1
00:00:07,004 --> 00:00:09,745
1789'da onaylandığından beri

2
00:00:09,745 --> 00:00:14,154
ABD Anayasası sadece halk tarafından
bir devlet kurmakla kalmadı.

3
00:00:14,154 --> 00:00:19,498
Aynı zamanda halka Anayasa üzerinde
değişiklik yapma fırsatını da verdi.

4
00:00:19,498 --> 00:00:24,490
Yine de yüzyıllar boyu önerilen
yaklaşık 11.000 değişiklikten

5
00:00:24,490 --> 00:00:28,732
2016 itibari ile
sadece 27 tanesi kabul edildi.

6
00:00:28,732 --> 00:00:32,723
Peki Anayasa değişikliğini
bu kadar zorlaştıran ne?

7
00:00:32,723 --> 00:00:35,166
Kısaca, yaratıcıları.

8
00:00:35,166 --> 00:00:38,808
Birleşik Devletler'in kurucuları
13 farklı koloniden

9
00:00:38,808 --> 00:00:41,254
birleşik bir devlet
kurmaya çalışıyorlardı.

10
00:00:41,254 --> 00:00:45,927
Ve anlaşmaların kolayca iptal olmayacağına
dair güvenceye ihtiyaçları vardı.

11
00:00:45,927 --> 00:00:47,404
Ve bir karara vardılar.

12
00:00:47,404 --> 00:00:50,134
Anayasa değişikliğinin
sadece önerilebilmesi için bile

13
00:00:50,134 --> 00:00:52,939
her iki kongreden de

14
00:00:52,939 --> 00:00:55,514
üçte iki onay oyu çıkmalı

15
00:00:55,514 --> 00:00:58,930
ya da eyalet meclislerinin üçte ikisi
ulusal kongrenin toplanmasını

16
00:00:58,930 --> 00:01:01,312
talep etmeli.

17
00:01:01,312 --> 00:01:03,010
Ve bu sadece ilk adım.

18
00:01:03,010 --> 00:01:05,104
Anayasanın gerçekten değişebilmesi için

19
00:01:05,104 --> 00:01:09,872
değişiklik tüm eyaletlerin
dörte üçü tarafından onaylanmalı.

20
00:01:09,872 --> 00:01:13,930
Bunun için, her eyalet değişiklik için
kendi parlemento oyunu kullanabilir

21
00:01:13,930 --> 00:01:17,501
ya da seçmenler tarafından seçilen
delegeler ile

22
00:01:17,501 --> 00:01:20,101
ayrı bir onay kongresi toplayabilir.

23
00:01:20,101 --> 00:01:22,003
Bu kadar çok gereklilik sonucu

24
00:01:22,003 --> 00:01:26,065
bugün Amerikan Anayasası gayet sabit.

25
00:01:26,065 --> 00:01:29,926
Çoğu diğer demokrasi her bir kaç yılda bir
değişiklikler uyguluyor.

26
00:01:29,926 --> 00:01:34,628
Diğer yandan ABD 1992'den beri
herhangi bir değişiklik onaylamadı.

27
00:01:34,628 --> 00:01:39,004
Bu noktada, herhangi bir değişiklik nasıl
geçiyor diye merak edebilirsiniz.

28
00:01:39,004 --> 00:01:41,480
Haklar Bildirisi olarak bilinen ilk on,

29
00:01:41,480 --> 00:01:44,571
ifade özgürlüğü
ve adil yargılanma hakkı gibi

30
00:01:44,571 --> 00:01:46,183
Amerika'nın en bilindik

31
00:01:46,183 --> 00:01:48,146
özgürlüklerini içerir.

32
00:01:48,146 --> 00:01:49,654
Bunların hepsi

33
00:01:49,654 --> 00:01:53,971
ilk anayasa toplantısındaki bazı
çatışmaları çözmek için aynı anda geçti.

34
00:01:53,971 --> 00:01:57,319
Yıllar sonra, on dördüncü
ve on beşinci değişiklikler gibi

35
00:01:57,319 --> 00:02:00,089
köleliği kaldıran on üçüncü değişiklik de

36
00:02:00,089 --> 00:02:03,309
kanlı bir iç savaştan sonra geçmiştir.

37
00:02:03,309 --> 00:02:05,915
Ülke büyüdükçe ve çeşitlendikçe

38
00:02:05,915 --> 00:02:09,193
değişiklikleri onaylamak da 
ayrıca zorlaştı.

39
00:02:09,193 --> 00:02:11,158
Kongre temsilcilerinin atanması

40
00:02:11,158 --> 00:02:13,765
ile ilgili madde olan
ilk önerilen değişiklik,

41
00:02:13,765 --> 00:02:17,181
1790'larda onaylanmak üzereydi.

42
00:02:17,181 --> 00:02:20,135
Fakat gitgide daha fazla eyalet
birliğe katıldıkça

43
00:02:20,135 --> 00:02:24,414
ulaşılması gereken
dörtte üçlük oranda arttı.

44
00:02:24,414 --> 00:02:27,187
Ve bu gününe kadar geçilemedi.

45
00:02:27,187 --> 00:02:29,383
Bugün,
bayrağın yakılmasının yasaklanması,

46
00:02:29,383 --> 00:02:31,694
kongre koşullarının sınırlandırılması

47
00:02:31,694 --> 00:02:33,845
ve hatta
ikinci değişikliğin kaldırılması gibi

48
00:02:33,845 --> 00:02:35,978
birçok önerilen değişiklik bulunmakta.

49
00:02:35,978 --> 00:02:40,511
Birçoğu büyük destek görse de
bu değişikliklerin geçme şansları zayıf.

50
00:02:40,511 --> 00:02:45,148
Günümüz Amerikalıları iç savaştan beri
politik olarak kutuplaşmış şekildeler

51
00:02:45,148 --> 00:02:49,012
ve geniş bir fikir birliğine ulaşmayı
imkânsız kılıyorlar.

52
00:02:49,012 --> 00:02:52,302
Hatta Yargıtay hakimi Antonin Scalia,

53
00:02:52,302 --> 00:02:56,423
bir kere Amerika'nın
hükümet temsilci sistemi yüzünden

54
00:02:56,423 --> 00:03:02,500
bir değişikliğin engellenmesi için nüfusun
%2'sinin yeterli olacağını hesapladı.

55
00:03:02,500 --> 00:03:07,200
Tabii ki Anayasa'da değişiklik yapmayı
kolaylaştırmanın en kolay yolu,

56
00:03:07,200 --> 00:03:11,351
öneriler ve onay için
gereken eşiği indirmek.

57
00:03:11,351 --> 00:03:14,382
Fakat bu bile
başlı başına bir değişiklik gerektiriyor.

58
00:03:14,382 --> 00:03:19,140
Bunun yerine tarihsel ilerleme,
zamana ayak uydurmak için

59
00:03:19,140 --> 00:03:23,512
mevcut anayasa kanunlarının
yorumlarını genişleten

60
00:03:23,512 --> 00:03:25,412
ABD Yüksek Mahkemesinden geliyor.

61
00:03:25,412 --> 00:03:28,345
Yargıtay hakimlerinin
görevden alınamaz olduğunu

62
00:03:28,345 --> 00:03:31,151
ve atandıktan sonra ömür boyu
hizmet ettikleri düşünülünce

63
00:03:31,151 --> 00:03:33,618
bu en demokratik seçenek değil.

64
00:03:33,618 --> 00:03:38,389
İlginç şekilde, kurucuların kendileri
bu sorunu erkenden öngörmüş olabilir.

65
00:03:38,389 --> 00:03:39,863
Thomas Jefferson

66
00:03:39,863 --> 00:03:45,122
James Madison'a bir mektubunda,

67
00:03:45,122 --> 00:03:48,215
her siyasi süreç halkın iradesini bozan
engellerle dolu olduğundan

68
00:03:48,215 --> 00:03:51,166
değiştirmek zorunda kalmak
ya da yürürlükten kaldırmak yerine

69
00:03:51,166 --> 00:03:53,748
her 19 yılda bir yasalar
sona ermelidir diye yazmıştır.

70
00:03:53,748 --> 00:03:54,526
Anayasa'nın

71
00:03:54,526 --> 00:03:57,224
temel ilkelerinin süreceğine inansa bile

72
00:03:57,224 --> 00:03:59,994
Dünya'nın ölülere değil
yaşayanlara ait olduğunu

73
00:03:59,994 --> 00:04:01,398
vurguladı.