1
00:00:07,337 --> 00:00:12,456
Možda ste čuli da u Kuranu,
ideja raja jesu 72 device.

2
00:00:13,135 --> 00:00:15,700
I obećavam da ću se kasnije vratiti
na te device.

3
00:00:16,114 --> 00:00:17,856
Ali zapravo, ovde na severozapadu,

4
00:00:17,880 --> 00:00:19,576
živimo veoma blizu

5
00:00:19,600 --> 00:00:21,676
pravoj kuranskoj slici raja,

6
00:00:21,700 --> 00:00:23,873
36 puta definisanoj

7
00:00:24,200 --> 00:00:27,576
kao "vrtovi koji su prožeti
tekućim potocima.".

8
00:00:27,600 --> 00:00:30,600
Pošto ja živim na splavu,
na tekućoj pritoci jezera Junion,

9
00:00:30,900 --> 00:00:33,076
meni je to savršeno smisleno.

10
00:00:33,100 --> 00:00:36,100
Stvar je u tome, otkud ovo
može biti novost za većinu ljudi?

11
00:00:37,400 --> 00:00:39,776
Znam mnoge dobronamerne nemuslimane

12
00:00:39,800 --> 00:00:42,246
koji su počeli da čitaju Kuran,
ali su odustali,

13
00:00:42,270 --> 00:00:44,900
uznemireni njegovom različitošću.

14
00:00:45,657 --> 00:00:47,216
Istoričar Tomas Karlajl

15
00:00:47,240 --> 00:00:50,165
smatrao je Muhameda
jednim od najvećih heroja na svetu,

16
00:00:50,490 --> 00:00:52,376
pa ipak, čak i on je nazvao Kuran

17
00:00:52,400 --> 00:00:55,576
"Najnapornijim štivom koje sam ikada uzeo,

18
00:00:55,600 --> 00:00:58,576
zamoran, zbunjuć, zbrkan.".

19
00:00:58,600 --> 00:01:00,560
(Smeh)

20
00:01:00,584 --> 00:01:02,276
Deo problema, ja mislim,

21
00:01:02,300 --> 00:01:05,275
jeste u tome što zamišljamo
da se Kuran može pročitati

22
00:01:05,300 --> 00:01:07,276
kao što mi obično čitamo knjige -

23
00:01:07,300 --> 00:01:10,276
misleći da se možemo sklupčati
uz nju jednog kišnog popodneva

24
00:01:10,300 --> 00:01:11,872
sa činijom kokica na dohvat,

25
00:01:12,200 --> 00:01:13,776
kao da je bog -

26
00:01:13,800 --> 00:01:16,970
a čitav Kuran je božiji glas
koji se obraća Muhamedu -

27
00:01:17,400 --> 00:01:20,400
samo još jedan autor na listi best selera.

28
00:01:22,430 --> 00:01:24,046
Pa ipak zato što tako malo ljudi

29
00:01:24,070 --> 00:01:26,175
zapravo čita Kuran

30
00:01:26,500 --> 00:01:29,576
je upravo ono zbog čega
ga je lako citirati -

31
00:01:29,600 --> 00:01:32,779
to jest, pogrešno citirati.

32
00:01:32,803 --> 00:01:35,076
Fraze i komadići uzeti iz konteksta

33
00:01:35,100 --> 00:01:37,100
su ono što ja zovem sažetom verzijom,

34
00:01:37,400 --> 00:01:40,376
koju favorizuju
i muslimanski fundamentalisti

35
00:01:40,400 --> 00:01:43,110
i antimuslimanski islamofobi.

36
00:01:43,747 --> 00:01:45,643
I tako, prošlog proleća,

37
00:01:45,667 --> 00:01:46,976
dok sam se pripremala

38
00:01:47,000 --> 00:01:49,676
da počnem pisanje Muhamedove biografije,

39
00:01:49,700 --> 00:01:53,380
shvatila sam da moram
da pročitam Kuran kako dolikuje -

40
00:01:53,934 --> 00:01:56,716
to jest, koliko god dolično
to budem mogla.

41
00:01:56,740 --> 00:01:58,426
Moj arapski je do sada sveden

42
00:01:58,450 --> 00:01:59,876
na listanje rečnika,

43
00:01:59,900 --> 00:02:01,975
zato sam uzela
četiri dobro poznata prevoda

44
00:02:02,000 --> 00:02:04,847
i odlučila da ih čitam paralelno,

45
00:02:04,871 --> 00:02:06,451
stih po stih

46
00:02:06,475 --> 00:02:08,663
zajedno sa transliteracijom

47
00:02:08,687 --> 00:02:11,401
i originalnim arapskim iz sedmog veka.

48
00:02:13,689 --> 00:02:16,205
E sad, imala sam prednost.

49
00:02:17,300 --> 00:02:18,976
Moja poslednja knjiga

50
00:02:19,000 --> 00:02:21,976
je bila o raskolu između Šiita i Sunita,

51
00:02:22,000 --> 00:02:25,376
i zbog toga sam radila dosta
sa najranijim islamskim istorijama,

52
00:02:25,400 --> 00:02:26,736
pa sam znala događaje

53
00:02:26,760 --> 00:02:29,103
na koje se Kuran konstantno poziva,

54
00:02:29,127 --> 00:02:30,617
njegovu okvirnu odrednicu.

55
00:02:31,300 --> 00:02:33,276
Znala sam dovoljno, to jest, da bih znala

56
00:02:33,300 --> 00:02:35,746
da ću biti turistkinja u Kuranu -

57
00:02:36,400 --> 00:02:38,376
jedna od informisanih,

58
00:02:38,400 --> 00:02:40,076
čak i jedna od onih sa iskustvom,

59
00:02:40,100 --> 00:02:42,176
ali ipak stranac,

60
00:02:42,200 --> 00:02:44,176
agnostička Jevrejka

61
00:02:44,200 --> 00:02:46,176
koja čita tuđu svetu knjigu.

62
00:02:46,200 --> 00:02:48,176
(Smeh)

63
00:02:48,200 --> 00:02:50,176
Zato sam čitala polako.

64
00:02:50,200 --> 00:02:54,276
(Smeh)

65
00:02:54,300 --> 00:02:56,776
Odvojila sam tri nedelje za ovaj projekat,

66
00:02:56,800 --> 00:02:59,530
i to je, ono što mislim
da se podrazumeva rečju oholost.

67
00:03:00,030 --> 00:03:03,300
(Smeh)

68
00:03:04,002 --> 00:03:06,407
Zato što se to pretvorilo u tri meseca.

69
00:03:08,100 --> 00:03:10,746
Odolela sam iskušenju da preskočim na kraj

70
00:03:10,770 --> 00:03:13,766
gde su kraća i očigledno
mističnija poglavlja.

71
00:03:13,790 --> 00:03:15,916
Ali svaki put kad sam pomislila
da počinjem

72
00:03:15,940 --> 00:03:17,356
da razumem Kuran -

73
00:03:17,380 --> 00:03:19,189
taj osećaj "sad kapiram" -

74
00:03:19,670 --> 00:03:21,726
bi iskliznuo preko noći.

75
00:03:21,750 --> 00:03:23,076
I vratila bih se ujutru

76
00:03:23,100 --> 00:03:26,100
pitajući se da li sam izgubljena
u čudnoj zemlji.

77
00:03:26,852 --> 00:03:29,200
A opet, teren je bio veoma poznat.

78
00:03:30,200 --> 00:03:32,176
Kuran tvrdi da dolazi

79
00:03:32,200 --> 00:03:34,200
da obnovi poruke Tore i Jevanđelja.

80
00:03:34,500 --> 00:03:36,476
Tako da jedna trećina

81
00:03:36,500 --> 00:03:38,476
reprizira priče o biblijskim ličnostima

82
00:03:38,500 --> 00:03:40,012
kao što su Abraham, Mojsije,

83
00:03:40,036 --> 00:03:42,491
Jozef, Marija, Isus.

84
00:03:43,669 --> 00:03:46,076
Bog je bio potpuno poznat

85
00:03:46,100 --> 00:03:48,946
iz svoje pređašnje manifestacije
kao Jahve -

86
00:03:49,400 --> 00:03:52,400
ljubomorno insistirajući
na nemanju drugih bogova.

87
00:03:53,493 --> 00:03:56,200
Prisustvo kamila, planina,

88
00:03:56,559 --> 00:03:58,200
pustinjskih bunara izvora

89
00:03:58,500 --> 00:04:00,676
vratilo me je nazad
u godinu koju sam provela

90
00:04:00,700 --> 00:04:02,268
lutajući Sinajskom pustinjom.

91
00:04:02,747 --> 00:04:04,436
A onda je tu bio jezik,

92
00:04:04,460 --> 00:04:06,276
njegova ritmičnost,

93
00:04:06,300 --> 00:04:09,496
podsetila me je na večeri provedene
u slušanju beduinskih starešina

94
00:04:09,520 --> 00:04:12,300
koji recituju višesatne,
duge narativne pesme

95
00:04:12,600 --> 00:04:14,541
potpuno iz sećanja.

96
00:04:15,645 --> 00:04:17,315
I onda sam počela da shvatam

97
00:04:17,339 --> 00:04:20,375
zašto se kaže

98
00:04:20,399 --> 00:04:22,876
da je Kuran stvarno Kuran

99
00:04:22,900 --> 00:04:24,900
samo na arapskom.

100
00:04:25,400 --> 00:04:27,076
Uzmimo Fatihah,

101
00:04:27,100 --> 00:04:29,076
sedam strofa dugo uvodno poglavlje

102
00:04:29,100 --> 00:04:33,283
koje je očenaš i "Šema Izrael"
islama u kombinaciji.

103
00:04:33,900 --> 00:04:36,520
To je samo 29 reči na arapskom,

104
00:04:36,920 --> 00:04:40,300
ali 65 do 72 reči u prevodu.

105
00:04:40,794 --> 00:04:42,476
A opet, što više dodajete,

106
00:04:42,500 --> 00:04:44,369
više izgleda da fali.

107
00:04:45,742 --> 00:04:48,436
Arapski ima čaroban,

108
00:04:48,460 --> 00:04:50,406
skoro hipnotički kvalitet,

109
00:04:50,430 --> 00:04:53,182
koji bukvalno preklinje da bude slušan,
umesto pročitan,

110
00:04:53,630 --> 00:04:56,076
doživljen, više nego analiziran.

111
00:04:56,100 --> 00:04:58,076
Želi da bude uzvikivan glasno,

112
00:04:58,100 --> 00:05:01,100
da oglasi svoju muziku u uhu i na jeziku.

113
00:05:01,600 --> 00:05:03,432
Tako da je Kuran na engleskom

114
00:05:03,456 --> 00:05:05,961
na neki način sopstvena senka

115
00:05:06,400 --> 00:05:09,200
ili kako je Artur Arberi
nazvao svoju verziju,

116
00:05:09,224 --> 00:05:11,026
"interpretacija".

117
00:05:12,312 --> 00:05:15,025
Ali nije sve izgubljeno u prevodu.

118
00:05:15,600 --> 00:05:18,576
Kao što Kuran obećava,
strpljenje je nagrađeno,

119
00:05:18,600 --> 00:05:20,075
i postoje mnoga iznenađenja -

120
00:05:20,100 --> 00:05:23,176
stepen ekološke svesti na primer

121
00:05:23,200 --> 00:05:26,738
i ljudi kao puki čuvari božijeg stvaranja,

122
00:05:26,762 --> 00:05:28,658
bez premca u Bibliji.

123
00:05:29,300 --> 00:05:32,276
I dok se Biblija obraća
isključivo muškarcima,

124
00:05:32,300 --> 00:05:34,300
koristeći drugo i treće lice muškog roda,

125
00:05:34,813 --> 00:05:36,939
Kuran uključuje žene -

126
00:05:37,500 --> 00:05:38,920
govoreći, na primer,

127
00:05:38,944 --> 00:05:41,326
o muškarcima vernicima
i ženama vernicama -

128
00:05:41,350 --> 00:05:44,443
časnim muškarcima i časnim ženama.

129
00:05:45,900 --> 00:05:47,876
Ili uzmimo neslavni stih

130
00:05:47,900 --> 00:05:49,900
o ubijanju nevernika.

131
00:05:50,824 --> 00:05:52,100
Da, zaista kaže to,

132
00:05:52,400 --> 00:05:54,880
ali u veoma određenom kontekstu:

133
00:05:55,200 --> 00:05:57,176
za očekivano osvanjanje

134
00:05:57,200 --> 00:05:59,200
svetog grada Meke

135
00:05:59,500 --> 00:06:01,660
gde je borba obično bila zabranjena.

136
00:06:02,100 --> 00:06:05,100
A dozvola je ograničena
određenim uslovima.

137
00:06:05,700 --> 00:06:08,415
Ne kaže, morate ubiti nevernike u Meki,

138
00:06:08,439 --> 00:06:10,693
već možete, dozvoljeno vam je,

139
00:06:10,717 --> 00:06:14,472
ali samo nakon isteka perioda
milosrdnog odlaganja

140
00:06:15,100 --> 00:06:17,681
i samo ako se ne može pronaći
drugi dogovor

141
00:06:18,000 --> 00:06:21,000
i samo ako te sprečavaju
da dođeš do Kabe,

142
00:06:21,500 --> 00:06:24,176
i samo ako te prvi napadnu.

143
00:06:24,200 --> 00:06:27,200
Čak i tada - bog je milostiv,

144
00:06:27,800 --> 00:06:29,876
oproštaj je uzvišen -

145
00:06:29,900 --> 00:06:31,900
i tako, u suštni,

146
00:06:32,600 --> 00:06:34,298
bolje je da to ne radiš.

147
00:06:34,322 --> 00:06:37,576
(Smeh)

148
00:06:37,600 --> 00:06:40,034
Ovo je možda najveće iznenađenje -

149
00:06:40,354 --> 00:06:42,456
koliko je Kuran fleksibilan,

150
00:06:42,480 --> 00:06:44,076
makar u umovima koji nisu

151
00:06:44,100 --> 00:06:46,353
fundamentalno nefleksibilni.

152
00:06:47,400 --> 00:06:50,665
"Neki od ovih stihova su određeni
u svom značenju", kaže,

153
00:06:51,016 --> 00:06:53,368
"a drugi su dvosmisleni.

154
00:06:53,875 --> 00:06:55,176
Oni izopačeni u srcu

155
00:06:55,200 --> 00:06:57,200
će tražiti dvosmislene,

156
00:06:57,600 --> 00:06:59,776
pokušavajući da stvore neslogu

157
00:06:59,800 --> 00:07:02,300
dodavanjem svojih značenja.

158
00:07:02,324 --> 00:07:04,774
Samo bog zna pravo zančenje."

159
00:07:06,000 --> 00:07:07,976
Fraza "Bog je suptilan"

160
00:07:08,000 --> 00:07:09,976
se pojavljuje iznova i iznova.

161
00:07:10,000 --> 00:07:12,516
I zaista, ceo Kuran je daleko suptilniji

162
00:07:12,540 --> 00:07:14,590
nego što je većina nas navedena da misli.

163
00:07:15,090 --> 00:07:16,476
Kao, na primer,

164
00:07:16,500 --> 00:07:18,115
ta mala stvar

165
00:07:18,139 --> 00:07:20,099
o devicama i raju.

166
00:07:21,400 --> 00:07:24,590
Staromodni orijentalizam
ovde stupa na scenu.

167
00:07:25,700 --> 00:07:28,187
Četiri puta upotrebljena reč

168
00:07:28,211 --> 00:07:29,520
Houris,

169
00:07:30,392 --> 00:07:31,826
predstavljena je kao

170
00:07:31,850 --> 00:07:34,253
tamnooke deve sa nateklim grudima,

171
00:07:34,800 --> 00:07:37,800
ili kao plavokose, prsate device.

172
00:07:39,100 --> 00:07:41,796
Ipak, sve što ima u originalnom arapskom

173
00:07:41,820 --> 00:07:43,868
je ta jedna reč: Houris.

174
00:07:44,400 --> 00:07:47,376
Nema otekle dojke
ili bujnog poprsja na vidiku.

175
00:07:47,400 --> 00:07:49,376
(Smeh)

176
00:07:49,400 --> 00:07:51,376
Sad, ovo može biti način da se kaže

177
00:07:51,400 --> 00:07:53,400
čista bića - kao anđeli -

178
00:07:54,000 --> 00:07:57,036
ili može biti kao grčki
"kurosi" ili "kore",

179
00:07:57,060 --> 00:07:58,276
večna mladost.

180
00:07:58,300 --> 00:08:01,199
Ali istina je da niko zapravo ne zna,

181
00:08:01,223 --> 00:08:02,841
i u tome je poenta.

182
00:08:03,300 --> 00:08:05,300
Zato što je Kuran prilično jasan

183
00:08:05,800 --> 00:08:07,776
kada kaže da ćeš biti,

184
00:08:07,800 --> 00:08:10,097
"nova tvorevina u raju",

185
00:08:10,700 --> 00:08:13,040
i da ćeš biti "ponovo napravljen

186
00:08:13,064 --> 00:08:15,200
u obliku koji ti je nepoznat",

187
00:08:15,800 --> 00:08:18,180
što mi deluje
kao daleko privlačniji izgled

188
00:08:18,204 --> 00:08:20,010
od device.

189
00:08:20,034 --> 00:08:26,983
(Smeh)

190
00:08:28,200 --> 00:08:30,943
A taj broj 72 se nigde ne pojavljuje.

191
00:08:31,400 --> 00:08:34,736
Ne postoje 72 device u Kuranu.

192
00:08:35,200 --> 00:08:38,376
Ta ideja je došla tek 300 godina kasnije,

193
00:08:38,400 --> 00:08:41,400
i većina islamskih učenjaka
to vidi kao poistovećenje

194
00:08:41,700 --> 00:08:43,738
sa ljudima sa krilima
koji sede na oblacima

195
00:08:43,763 --> 00:08:45,287
i sviraju harfe.

196
00:08:46,500 --> 00:08:49,500
Raj je potpuna suprotnost.

197
00:08:50,001 --> 00:08:51,782
Nije nevinost,

198
00:08:51,806 --> 00:08:53,886
već je plodnost,

199
00:08:53,910 --> 00:08:56,000
on je obilje,

200
00:08:58,600 --> 00:09:01,419
to su vrtovi prožeti tekućim potocima.

201
00:09:02,939 --> 00:09:04,216
Hvala vam.

202
00:09:04,240 --> 00:09:06,629
(Aplauz)