WEBVTT

00:00:06.348 --> 00:00:11.048
Als je alle bloedvaten in je lichaam
achter elkaar zou leggen,

00:00:11.048 --> 00:00:15.009
zouden ze 95.000 kilometer lang zijn.

00:00:15.009 --> 00:00:21.704
Dagelijks transporteren ze het equivalent
van meer dan 7.500 liter bloed,

00:00:21.704 --> 00:00:27.178
hoewel dat in feite dezelfde vier
of vijf liter is, die hergebruikt wordt.

00:00:27.178 --> 00:00:30.041
Het brengt zuurstof
en waardevolle voedingsstoffen,

00:00:30.041 --> 00:00:34.210
zoals glucose en aminozuren,
naar de lichaamsweefsels.

00:00:34.210 --> 00:00:40.240
Al dat bloed oefent kracht uit op de
gespierde celwanden van de bloedvaten.

00:00:40.240 --> 00:00:42.696
Die kracht wordt bloeddruk genoemd

00:00:42.696 --> 00:00:46.619
en stijgt en daalt met elke hartslag.

00:00:46.619 --> 00:00:48.995
Hij is het hoogst tijdens de systole,

00:00:48.995 --> 00:00:52.624
als het hart samentrekt
om het bloed door de vaten te persen.

00:00:52.624 --> 00:00:54.886
Dat is je systolische druk.

00:00:54.886 --> 00:00:57.694
Als het hart in rust is tussen de slagen,

00:00:57.694 --> 00:01:02.296
daalt de bloeddruk naar zijn
laagste waarde, de diastolische druk.

00:01:02.296 --> 00:01:05.862
Als je gezond bent, is je systolische druk

00:01:05.862 --> 00:01:09.968
tussen de 90 en 120 millimeter kwikdruk

00:01:09.968 --> 00:01:13.890
en je diastolische druk
tussen de 60 en 80.

00:01:13.890 --> 00:01:19.222
Samengevat is een normale waarde
iets minder dan 120 over 80.

00:01:19.222 --> 00:01:21.891
Het bloed reist het hele lichaam door

00:01:21.891 --> 00:01:24.647
via de vaten van de bloedsomloop.

00:01:24.647 --> 00:01:27.167
Ik elk buizenstelsel kunnen diverse dingen

00:01:27.167 --> 00:01:29.945
de kracht op de buiswanden verhogen:

00:01:29.945 --> 00:01:31.486
de vloeistofeigenschappen,

00:01:31.486 --> 00:01:32.618
extra vloeistof,

00:01:32.618 --> 00:01:34.450
of nauwere buizen.

00:01:34.450 --> 00:01:35.970
Als het bloed dikker wordt,

00:01:35.970 --> 00:01:38.627
is er meer druk nodig
om het erdoor te duwen.

00:01:38.627 --> 00:01:41.187
Het hart gaat dan harder pompen.

00:01:41.187 --> 00:01:44.622
Een zoutrijk dieet leidt tot hetzelfde.

00:01:44.622 --> 00:01:46.733
Het zout bevordert
het vasthouden van vocht

00:01:46.733 --> 00:01:51.397
en die extra vloeistof verhoogt
het bloedvolume en de bloeddruk.

00:01:51.397 --> 00:01:54.456
Door stress, zoals bij
vecht- of vluchtreacties,

00:01:54.456 --> 00:01:58.295
komen hormonen vrij,
zoals adrenaline en noradrenaline,

00:01:58.295 --> 00:02:00.550
die de belangrijke vaten 
doen samentrekken,

00:02:00.550 --> 00:02:04.941
wat zorgt voor grotere weerstand
en de druk stroomopwaarts verhoogt.

00:02:04.941 --> 00:02:08.772
Bloedvaten kunnen deze
veranderingen meestal makkelijk aan.

00:02:08.772 --> 00:02:13.071
Door elastische vezels in hun wanden
zijn ze veerkrachtig,

00:02:13.071 --> 00:02:18.606
maar als je bloeddruk regelmatig
boven ongeveer 140 over 90 komt,

00:02:18.606 --> 00:02:21.556
wat we hoge bloedruk noemen,
en dat blijft zo,

00:02:21.556 --> 00:02:23.790
kan dat ernstige problemen veroorzaken.

00:02:23.790 --> 00:02:26.694
Dat komt omdat extra druk op de aderwand

00:02:26.694 --> 00:02:28.456
kleine scheurtjes kan veroorzaken.

00:02:28.456 --> 00:02:30.619
Als het aangedane weefsel opzwelt,

00:02:30.619 --> 00:02:33.214
kunnen substanties
op de ontsteking reageren,

00:02:33.214 --> 00:02:36.583
zoals witte bloedlichaampjes,
en zich rond de scheuren verzamelen.

00:02:36.583 --> 00:02:40.764
Vet en cholesterol dat in
het bloed drijft, koekt ook aan,

00:02:40.764 --> 00:02:43.586
tot zich een soort plaque vormt

00:02:43.586 --> 00:02:47.414
die de binnenwand van het vat
dikker en stugger maakt.

00:02:47.414 --> 00:02:50.268
Dit heet atheromatose of aderverkalking

00:02:50.268 --> 00:02:52.586
en kan gevaarlijke consequenties hebben.

00:02:52.586 --> 00:02:56.692
Als de plaque scheurt,
vormt zich een bloedprop op de scheur

00:02:56.692 --> 00:02:59.465
die de al vernauwde buis
nog meer verstopt.

00:02:59.465 --> 00:03:00.922
Als de prop groot genoeg is,

00:03:00.922 --> 00:03:06.395
kan die de aanvoer van zuurstof en 
brandstof naar cellen volledig blokkeren.

00:03:06.395 --> 00:03:10.144
In de hartvaten
veroorzaakt dat een hartaanval

00:03:10.144 --> 00:03:14.892
als spierweefsel met zuurstoftekort
af begint te sterven.

00:03:14.892 --> 00:03:17.576
Als de prop de bloedtoevoer
naar de hersenen belemmert,

00:03:17.576 --> 00:03:20.066
veroorzaakt dat een beroerte.

00:03:20.066 --> 00:03:22.991
Gevaarlijk verstopte bloedvaten
kunnen verwijd worden

00:03:22.991 --> 00:03:25.797
met een techniek die angioplastiek 
of dotteren heet.

00:03:25.797 --> 00:03:28.870
Artsen leiden dan een draad door het vat

00:03:28.870 --> 00:03:30.609
naar de belemmerde plek

00:03:30.609 --> 00:03:34.663
en schuiven dan een lege ballonkatheter
over de draad heen.

00:03:34.663 --> 00:03:38.894
Als de ballon opgeblazen is,
duwt die de toevoer weer open.

00:03:38.894 --> 00:03:41.833
Soms wordt een stijve buis,
stent genaamd,

00:03:41.833 --> 00:03:44.688
in het vat geplaatst
om dat open te houden,

00:03:44.688 --> 00:03:46.557
en het bloed te laten stromen

00:03:46.557 --> 00:03:50.110
om weer zuurstof bij de snakkende cellen
stroomafwaarts te brengen.

00:03:50.110 --> 00:03:53.911
Flexibel blijven onder druk
is een zware klus voor slagaders.

00:03:53.911 --> 00:03:56.673
De vloeistof die ze pompen,
bestaat uit substanties

00:03:56.673 --> 00:03:59.168
die plakkerig kunnen worden
en kunnen klonteren.

00:03:59.168 --> 00:04:02.930
Je hart zal ongeveer
70 keer per minuut slaan.

00:04:02.930 --> 00:04:07.723
Minstens 2,5 miljard keer
tijdens een gemiddeld leven.

00:04:07.723 --> 00:04:10.899
Dat klinkt misschien als een
onoverkomelijke hoeveelheid druk,

00:04:10.899 --> 00:04:15.108
maar maak je geen zorgen, je slagaders
zijn goed uitgerust voor deze uitdaging.