De menselijke stem. Een instrument dat we allen bespelen. Waarschijnlijk het krachtigste geluid ter wereld. Het kan als enige een oorlog beginnen of zeggen: "Ik hou van je." Maar toch hebben veel mensen het gevoel dat niemand naar ze luistert. Hoe komt dat? Hoe kunnen we zo krachtig spreken dat we de wereld veranderen? Ik denk dat we hebbelijkheden hebben waar we vanaf moeten komen. Voor jullie vermaak geef ik de zeven dodelijke zonden van spreken. Ik zeg niet dat de lijst compleet is, maar dit zijn zeven vrij grote, foute gewoonten die we allen delen. Als eerste: roddelen, slecht spreken over mensen die er niet bij zijn. Een slechte gewoonte. En we weten ook wel dat er straks over ons geroddeld wordt. Als tweede: een oordeel vellen. We kennen mensen die zo zijn in een gesprek. Het is erg moeilijk om naar iemand te luisteren die slecht over je denkt. Ten derde: negatief doen. Dat kan een gewoonte worden. Mijn moeder werd erg negatief aan het einde van haar leven en dan wordt luisteren moeizaam. Ik weet nog dat ik eens zei: "Vandaag is het 1 oktober." Ze antwoordde: "Ja, is dat niet verschrikkelijk?" (Gelach) Het is moeilijk luisteren naar iemand die zo negatief is. Klagen is ook negatief gedrag. Engelsen hebben daar een kunst van gemaakt. Het is onze nationale sport. We klagen over het weer, over sport, over politiek, over alles. Maar klagen is elkaar aansteken met ellende. Je brengt geen zonneschijn en luchtigheid in de wereld. Uitvluchten. Deze man kennen we allemaal en zijn we misschien ook wel eens geweest. Sommige mensen strooien met verwijten. Altijd is iemand anders dan zij verantwoordelijk. Ook naar zo iemand kan je moeilijk luisteren. Als zesde en voorlaatste: overdrijven. Daarmee doen we onze taal soms tekort. Als ik bijvoorbeeld ooit iets tegenkom dat echt waanzinnig is, hoe zeg ik dat dan nog? (Gelach) Dat overdrijven vervalt uiteindelijk in doodgewoon liegen en we luisteren niet graag naar mensen die tegen ons liegen. Als laatste: dogmatisme. Feiten met opinies verwarren. Als die twee samensmelten, dan luister je tegen de wind in. Ze bombarderen je met opinies die als waarheid worden verkocht. Dat is moeilijk aan te horen. Dat zijn ze dus, de zeven dodelijke zonden van spreken. Dit is wat we volgens mij moeten vermijden. Maar kunnen we dit ook positief bekijken? Jawel. Ik denk dat er vier krachtige hoekstenen zijn waar we op kunnen staan als we krachtig willen spreken en een verschil in de wereld willen maken. In het Engels is dat gelukkig in een woord te spellen. Dat woord is "HAIL" en de betekenis past ook. Niet hagel natuurlijk, die uit de lucht op je hoofd valt. Maar in de betekenis van enthousiast groeten of toejuichen. Ik denk dat onze woorden zo worden ontvangen als we op deze vier dingen bouwen. Dus wat betekent het? Misschien kunnen jullie dat raden? De H voor honesty, eerlijkheid. Eerlijk, oprecht en duidelijk zijn in je woorden. A staat voor authenticiteit, gewoon jezelf zijn. Een vriend noemt dat ' in je eigen waarheid staan', wat ik een mooie definitie vind. I is integriteit, staan voor wat je zegt. Doen wat je zegt en betrouwbaar zijn. L staat voor liefde. Geen romantische liefde, maar wel mensen het beste wensen. Daar zijn twee redenen voor. Ten eerste omdat we niet altijd de harde waarheid willen horen. Zoals: "Wat zie je er vandaag lelijk uit." Dat kunnen we misschien wel laten. (Gelach) Met liefde gematigd, is eerlijkheid prachtig. Maar het is ook zo dat als je iemand het beste wenst, je moeilijk tegelijkertijd een oordeel over ze kunt vellen. Ik zou niet eens weten of dat mogelijk is. Hail dus. Dat is dus wat je zegt, maar zoals een oud liedje al zegt, gaat het erom wat je zegt en hoe je het zegt. Je hebt een uitgebreide gereedschapskist. Een ongelooflijk instrument, maar er zijn maar weinig mensen die de gereedschapskist openen. Ik zou daar nu samen eens in willen rommelen en er wat gereedschappen uithalen die jullie zouden kunnen gebruiken om krachtiger te spreken. Bijvoorbeeld het register. Praten in falsetto zal je meestal niet veel brengen, maar het register is veel groter. Zonder te technisch te worden voor de stemcoaches onder jullie. Maar je kunt je stem plaatsen. Als ik door mijn neus praat, zullen jullie het verschil horen. Of als ik door mijn keel praat, wat we meestal doen. Maar als je gewicht wilt hebben, dan moet je naar de borst gaan. Horen jullie het verschil? Het is waar dat we stemmen op politici met een lagere stem, omdat we die diepte met macht en autoriteit associëren. Dat is dus register. Dan komt timbre. Dat is hoe je stem aanvoelt. Ook hier heeft onderzoek aangetoond dat we stemmen waarderen die rijk, glad en warm aanvoelen, zoals hete chocolademelk. Als jullie niet zo'n stem hebben, dan is dat geen ramp, want daar kun je op trainen met een stemcoach. Je kunt fantastische dingen bereiken met ademen, houding en oefeningen om het timbre van je stem te verbeteren. Dan prosodie, daar hou ik van. Dat is de dreun, de metataal om de betekenis te onderstrepen. De wortel van betekenis in een gesprek. Mensen die in één toon spreken, zijn moeilijk te volgen als ze geen gebruik maken van prosodie. Daar komt het woord monotoon vandaan, of monotonie, eentonigheid. We zien ook steeds meer herhalende prosodie, waarbij elke zin eindigt als een vraag, terwijl het eigenlijk een bewering is. (Gelach) Als je dat telkens doet, dan belemmer je je mogelijkheden om te communiceren met prosodie, wat ik jammer vind. Laten we die gewoonte dan afleren. Tempo. Ik kan heel opgewonden raken door iets heel snel te zeggen of ik kan afremmen om nadruk te leggen, en aan het einde zien we onze oude vriend: stilte. Er is niets mis met een stukje stilte in een voordracht, toch? Dat hoeven we niet op te vullen met ah en och. Het kan heel krachtig zijn. Vaak wordt een hoge toon gebruikt met tempo om opwinding aan te geven maar een hoge stem alleen is ook genoeg. Waar heb je mijn sleutels gelaten? Waar heb je mijn sleutels gelaten? Een klein verschil in betekenis in de manier van uitspraak. Als laatste, volume. Ik kan erg opgewonden doen door volume te gebruiken. Excuses als iemand daarvan schrok. Maar ik kan ook je aandacht trekken door erg stil te worden. Sommige mensen zijn altijd aan het omroepen. Probeer dat te laten. Dat is overlast veroorzaken, jouw geluid aan anderen opdringen, nonchalant en onachtzaam. Niet netjes. Dit alles is natuurlijk vooral van nut als je iets echt belangrijks te doen hebt. Als je op een podium als dit staat en een voordracht houdt. Maar ook als je een huwelijksaanzoek doet, vraagt om loonsverhoging of een bruiloftsspeech. Wat het ook is, als het belangrijk is, kijk dan in deze gereedschapskist en naar de machine waar mee gewerkt wordt. Om goed te presteren, moet een machine opgewarmd worden. Warm je stem dus op. Ik zal laten zien hoe je dat doet. Kunnen jullie allemaal even opstaan? Ik zal zes oefeningen doornemen om de stem op te warmen die ik voor elke voordracht doe. Doe dit telkens voor een belangrijk gesprek. Eerst de armen omhoog en diep inademen, en zucht dan zo: huhhhh. Nog een keer. Huhhh, heel goed. Nu gaan we onze lippen opwarmen en doen we bop, bop, bop, bop... Goed zo. Nu bbbbrrrbbrrrbbrrr, zoals we als kind deden. Je lippen zouden nu tot leven moeten komen. We gaan nu verder met de tong, met overdreven la la la's... Mooi zo. Dat doen jullie goed. En een R rollen. Rrrrrrr... Dat lijkt wel op champagne voor je tong. Als laatste, en ik ben al blij als ik er een red, de professionals noemen dit de sirene. Een hele goeie. Hij begint met wie en eindigt op ohh. De wie is hoog en de ohh is laag. Dus we doen: wieeeohhhh, wieeeohhh... Fantastisch. Geef jezelf applaus. Ga maar weer zitten en bedankt. (Applaus) Doe deze oefeningen voor je volgende gesprek of voordracht. Laat ik dit nog even in context zetten. Dit is belangrijk. We staan nu dus hier? We spreken niet goed tegen mensen die gewoonweg niet luisteren in een omgeving die rumoerig en akoestisch slecht is. Daar heb ik het op dit podium al verschillende keren over gehad. Hoe zou de wereld eruit zien als we krachtig zouden spreken tegen mensen die aandachtig luisteren in geschikte omgevingen? Of, om het algemener te zeggen: hoe zou de wereld eruit zien als we bewust geluid creëerden en bewust luisterden en onze omgevingen ontwierpen met geluid in het achterhoofd? Zo'n wereld klinkt prachtig en daar zou begrip de norm worden. Dat is een idee dat verbreid mag worden. Dank je. (Applaus)