0:00:06.308,0:00:11.388
Nếu xếp tất cả mạch máu [br]trong cơ thể thành đường thẳng,

0:00:11.388,0:00:15.219
thì chúng dài khoảng 95,000 km.

0:00:15.219,0:00:21.984
mỗi ngày, chúng mang một lượng [br]khoảng 7,500 lít máu

0:00:21.984,0:00:27.508
Dù thực sự là một lượng[br]từ 4 - 5 lít máu được dùng nhiều lần.

0:00:27.508,0:00:30.041
Chúng chuyển oxi và các chất dinh dưỡng

0:00:30.041,0:00:34.720
như glucose và axit amin , [br]đến những tế bào cơ thể

0:00:34.720,0:00:39.980
Máu tạo ra áp lực [br]lên thành cơ của mạch máu

0:00:39.980,0:00:43.066
áp lực đó gọi là huyết áp,

0:00:43.066,0:00:46.699
và nó tăng hay giảm tùy vào nhịp đập tim

0:00:46.699,0:00:48.995
Huyết áp tăng cao nhất ở tâm thu

0:00:48.995,0:00:52.664
Khi tim co lại để đẩy máu đi qua động mạch

0:00:52.664,0:00:54.916
đây là huyết áp tâm thu của bạn

0:00:54.916,0:00:57.694
Khi tim nghỉ giữa các nhịp đập

0:00:57.694,0:01:02.436
Huyết áp giảm tới mức thấp nhất, [br]gọi là huyết áp tâm trương

0:01:02.436,0:01:05.862
Một cơ thể khỏe mạnh [br]điển hình có huyết áp tâm thu

0:01:05.862,0:01:10.348
khoảng từ 90 - 120 mmHg,

0:01:10.348,0:01:14.110
và huyết áp tâm trương từ 60 - 80

0:01:14.110,0:01:19.572
Nói chung, mức bình thường là [br]hơi thấp hơn 120/80.

0:01:19.572,0:01:21.891
Máu lưu thông khắp cơ thể,

0:01:21.891,0:01:24.977
qua những ống tuần hoàn.

0:01:24.977,0:01:26.477
Ở hệ thống đướng ống,

0:01:26.477,0:01:29.945
Một vài tác động có thể làm [br]tăng áp suất lên thành ống

0:01:29.945,0:01:31.556
vật chất của dịch lỏng

0:01:31.556,0:01:32.624
tăng lượng dịch lỏng,

0:01:32.624,0:01:33.624
hoặc do ống hẹp hơn

0:01:33.624,0:01:34.760
Nên nếu máu nặng hơn,

0:01:34.760,0:01:40.950
cần áp lực lớn hơn để đẩy máu đi, [br]nên tim sẽ đập mạnh hơn.

0:01:40.957,0:01:44.782
Một chế độ ăn có nhiều muối [br]sẽ dẩn tới kết quả tương tự

0:01:44.782,0:01:46.933
Muối thúc đẩy việc giữ lại nước

0:01:46.933,0:01:50.817
Và tăng thêm dịch lỏng , [br]làm tăng lượng máu và huyết áp

0:01:50.817,0:01:54.896
và stress, phản ứng trước sự xung đột

0:01:54.896,0:01:58.365
sẽ phóng ra hormone, [br]như epinephrine hay norepinephrine

0:01:58.365,0:02:00.550
làm co các mạch máu chính lại,

0:02:00.550,0:02:05.211
gây trì hoãn việc lưu thông máu [br]và tăng huyết áp.

0:02:05.211,0:02:08.772
Các mạch máu có thể[br]giải quyết sự biến động này

0:02:08.772,0:02:13.521
Các sợi co giãn bao lấy thành mạch[br]khiến chúng trở nên đàn hồi

0:02:13.521,0:02:18.606
Nhưng nếu huyết áp thường xuyên [br]lên đến khoảng 140/90.

0:02:18.606,0:02:21.846
Đó là bệnh cao huyết áp,[br]nếu cứ bệnh như vậy,

0:02:21.846,0:02:23.970
có thể gây các vấn đề nghiêm trọng.

0:02:23.970,0:02:26.694
Bởi vì khi thành động mạch bị căng ra

0:02:26.694,0:02:28.456
sẽ tạo ra các vết rách nhỏ.

0:02:28.456,0:02:30.619
Khi tế bào bị tổn thương bị sưng lên

0:02:30.619,0:02:33.214
những chất phản ứng lại [br]với sự phình lên này

0:02:33.214,0:02:36.583
như tế bào bạch cầu [br]tụ xung quanh vết rách.

0:02:36.583,0:02:41.014
Mỡ và chất béo ở trong máu cũng thế,

0:02:41.014,0:02:43.586
chúng chồng chất để tạo thành mảng

0:02:43.586,0:02:47.694
làm cứng và dày thành động mạch bên trong

0:02:47.694,0:02:50.498
Tình trạng này được gọi [br]là xơ vữa động mạch

0:02:50.498,0:02:52.646
và có thể có những hậu quả nguy hiểm.

0:02:52.646,0:02:56.692
Nếu các mảng này bị vỡ, [br]cục máu sẽ hình thành trên vết rách,

0:02:56.692,0:02:59.605
cản trở lưu thông trong mạch vốn đã hẹp.

0:02:59.605,0:03:00.922
Nếu cục máu này đủ lớn,

0:03:00.922,0:03:06.745
Nó có thể ngăn ô xy và chất dinh dưỡng [br]đi xuống tế bào ở phía dưới.

0:03:06.745,0:03:08.374
Ở những mạch máu nuôi tim

0:03:08.374,0:03:10.401
Nó sẽ gây ra cơn đau tim

0:03:10.401,0:03:14.892
Khi các tế bào cơ tim bị thiếu oxy[br]chúng bắt đầu chết đi

0:03:14.892,0:03:17.576
Những cục máu làm tắc [br]dòng chảy của máu lên não,

0:03:17.576,0:03:20.266
gây ra đột quỵ

0:03:20.266,0:03:22.991
Mạch máu bị tắc có thể được nới rộng ra

0:03:22.991,0:03:25.797
bằng cách giải phẫu thông động mạch

0:03:25.797,0:03:28.870
Bác sĩ sẽ luồn một sợi dây qua mạch máu

0:03:28.870,0:03:30.829
đến vị trí bị nghẽn,

0:03:30.829,0:03:34.903
rồi đặt một bong bóng đã tháo hơi [br]trên sợi dây đó

0:03:34.903,0:03:38.894
Khi bóng phình lên, nó làm chỗ bị tắc [br]rộng ra như ban đầu.

0:03:38.894,0:03:41.833
Đôi khi một cái ống cứng gọi là "stent"

0:03:41.833,0:03:45.118
được đặt ở mạch máu[br]để giúp nó mở rộng ra

0:03:45.118,0:03:46.747
để máu lưu thông tự do

0:03:46.747,0:03:50.280
và bổ sung cho các tế bào [br]thiếu ô xy phía dưới

0:03:50.280,0:03:53.911
Luôn linh hoạt dưới tác động của huyết áp[br]là việc khó khăn của động mạch.

0:03:53.911,0:03:56.278
Chất dịch lỏng mà động mạch bơm [br]được cấu thành từ các chất

0:03:56.278,0:03:59.278
có thể trở nên dính nhớp,

0:03:59.278,0:04:02.930
và tim bình thường đập 70 nhịp/phút

0:04:02.930,0:04:07.723
và ít nhất 2.5 tỉ nhịp trong [br]suốt thời gian sống trung bình.

0:04:07.723,0:04:10.899
Có vẻ như là một lượng áp lực [br]không thể vượt qua được

0:04:10.899,0:04:15.108
nhưng đừng lo, động mạch hoàn toàn[br]có thể vượt qua các chướng ngại trên.