De menselijke stem.
Een instrument dat we allen bespelen.
Waarschijnlijk
het krachtigste geluid ter wereld.
Het kan als enige een oorlog beginnen
of zeggen: "Ik hou van je."
Maar toch hebben veel mensen het gevoel
dat niemand naar ze luistert.
Hoe komt dat?
Hoe kunnen we zo krachtig spreken
dat we de wereld veranderen?
Ik denk dat we hebbelijkheden hebben
waar we vanaf moeten komen.
Voor jullie vermaak geef ik
de zeven dodelijke zonden van spreken.
Ik zeg niet dat de lijst compleet is,
maar dit zijn zeven vrij grote, foute
gewoonten die we allen delen.
Als eerste: roddelen, slecht spreken
over mensen die er niet bij zijn.
Een slechte gewoonte. En we weten ook wel
dat er straks over ons geroddeld wordt.
Als tweede: een oordeel vellen.
We kennen mensen
die zo zijn in een gesprek.
Het is erg moeilijk om naar iemand
te luisteren die slecht over je denkt.
Ten derde: negatief doen.
Dat kan een gewoonte worden.
Mijn moeder werd erg negatief
aan het einde van haar leven
en dan wordt luisteren moeizaam.
Ik weet nog dat ik eens zei:
"Vandaag is het 1 oktober."
Ze antwoordde:
"Ja, is dat niet verschrikkelijk?"
(Gelach)
Het is moeilijk luisteren
naar iemand die zo negatief is.
Klagen is ook negatief gedrag.
Engelsen hebben daar
een kunst van gemaakt.
Het is onze nationale sport.
We klagen over het weer, over sport,
over politiek, over alles.
Maar klagen is
elkaar aansteken met ellende.
Je brengt geen zonneschijn
en luchtigheid in de wereld.
Uitvluchten.
Deze man kennen we allemaal
en zijn we misschien ook wel eens geweest.
Sommige mensen strooien met verwijten.
Altijd is iemand anders
dan zij verantwoordelijk.
Ook naar zo iemand
kan je moeilijk luisteren.
Als zesde en voorlaatste: overdrijven.
Daarmee doen we onze taal soms tekort.
Als ik bijvoorbeeld ooit iets tegenkom
dat echt waanzinnig is,
hoe zeg ik dat dan nog?
(Gelach)
Dat overdrijven vervalt uiteindelijk
in doodgewoon liegen
en we luisteren niet graag
naar mensen die tegen ons liegen.
Als laatste: dogmatisme.
Feiten met opinies verwarren.
Als die twee samensmelten,
dan luister je tegen de wind in.
Ze bombarderen je met opinies
die als waarheid worden verkocht.
Dat is moeilijk aan te horen.
Dat zijn ze dus, de zeven
dodelijke zonden van spreken.
Dit is wat we volgens mij
moeten vermijden.
Maar kunnen we dit
ook positief bekijken?
Jawel.
Ik denk dat er vier krachtige hoekstenen
zijn waar we op kunnen staan als we
krachtig willen spreken en
een verschil in de wereld willen maken.
In het Engels is dat gelukkig
in een woord te spellen.
Dat woord is "HAIL" en
de betekenis past ook.
Niet hagel natuurlijk, die
uit de lucht op je hoofd valt.
Maar in de betekenis van
enthousiast groeten of toejuichen.
Ik denk dat onze woorden
zo worden ontvangen
als we op deze vier dingen bouwen.
Dus wat betekent het?
Misschien kunnen jullie dat raden?
De H voor honesty, eerlijkheid.
Eerlijk, oprecht en duidelijk zijn
in je woorden.
A staat voor authenticiteit,
gewoon jezelf zijn.
Een vriend noemt dat
' in je eigen waarheid staan',
wat ik een mooie definitie vind.
I is integriteit, staan voor wat je zegt.
Doen wat je zegt en betrouwbaar zijn.
L staat voor liefde.
Geen romantische liefde, maar wel
mensen het beste wensen.
Daar zijn twee redenen voor.
Ten eerste omdat we niet altijd
de harde waarheid willen horen.
Zoals: "Wat zie je er vandaag lelijk uit".
Dat kunnen we misschien wel laten.
(Gelach)
Met liefde gematigd,
is eerlijkheid prachtig.
Maar het is ook zo dat
als je iemand het beste wenst,
je moeilijk tegelijkertijd
een oordeel over ze kunt vellen.
Ik zou niet eens weten of dat mogelijk is.
Hail dus.
Dat is dus wat je zegt, maar
zoals een oud liedje al zegt,
gaat het erom wat je zegt
en hoe je het zegt.
Je hebt een uitgebreide gereedschapskist.
Een ongelooflijk instrument,
maar er zijn maar weinig mensen
die de gereedschapskist openen.
Ik zou daar nu samen
eens in willen rommelen
en er wat gereedschappen uithalen
die jullie zouden kunnen gebruiken
om krachtiger te spreken.
Bijvoorbeeld het register.
Praten in falsetto zal je
meestal niet veel brengen,
maar het register is veel groter.
Zonder te technisch te worden
voor de stemcoaches onder jullie.
Maar je kunt je stem localiseren.
Als ik door mijn neus praat,
zullen jullie het verschil horen.
Of als ik door mijn keel praat,
wat we meestal doen.
Maar als je gewicht wilt hebben,
dan moet je naar de borst gaan.
Horen jullie het verschil?
Het is waar dat we stemmen
op politici met een lagere stem,
omdat we die diepte met macht
en autoriteit associëren.
Dat is dus register.
Dan komt timbre.
Dat is hoe je stem aanvoelt.
Ook hier heeft onderzoek aangetoond
dat we stemmen waarderen
die rijk, glad en warm aanvoelen,
zoals hete chocolademelk.
Als jullie niet zo'n stem hebben,
dan is dat geen ramp,
want daar kun je op trainen
met een stemcoach.
Je kunt fantastische dingen bereiken
met ademen, houding en oefeningen
om het timbre van je stem te verbeteren.
Dan prosodie, daar hou ik van.
Dat is de dreun, de metataal
om de betekenis te onderstrepen.
De wortel van betekenis in een gesprek.
Mensen die in één toon spreken,
zijn moeilijk te volgen
als ze geen gebruik maken van prosodie.
Daar komt het woord monotoon vandaan,
of monotonie, eentonigheid.
We zien ook steeds meer
herhalende prosodie,
waarbij elke zin eindigt als een vraag,
terwijl het eigenlijk een bewering is.
(Gelach)
Als je dat telkens doet,
dan belemmer je je mogelijkheden
om te communiceren
met prosodie, wat ik jammer vind.
Laten we die gewoonte dan afleren.
Tempo. Ik kan heel opgewonden raken
door iets heel snel te zeggen
of ik kan afremmen om nadruk te leggen,
en aan het einde zien we onze oude vriend:
stilte.
Er is niets mis met een stukje stilte
in een voordracht, toch?
Dat hoeven we niet
op te vullen met ah en och.
Het kan heel krachtig zijn.
Vaak wordt een hoge toon gebruikt
met tempo om opwinding aan te geven
maar een hoge stem alleen is ook genoeg.
Waar heb je mijn sleutels gelaten?
Waar heb je mijn sleutels gelaten?
Een klein verschil in betekenis
in de manier van uitspraak.
Als laatste, volume.
Ik kan erg opgewonden doen
door volume te gebruiken.
Excuses als iemand daarvan schrok.
Maar ik kan ook je aandacht trekken
door erg stil te worden.
Sommige mensen zijn altijd
aan het omroepen.
Probeer dat te laten.
Dat is overlast veroorzaken,
jouw geluid aan anderen opdringen,
nonchalant en onachtzaam. Niet netjes.
Dit alles is natuurlijk vooral van nut
als je iets echt belangrijks te doen hebt.
Als je op een podium als dit staat
en een voordracht houdt.
Maar ook als je een huwelijksaanzoek doet,
vraagt om loonsverhoging
of een bruiloftsspeech.
Wat het ook is, als het belangrijk is,
kijk dan in deze gereedschapskist
en naar de machine waar mee gewerkt wordt.
Om goed te presteren,
moet een machine opgewarmd worden.
Warm je stem dus op.
Ik zal laten zien hoe je dat doet.
Kunnen jullie allemaal even opstaan?
Ik zal zes oefeningen doornemen
om de stem op te warmen
die ik voor elke voordracht doe.
Doe dit telkens
voor een belangrijk gesprek.
Eerst de armen omhoog en diep inademen,
en zucht dan zo: huhhhh.
Nog een keer.
Huhhh, heel goed.
Nu gaan we onze lippen opwarmen
en doen we bop, bop, bop, bop...
Goed zo.
Nu bbbbrrrbbrrrbbrrr,
zoals we als kind deden.
Je lippen zouden nu
tot leven moeten komen.
We gaan nu verder met de tong,
met overdreven la la la's...
Mooi zo. Dat doen jullie goed.
En een R rollen. Rrrrrrr...
Dat lijkt wel op champagne voor je tong.
Als laatste, en ik ben al blij
als ik er een red,
de professionals noemen dit de sirene.
Een hele goeie. Hij begint
met wie en eindigt op ohh.
De wie is hoog en de ohh is laag.
Dus we doen: wieeeohhhh, wieeeohhh...
Fantastisch. Geef jezelf applaus.
Ga maar weer zitten en bedankt.
(Applaus)
Doe deze oefeningen
voor je volgende gesprek of voordracht.
Laat ik dit nog even in context zetten.
Dit is belangrijk.
We staan nu dus hier?
We spreken niet goed tegen mensen
die gewoonweg niet luisteren
in een omgeving die rumoerig
en akoestisch slecht is.
Daar heb ik het op dit podium
al verschillende keren over gehad.
Hoe zou de wereld eruit zien
als we krachtig zouden spreken
tegen mensen die aandachtig luisteren
in geschikte omgevingen?
Of, om het algemener te zeggen:
hoe zou de wereld eruit zien
als we bewust geluid creëerden
en bewust luisterden
en onze omgevingen ontwierpen
met geluid in het achterhoofd?
Zo'n wereld klinkt prachtig
en daar zou begrip de norm worden.
Dat is een idee dat verbreid mag worden.
Dank je.
(Applaus)