WEBVTT

00:00:07.337 --> 00:00:12.456
Možda ste čuli da u Kuranu,
ideja raja jesu 72 device.

00:00:13.135 --> 00:00:15.700
I obećavam da ću se kasnije vratiti
na te device.

00:00:16.114 --> 00:00:17.856
Ali zapravo, ovde na severozapadu,

00:00:17.880 --> 00:00:19.576
živimo veoma blizu

00:00:19.600 --> 00:00:21.676
pravoj kuranskoj slici raja,

00:00:21.700 --> 00:00:23.873
36 puta definisanoj

00:00:24.200 --> 00:00:27.576
kao "vrtovi koji su prožeti
tekućim potocima.".

00:00:27.600 --> 00:00:30.600
Pošto ja živim na splavu,
na tekućoj pritoci jezera Junion,

00:00:30.900 --> 00:00:33.076
meni je to savršeno smisleno.

00:00:33.100 --> 00:00:36.100
Stvar je u tome, otkud ovo
može biti novost za većinu ljudi?

00:00:37.400 --> 00:00:39.776
Znam mnoge dobronamerne nemuslimane

00:00:39.800 --> 00:00:42.246
koji su počeli da čitaju Kuran,
ali su odustali,

00:00:42.270 --> 00:00:44.900
uznemireni njegovom različitošću.

00:00:45.657 --> 00:00:47.216
Istoričar Tomas Karlajl

00:00:47.240 --> 00:00:50.165
smatrao je Muhameda
jednim od najvećih heroja na svetu,

00:00:50.490 --> 00:00:52.376
pa ipak, čak i on je nazvao Kuran

00:00:52.400 --> 00:00:55.576
"Najnapornijim štivom koje sam ikada uzeo,

00:00:55.600 --> 00:00:58.576
zamoran, zbunjuć, zbrkan.".

00:00:58.600 --> 00:01:00.560
(Smeh)

00:01:00.584 --> 00:01:02.276
Deo problema, ja mislim,

00:01:02.300 --> 00:01:05.275
jeste u tome što zamišljamo
da se Kuran može pročitati

00:01:05.300 --> 00:01:07.276
kao što mi obično čitamo knjige -

00:01:07.300 --> 00:01:10.276
misleći da se možemo sklupčati
uz nju jednog kišnog popodneva

00:01:10.300 --> 00:01:11.872
sa činijom kokica na dohvat,

00:01:12.200 --> 00:01:13.776
kao da je bog -

00:01:13.800 --> 00:01:16.970
a čitav Kuran je božiji glas
koji se obraća Muhamedu -

00:01:17.400 --> 00:01:20.400
samo još jedan autor na listi best selera.

00:01:22.430 --> 00:01:24.046
Pa ipak zato što tako malo ljudi

00:01:24.070 --> 00:01:26.175
zapravo čita Kuran

00:01:26.500 --> 00:01:29.576
je upravo ono zbog čega
ga je lako citirati -

00:01:29.600 --> 00:01:32.779
to jest, pogrešno citirati.

00:01:32.803 --> 00:01:35.076
Fraze i komadići uzeti iz konteksta

00:01:35.100 --> 00:01:37.100
su ono što ja zovem sažetom verzijom,

00:01:37.400 --> 00:01:40.376
koju favorizuju
i muslimanski fundamentalisti

00:01:40.400 --> 00:01:43.110
i antimuslimanski islamofobi.

00:01:43.747 --> 00:01:45.643
I tako, prošlog proleća,

00:01:45.667 --> 00:01:46.976
dok sam se pripremala

00:01:47.000 --> 00:01:49.676
da počnem pisanje Muhamedove biografije,

00:01:49.700 --> 00:01:53.380
shvatila sam da moram
da pročitam Kuran kako dolikuje -

00:01:53.934 --> 00:01:56.716
to jest, koliko god dolično
to budem mogla.

00:01:56.740 --> 00:01:58.426
Moj arapski je do sada sveden

00:01:58.450 --> 00:01:59.876
na listanje rečnika,

00:01:59.900 --> 00:02:01.975
zato sam uzela
četiri dobro poznata prevoda

00:02:02.000 --> 00:02:04.847
i odlučila da ih čitam paralelno,

00:02:04.871 --> 00:02:06.451
stih po stih

00:02:06.475 --> 00:02:08.663
zajedno sa transliteracijom

00:02:08.687 --> 00:02:11.401
i originalnim arapskim iz sedmog veka.

00:02:13.689 --> 00:02:16.205
E sad, imala sam prednost.

00:02:17.300 --> 00:02:18.976
Moja poslednja knjiga

00:02:19.000 --> 00:02:21.976
je bila o raskolu između Šiita i Sunita,

00:02:22.000 --> 00:02:25.376
i zbog toga sam radila dosta
sa najranijim islamskim istorijama,

00:02:25.400 --> 00:02:26.736
pa sam znala događaje

00:02:26.760 --> 00:02:29.103
na koje se Kuran konstantno poziva,

00:02:29.127 --> 00:02:30.617
njegovu okvirnu odrednicu.

00:02:31.300 --> 00:02:33.276
Znala sam dovoljno, to jest, da bih znala

00:02:33.300 --> 00:02:35.746
da ću biti turistkinja u Kuranu -

00:02:36.400 --> 00:02:38.376
jedna od informisanih,

00:02:38.400 --> 00:02:40.076
čak i jedna od onih sa iskustvom,

00:02:40.100 --> 00:02:42.176
ali ipak stranac,

00:02:42.200 --> 00:02:44.176
agnostička Jevrejka

00:02:44.200 --> 00:02:46.176
koja čita tuđu svetu knjigu.

00:02:46.200 --> 00:02:48.176
(Smeh)

00:02:48.200 --> 00:02:50.176
Zato sam čitala polako.

00:02:50.200 --> 00:02:54.276
(Smeh)

00:02:54.300 --> 00:02:56.776
Odvojila sam tri nedelje za ovaj projekat,

00:02:56.800 --> 00:02:59.530
i to je, ono što mislim
da se podrazumeva rečju oholost.

00:03:00.030 --> 00:03:03.300
(Smeh)

00:03:04.002 --> 00:03:06.407
Zato što se to pretvorilo u tri meseca.

00:03:08.100 --> 00:03:10.746
Odolela sam iskušenju da preskočim na kraj

00:03:10.770 --> 00:03:13.766
gde su kraća i očigledno
mističnija poglavlja.

00:03:13.790 --> 00:03:15.916
Ali svaki put kad sam pomislila
da počinjem

00:03:15.940 --> 00:03:17.356
da razumem Kuran -

00:03:17.380 --> 00:03:19.189
taj osećaj "sad kapiram" -

00:03:19.670 --> 00:03:21.726
bi iskliznuo preko noći.

00:03:21.750 --> 00:03:23.076
I vratila bih se ujutru

00:03:23.100 --> 00:03:26.100
pitajući se da li sam izgubljena
u čudnoj zemlji.

00:03:26.852 --> 00:03:29.200
A opet, teren je bio veoma poznat.

00:03:30.200 --> 00:03:32.176
Kuran tvrdi da dolazi

00:03:32.200 --> 00:03:34.200
da obnovi poruke Tore i Jevanđelja.

00:03:34.500 --> 00:03:36.476
Tako da jedna trećina

00:03:36.500 --> 00:03:38.476
reprizira priče o biblijskim ličnostima

00:03:38.500 --> 00:03:40.012
kao što su Abraham, Mojsije,

00:03:40.036 --> 00:03:42.491
Jozef, Marija, Isus.

00:03:43.669 --> 00:03:46.076
Bog je bio potpuno poznat

00:03:46.100 --> 00:03:48.946
iz svoje pređašnje manifestacije
kao Jahve -

00:03:49.400 --> 00:03:52.400
ljubomorno insistirajući
na nemanju drugih bogova.

00:03:53.493 --> 00:03:56.200
Prisustvo kamila, planina,

00:03:56.559 --> 00:03:58.200
pustinjskih bunara izvora

00:03:58.500 --> 00:04:00.676
vratilo me je nazad
u godinu koju sam provela

00:04:00.700 --> 00:04:02.268
lutajući Sinajskom pustinjom.

00:04:02.747 --> 00:04:04.436
A onda je tu bio jezik,

00:04:04.460 --> 00:04:06.276
njegova ritmičnost,

00:04:06.300 --> 00:04:09.496
podsetila me je na večeri provedene
u slušanju beduinskih starešina

00:04:09.520 --> 00:04:12.300
koji recituju višesatne,
duge narativne pesme

00:04:12.600 --> 00:04:14.541
potpuno iz sećanja.

00:04:15.645 --> 00:04:17.315
I onda sam počela da shvatam

00:04:17.339 --> 00:04:20.375
zašto se kaže

00:04:20.399 --> 00:04:22.876
da je Kuran stvarno Kuran

00:04:22.900 --> 00:04:24.900
samo na arapskom.

00:04:25.400 --> 00:04:27.076
Uzmimo Fatihah,

00:04:27.100 --> 00:04:29.076
sedam strofa dugo uvodno poglavlje

00:04:29.100 --> 00:04:33.283
koje je očenaš i "Šema Izrael"
islama u kombinaciji.

00:04:33.900 --> 00:04:36.520
To je samo 29 reči na arapskom,

00:04:36.920 --> 00:04:40.300
ali 65 do 72 reči u prevodu.

00:04:40.794 --> 00:04:42.476
A opet, što više dodajete,

00:04:42.500 --> 00:04:44.369
više izgleda da fali.

00:04:45.742 --> 00:04:48.436
Arapski ima čaroban,

00:04:48.460 --> 00:04:50.406
skoro hipnotički kvalitet,

00:04:50.430 --> 00:04:53.182
koji bukvalno preklinje da bude slušan,
umesto pročitan,

00:04:53.630 --> 00:04:56.076
doživljen, više nego analiziran.

00:04:56.100 --> 00:04:58.076
Želi da bude uzvikivan glasno,

00:04:58.100 --> 00:05:01.100
da oglasi svoju muziku u uhu i na jeziku.

00:05:01.600 --> 00:05:03.432
Tako da je Kuran na engleskom

00:05:03.456 --> 00:05:05.961
na neki način sopstvena senka

00:05:06.400 --> 00:05:09.200
ili kako je Artur Arberi
nazvao svoju verziju,

00:05:09.224 --> 00:05:11.026
"interpretacija".

00:05:12.312 --> 00:05:15.025
Ali nije sve izgubljeno u prevodu.

00:05:15.600 --> 00:05:18.576
Kao što Kuran obećava,
strpljenje je nagrađeno,

00:05:18.600 --> 00:05:20.075
i postoje mnoga iznenađenja -

00:05:20.100 --> 00:05:23.176
stepen ekološke svesti na primer

00:05:23.200 --> 00:05:26.738
i ljudi kao puki čuvari božijeg stvaranja,

00:05:26.762 --> 00:05:28.658
bez premca u Bibliji.

00:05:29.300 --> 00:05:32.276
I dok se Biblija obraća
isključivo muškarcima,

00:05:32.300 --> 00:05:34.300
koristeći drugo i treće lice muškog roda,

00:05:34.813 --> 00:05:36.939
Kuran uključuje žene -

00:05:37.500 --> 00:05:38.920
govoreći, na primer,

00:05:38.944 --> 00:05:41.326
o muškarcima vernicima
i ženama vernicama -

00:05:41.350 --> 00:05:44.443
časnim muškarcima i časnim ženama.

00:05:45.900 --> 00:05:47.876
Ili uzmimo neslavni stih

00:05:47.900 --> 00:05:49.900
o ubijanju nevernika.

00:05:50.824 --> 00:05:52.100
Da, zaista kaže to,

00:05:52.400 --> 00:05:54.880
ali u veoma određenom kontekstu:

00:05:55.200 --> 00:05:57.176
za očekivano osvanjanje

00:05:57.200 --> 00:05:59.200
svetog grada Meke

00:05:59.500 --> 00:06:01.660
gde je borba obično bila zabranjena.

00:06:02.100 --> 00:06:05.100
A dozvola je ograničena
određenim uslovima.

00:06:05.700 --> 00:06:08.415
Ne kaže, morate ubiti nevernike u Meki,

00:06:08.439 --> 00:06:10.693
već možete, dozvoljeno vam je,

00:06:10.717 --> 00:06:14.472
ali samo nakon isteka perioda
milosrdnog odlaganja

00:06:15.100 --> 00:06:17.681
i samo ako se ne može pronaći
drugi dogovor

00:06:18.000 --> 00:06:21.000
i samo ako te sprečavaju
da dođeš do Kabe,

00:06:21.500 --> 00:06:24.176
i samo ako te prvi napadnu.

00:06:24.200 --> 00:06:27.200
Čak i tada - bog je milostiv,

00:06:27.800 --> 00:06:29.876
oproštaj je uzvišen -

00:06:29.900 --> 00:06:31.900
i tako, u suštni,

00:06:32.600 --> 00:06:34.298
bolje je da to ne radiš.

00:06:34.322 --> 00:06:37.576
(Smeh)

00:06:37.600 --> 00:06:40.034
Ovo je možda najveće iznenađenje -

00:06:40.354 --> 00:06:42.456
koliko je Kuran fleksibilan,

00:06:42.480 --> 00:06:44.076
makar u umovima koji nisu

00:06:44.100 --> 00:06:46.353
fundamentalno nefleksibilni.

00:06:47.400 --> 00:06:50.665
"Neki od ovih stihova su određeni
u svom značenju", kaže,

00:06:51.016 --> 00:06:53.368
"a drugi su dvosmisleni.

00:06:53.875 --> 00:06:55.176
Oni izopačeni u srcu

00:06:55.200 --> 00:06:57.200
će tražiti dvosmislene,

00:06:57.600 --> 00:06:59.776
pokušavajući da stvore neslogu

00:06:59.800 --> 00:07:02.300
dodavanjem svojih značenja.

00:07:02.324 --> 00:07:04.774
Samo bog zna pravo zančenje."

00:07:06.000 --> 00:07:07.976
Fraza "Bog je suptilan"

00:07:08.000 --> 00:07:09.976
se pojavljuje iznova i iznova.

00:07:10.000 --> 00:07:12.516
I zaista, ceo Kuran je daleko suptilniji

00:07:12.540 --> 00:07:14.590
nego što je većina nas navedena da misli.

00:07:15.090 --> 00:07:16.476
Kao, na primer,

00:07:16.500 --> 00:07:18.115
ta mala stvar

00:07:18.139 --> 00:07:20.099
o devicama i raju.

00:07:21.400 --> 00:07:24.590
Staromodni orijentalizam
ovde stupa na scenu.

00:07:25.700 --> 00:07:28.187
Četiri puta upotrebljena reč

00:07:28.211 --> 00:07:29.520
Houris,

00:07:30.392 --> 00:07:31.826
predstavljena je kao

00:07:31.850 --> 00:07:34.253
tamnooke deve sa nateklim grudima,

00:07:34.800 --> 00:07:37.800
ili kao plavokose, prsate device.

00:07:39.100 --> 00:07:41.796
Ipak, sve što ima u originalnom arapskom

00:07:41.820 --> 00:07:43.868
je ta jedna reč: Houris.

00:07:44.400 --> 00:07:47.376
Nema otekle dojke
ili bujnog poprsja na vidiku.

00:07:47.400 --> 00:07:49.376
(Smeh)

00:07:49.400 --> 00:07:51.376
Sad, ovo može biti način da se kaže

00:07:51.400 --> 00:07:53.400
čista bića - kao anđeli -

00:07:54.000 --> 00:07:57.036
ili može biti kao grčki
"kurosi" ili "kore",

00:07:57.060 --> 00:07:58.276
večna mladost.

00:07:58.300 --> 00:08:01.199
Ali istina je da niko zapravo ne zna,

00:08:01.223 --> 00:08:02.841
i u tome je poenta.

00:08:03.300 --> 00:08:05.300
Zato što je Kuran prilično jasan

00:08:05.800 --> 00:08:07.776
kada kaže da ćeš biti,

00:08:07.800 --> 00:08:10.097
"nova tvorevina u raju",

00:08:10.700 --> 00:08:13.040
i da ćeš biti "ponovo napravljen

00:08:13.064 --> 00:08:15.200
u obliku koji ti je nepoznat",

00:08:15.800 --> 00:08:18.180
što mi deluje
kao daleko privlačniji izgled

00:08:18.204 --> 00:08:20.010
od device.

00:08:20.034 --> 00:08:26.983
(Smeh)

00:08:28.200 --> 00:08:30.943
A taj broj 72 se nigde ne pojavljuje.

00:08:31.400 --> 00:08:34.736
Ne postoje 72 device u Kuranu.

00:08:35.200 --> 00:08:38.376
Ta ideja je došla tek 300 godina kasnije,

00:08:38.400 --> 00:08:41.400
i većina islamskih učenjaka
to vidi kao poistovećenje

00:08:41.700 --> 00:08:43.738
sa ljudima sa krilima
koji sede na oblacima

00:08:43.763 --> 00:08:45.287
i sviraju harfe.

00:08:46.500 --> 00:08:49.500
Raj je potpuna suprotnost.

00:08:50.001 --> 00:08:51.782
Nije nevinost,

00:08:51.806 --> 00:08:53.886
već je plodnost,

00:08:53.910 --> 00:08:56.000
on je obilje,

00:08:58.600 --> 00:09:01.419
to su vrtovi prožeti tekućim potocima.

00:09:02.939 --> 00:09:04.216
Hvala vam.

00:09:04.240 --> 00:09:06.629
(Aplauz)