0:00:00.874,0:00:05.125
Pierwszy zamach stanu [br]widziałem, mając cztery lata.

0:00:05.125,0:00:06.835
Z tego powodu musiałem z rodziną

0:00:06.835,0:00:09.962
opuścić dom w Ghanie

0:00:09.962,0:00:12.178
i przeprowadzić się do Gambii.

0:00:12.178,0:00:13.899
Na nasze nieszczęście,

0:00:13.899,0:00:15.632
sześć miesięcy po przyjeździe,

0:00:15.632,0:00:18.703
w Gambii też nastąpił zamach stanu.

0:00:18.703,0:00:21.121
Dokładnie pamiętam pobudkę w środku nocy,

0:00:21.121,0:00:23.348
pakowanie kilku rzeczy, [br]które mogliśmy zabrać,

0:00:23.348,0:00:26.297
i dwugodzinną wędrówkę

0:00:26.297,0:00:28.343
do bezpiecznego miejsca.

0:00:28.343,0:00:31.175
Przez tydzień spaliśmy pod łóżkami,

0:00:31.175,0:00:35.956
bojąc się, że przez okno [br]mogą wlecieć kule.

0:00:35.956,0:00:38.138
Kiedy miałem osiem lat,

0:00:38.138,0:00:40.265
przeprowadziliśmy się do Botswany.

0:00:40.265,0:00:42.458
Tym razem było inaczej.

0:00:42.458,0:00:44.292
Nie było zamachów stanu.

0:00:44.292,0:00:47.335
Wszystko było, jak należy. Dobra edukacja.

0:00:47.335,0:00:50.190
Kraj był bardzo rozwinięty.

0:00:50.190,0:00:52.211
Miał sieć telekomunikacji światłowodowej

0:00:52.211,0:00:55.460
na długo zanim technologia [br]dotarła do krajów zachodnich.

0:00:57.466,0:00:59.349
Była tylko jedna rzecz,

0:00:59.349,0:01:00.729
której w Botswanie brakowało:

0:01:00.729,0:01:03.329
własnej stacji telewizyjnej.

0:01:03.329,0:01:05.220
Pamiętam, że oglądaliśmy

0:01:05.220,0:01:07.705
kanały z sąsiedniej Południowej Afryki.

0:01:07.705,0:01:10.326
Pamiętam Nelsona Mandelę w więzieniu,

0:01:10.326,0:01:12.621
któremu zaproponowano zwolnienie,

0:01:12.621,0:01:15.501
jeśli przestałby walczyć z apartheidem.

0:01:15.501,0:01:16.616
Ale nie poddał się.

0:01:16.616,0:01:18.464
Uparcie dążył do celu.

0:01:18.464,0:01:21.676
Chciał pozbyć się apartheidu z RPA.

0:01:21.676,0:01:25.709
Byłem pod wrażeniem,[br]że jeden dobry przywódca

0:01:25.709,0:01:30.557
może dokonać takich zmian w Afryce.

0:01:30.557,0:01:32.830
Potem, kiedy miałem 12 lat,

0:01:32.830,0:01:35.700
rodzina wysłała mnie do liceum w Zimbabwe.

0:01:36.170,0:01:39.747
Na początku byłem pod wrażeniem

0:01:39.747,0:01:44.933
rozwijającej się gospodarki[br]i świetnej infrastruktury.

0:01:44.933,0:01:46.969
Wydawało mi się,

0:01:46.969,0:01:49.658
że jest to model rozwoju[br]gospodarczego w Afryce.

0:01:49.658,0:01:51.649
W Zimbabwe skończyłem liceum

0:01:51.649,0:01:53.070
i poszedłem na studia.

0:01:53.070,0:01:56.321
Sześć lat później wróciłem do kraju.

0:01:57.161,0:01:59.145
Nie było już jak dawniej.

0:01:59.145,0:02:02.396
Kraj został rozbity na części.

0:02:02.396,0:02:05.266
Wyemigrowały miliony ludzi.

0:02:05.606,0:02:07.413
Gospodarka legła w gruzach.

0:02:07.413,0:02:09.004
Wydawało się,

0:02:09.004,0:02:11.599
że 30 lat rozwoju poszło na marne.

0:02:11.889,0:02:15.287
Jak sytuacja w kraju mogła[br]tak szybko się pogorszyć?

0:02:15.377,0:02:16.990
Większość ludzi zgodzi się,

0:02:16.990,0:02:19.178
że to przywództwo było powodem.

0:02:19.178,0:02:22.958
Jeden człowiek, prezydent Robert Mugabe,

0:02:22.958,0:02:27.508
ponosi w całości odpowiedzialność[br]za zniszczenie kraju.

0:02:27.515,0:02:30.224
Dzięki temu, że żyłem i dorastałem

0:02:30.224,0:02:31.675
w różnych częściach Afryki,

0:02:31.675,0:02:33.497
nauczyłem się dwóch rzeczy.

0:02:33.497,0:02:37.336
Po pierwsze pokochałem Afrykę.

0:02:37.776,0:02:39.699
Gdziekolwiek byłem,

0:02:39.699,0:02:42.377
widziałem piękno naszego kontynentu,

0:02:42.377,0:02:45.534
odporność i odwagę jego mieszkańców.

0:02:45.534,0:02:47.461
Zrozumiałem wtedy, że resztę życia

0:02:47.461,0:02:52.132
chcę poświęcić na to,[br]żeby uczynić ten kontynent wielkim.

0:02:52.132,0:02:54.144
Zrozumiałem też, że Afryka będzie wielka,

0:02:54.144,0:02:57.341
jeśli rozwiążemy problem przywództwa.

0:02:57.341,0:02:59.632
Kraje, w których żyłem, pokazały mi jedno.

0:02:59.632,0:03:01.624
Zamachy stanu,

0:03:01.624,0:03:03.233
korupcja, którą widziałem

0:03:03.233,0:03:07.405
w Ghanie, Gambii i Zimbabwe,

0:03:07.405,0:03:11.858
różniły się od przykładów[br]doskonałego przywództwa,

0:03:11.858,0:03:16.412
którego doświadczyłem w Botswanie i RPA.

0:03:16.412,0:03:20.495
Zrozumiałem, że sukces Afryki

0:03:20.495,0:03:24.174
zależy od jakości naszych przywódców.

0:03:24.174,0:03:26.423
Ktoś mógłby pomyśleć,

0:03:26.423,0:03:29.191
że przywództwo wszędzie ma znaczenie.

0:03:29.191,0:03:33.421
Ale chciałbym, żebyście zapamiętali jedno.

0:03:33.421,0:03:36.550
W Afryce, bardziej niż [br]gdziekolwiek indziej na świecie,

0:03:36.550,0:03:41.496
wpływ, jaki może mieć jeden[br]dobry przywódca, jest znacznie większy.

0:03:41.496,0:03:42.975
Dlaczego?

0:03:43.435,0:03:47.465
W Afryce niewydolne są[br]instytucje sądownicze,

0:03:47.465,0:03:48.903
konstytucja,

0:03:48.903,0:03:52.094
społeczeństwo obywatelskie i inne.

0:03:52.094,0:03:55.944
Myślę, że można to sprowadzić do zasady,

0:03:55.944,0:03:58.711
że w społeczeństwach, [br]które mają silne instytucje,

0:03:58.711,0:04:01.973
przywódcy nie są aż tak ważni.

0:04:01.973,0:04:04.180
Jednak gdy instytucje są słabe,

0:04:04.180,0:04:05.910
od jednego dobrego przywódcy

0:04:05.910,0:04:08.058
może zależeć przyszłość kraju.

0:04:08.058,0:04:11.366
Pozwólcie, że doprecyzuję swoją wypowiedź.

0:04:11.366,0:04:14.415
Zostajesz wybrany na prezydenta USA.

0:04:14.415,0:04:16.687
Myślisz: "Udało się.

0:04:16.687,0:04:19.750
Jestem najpotężniejszym[br]człowiekiem na świecie".

0:04:19.750,0:04:23.436
Postanawiasz przepchnąć ustawę.

0:04:23.436,0:04:24.978
Ale Kongres oponuje i mówi:

0:04:24.978,0:04:28.111
"Nie! Nie możesz tego zrobić".

0:04:28.111,0:04:30.820
Mówisz: "Spróbuję zatem w inny sposób".

0:04:30.820,0:04:32.273
A Senat na to:

0:04:32.273,0:04:35.101
"Nie, to niemożliwe".

0:04:35.101,0:04:37.454
Chcesz dodrukować trochę pieniędzy,

0:04:37.454,0:04:38.666
żeby pobudzić gospodarkę.

0:04:38.666,0:04:41.780
Dyrektor banku centralnego[br]uzna cię za szaleńca.

0:04:41.780,0:04:44.944
Mogą cię obalić za to.

0:04:44.944,0:04:47.460
Inaczej byłoby, gdybyś został [br]prezydentem Zimbabwe.

0:04:47.460,0:04:49.987
Mówisz: "Naprawdę podoba mi się ta praca.

0:04:49.987,0:04:53.110
Chyba chciałbym zostać tu na zawsze".

0:04:53.110,0:04:54.970
(Śmiech)

0:04:54.970,0:04:57.605
Cóż, możesz.

0:04:57.605,0:04:59.990
Chcesz dodrukować pieniądze.

0:04:59.990,0:05:01.990
Dzwonisz do dyrektora banku centralnego

0:05:01.990,0:05:03.913
i prosisz o podwojenie zasobu pieniędzy.

0:05:03.913,0:05:06.025
A on odpowiada: "Dobrze, proszę pana.

0:05:06.025,0:05:08.896
Co jeszcze mogę dla pana zrobić?".

0:05:08.896,0:05:12.990
Oto siła afrykańskich przywódców.

0:05:12.990,0:05:17.059
Oto dlaczego los Afryki

0:05:17.059,0:05:18.927
tak bardzo od nich zależy.

0:05:18.927,0:05:21.001
Dobra wiadomość jest taka,

0:05:21.001,0:05:23.916
że jakość przywództwa[br]w Afryce ciągle się podnosi.

0:05:23.916,0:05:26.884
Według mnie mieliśmy [br]trzy pokolenia przywódców.

0:05:26.884,0:05:28.996
Pierwsze pokolenie doszło do władzy

0:05:28.996,0:05:31.064
w latach 50. i 60.,

0:05:31.064,0:05:32.976
jak Kwame Nkrumah w Ghanie

0:05:32.976,0:05:35.014
czy Julius Nyerere w Tanzanii.

0:05:35.014,0:05:37.637
Dali Afryce niepodległość.

0:05:37.637,0:05:39.112
Uwolnili nas od kolonializmu.

0:05:39.112,0:05:41.987
Powinniśmy być im za to wdzięczni.

0:05:41.987,0:05:45.061
Potem wyrosło drugie pokolenie.

0:05:45.061,0:05:47.013
Ludzie, którzy nie wnieśli do Afryki

0:05:47.013,0:05:48.783
niczego poza chaosem.

0:05:48.783,0:05:52.738
To czasy wojen, korupcji,[br]łamania praw człowieka.

0:05:52.750,0:05:54.783
Oto najczęstszy stereotyp

0:05:54.783,0:05:56.178
afrykańskiego przywódcy:

0:05:56.178,0:05:58.184
Mobutu Sese Seko z Zairu,

0:05:58.184,0:06:00.265
Sani Abacha z Nigerii.

0:06:00.565,0:06:03.741
Na szczęście większość z nich już odeszła.

0:06:03.741,0:06:05.845
Zastąpiło ich trzecie pokolenie.

0:06:05.845,0:06:08.161
Ludzie tacy jak zmarły Nelson Mandela,

0:06:08.161,0:06:12.845
Paul Kagame i większość[br]dzisiejszych przywódców.

0:06:12.845,0:06:15.960
Nie są oni w żadnym sensie doskonali,

0:06:15.960,0:06:17.610
ale mają swoje sukcesy.

0:06:17.610,0:06:20.604
Udało im się w dużej mierze[br]zapanować nad zastanym chaosem.

0:06:20.604,0:06:24.623
Przestali walczyć[br]i byli gwarantem stabilności.

0:06:24.980,0:06:27.110
Odpowiadali przed swymi ludźmi.

0:06:27.110,0:06:29.710
Udało im się poprawić [br]politykę makroekonomiczną

0:06:29.710,0:06:33.240
i sprawić, że po raz pierwszy[br]afrykańska gospodarka rośnie.

0:06:33.240,0:06:36.530
Afryka jest drugim najszybciej[br]rozwijającym się regionem na świecie.

0:06:36.530,0:06:38.591
Ci przywódcy nie są doskonali,

0:06:38.591,0:06:40.795
ale można powiedzieć, [br]że są najlepsi z tych,

0:06:40.795,0:06:43.329
którzy rządzili Afryką [br]przez ostatnie 50 lat.

0:06:43.959,0:06:46.909
A więc co dalej?

0:06:47.679,0:06:51.589
Wierzę, że czwarte pokolenie,[br]które nadejdzie,

0:06:51.589,0:06:55.009
dostanie wyjątkową szansę,

0:06:55.009,0:06:57.294
żeby zmienić Afrykę.

0:06:57.294,0:06:59.408
W szczególności może dokonać dwóch zmian,

0:06:59.408,0:07:01.534
które nie udały się poprzedniej generacji.

0:07:01.534,0:07:03.716
Pierwsza to konieczność stworzenia

0:07:03.716,0:07:06.144
dobrobytu w Afryce.

0:07:06.144,0:07:08.031
Dlaczego to jest tak ważne?

0:07:08.031,0:07:09.714
Bo żadnemu z poprzednich pokoleń

0:07:09.714,0:07:12.394
nie udało się rozwiązać problemu biedy.

0:07:12.394,0:07:16.530
Dziś Afryka ma najszybciej[br]rosnącą liczbę ludności na świecie,

0:07:16.540,0:07:19.241
a jednocześnie jest najbiedniejsza.

0:07:19.241,0:07:22.918
Do 2030 roku Afryka będzie mieć[br]więcej siły roboczej niż Chiny,

0:07:22.918,0:07:26.720
a do 2050 roku - najwięcej na świecie.

0:07:26.720,0:07:29.252
Miliard ludzi będzie[br]potrzebować pracy w Afryce.

0:07:29.252,0:07:31.626
Bez szybkiego wzrostu gospodarczego

0:07:31.626,0:07:34.073
będziemy siedzieć na tykającej bombie

0:07:34.073,0:07:37.605
zagrażającej nie tylko Afryce, [br]ale całemu światu.

0:07:37.605,0:07:39.937
Opowiem wam o kimś,

0:07:39.937,0:07:41.449
kto działa na rzecz

0:07:41.449,0:07:44.212
wzrostu dobrobytu w Afryce – o Laetitii.

0:07:44.212,0:07:47.203
Laetitia to młoda Kenijka,

0:07:47.203,0:07:49.550
która w wieku 13 lat[br]musiała zrezygnować z nauki,

0:07:49.550,0:07:51.910
bo jej rodziny nie było stać na szkołę.

0:07:51.910,0:07:54.111
Założyła więc hodowlę królików,

0:07:54.111,0:07:57.310
które były przysmakiem w jej części kraju.

0:07:57.310,0:07:59.292
Biznes szedł tak dobrze, że w ciągu roku

0:07:59.292,0:08:01.448
Laetitia zatrudniła 15 kobiet

0:08:01.448,0:08:03.425
i wytworzyła dochód,

0:08:03.425,0:08:05.235
który pozwolił jej wrócić do szkoły.

0:08:05.245,0:08:06.305
Dzięki pracy kobiet

0:08:06.305,0:08:08.862
udało się też ufundować [br]naukę dla 65 dzieci.

0:08:08.862,0:08:10.564
Wygenerowane zyski wykorzystała

0:08:10.564,0:08:12.149
do budowy szkoły

0:08:12.149,0:08:15.467
i dziś uczy się tam 400 dzieci.

0:08:16.105,0:08:18.106
A dopiero skończyła 18 lat.

0:08:18.106,0:08:20.245
(Brawa)

0:08:24.003,0:08:27.963
Kolejny przykład to Erick Rajaonary.

0:08:27.977,0:08:30.883
Erick pochodzi z Madagaskaru.

0:08:30.913,0:08:33.967
Doszedł do wniosku, że rolnictwo

0:08:33.967,0:08:35.996
to klucz do tworzenia miejsc pracy

0:08:35.996,0:08:38.010
na rolniczych obszarach Madagaskaru.

0:08:38.010,0:08:39.999
Jednak wiedział, że nawozy są zbyt drogie

0:08:39.999,0:08:42.955
dla większości rolników na wyspie.

0:08:42.955,0:08:47.746
Na Madagaskarze żyją jednak[br]wyjątkowe nietoperze,

0:08:47.753,0:08:49.997
których odchody są bogate[br]w składniki odżywcze.

0:08:49.997,0:08:53.004
W 2006 roku Erick zrezygnował [br]z pracy w księgowości

0:08:53.004,0:08:55.039
i założył firmę produkującą nawozy

0:08:55.039,0:08:58.988
na bazie odchodów nietoperzy.

0:08:58.988,0:09:00.994
Dziś Erick ma przedsiębiorstwo

0:09:00.994,0:09:04.022
generujące miliony dolarów przychodu

0:09:04.022,0:09:07.013
i zatrudniające 70 osób na pełny etat,

0:09:07.013,0:09:09.086
a kolejne 800 w okresie,

0:09:09.086,0:09:11.976
kiedy nietoperze[br]wytwarzają najwięcej odchodów.

0:09:11.976,0:09:14.539
To ciekawa historia,

0:09:14.539,0:09:18.421
bo pokazuje, że szanse[br]na tworzenie dobrobytu

0:09:18.421,0:09:20.716
można znaleźć praktycznie wszędzie.

0:09:20.716,0:09:22.770
Dziś Erick znany jest jako Batman.

0:09:22.770,0:09:24.705
(Śmiech)

0:09:24.705,0:09:28.832
Kto by pomyślał, że biznes[br]o wartości milionów dolarów,

0:09:28.832,0:09:30.864
gdzie zatrudnienie ma tak wiele osób,

0:09:30.864,0:09:33.336
można zbudować na łajnie nietoperza?

0:09:35.444,0:09:39.395
Kolejna rzecz, z jaką musi się [br]zmierzyć to pokolenie,

0:09:39.395,0:09:41.836
to stworzenie instytucji.

0:09:41.836,0:09:43.651
Instytucje należy stworzyć tak,

0:09:43.651,0:09:46.876
byśmy nigdy więcej nie byli zależni

0:09:46.876,0:09:50.180
od osób takich jak Robert Mugabe.

0:09:51.330,0:09:54.472
Wszystko to brzmi świetnie.

0:09:54.472,0:09:58.500
Ale skąd wziąć to czwarte pokolenie?

0:09:58.500,0:10:00.941
Mamy liczyć na to,[br]że tak po prostu się pojawi?

0:10:00.941,0:10:04.705
A może, że ześle je dla nas Bóg?

0:10:04.705,0:10:06.458
Nie sądzę.

0:10:06.458,0:10:09.610
To zbyt ważna kwestia, [br]żeby zostawić ją przypadkowi.

0:10:09.610,0:10:12.917
Wierzę, że sami musimy [br]stworzyć w Afryce instytucje,

0:10:12.917,0:10:15.628
które wyłonią przywódców i pomogą im

0:10:15.628,0:10:18.529
systematycznie i praktycznie się rozwijać.

0:10:19.379,0:10:21.030
Od 10 lat zajmujemy się tym

0:10:21.030,0:10:22.774
w Afrykańskiej Akademii Przywództwa.

0:10:22.774,0:10:25.968
Laetitia to jedna z młodych liderek.

0:10:25.968,0:10:29.202
Dziś szkolimy 700 osób dla Afryki

0:10:29.202,0:10:31.370
i przez kolejne 50 lat

0:10:31.370,0:10:34.025
chcemy wyszkolić sześć tysięcy liderów.

0:10:34.025,0:10:37.039
Ale jedna rzecz mnie niepokoi.

0:10:37.039,0:10:39.048
Co roku zgłasza się cztery tysiące osób,

0:10:39.048,0:10:40.990
a wybrać możemy 100

0:10:40.990,0:10:42.209
do naszej akademii.

0:10:42.209,0:10:44.043
Widzę ogromne zapotrzebowanie

0:10:44.043,0:10:47.114
na takie szkolenie liderów,[br]jakie oferujemy.

0:10:47.114,0:10:50.045
Nie możemy tej potrzeby zaspokoić.

0:10:50.045,0:10:55.201
Dlatego dziś, po raz pierwszy[br]publicznie ogłaszam

0:10:55.201,0:10:59.083
rozszerzenie Afrykańskiej[br]Akademii Przywództwa.

0:10:59.083,0:11:03.971
Budujemy 25 nowych uniwersytetów w Afryce,

0:11:03.971,0:11:07.978
które zajmą się rozwojem kolejnego[br]pokolenia afrykańskich liderów.

0:11:07.978,0:11:11.023
Na każdej uczelni[br]będzie 10 tysięcy liderów,

0:11:11.023,0:11:14.025
więc będziemy nauczać 250 tysięcy liderów,

0:11:14.025,0:11:17.051
a także wspomagać ich rozwój.

0:11:17.051,0:11:20.335
(Brawa)

0:11:24.045,0:11:26.038
W ciągu kolejnych 50 lat ta instytucja

0:11:26.038,0:11:28.028
wyszkoli trzy miliony liderów,

0:11:28.028,0:11:30.056
którzy będą zmieniać kontynent.

0:11:30.056,0:11:32.009
Mam nadzieję, że połowa z nich

0:11:32.009,0:11:33.970
stanie się przedsiębiorcami,[br]

0:11:33.970,0:11:36.022
którzy stworzą potrzebne miejsca pracy,

0:11:36.022,0:11:37.015
a druga połowa

0:11:37.015,0:11:39.022
będzie członkami rządu

0:11:39.022,0:11:40.939
i stworzy organizacje non-profit

0:11:40.939,0:11:43.378
oraz niezbędne instytucje.

0:11:44.018,0:11:47.060
Nie będą to tylko teoretycy.

0:11:47.060,0:11:50.000
Nauczą się, jak być liderami

0:11:50.000,0:11:52.000
i jak rozwinąć swoją przedsiębiorczość.

0:11:52.000,0:11:55.024
Pomyślcie, że to Liga Bluszczowa Afryki,

0:11:55.024,0:11:59.108
do której przyjmą kandydatów[br]bez względu na wynik testu,

0:11:59.108,0:12:01.010
wielkość majątku

0:12:01.010,0:12:02.061
czy pochodzenie.

0:12:02.061,0:12:05.025
Głównym kryterium przyjęcia na uniwersytet

0:12:05.025,0:12:07.025
będzie potencjał,

0:12:07.025,0:12:09.999
który przyczyni się[br]do transformacji Afryki.

0:12:09.999,0:12:13.051
Nasza działalność to tylko[br]jedna grupa instytucji.

0:12:13.051,0:12:18.040
Nie możemy zmienić Afryki sami.

0:12:18.040,0:12:20.170
Mam nadzieję,

0:12:20.182,0:12:25.020
że wiele rodzimych afrykańskich[br]instytucji rozkwitnie

0:12:25.020,0:12:29.060
i że połączy je jedna wizja ukształtowania

0:12:29.060,0:12:31.020
następnej generacji afrykańskich liderów,

0:12:31.020,0:12:33.053
czwartego pokolenia,

0:12:33.053,0:12:35.016
które pozna przesłanie:

0:12:35.016,0:12:39.390
twórzcie miejsca pracy i instytucje.

0:12:40.550,0:12:42.790
Nelson Mandela powiedział kiedyś:

0:12:42.790,0:12:44.590
"Co jakiś czas

0:12:44.590,0:12:47.832
pokolenie powołane jest do wielkości.

0:12:47.832,0:12:51.038
Wy możecie być tym wspaniałym pokoleniem".

0:12:51.038,0:12:54.586
Wierzę, że jeśli z rozwagą poprowadzimy

0:12:54.586,0:12:57.558
kolejną generację liderów,

0:12:57.558,0:13:00.341
to czwarte nadchodzące pokolenie

0:13:00.341,0:13:02.516
będzie najwspanialszą generacją,

0:13:02.516,0:13:07.188
jaką widziały Afryka i świat.

0:13:07.898,0:13:09.200
Dziękuję.

0:13:09.200,0:13:10.802
(Brawa)