ mù chữ cao,

0:02:22.720,0:02:26.576
và điều tôi đang nói đến là, vào năm 2005,

0:02:26.600,0:02:30.576
chúng tôi tổ chức hai cuộc bầu cử[br]vào cùng một ngày.

0:02:30.600,0:02:34.816
Lí do là bởi công việc hậu cần là[br]vô cùng khó khăn,

0:02:34.840,0:02:37.096
có vẻ sẽ hiệu quả hơn nếu làm như vậy.

0:02:37.120,0:02:38.336
Nó đã hiệu quả,

0:02:38.360,0:02:42.816
Nhưng mặt khác, việc giải thích[br]hai cuộc bầu cử thay vì một

0:02:42.840,0:02:44.336
thậm chí còn phức tạp hơn nhiều.

0:02:44.360,0:02:46.696
Vì vậy chúng tôi dùng rất nhiều hình ảnh,

0:02:46.720,0:02:49.520
và đến khi bỏ phiếu thực sự,

0:02:50.360,0:02:53.456
chúng tôi gặp vấn đề, bởi có quá nhiều[br]người muốn tham gia,

0:02:53.480,0:02:58.416
chúng tôi có 300 ứng cử viên cho 52 ghế

0:02:58.440,0:03:01.480
ở Wolesi Jirga, tức là cuộc[br]bầu cử Quốc hội.

0:03:02.000,0:03:05.216
Và cho Hội đồng tỉnh, còn nhiều[br]ứng cử viên hơn thế.

0:03:05.240,0:03:07.800
Chúng tôi có 330 ứng cử viên cho 54 vị trí

0:03:08.240,0:03:10.520
Vậy nói về thiết kế của lá phiếu,

0:03:11.320,0:03:14.640
lá phiếu trông như thế này.

0:03:15.600,0:03:17.216
Đó là khổ của một tờ báo.

0:03:17.240,0:03:19.000
Đây là lá phiếu bầu Quốc hội --

0:03:19.426,0:03:20.576
(Tiếng cười)

0:03:20.600,0:03:21.960
Vâng, và --

0:03:23.080,0:03:26.080
đây là lá phiếu bầu Hội đồng tỉnh.

0:03:27.400,0:03:28.696
Thậm chí còn nhiều hơn.

0:03:28.720,0:03:33.656
Vậy bạn thấy đấy, chúng tôi đã dùng nhiều[br]biểu tượng và tương tự.

0:03:33.680,0:03:38.456
Và chúng tôi có vấn đề khác ở Nam Sudan.

0:03:38.480,0:03:41.216
Miền nam Sudan là một câu chuyện[br]hoàn toàn khác.

0:03:41.240,0:03:44.336
Chúng tôi có quá nhiều người, tất nhiên,[br]chưa từng bầu cử,

0:03:44.360,0:03:48.160
nhưng chúng tôi có mức độ mù chữ[br]cực kì, cực kì cao,

0:03:49.120,0:03:50.896
cơ sở hạ tầng rất, rất tồi tệ.

0:03:50.920,0:03:55.496
Ví dụ -- Ý tôi là, đó là một nước với[br]kích cỡ ít nhiều bằng với bang Texas.

0:03:55.520,0:03:58.400
Chúng tôi có 7 km đường được lát,

0:03:59.280,0:04:01.336
7 km trong toàn bộ đất nước,

0:04:01.360,0:04:04.496
và nó bao gồm cả đường băng nơi[br]chúng tôi hạ cánh máy bay

0:04:04.520,0:04:06.056
ở sân bay Juba.

0:04:06.080,0:04:09.216
Nên vận chuyển vật liệu cho bầu cử, vv

0:04:09.240,0:04:11.496
là khó khăn quá chừng.

0:04:11.520,0:04:16.495
Người dân không có cả ý niệm về[br]hòm phiếu trông như thế nào.

0:04:16.519,0:04:18.815
nó rất phức tạp,

0:04:18.839,0:04:22.936
nên giao tiếp bằng lời nói hiển nhiên là[br]cách nên thực hiện,

0:04:22.960,0:04:25.960
nhưng có đến 132 ngôn ngữ.

0:04:26.800,0:04:29.720
Vì thế đó là điều cực kì thách thức.

0:04:30.480,0:04:34.336
Rồi tôi đến Tunisia năm 2011.

0:04:34.360,0:04:36.016
Đó là mùa xuân Ả Rập.

0:04:36.040,0:04:40.336
một lượng lớn hi vọng được sinh ra bởi[br]làn sóng to lớn

0:04:40.360,0:04:41.936
đang bùng nổ trong khu vực này.

0:04:41.960,0:04:45.096
Có Libya, có Ai Cập, có Yemen.

0:04:45.120,0:04:48.136
Nó là một khoảnh khắc lịch sử[br]cực kì lớn lao.

0:04:48.160,0:04:50.736
Tôi đang ngồi cùng ủy ban bầu cử,

0:04:50.760,0:04:54.496
và chúng tôi nói về nhiều khía cạnh [br]khác nhau của cuộc bầu cử,

0:04:54.520,0:04:57.856
và tôi nghe họ sử dụng những từ tôi[br]thực sự chưa nghe đến bao giờ,

0:04:57.880,0:05:02.096
và tôi đã làm việc với người Iraq, tôi đã[br]làm việc với người Jordan, người Ai cập,

0:05:02.120,0:05:04.536
và đột nhiên họ sử dụng những từ ấy,

0:05:04.560,0:05:06.416
và tôi chỉ nghĩ, "Điều này thật kì lạ."

0:05:06.440,0:05:09.336
Và điều dẫn đến việc này là từ [br]" quan sát viên".

0:05:09.360,0:05:11.676
Chúng tôi thảo luận [br]về quan sát viên bầu cử,

0:05:11.676,0:05:16.456
và Ủy ban bầu cử đang nói về "mulahiz"[br]trong tiếng Ả Rập.

0:05:16.480,0:05:20.576
Từ này nghĩa là "nhận thấy" với ý nghĩa[br]có dạng bị động,

0:05:20.600,0:05:24.216
giống như trong, "Tôi nhận thấy anh ta[br]mặc áo màu xanh nhạt."

0:05:24.240,0:05:27.890
Liệu tôi có đi kiểm tra xem chiếc áo[br]có thật là màu xanh hay không không?

0:05:27.890,0:05:30.256
Đó là vai trò [br]của một quan sát viên bầu cử

0:05:30.256,0:05:34.016
Nó rất tích cực, nó được quản lí bởi mọi[br]loại hiệp ước,

0:05:34.040,0:05:36.816
và nó có chức năng kiểm soát đó trong nó.

0:05:36.840,0:05:39.016
Và rồi tôi nghe được rằng ở Ai Cập,

0:05:39.040,0:05:42.360
họ dùng thuật ngữ "mutabi",[br]nghĩa là "theo dõi".

0:05:42.360,0:05:45.276
Vậy chúng tôi giờ đang có người theo dõi [br]của một cuộc bầu cử.

0:05:45.276,0:05:47.296
Vậy điều đó cũng không đúng cho lắm,

0:05:47.320,0:05:50.082
bởi có một thuật ngữ đã được chấp nhận[br]và thông dụng,

0:05:50.106,0:05:53.376
đó là từ "muraqib", nghĩa là[br]"người kiểm soát".

0:05:53.400,0:05:55.536
Nó có khái niệm của sự kiểm soát.

0:05:55.560,0:05:59.296
Vì vậy tôi nghĩ, ba từ cho cùng một[br]khái niệm. Điều này không tốt.

0:05:59.320,0:06:02.416
Và cùng với đồng nghiệp, tôi nghĩ[br]có lẽ vai trò của chúng tôi

0:06:02.440,0:06:06.496
là thực sự giúp bảo đảm cho[br]những từ ngữ được hiểu rõ

0:06:06.520,0:06:09.656
và thực sự tạo ra một công trình tham khảo

0:06:09.656,0:06:12.276
có thể được áp dụng khắp khu vực Ả Rập.

0:06:12.276,0:06:13.762
Và đó là điều chúng tôi đã làm.

0:06:13.762,0:06:15.582
Vì vậy cùng với những đồng nghiệp này,

0:06:15.582,0:06:19.272
chúng tôi khởi xướng "Từ điển thuật ngữ[br]bầu cử Ả-rập",

0:06:19.320,0:06:21.640
và chúng tôi làm việc ở 8 nước khác nhau.

0:06:22.600,0:06:27.176
Điều đó nghĩa là thực sự định nghĩa[br]481 thuật ngữ

0:06:27.200,0:06:30.056
mà tạo nên nền tảng cho[br]mọi thứ bạn cần biết

0:06:30.080,0:06:32.440
nếu bạn đang định tổ chức[br]một cuộc bầu cử dân chủ.

0:06:32.840,0:06:34.266
Và chúng tôi định nghĩa chúng,

0:06:34.266,0:06:36.216
và làm việc với những đồng nghiệp Ả Rập

0:06:36.240,0:06:40.016
và đi đến sự đồng tình về việc[br]đâu là từ ngữ phù hợp

0:06:40.040,0:06:41.616
để sử dụng trong tiếng Ả Rập.

0:06:41.640,0:06:45.896
Do tiếng Ả Rập rất phong phú, và đó là[br]một phần của vấn đề.

0:06:45.920,0:06:48.896
Nhưng có tới 22 quốc gia nói tiếng Ả Rập,

0:06:48.920,0:06:53.616
và họ dùng tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại,

0:06:53.640,0:06:56.496
thứ tiếng Ả Rập được dùng khắp cả khu vực

0:06:56.520,0:06:59.016
trong báo chí và phát thanh truyền hình,

0:06:59.040,0:07:03.936
dĩ nhiên, từ quốc gia này đến quốc gia [br]khác trong ngôn ngữ hàng ngày và sử dụng

0:07:03.970,0:07:07.296
nó thay đổi -- tiếng địa phương, lối nói[br]thông tục, vv

0:07:07.320,0:07:09.896
Vậy đó là một lớp bổ sung khác của [br]sự phức tạp.

0:07:09.920,0:07:12.416
Vậy thì theo một cách nào đó[br]bạn có vấn đề

0:07:12.440,0:07:16.096
là ngôn ngữ chưa đủ chín,[br]nếu bạn thích,

0:07:16.120,0:07:18.800
những từ mới đang xuất hiện, [br]những cách biểu đạt mới.

0:07:19.130,0:07:21.096
Và chúng tôi định nghĩa tất cả thuật ngữ,

0:07:21.096,0:07:24.376
và rồi chúng tôi có tám thông tín viên [br]trong khu vực.

0:07:24.400,0:07:26.296
Chúng tôi đệ trình bản thảo cho họ,

0:07:26.320,0:07:27.896
họ hồi đáp lại chúng tôi.

0:07:27.920,0:07:30.536
"Vâng, chúng tôi hiểu những định nghĩa.

0:07:30.560,0:07:32.256
Chúng tôi đồng ý với nó,

0:07:32.280,0:07:35.456
nhưng đây là điều chúng tôi nói[br]trong đất nước của chúng tôi."

0:07:35.480,0:07:39.096
Bởi vì chúng tôi không định dung hòa hay[br]ép buộc sự dung hòa.

0:07:39.120,0:07:42.400
Chúng tôi đang cố gắng tạo điều kiện [br]cho sự hiểu biết giữa mọi người.

0:07:42.640,0:07:47.696
Như vậy trong phần bôi vàng, bạn thấy[br]những cách biểu đạt thông dụng[br]

0:07:47.720,0:07:49.040
ở những quốc gia khác nhau.

0:07:50.000,0:07:53.936
Vậy cái này, tôi lấy làm vui mừng khi nói[br]phải mất ba năm để xuất bản cái này

0:07:53.960,0:07:58.296
bởi vì cuối cùng chúng tôi cũng hoàn thiện[br]bản thảo và chính thức đưa nó vào thực tế

0:07:58.320,0:08:01.463
ngồi cùng với ủy ban bầu cử ở tất cả[br]những nước khác nhau kia,

0:08:01.487,0:08:04.376
thảo luận và định nghĩa và chau chuốt [br]lại bản thảo,

0:08:04.400,0:08:09.360
và cuối cùng xuất bản nó vào tháng 11[br]năm 2014 tại Cairo.

0:08:09.360,0:08:12.746
Và nó đã trải qua một quãng đường dài.[br]chúng tôi đã xuất bản 10,000 bản.

0:08:12.746,0:08:17.936
Tới giờ, đã có khoảng 3,000 lượt tải về[br]từ Internet trong định dạng PDF.

0:08:17.960,0:08:21.856
Tôi vừa mới nghe được từ một đồng nghiệp[br]rằng họ vừa mới sử dụng nó ở Somalia.

0:08:21.880,0:08:24.776
Họ đang sắp sản xuất[br]một phiên bản ở Somalia,

0:08:24.800,0:08:26.816
bởi chẳng có gì ở Somalia cả.

0:08:26.840,0:08:29.856
Thật tốt khi biết điều đó.

0:08:29.880,0:08:34.135
Và Tổ chức Ả Rập cho Cơ quan Quản lí[br]Bầu cử mới thành lập này,

0:08:34.159,0:08:37.096
đang cố gắng để chuyên nghiệp hóa

0:08:37.120,0:08:39.416
cách mà bầu cử được vận hành trong khu vực

0:08:39.440,0:08:41.535
họ cũng đang sử dụng nó.

0:08:41.559,0:08:47.496
Và Liên đoàn Ả Rập hiện đã xây dựng một [br]đơn vị quan sát toàn Ả Rập,

0:08:47.520,0:08:48.776
và họ đang sử dụng nó.

0:08:48.800,0:08:51.416
Điều đó thật là tuyệt.

0:08:51.440,0:08:55.256
Tuy nhiên, công việc tham khảo[br]này khá khó khăn.

0:08:55.280,0:08:58.176
Nó phức tạp, và một vài thuật ngữ[br]có hơi chuyên môn,

0:08:58.200,0:09:02.360
nên một người bình thường có thể[br]không cần biết ít nhất 1/3 trong số đó.

0:09:02.960,0:09:05.016
Nhưng những người Trung Đông

0:09:05.040,0:09:09.536
đã và đang thiếu bất kì hình thức nào[br]ta biết đến như là giáo dục công dân

0:09:09.560,0:09:12.336
Nó là một phần giáo trình của chúng ta [br]ở trường học.

0:09:12.360,0:09:15.450
Điều đó thực sự không tồn tại[br]ở phần đó của thế giới,

0:09:15.450,0:09:17.996
và tôi cảm thấy rằng đó thực sự[br]là quyền của mọi người

0:09:17.996,0:09:20.406
để được biết những điều trên[br]hoạt động như thế nào.

0:09:20.406,0:09:24.656
Và đó là một điều tốt khi nghĩ về[br]việc tạo ra một công trình tham khảo

0:09:24.680,0:09:26.336
cho những người bình thường,

0:09:26.360,0:09:28.496
và luôn nhớ rằng hiện tại

0:09:28.520,0:09:30.696
chúng ta có một nền tảng để làm việc cùng,

0:09:30.720,0:09:32.856
và chúng ta cũng có cả công nghệ,

0:09:32.880,0:09:37.256
để chúng ta có thể tiếp cận mọi người[br]sử dụng ứng dụng điện thoại,

0:09:37.280,0:09:39.416
video, hoạt ảnh.

0:09:39.440,0:09:41.736
Có mọi thể loại công cụ có thể được dùng

0:09:41.760,0:09:44.256
để truyền cho mọi người những ý tưởng

0:09:44.280,0:09:47.000
lần đầu tiên bằng chính ngôn ngữ của họ.

0:09:48.160,0:09:50.450
Chúng ta đã nghe không ít [br]đau khổ về Trung Đông.

0:09:50.450,0:09:53.886
Chúng ta nghe về sự hỗn loạn của [br]chiến tranh. Chúng ta nghe về khủng bố.

0:09:53.886,0:09:59.216
Chúng ta nghe về chủ nghĩa bè phái và[br]tất cả những tin tức tiêu cực đáng sợ

0:09:59.240,0:10:00.896
cứ đến tai ta mọi lúc.

0:10:00.920,0:10:05.776
Điều mà chúng ta không nghe là điều gì [br]những người dân thường đang suy nghĩ?

0:10:05.800,0:10:07.400
Họ đang khao khát điều gì?

0:10:07.960,0:10:11.880
Hãy cho họ phương tiện,[br]hãy cho họ từ ngữ.

0:10:12.480,0:10:14.696
Đại đa số dân chúng đang im lặng

0:10:14.720,0:10:16.800
bởi vì học không có phương tiện ngôn từ.

0:10:17.200,0:10:19.720
Đại đa số im lặng cần được biết.

0:10:20.440,0:10:23.456
Đã đến lúc phải cung cấp cho dân chúng[br]công cụ tri thức

0:10:23.480,0:10:26.180
mà họ có thể đem đến hiểu biết cho mình.

0:10:26.920,0:10:30.056
Đại đa số im lặng không cần phải im lặng.

0:10:30.080,0:10:32.376
Hãy giúp họ có được tiếng nói.

0:10:32.400,0:10:33.656
Cảm ơn rất nhiều.

0:10:33.680,0:10:38.502
(Vỗ tay)