[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.22,0:00:10.06,Default,,0000,0000,0000,,Có một loại sinh vật đã thay đổi thế giới.
Dialogue: 0,0:00:10.06,0:00:13.68,Default,,0000,0000,0000,,Nó tạo ra cuộc Đại tuyệt chủng đầu tiên \Ntrong lịch sử Trái Đất
Dialogue: 0,0:00:13.68,0:00:16.55,Default,,0000,0000,0000,,và mở đường cho sự sống phức tạp sau này.
Dialogue: 0,0:00:16.55,0:00:17.77,Default,,0000,0000,0000,,Bằng cách nào?
Dialogue: 0,0:00:17.77,0:00:21.67,Default,,0000,0000,0000,,Bằng việc đưa vào không khí\Nnhững phân tử oxy tự do đầu tiên,
Dialogue: 0,0:00:21.67,0:00:25.14,Default,,0000,0000,0000,,và chúng làm việc này\Ndưới dạng sự sống đơn bào.
Dialogue: 0,0:00:25.14,0:00:26.78,Default,,0000,0000,0000,,Chúng là vi khuẩn lam,
Dialogue: 0,0:00:26.78,0:00:31.55,Default,,0000,0000,0000,,và câu chuyện của sinh vật đơn giản,\Nkhông nhân, không bào quan này
Dialogue: 0,0:00:31.55,0:00:34.86,Default,,0000,0000,0000,,là một chương then chốt\Ntrong lịch sử sự sống trên Trái Đất.
Dialogue: 0,0:00:34.86,0:00:39.49,Default,,0000,0000,0000,,Bầu khí quyển không phải lúc nào\Ncũng giàu ôxy để hít thở như ngày nay.
Dialogue: 0,0:00:39.49,0:00:43.08,Default,,0000,0000,0000,,3,5 tỉ năm trước,\Nkhông khí hầu như toàn nitơ,
Dialogue: 0,0:00:43.08,0:00:45.52,Default,,0000,0000,0000,,CO2 và mêtan.
Dialogue: 0,0:00:45.52,0:00:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Hầu hết ôxy ở dưới dạng phân tử\Nnhư nước,
Dialogue: 0,0:00:48.66,0:00:50.60,Default,,0000,0000,0000,,thay vì trôi nổi trong không khí.
Dialogue: 0,0:00:50.60,0:00:53.46,Default,,0000,0000,0000,,Đại dương chứa toàn vi khuẩn kị khí.
Dialogue: 0,0:00:53.46,0:00:57.24,Default,,0000,0000,0000,,Chúng là sinh vật đơn bào, đơn giản,\Nphát triển không cần ôxy
Dialogue: 0,0:00:57.24,0:01:00.63,Default,,0000,0000,0000,,và lấy năng lượng bằng việc hấp thụ\Nnhững phân tử tìm được.
Dialogue: 0,0:01:00.63,0:01:04.47,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên,\Nvào khoảng 2,5 - 3,5 tỉ năm trước,
Dialogue: 0,0:01:04.47,0:01:08.81,Default,,0000,0000,0000,,một trong các loài vi sinh vật này\Ncó thể đã nổi lên mặt biển,
Dialogue: 0,0:01:08.81,0:01:12.01,Default,,0000,0000,0000,,và phát triển một khả năng mới: \Nquang hợp.
Dialogue: 0,0:01:12.01,0:01:15.59,Default,,0000,0000,0000,,Cấu trúc màng tế bào\Ncó thể lấy năng lượng từ ánh sáng mặt trời
Dialogue: 0,0:01:15.59,0:01:20.30,Default,,0000,0000,0000,,để chuyển hóa CO2 và nước\Nthành khí ôxy và đường
Dialogue: 0,0:01:20.30,0:01:21.99,Default,,0000,0000,0000,,để sử dụng làm năng lượng.
Dialogue: 0,0:01:21.99,0:01:26.88,Default,,0000,0000,0000,,Những vi sinh vật này là\Ntổ tiên của khuẩn lam ta biết ngày nay.
Dialogue: 0,0:01:26.88,0:01:29.25,Default,,0000,0000,0000,,Màu xanh lam này có được\Nlà do diệp lục
Dialogue: 0,0:01:29.25,0:01:31.50,Default,,0000,0000,0000,,giúp chúng hấp thụ ánh sáng mặt trời.
Dialogue: 0,0:01:31.50,0:01:36.09,Default,,0000,0000,0000,,Quang hợp đem lại cho vi khuẩn xa xưa\Nlợi thế to lớn hơn so với các loài khác.
Dialogue: 0,0:01:36.09,0:01:37.99,Default,,0000,0000,0000,,Chúng có thể tự sản xuất năng lượng
Dialogue: 0,0:01:37.99,0:01:40.99,Default,,0000,0000,0000,,từ nguồn nguyên liệu\Ntưởng chừng như vô tận,
Dialogue: 0,0:01:40.99,0:01:43.51,Default,,0000,0000,0000,,vì vậy, số lượng của chúng tăng đột biến,
Dialogue: 0,0:01:43.51,0:01:47.55,Default,,0000,0000,0000,,và bắt đầu đầu độc không khí\Nvới chất thải mới: khí ôxy.
Dialogue: 0,0:01:47.55,0:01:52.09,Default,,0000,0000,0000,,Lúc đầu, ôxy tạo ra đều phải\Nphản ứng hóa học với sắt
Dialogue: 0,0:01:52.09,0:01:53.91,Default,,0000,0000,0000,,hoặc các tế bào đang phân hủy,
Dialogue: 0,0:01:53.91,0:01:55.72,Default,,0000,0000,0000,,nhưng sau vài trăm triệu năm,
Dialogue: 0,0:01:55.72,0:01:59.67,Default,,0000,0000,0000,,lượng ôxy sản xuất \Nnhanh hơn hấp thụ
Dialogue: 0,0:01:59.67,0:02:02.03,Default,,0000,0000,0000,,dần được tích lũy trong khí quyển,
Dialogue: 0,0:02:02.03,0:02:04.98,Default,,0000,0000,0000,,gây rắc rối lớn \Ncho những cư dân còn lại trên Trái Đất.
Dialogue: 0,0:02:04.98,0:02:08.50,Default,,0000,0000,0000,,Với chúng, không khí giàu ôxy \Nthực chất lại là chất độc.
Dialogue: 0,0:02:08.50,0:02:13.97,Default,,0000,0000,0000,,Hệ quả là sự tuyệt chủng của hầu hết \Nsinh vật vào khoảng 2,5 tỉ năm trước,
Dialogue: 0,0:02:13.97,0:02:16.27,Default,,0000,0000,0000,,trừ vi khuẩn lam.
Dialogue: 0,0:02:16.27,0:02:19.35,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà địa chất học gọi nó là\NSự kiện Ôxy hóa vĩ đại
Dialogue: 0,0:02:19.35,0:02:21.86,Default,,0000,0000,0000,,hay Thảm họa Ôxy.
Dialogue: 0,0:02:21.86,0:02:23.31,Default,,0000,0000,0000,,Vấn đề không dừng lại ở đó.
Dialogue: 0,0:02:23.31,0:02:26.91,Default,,0000,0000,0000,,Khí mêtan, từ lâu, gây hiệu ứng nhà kính\Nđể giữ ấm Trái Đất,
Dialogue: 0,0:02:26.91,0:02:32.92,Default,,0000,0000,0000,,nhưng giờ đây, ôxy thừa phản ứng với mêtan\Ntạo thành CO2 và nước,
Dialogue: 0,0:02:32.92,0:02:34.66,Default,,0000,0000,0000,,không giữ được nhiều nhiệt.
Dialogue: 0,0:02:34.66,0:02:36.29,Default,,0000,0000,0000,,Lớp khí quyển dày này
Dialogue: 0,0:02:36.29,0:02:39.94,Default,,0000,0000,0000,,tạo ra thời kì băng hà\Nđầu tiên và có lẽ là dài nhất,
Dialogue: 0,0:02:39.94,0:02:41.76,Default,,0000,0000,0000,,Kỷ băng hà Huron.
Dialogue: 0,0:02:41.76,0:02:46.02,Default,,0000,0000,0000,,Trái Đất như quả bóng tuyết khổng lồ \Nsuốt nhiều trăm triệu năm.
Dialogue: 0,0:02:46.02,0:02:48.04,Default,,0000,0000,0000,,Cuối cùng, sự sống cũng thích nghi.
Dialogue: 0,0:02:48.04,0:02:51.36,Default,,0000,0000,0000,,Vi khuẩn hiếu khí\Ncó thể dùng ôxy làm năng lượng,
Dialogue: 0,0:02:51.36,0:02:54.90,Default,,0000,0000,0000,,bắt đầu hấp thụ khí thừa trong không khí.
Dialogue: 0,0:02:54.90,0:02:57.02,Default,,0000,0000,0000,,Lượng ôxy tăng và giảm
Dialogue: 0,0:02:57.02,0:03:01.10,Default,,0000,0000,0000,,đến xấp xỉ 21% \Nnhư ngày hôm nay.
Dialogue: 0,0:03:01.10,0:03:03.88,Default,,0000,0000,0000,,Khả năng sử dụng hóa năng trong ôxy
Dialogue: 0,0:03:03.88,0:03:06.83,Default,,0000,0000,0000,,giúp sinh vật nhanh chóng đa dạng
Dialogue: 0,0:03:06.83,0:03:09.22,Default,,0000,0000,0000,,và tiến hóa thành các loài phức tạp hơn.
Dialogue: 0,0:03:09.22,0:03:12.42,Default,,0000,0000,0000,,Vi khuẩn lam cũng góp phần vào chuyện đó.
Dialogue: 0,0:03:12.42,0:03:14.20,Default,,0000,0000,0000,,Hàng trăm triệu năm trước,
Dialogue: 0,0:03:14.20,0:03:18.74,Default,,0000,0000,0000,,một vài vi khuẩn tiền sử đã nuốt cả\Nmột con khuẩn lam,
Dialogue: 0,0:03:18.74,0:03:21.56,Default,,0000,0000,0000,,quá trình này được gọi là nội cộng sinh.
Dialogue: 0,0:03:21.56,0:03:26.04,Default,,0000,0000,0000,,Nhờ đó, vi khuẩn có\Nnhà máy quang hợp của riêng mình.
Dialogue: 0,0:03:26.04,0:03:29.01,Default,,0000,0000,0000,,Đó là tổ tiên của tế bào thực vật.
Dialogue: 0,0:03:29.01,0:03:35.30,Default,,0000,0000,0000,,Khuẩn lam trở thành lục lạp và\Nbào quan thực hiện quang hợp ngày nay.
Dialogue: 0,0:03:35.33,0:03:39.47,Default,,0000,0000,0000,,Vi khuẩn lam vẫn đang tồn tại\Nkhắp mọi nơi trên Trái Đất:
Dialogue: 0,0:03:39.47,0:03:40.96,Default,,0000,0000,0000,,đại dương, nước,
Dialogue: 0,0:03:40.96,0:03:44.28,Default,,0000,0000,0000,,đất, đá Nam cực, lông con lười.
Dialogue: 0,0:03:44.28,0:03:50.77,Default,,0000,0000,0000,,Chúng vẫn thải ôxy vào không khí,\Nvà lấy nitơ để bón cho cây trồng.
Dialogue: 0,0:03:50.77,0:03:53.22,Default,,0000,0000,0000,,Nếu thiếu chúng, sẽ chẳng có sự sống
Dialogue: 0,0:03:53.22,0:03:57.52,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng cũng vì chúng, mà sự sống \Ntrên Trái Đất suýt bị tận diệt.