WEBVTT

00:00:06.308 --> 00:00:11.388
Nếu xếp tất cả mạch máu 
trong cơ thể thành đường thẳng,

00:00:11.388 --> 00:00:15.219
thì chúng dài khoảng 95,000 km.

00:00:15.219 --> 00:00:21.984
mỗi ngày, chúng mang một lượng 
khoảng 7,500 lít máu

00:00:21.984 --> 00:00:27.508
Dù thực sự là một lượng
từ 4 - 5 lít máu được dùng nhiều lần.

00:00:27.508 --> 00:00:30.041
Chúng chuyển oxi và các chất dinh dưỡng

00:00:30.041 --> 00:00:34.720
như glucose và axit amin , 
đến những tế bào cơ thể

00:00:34.720 --> 00:00:39.980
Máu tạo ra áp lực 
lên thành cơ của mạch máu

00:00:39.980 --> 00:00:43.066
áp lực đó gọi là huyết áp,

00:00:43.066 --> 00:00:46.699
và nó tăng hay giảm tùy vào nhịp đập tim

00:00:46.699 --> 00:00:48.995
Huyết áp tăng cao nhất ở tâm thu

00:00:48.995 --> 00:00:52.664
Khi tim co lại để đẩy máu đi qua động mạch

00:00:52.664 --> 00:00:54.916
đây là huyết áp tâm thu của bạn

00:00:54.916 --> 00:00:57.694
Khi tim nghỉ giữa các nhịp đập

00:00:57.694 --> 00:01:02.436
Huyết áp giảm tới mức thấp nhất, 
gọi là huyết áp tâm trương

00:01:02.436 --> 00:01:05.862
Một cơ thể khỏe mạnh 
điển hình có huyết áp tâm thu

00:01:05.862 --> 00:01:10.348
khoảng từ 90 - 120 mmHg,

00:01:10.348 --> 00:01:14.110
và huyết áp tâm trương từ 60 - 80

00:01:14.110 --> 00:01:19.572
Nói chung, mức bình thường là 
hơi thấp hơn 120/80.

00:01:19.572 --> 00:01:21.891
Máu lưu thông khắp cơ thể,

00:01:21.891 --> 00:01:24.977
qua những ống tuần hoàn.

00:01:24.977 --> 00:01:26.477
Ở hệ thống đướng ống,

00:01:26.477 --> 00:01:29.945
Một vài tác động có thể làm 
tăng áp suất lên thành ống

00:01:29.945 --> 00:01:31.556
vật chất của dịch lỏng

00:01:31.556 --> 00:01:32.624
tăng lượng dịch lỏng,

00:01:32.624 --> 00:01:33.624
hoặc do ống hẹp hơn

00:01:33.624 --> 00:01:34.760
Nên nếu máu nặng hơn,

00:01:34.760 --> 00:01:40.950
cần áp lực lớn hơn để đẩy máu đi, 
nên tim sẽ đập mạnh hơn.

NOTE Paragraph

00:01:40.957 --> 00:01:44.782
Một chế độ ăn có nhiều muối 
sẽ dẩn tới kết quả tương tự

00:01:44.782 --> 00:01:46.933
Muối thúc đẩy việc giữ lại nước

00:01:46.933 --> 00:01:50.817
Và tăng thêm dịch lỏng , 
làm tăng lượng máu và huyết áp

00:01:50.817 --> 00:01:54.896
và stress, phản ứng trước sự xung đột

00:01:54.896 --> 00:01:58.365
sẽ phóng ra hormone, 
như epinephrine hay norepinephrine

00:01:58.365 --> 00:02:00.550
làm co các mạch máu chính lại,

00:02:00.550 --> 00:02:05.211
gây trì hoãn việc lưu thông máu 
và tăng huyết áp.

00:02:05.211 --> 00:02:08.772
Các mạch máu có thể
giải quyết sự biến động này

00:02:08.772 --> 00:02:13.521
Các sợi co giãn bao lấy thành mạch
khiến chúng trở nên đàn hồi

00:02:13.521 --> 00:02:18.606
Nhưng nếu huyết áp thường xuyên 
lên đến khoảng 140/90.

00:02:18.606 --> 00:02:21.846
Đó là bệnh cao huyết áp,
nếu cứ bệnh như vậy,

00:02:21.846 --> 00:02:23.970
có thể gây các vấn đề nghiêm trọng.

00:02:23.970 --> 00:02:26.694
Bởi vì khi thành động mạch bị căng ra

00:02:26.694 --> 00:02:28.456
sẽ tạo ra các vết rách nhỏ.

00:02:28.456 --> 00:02:30.619
Khi tế bào bị tổn thương bị sưng lên

00:02:30.619 --> 00:02:33.214
những chất phản ứng lại 
với sự phình lên này

00:02:33.214 --> 00:02:36.583
như tế bào bạch cầu 
tụ xung quanh vết rách.

00:02:36.583 --> 00:02:41.014
Mỡ và chất béo ở trong máu cũng thế,

00:02:41.014 --> 00:02:43.586
chúng chồng chất để tạo thành mảng

00:02:43.586 --> 00:02:47.694
làm cứng và dày thành động mạch bên trong

00:02:47.694 --> 00:02:50.498
Tình trạng này được gọi 
là xơ vữa động mạch

00:02:50.498 --> 00:02:52.646
và có thể có những hậu quả nguy hiểm.

00:02:52.646 --> 00:02:56.692
Nếu các mảng này bị vỡ, 
cục máu sẽ hình thành trên vết rách,

00:02:56.692 --> 00:02:59.605
cản trở lưu thông trong mạch vốn đã hẹp.

00:02:59.605 --> 00:03:00.922
Nếu cục máu này đủ lớn,

00:03:00.922 --> 00:03:06.745
Nó có thể ngăn ô xy và chất dinh dưỡng 
đi xuống tế bào ở phía dưới.

00:03:06.745 --> 00:03:08.374
Ở những mạch máu nuôi tim

00:03:08.374 --> 00:03:10.401
Nó sẽ gây ra cơn đau tim

00:03:10.401 --> 00:03:14.892
Khi các tế bào cơ tim bị thiếu oxy
chúng bắt đầu chết đi

00:03:14.892 --> 00:03:17.576
Những cục máu làm tắc 
dòng chảy của máu lên não,

00:03:17.576 --> 00:03:20.266
gây ra đột quỵ

00:03:20.266 --> 00:03:22.991
Mạch máu bị tắc có thể được nới rộng ra

00:03:22.991 --> 00:03:25.797
bằng cách giải phẫu thông động mạch

00:03:25.797 --> 00:03:28.870
Bác sĩ sẽ luồn một sợi dây qua mạch máu

00:03:28.870 --> 00:03:30.829
đến vị trí bị nghẽn,

00:03:30.829 --> 00:03:34.903
rồi đặt một bong bóng đã tháo hơi 
trên sợi dây đó

00:03:34.903 --> 00:03:38.894
Khi bóng phình lên, nó làm chỗ bị tắc 
rộng ra như ban đầu.

00:03:38.894 --> 00:03:41.833
Đôi khi một cái ống cứng gọi là "stent"

00:03:41.833 --> 00:03:45.118
được đặt ở mạch máu
để giúp nó mở rộng ra

00:03:45.118 --> 00:03:46.747
để máu lưu thông tự do

00:03:46.747 --> 00:03:50.280
và bổ sung cho các tế bào 
thiếu ô xy phía dưới

00:03:50.280 --> 00:03:53.911
Luôn linh hoạt dưới tác động của huyết áp
là việc khó khăn của động mạch.

00:03:53.911 --> 00:03:56.278
Chất dịch lỏng mà động mạch bơm 
được cấu thành từ các chất

00:03:56.278 --> 00:03:59.278
có thể trở nên dính nhớp,

00:03:59.278 --> 00:04:02.930
và tim bình thường đập 70 nhịp/phút

00:04:02.930 --> 00:04:07.723
và ít nhất 2.5 tỉ nhịp trong 
suốt thời gian sống trung bình.

00:04:07.723 --> 00:04:10.899
Có vẻ như là một lượng áp lực 
không thể vượt qua được

00:04:10.899 --> 00:04:15.108
nhưng đừng lo, động mạch hoàn toàn
có thể vượt qua các chướng ngại trên.