İlk darbe tecrübemi 4 yaşında edinmiştim.

Bu darbe yüzünden

ailem memleketimiz Gana'yı 
terketmek zorunda kalmıştı

ve Gambia'ya taşınmışlardı.

Şansa bakın ki,

taşınmamızdan 6 ay sonra

orada da bir askeri darbe oldu.

Gece yarısı uyanmış olarak

alabildiklerimizi yanımıza alıp,

güvenli bir yer için yaklaşık
iki saat boyunca yürüdüğümüzü

çok net hatırlıyorum.

Bir hafta boyunca yataklarımızın
altında uyuduk

çünkü mermilerin camdan içeri
girmesinden endişeleniyorduk.

Sonra 8 yaşımdayken,

Botswana'ya taşındık.

Bu sefer, farklıydı.

Orada darbe yoktu.

Her şey yolundaydı.
Eğitim harikaydı.

O kadar iyi altyapıları vardı ki

batılı ülkelere ulaşmasından çok önce

fiber optik telefon sistemine sahiplerdi.

Sahip olmadıkları tek şey

tek şey

kendi ulusal televizyon istasyonlarıydı.

Komşu Güney Afrika'daki TV kanallarını

izlediğimi hatırlıyorum.

Ve hapiste Nelson Mandela'ya

ırkçılıkla mücadeleyi bırakma karşılığında

özgürlüğünün teklif edilişini izliyordum

Ama o kabul etmedi.

Güney Afrika'yı ırkçılıktan gerçekten

arındırana kadar bunu yapmayı reddetti.

Ve sadece iyi bir liderin
Afrika'da büyük bir

fark yaratabileceğini
hissettiğimi hatırlıyorum.

Ardından 12 yaşındayken

ailem beni Zimbabwe'de liseye gönderdi.

Başlarda bu da çok şarşıtıcıydı:

Büyüyen ekonomi, harika altyapı,

ve ülke Afrika'nın

ekonomik kalkınması için
sanki bir modeldi.

Zimbabwe'de liseden mezun oldum

ve üniversite için ülkeden ayrıldım.

6 yıl sonra geri döndüm.

Her şey farklıydı.

Ülke parçalara bölünmüştü.

Milyonlarca insan göç etmiş,

ekonomi karmaşa içindeydi,

30 yıllık gelişme bir anda

silinmiş gibiydi.

Bir ülke nasıl bu kadar hızlı 
bu kadar kötüye gidebilirdi?

Birçok kişi bunun tek sebebinin

liderlikle alakalı olduğunu kabul ediyordu.

Tek bir adam, Başkan Robert Mugabe,

bu ülkenin yıkımından

neredeyse tek başına sorumluydu.

Şimdi, Afrika'nın farklı yerlerinde

büyürken edindiğim deneyimlerin

bende iki etkisi oldu.

Birincisi Afrika'ya aşık oldum.

Her gittiğim yerde,

kıtamızın muhteşem güzelliklerini ve

insanlarımızın metanetini ve 
şevklerini gördüm

ve o anda farkettim ki hayatımın geri

kalanını bu kıtayı mükemmelleştirmeye
adamak istiyordum.

Ama anladım ki Afrika'yı
mükemmelleştirmek için

liderlik meselesi üzerine 
kafa yormak gerektiyor.

Görüyorsunuz, yaşadığım tüm ülkeler,

darbeler

ve Gana, Gambia ve Zimbabwe'de gördüğüm

yozlaşmalar

Botswana ve Güney
Afrika'da gördüğüm harika

liderlik örnekleriyle tezat oluşturuyordu.

Bunlar Afrika'nın çıkışının veya batışının

liderlerimizin kalitesine bağlı olduğunu
anlamamı sağladı.

Şimdi, aranızdan biri
liderliğin dünyanın her yerinde

önemli olduğunu düşünebilir tabii ki de.

Eğer bugün konuşmamdan çıkaracağınız
tek bir şey varsa o da şudur:

Afrika'da, dünyanın
herhangi bir yerine göre,

iyi bir liderin yaratacağı fark
dünyanın herhangi bir

yerinde yaratacağından
daha büyüktür ve nedeni de şu:

Çünkü Afrika'daki yargı, anayasa ve

sivil toplum gibi kuruluşlar

çok zayıf kalıyor.

Genel olarak inandığım bir ilke var:

Toplumun kuruluşları sağlam olduğunda,

iyi bir liderin yaratabileceği
fark sınırlıdır,

fakat zayıf kurumlara sahipseniz

iyi bir lider

bir ülkeyi baştan yaratabilir
veya yerle bir edebilir.

İzninizle biraz daha somutlaştırayım.

Amerika'nın başkanı oldunuz.

"Vay be, nihayet.

Dünyadaki en güçlü adam benim."
diye düşünürsünüz.

Belki de bir yasa
geçirmeye karar verirsiniz.

Birden Kongre üyeleri
omuzunuza vurarak,

"Hayır, hayır, hayır
bunu yapamazsın." derler.

"O zaman şu şekilde deneyeyim." dersin.

Bu sefer de Senato,

"Bunu yapabileceğini sanmıyoruz." der.

Belki "Biraz daha para basayım.

Bence ekonominin canlanmaya
ihtiyacı var." dersin.

Merkez bankası başkanı
çıldırdığını düşünür.

Bundan dolayı suçlanabilirsin bile.

Ama Zimbabwe'nin başkanı olursan,

dersin ki,"Var ya, bu işi
gerçekten seviyorum.

Sanırım burda sonsuza dek
kalabilirim." (Gülüşmeler)

Yani, yaparsın da.

Para basmaya karar verirsin.

Merkez bankası başkanını arayıp,

"Para arzını iki katına
çıkartın lütfen." dediğinde;

Merkez Bankası Başkanı,
"Tabii efendim, sizin için

yapabileceğim başka bir şey var mı?" der.

İşte Afrikalı liderlerin
sahip olduğu güç bu,

ve işte bu yüzden kıtadaki en çok farkı

onlar yaratır.

İyi haber şu ki ,

Afrika'daki liderlerin
kalitesi artış gösteriyor.

Aklımda üç dönemin 
liderleri bulunuyor.

İlk jenerasyondakiler

50'ler ve 60'larda görev yapanlardı.

Bu insanlardan Ganalı Kwame Nkrumah

ve Tanzanya'dan
Julius Nyerere gibi isimlerin

bıraktığı miras Afrika'ya
bağımsızlık getirdi.

Bizi sömürgecilikten kurtardılar,

ve onlara bundan dolayı
haklarını teslim edelim.

Onlar ikinci nesil tarafından
takip edildiler.

Bu insanlar Afrika'daki kargaşa dışında

hiçbir şey bırakmadılar.

Savaş, yozlaşma,
insan hakları istismarlarını düşünün.

Bunlar tipik bir Afrikalı
lider için klişelerdir.

Sıklıkla aklımıza

Zaire'den Mobutu Sese Seko,

Nijerya'dan Sani Abacha gelir.

İyi haber şu ki bu liderlerin çoğu gitti

ve yerlerine üçüncü jenerasyon geldi.

Bunlar merhum Nelson Mandela,

bugün Afrika'da gördüğümüz liderlerin çoğu

ve Paul Kagame gibi insanlar.

Bu liderler kesinlikle 
mükemmel değiller

ancak yaptıkları bir şey var ki, o da

ikinci nesilin karmaşasının 
çoğunu temizlemiş olmalarıdır.

Kavgayı durdurdular,

ve ben onlara "dengeleyici kuşak" diyorum.

Halklarına karşı daha sorumlu davrandılar,

makroekonomik politikları geliştirdiler

ve ilk defa görüyoruz ki

Afrika büyüyor ve hatta bu kıta

dünyada en hızlı büyüyen ikinci 
ekonomik bölge.

Dolayısıyla bu liderler 
hiç bir şekilde mükemmel değiller

ama onlar geneli itibariyle

son 50 yıldır gördüğümüz en iyi liderler.

Peki şimdi nereye gidiyoruz?

Bence bundan sonra gelecek olan

yani dördüncü nesil

kıtayı dönüştürmek için

eşsiz bir fırsata sahip.

Özellikle önceki neslin yapmadığı

iki şeyi yapabilirler.

Yapmaları gereken ilk şey

kıta için refah oluşturmak.

Kıtanın refahı neden bu kadar önemli?

Çünkü önceki nesillerden kimsenin

yoksullukla ilgilenmeye fırsatı olmadı.

Bugün Afrika

dünyanın en hızlı büyüyen nüfusuna sahip

ama aynı zamanda en fakir nüfusuna.

2030 yılında Afrika Çin'den daha büyük 
bir iş gücüne sahip olacak,

2050'de ise dünyanın en büyük
iş gücüne sahip olacak.

Afrika'da 1 milyar insanın
işe ihtiyacı olacak,

eğer ekonomimizi yeteri kadar
hızlı büyütmezsek,

saatli bir bomba üzerinde oturuyoruz,

bu sadece Afrika için değil
tüm dünya için geçerlidir.

Size refah oluşturma mirasına

göre yaşamış bir kişinin

örneğini göstermek istiyorum: Laetitia.

Laetitia Kenyalı genç bir bayan ve

kendisi 13 yaşında okulu
bırakmak zorunda kaldı,

çünkü ailesi onun okul
masraflarını karşılayamadı.

Bu nedenle kendine ait,

doğduğu yerde oldukça revaçta olan

tavşan yetiştirme işini kurdu.

Kurduğu iş o kadar başarılı olmuştu ki

1 yıl içerisinde 15 kadını işe aldı

ve kendini okula gönderebilecek kadar

yeterli gelir elde ediyordu

ve bu kadınlar aracılığıyla

65 çocuğun daha okul
masraflarına karşıladı.

İşi üzerinden yaptığı kârı

okul inşaatında kullandı,

ve bugün kendi toplumundaki

400 çocuğa eğitim imkanı veriyor.

Ve 18. yaşına daha yeni girdi.

(Alkışlar)

Diğer örnek ise Erick Rajaoary.

Kendisi Madagaskar adasından geliyor.

Erick, Madagaskar'ın kırsal alanlarında

istihdam yaratmada tarımın

kilit bir rolü olduğunu

ama gübrenin Madagaskarlı

bir çok çiftçi için
pahalı olduğunu anladı.

Madagaskar çok özel bir
yarasa türüne sahip,

bunlar yüksek besin değeri

içeren damlalar üretiyorlar.

2006'da, Erick yeminli muhasebeci
olarak çalıştığı görevinden ayrılarak

yarasa damlalarından imal ettiği

gübre işine başladı.

Bugün Erick, yedi milyon dolar gelir getiren

bir şirkete sahip.

70 kişiye tam zamanlı, 800 kişiye ise

yarasaların damlalarını
en fazla düşürdüğü mevsimde

mevsimlik iş veriyor.

Bu hikayede en fazla hoşlandığım şey ise,

refah oluşturacak fırsatların

neredeyse her yerde bulunabildiğidir.

Erick, Batman olarak tanınıyor.

(Kahkahalar)

Ve sadece

yarasa kakasıyla, bir sürü insana
iş verilecek multimilyon dolarlık

bir şirket kurulabileceği
kimin aklına gelirdi?

Bu neslin yapması gereken ikinci şey

kurumlarımızı oluşturmaktır.

Bir daha Robert Mugabe gibi insanlar

tarafından asla haraca bağlanmayacak

kurumlar oluşturmalılar.

Şimdi, bunların hepsi
kulağa çok iyi geliyor

ama acaba bu dördüncü
nesli nerede bulacağız?

Sadece oturup şans eseri
ortaya çıkmalarını ya da

tanrının bize direkt
vermesini mi umacağız?

Hayır, sanmıyorum.

Şansa bırakmak için fazla önemli bir konu.

Bence Afrika'ya özgü kurumlar oluşturmalıyız.

Bu liderleri sistematik ve
pratik biçimde tanımlayan,

geliştiren yerli kurumlar...

Son 10 yıldır Afrika Liderlik Akademisiyle

bunu yapmaktayız.

Laetitia genç liderlerimizden biri.

Şu an Afrika kıtası için,

göz kulak olduğumuz 700 tanesi var.

Ve gelecek 50 yıl içinde,

6000 daha olmasını umuyoruz.

Ama bir şey bana rahatsızlık veriyor.

Akademiye kabul edeceğimiz
100 genç lider için

yılda yaklaşık 4000 başvuru alıyoruz.

Ve sunduğumuz bu liderlik eğitimi için

var olan muazzam açlığı gördüm.

Ama bunun hepsini karşılayamazdık.

Dolayısıyla bugün, Afrika
Liderlik Akademisi'nin vizyonunda

genişletme yapılacağını
halka ilk kez açıklıyorum.

Yeni nesil Afrikalı liderleri yetiştirecek

25 tane yeni üniversite

daha açıyoruz Afrika'da.

Her kampüsün bir dönemde
10.000 lideri olacak

ve böylelikle belirli bi süre içinde

250.000 lideri eğitiyor ve geliştiriyor olacağız.

(Alkış)

50 yılın sonunda

bu kurumlar, kıta için üç milyon

dönüştürücü lider yaratmış olacak.

Umuyorum ki yarısı, ihitiyacımız olan

iş imkanlarını sağlayacak

girişimciler olacak

ve diğer yarısı

devlete ve kâr amacı
gütmeyen sektörlere girerek

ihtiyacımız olan kurumları kuracaklar.

Sadece kuramsal şeyleri öğrenmeyecekler.

Aynı zamanda nasıl
lider olunacağını öğrenip

girişimcilik vasıflarını geliştirecekler.

Yani bunu Afrika'nın
Sarmaşık Birliği olarak düşünün

ama sınav sonuçlarınız ya da
ne kadar çok paranız olduğu

ya da hangi aileden geldiğinizle
okula kabul edilmek yerine

bu okula girmek için ana kıstas

Afrika'yı dönüştürmek için hangi potansiyele

sahip olduğundur.

Ama bizim yaptığımız sadece
bir kurum oluşturmak.

Afrika'yı tek başımıza değiştiremeyiz.

Umuyorum ki,

çok daha fazla yerli,

Afrikalı kurum açılacak

ve bu kurumların hepsi
gelecek nesil Afrikalı

liderleri geliştirme ortak vizyonuyla

bir araya gelecek.

Dördüncü nesil.

Ve onlara şu ortak iletiyi öğretecekler:

İş imkanları yaratın, kurumlarımızı kurun.

Nelson Mandela'nın söylediği gibi:

"Arada bir,

bir nesil muhteşem olarak adlandırılır.

Siz bu muhteşem nesil olabilirsiniz."

İnanıyorum ki, dikkatli şekilde
tanımlar ve gelişirsek

gelecek nesil Afrikalı liderler

ve bu gelen dördüncü nesil

Afrika'nın ve aslında dünyanın

gördüğü en muhteşem nesil olacak.

Teşekkürler.

(Applause)