1
00:00:06,806 --> 00:00:10,354
Als je een glimp wilt opvangen
van Marie Curies manuscripten

2
00:00:10,384 --> 00:00:13,254
moet je een verklaring tekenen
en beschermende kleding dragen

3
00:00:13,279 --> 00:00:16,724
om jezelf te beschermen
tegen stralingsbesmetting.

4
00:00:16,772 --> 00:00:21,187
Ook het lichaam van Madame Curie werd
bijgezet in een met lood bekleedde kist

5
00:00:21,187 --> 00:00:23,835
om de straling die het hart was
van haar onderzoek,

6
00:00:23,907 --> 00:00:27,566
en waarschijnlijk haar doodsoorzaak,
onder controle te houden.

7
00:00:27,666 --> 00:00:30,886
Opgroeiend in Warschau
in het Russisch bezette deel van Polen

8
00:00:30,926 --> 00:00:34,587
was de jonge Marie,
oorspronkelijk genaamd Maria Sklodowska,

9
00:00:34,626 --> 00:00:38,910
een briljante student,
maar ze stond voor lastige hindernissen.

10
00:00:39,288 --> 00:00:42,378
Als vrouw werd ze uitgesloten
van hoger onderwijs,

11
00:00:42,458 --> 00:00:44,618
dus in een daad van opstandigheid

12
00:00:44,690 --> 00:00:47,131
ging Marie naar de varende universiteit,

13
00:00:47,216 --> 00:00:52,491
een geheime instantie die clandestien
onderwijs gaf aan Poolse jongeren.

14
00:00:52,613 --> 00:00:55,433
Door geld te sparen en te werken
als gouverneur en docent

15
00:00:55,496 --> 00:01:00,205
kon ze uiteindelijk in Parijs gaan
studeren bij de gereputeerde Sorbonne.

16
00:01:00,279 --> 00:01:03,390
Daar behaalde Marie zowel haar fysica-
als haar wiskundediploma,

17
00:01:03,453 --> 00:01:05,650
overleefde er grotendeels
op brood en thee

18
00:01:05,713 --> 00:01:08,720
en viel soms flauw
als gevolg van ondervoeding.

19
00:01:08,767 --> 00:01:11,884
In Parijs, ontmoette Marie
de fysicus Pierre Curie,

20
00:01:11,963 --> 00:01:14,668
die zijn lab en hart met haar deelden.

21
00:01:14,668 --> 00:01:17,337
Maar ze wilde graag terug naar Polen.

22
00:01:17,337 --> 00:01:19,187
Toen ze echter terugkwam in Warschau

23
00:01:19,187 --> 00:01:23,144
bleek een academische positie vinden
als een vrouw een lastige opgave.

24
00:01:23,207 --> 00:01:24,617
Niet alles was verloren.

25
00:01:24,617 --> 00:01:27,201
In Parijs wachtte Pierre met smart op haar

26
00:01:27,201 --> 00:01:30,847
en het paar trouwde snel en werd
een formidabel wetenschappelijk team.

27
00:01:30,933 --> 00:01:34,836
Het werk van een andere fysicus
wekte Marie Curies interesse.

28
00:01:34,896 --> 00:01:38,529
In 1896 ontdekte Henri Becquerel

29
00:01:38,529 --> 00:01:43,938
dat uranium spontaan een mysterieuze
röntgenachtige straling afgeeft

30
00:01:44,033 --> 00:01:46,795
waar fotografische film gevoelig voor is.

31
00:01:46,893 --> 00:01:52,061
Curie ontdekte al snel dat het element
thorium een vergelijkbare straling afgaf.

32
00:01:52,134 --> 00:01:57,015
Wat belangrijk was: de stralingssterkte
hing puur af van de hoeveelheid

33
00:01:57,089 --> 00:02:00,438
en ondervond geen gevolgen
door fysieke of chemische veranderingen.

34
00:02:00,463 --> 00:02:04,055
Dit bracht haar tot de conclusie
dat straling uit iets fundamenteels kwam,

35
00:02:04,110 --> 00:02:07,102
binnen de atomen van elk element.

36
00:02:07,102 --> 00:02:08,342
Het idee was radicaal

37
00:02:08,342 --> 00:02:13,689
en hielp het gangbare model van atomen
als ondeelbare objecten te ontkrachten.

38
00:02:13,747 --> 00:02:18,478
Door vervolgens te focussen op een
superradioactief erts genaamd pekblende,

39
00:02:18,526 --> 00:02:23,547
realiseerden de Curies zich dat niet
alleen uranium straling kon creëren.

40
00:02:23,619 --> 00:02:28,229
Waren er dus andere radioactieve elementen
die mogelijk verantwoordelijk waren?

41
00:02:28,317 --> 00:02:32,120
In 1898 rapporteerden ze
twee nieuwe elementen:

42
00:02:32,193 --> 00:02:35,326
polonium, vernoemd
naar Maries eigen land Polen,

43
00:02:35,414 --> 00:02:38,119
en radium, het Latijnse woord voor straal.

44
00:02:38,177 --> 00:02:42,264
Ze hebben in die tijd
ook de term radioactiviteit bedacht.

45
00:02:42,384 --> 00:02:48,339
Tegen 1902 hadden de Curies
een tiende gram zuiver radiumchloridezout

46
00:02:48,384 --> 00:02:50,889
geëxtraheerd uit een paar ton pekblende,

47
00:02:50,977 --> 00:02:53,246
een ongelooflijke prestatie op dat moment.

48
00:02:53,321 --> 00:02:56,387
Later dat jaar, werden
Pierre Curie en Henri Becquerel

49
00:02:56,476 --> 00:02:58,977
genomineerd voor de Nobelprijs
in natuurkunde,

50
00:02:59,042 --> 00:03:00,811
maar Marie werd overgeslagen.

51
00:03:00,874 --> 00:03:04,536
Pierre nam het op voor de welverdiende
erkenning van zijn vrouw.

52
00:03:04,590 --> 00:03:07,288
En dus deelden beide Curies en Becquerel

53
00:03:07,368 --> 00:03:10,796
de Nobelprijs in 1903,

54
00:03:10,869 --> 00:03:15,759
waardoor Marie Curie de eerste
vrouwelijke Nobelprijswinnaar is.

55
00:03:15,893 --> 00:03:19,702
Goed gefinancierd en gerespecteerd
waren de Curies een succes.

56
00:03:19,806 --> 00:03:24,405
Maar toen werd Pierre in 1906
verpletterd door een paardenkar

57
00:03:24,430 --> 00:03:26,646
toen hij een drukke kruising
wilde oversteken.

58
00:03:26,671 --> 00:03:29,559
Marie, ten einde raad,
verdiepte zich in haar onderzoek

59
00:03:29,625 --> 00:03:32,485
en nam Pierres leerpositie over
bij de Sorbonne,

60
00:03:32,553 --> 00:03:35,794
en werd de eerste vrouwelijke
professor van de school.

61
00:03:35,849 --> 00:03:38,039
Haar solowerk wierp vruchten af.

62
00:03:38,087 --> 00:03:40,676
In 1911 won ze nog een Nobelprijs,

63
00:03:40,728 --> 00:03:44,561
deze keer in scheikunde voor haar eerdere
ontdekking van radium en polonium,

64
00:03:44,644 --> 00:03:48,967
en haar extractie en analyse
van pure radium en zijn verbindingen.

65
00:03:48,967 --> 00:03:52,375
Dit maakte haar de eerste,
en tot deze datum enige persoon

66
00:03:52,375 --> 00:03:56,368
die twee Nobelprijzen won
in twee verschillende wetenschappen.

67
00:03:56,368 --> 00:03:58,762
Professor Curies ontdekkingen
werden toegepast

68
00:03:58,803 --> 00:04:02,107
en veranderden het landschap
van medisch onderzoek en behandelingen.

69
00:04:02,162 --> 00:04:05,466
Zij opende mobiele radiologie-eenheden
tijdens de Eerste Wereldoorlog

70
00:04:05,514 --> 00:04:08,520
en onderzocht de effecten
van straling op tumoren.

71
00:04:08,604 --> 00:04:12,628
Echter, deze voordelen voor de mensheid
kwamen haar wellicht zelf duur te staan.

72
00:04:12,715 --> 00:04:15,751
Curie overleed in 1934
aan een beenmergziekte,

73
00:04:15,836 --> 00:04:20,047
wat velen vandaag wijten
aan haar blootstelling aan straling.

74
00:04:20,110 --> 00:04:22,740
Marie Curies revolutionaire onderzoek

75
00:04:22,764 --> 00:04:26,150
legde de basis voor ons begrip
van natuurkunde en scheikunde,

76
00:04:26,219 --> 00:04:29,342
en het was baanbrekend werk 
voor oncologie, technologie,

77
00:04:29,400 --> 00:04:33,145
geneeskunde en nucleaire fysica,
om er een paar te noemen.

78
00:04:33,170 --> 00:04:36,296
Ten goede of ten kwade toegepast:
haar ontdekkingen in de straling

79
00:04:36,296 --> 00:04:37,996
lanceerden een nieuw tijdperk

80
00:04:37,996 --> 00:04:41,210
en legde sommige van de grootste geheimen
van de wetenschap bloot.