WEBVTT

00:00:00.543 --> 00:00:03.286
2011 оны 3 сарын 10-нд

00:00:03.286 --> 00:00:06.293
Би Кэмбридж дэх MIT Медиа Лабораторид

00:00:06.293 --> 00:00:09.042
багш, оюутнуудтай уулзан

00:00:09.042 --> 00:00:11.311
би дараагийн захирал

00:00:11.311 --> 00:00:13.671
болох хэрэгтэй эсэхийг
зөвлөлдөж байлаа.

NOTE Paragraph

00:00:13.671 --> 00:00:16.040
Тэр орой, шөнө дундад

00:00:16.040 --> 00:00:17.810
Японы Номхон далайн эрэгт

00:00:17.810 --> 00:00:20.676
9 баллын хүчтэй газар хөдлөлт болсон.

00:00:20.676 --> 00:00:22.961
Гэр бүлийнхэн маань Японд байсан тул

00:00:22.961 --> 00:00:27.050
энэ мэдээг сонсоод би
гүн цочролд орсон.

00:00:27.050 --> 00:00:29.232
Би мэдээ бүхнийг үзэж,

00:00:29.232 --> 00:00:32.060
засгийн газрын ажилтнууд,

00:00:32.060 --> 00:00:34.270
Токиогын Эрчим Хүчний
Компаниас хийж байсан

00:00:34.270 --> 00:00:36.220
хэвлэлийн хурлын мэдээг чагнан,

00:00:36.220 --> 00:00:39.210
цөмийн цахилгаан станцад гарсан
дэлбэрэлтийн талаар мэдэж авч,

00:00:39.210 --> 00:00:41.461
цацраг идэвхит үүл

00:00:41.461 --> 00:00:43.900
200-хан км зайтай байрлах

00:00:43.900 --> 00:00:46.089
гэр лүү минь дөхөж буйг мэдсэн.

00:00:46.089 --> 00:00:50.860
Телевизийнхэн бидэнд сонсохыг хүссэн
бүхнийг минь хэлэхгүй л байлаа.

00:00:50.860 --> 00:00:52.770
Би станцын реакторт
юу болж байгаа,

00:00:52.770 --> 00:00:54.522
цацраг идэвхит бодисын
тархалт,

00:00:54.522 --> 00:00:57.260
гэрийнхэнд маань аюул учирсан 
эсэхийг мэдэхийг хүссэн.

NOTE Paragraph

00:00:57.260 --> 00:00:59.759
Иймд би хамгийн зөв гэж бодсон
зүйлээ хийсэн:

00:00:59.759 --> 00:01:01.640
Интернэтийг ашиглан

00:01:01.640 --> 00:01:04.383
нөхцөл байдлыг гартаа
авах гэж оролдсон.

00:01:04.383 --> 00:01:07.024
Интернэтэд надтай адил
юу болж буйг

00:01:07.024 --> 00:01:09.090
мэдэхийг хүссэн хүмүүс
маш их байсан тул

00:01:09.090 --> 00:01:11.306
бид хамтран бүлгэм байгуулан,

00:01:11.306 --> 00:01:13.777
SafeCast хэмээн нэрлэсэн.

00:01:13.777 --> 00:01:16.289
Ингээд хамтдаа цацрагын
хэмжээг тогтоон,

00:01:16.289 --> 00:01:18.469
мэдээллийг бусдад түгээхээр шийдсэн.

00:01:18.469 --> 00:01:20.851
Учир нь Засгийн Газар
бидний өмнөөс

00:01:20.851 --> 00:01:23.043
үүнийг хийхгүй гэдэг нь
тодорхой байлаа.

NOTE Paragraph

00:01:23.043 --> 00:01:24.930
Гурван жилийн дараа

00:01:24.930 --> 00:01:27.554
бидэнд 16 сая тоо баримт цуглуулж,

00:01:27.554 --> 00:01:30.299
өөрсдийн Гейгерийн тооцоологч
бүтээгээд байна.

00:01:30.299 --> 00:01:33.202
Үүнийг та татаж аваад,
сүлжээнд холбох боломжтой болсон.

00:01:33.202 --> 00:01:34.730
Бидний аппликэйшнг ашиглан

00:01:34.730 --> 00:01:38.067
Япон болон дэлхий даяар тархсан
цацраг идэвхит бодисуудыг мэдэж болно.

00:01:38.067 --> 00:01:39.962
Бид яахын аргагүй хамгийн амжилттай

00:01:39.962 --> 00:01:42.627
иргэдийн оролцоотой 
Шинжлэх ухааны төсөл болсон ба

00:01:42.627 --> 00:01:44.739
цацраг идэвхижилтийн тархалтын

00:01:44.739 --> 00:01:47.670
хамгийн том нээлттэй
мэдээлийн санг бүтээсэн.

NOTE Paragraph

00:01:47.670 --> 00:01:52.312
Хамгийн сонирхолтой нь үүнийг
бид хэрхэн хийсэнд бий.

00:01:52.312 --> 00:01:55.060
(Алга ташилт)
Баярлалаа.

00:01:55.060 --> 00:02:00.081
Хэрхэн юу хийж байгаагаа ч
сайн ойлгоогүй сонирхогчид

00:02:00.081 --> 00:02:06.150
ТББ-ууд болон Засгийн Газрын
хийж чадаагүйг хийсэн бэ?

00:02:06.150 --> 00:02:09.369
Би хувьдаа интернэтээс
зайлшгүй хамааралтай гэнэ.

00:02:09.369 --> 00:02:11.849
Зүгээр л аз дайрсан хэрэг биш.

00:02:11.849 --> 00:02:13.980
Мөн бид байсан болохоор
болсон ч юм биш.

00:02:13.980 --> 00:02:16.780
Хүн бүхнийг цочроосон
үйл явдал болсны дээр

00:02:16.780 --> 00:02:21.290
интернэт гэх шинэ хэрэгслийн
үр дүнд гарч ирсэн

00:02:21.290 --> 00:02:24.172
шинэ арга замуудын үр дүн бөгөөд

00:02:24.172 --> 00:02:27.144
эдгээр нь юу болох талаар
би ярьмаар байна.

NOTE Paragraph

00:02:27.144 --> 00:02:31.952
Тэгэхээр интернэтээс өмнө 
ямар байсныг санаж байна уу? (Инээд)

00:02:31.952 --> 00:02:33.740
Үүнийг И.Ө гэж нэрлэцгээе.

00:02:33.740 --> 00:02:37.351
Тэгэхээр И.Ө-д амьдрал энгийн байсан.

00:02:37.351 --> 00:02:41.647
Евклид, Ньютоны үеийнхтэй адил
таамаглахад хялбар байсан.

00:02:41.647 --> 00:02:43.966
Хүмүүс ирээдүйг зөгнөхийг хичээсэн.

00:02:43.966 --> 00:02:47.390
Эдийн засагчид хүртэл шүү.

00:02:47.390 --> 00:02:49.414
Гэтэл интернэт үүссэн.

00:02:49.414 --> 00:02:51.625
Хорвоо маш цогц,

00:02:51.625 --> 00:02:53.602
маш өртөг бага бөгөөд
хурдан болж,

00:02:53.602 --> 00:02:55.720
бидний хүндэтгэн хайрладаг

00:02:55.720 --> 00:02:57.519
Ньютоны хуулиуд нь

00:02:57.519 --> 00:02:59.716
жирийн л нэг зүйл болж,

00:02:59.716 --> 00:03:02.207
бидний тааж мэдэмгүй энэ ертөнцөөс

00:03:02.207 --> 00:03:04.080
ойлгосон зүйл нь

00:03:04.080 --> 00:03:06.112
амьд үлдсэн ихэнх хүмүүс

00:03:06.112 --> 00:03:09.445
арай өөр төрлийн дүрмээр ажиллаж байсан ба

00:03:09.445 --> 00:03:11.936
үүний тухай би ярихыг хүсч байна.

NOTE Paragraph

00:03:11.936 --> 00:03:13.520
Санаж байгаа бол
интернэтээс өмнө

00:03:13.520 --> 00:03:15.345
бид бодитой үйлчилгээ
нэвтрүүлэх бол

00:03:15.345 --> 00:03:16.571
хамгийн эхэнд материал

00:03:16.571 --> 00:03:19.163
тэгээд сүлжээний, програм хангамжийн
давхаргыг бүтээж

00:03:19.163 --> 00:03:20.711
сая доллар зарцуулан

00:03:20.711 --> 00:03:23.018
дорвитой зүйл бүтээдэг байлаа.

00:03:23.018 --> 00:03:25.457
Хэдэн саяын өртөгтэй үед,
дорвитой зүйл хийе гэвэл

00:03:25.457 --> 00:03:27.529
Магистрын зэрэг хамгаалан

00:03:27.529 --> 00:03:28.987
төлөвлөгөө бичиж,

00:03:28.987 --> 00:03:31.400
хөрөнгө оруулагчид,
том компаниудаас санхүүжилт авч

00:03:31.400 --> 00:03:33.357
зохион бүтээгч, инженерүүд хөлслөн,

00:03:33.357 --> 00:03:34.810
хүссэн зүйлээ барина.

00:03:34.810 --> 00:03:39.429
Энэ нь И.Ө шинэчлэлийн загвар юм.

00:03:39.429 --> 00:03:41.736
Интернэт үүссэнээр

00:03:41.736 --> 00:03:43.959
хамтран ажиллагааны ба
түгээлтийн өртөг,

00:03:43.959 --> 00:03:46.769
харилцааны зардал, 
Мүүрийн хуулийн хуулийн дүнд

00:03:46.769 --> 00:03:48.622
инновацийн өртөг харьцуулашгүй
бага болсон.

00:03:48.622 --> 00:03:51.008
Иймд шинэ зүйл туршихад
гарах зардал

00:03:51.008 --> 00:03:52.692
бараг л 0 болсон ба

00:03:52.692 --> 00:03:54.961
ингэж Гүүгл, Фэйсбүүк, Яахо үүсч,

00:03:54.961 --> 00:03:56.732
хэнээс ч зөвшөөрөл аваагүй оюутнууд -

00:03:56.732 --> 00:03:58.105
зөвшөөрөлгүй инноваци -

00:03:58.105 --> 00:03:59.725
зөвшөөрөл, PowerPoint-гүйгээр

00:03:59.725 --> 00:04:01.828
эдгээр оюутнууд зорьсноо бүтээж,

00:04:01.828 --> 00:04:03.272
дараа нь мөнгөө босгон,

00:04:03.272 --> 00:04:05.473
хагас дутуу бизнесийн төлөвлөгөө
боловсруулсаар

00:04:05.473 --> 00:04:07.830
магадгүй хэдэн магистр ажилд авсан.

00:04:07.830 --> 00:04:10.021
Ингээд интернэт инновацийг бүтээж

00:04:10.021 --> 00:04:11.995
ядаж л програмчлал, 
үйлчилгээний салбарт

00:04:11.995 --> 00:04:14.124
магистрт суурилсан загвараас

00:04:14.124 --> 00:04:18.027
зохион бүтээгч, инженерт суурилсан 
загвар луу шилжиж,

00:04:18.027 --> 00:04:20.125
инновацийг томоохон
институциудаас цааш,

00:04:20.125 --> 00:04:21.671
оюутны байр,
гарааны бизнес зэрэг

00:04:21.671 --> 00:04:23.357
шинэ тавцангууд рүү аваачсан.

00:04:23.357 --> 00:04:25.712
Ийнхүү эрх мэдэл, мөнгийг гартаа атгасан

00:04:25.712 --> 00:04:27.399
залхуутай дэг жаягаас салсан.

00:04:27.399 --> 00:04:30.008
Бид бүгд үүнийг мэднэ.
Интернэтээс үүссэн гэдгийг.

00:04:30.008 --> 00:04:32.773
Бусад салбаруудад мөн адил
зүйл тохиолдсон.

00:04:32.773 --> 00:04:36.015
Жишээ татая л даа.

NOTE Paragraph

00:04:36.015 --> 00:04:38.800
Медиа лабораторид бид зөвхөн 
техник хийдэггүй.

00:04:38.800 --> 00:04:39.842
Олон зүйлс бүтээдэг.

00:04:39.842 --> 00:04:41.727
Биологи, техник хангамж гээд л.

00:04:41.727 --> 00:04:45.348
Николас Негропонте
"Үзүүл эсвэл үх" хэмээн

00:04:45.348 --> 00:04:47.070
уламжлалт академийн арга болох


00:04:47.070 --> 00:04:49.493
"Хэвлэ эсвэл мөх" гэснийг 
сөргүүлэн хэлсэн байдаг.

00:04:49.493 --> 00:04:52.875
Тэрээр үзүүлэн нь нэг л ажиллахад болно.

00:04:52.875 --> 00:04:55.691
учир нь бид дэлхийг өөрчлөхийн тулд

00:04:55.691 --> 00:04:57.469
томоохон компаниудыг зоригжуулан

00:04:57.469 --> 00:04:59.192
гайхалтай бүтээгдэхүүнүүд болох

00:04:59.192 --> 00:05:02.248
Киндл, Лего зэргийг бүтээдэг.

00:05:02.248 --> 00:05:04.190
Гэхдээ өнөөдөр бид

00:05:04.190 --> 00:05:06.919
маш бага өртгөөр шинэ зүйлс 
бүтээх боломжтой учраас

00:05:06.919 --> 00:05:08.649
би энэ уриаг өөрчлөх тухай

00:05:08.649 --> 00:05:10.942
албан ёсны мэдэгдэл хийж байна.

00:05:10.952 --> 00:05:12.959
Энэ нь "Дэлгэрүүл эсвэл үх"

00:05:12.959 --> 00:05:14.540
Тоогдохоор зүйл бүтээх
гэж буй бол

00:05:14.540 --> 00:05:16.646
түүнийгээ бодит амьдралд
нэврүүлэх ёстой.

00:05:16.646 --> 00:05:18.415
Заримдаа том компаниуд үүнийг хийж,

00:05:18.415 --> 00:05:20.372
Николас хиймэл дагуулын тухай
ярьж болно.

00:05:20.372 --> 00:05:21.658
(Алга ташилт)

00:05:21.658 --> 00:05:22.740
Баярлалаа.

00:05:22.740 --> 00:05:24.514
Гэхдээ бид энд өөрсдөө хүрэх ёстой.

00:05:24.514 --> 00:05:28.098
Томоохон институциудаас хамаарахгүйгээр.

NOTE Paragraph

00:05:28.098 --> 00:05:30.800
Ноднин бид сурагчдаа Шензен лүү явуулсан.

00:05:30.800 --> 00:05:32.570
Тэд үйлдвэрт Шензений шинэчлэгчидтэй

00:05:32.570 --> 00:05:34.685
хамт байсан нь гайхалтай туршлага болсон.

00:05:34.685 --> 00:05:36.372
Тэнд юу болсон бэ гэхээр

00:05:36.372 --> 00:05:38.296
анхны загвар юм уу 
PowerPoint ашиглалгүй

00:05:38.296 --> 00:05:40.539
үйлдвэрлэлийн төхөөрөмжүүд дээр
ажиллаж байлаа.

00:05:40.539 --> 00:05:43.004
Тэд төхөөрөмжийг оролдон,

00:05:43.004 --> 00:05:46.214
яг тухайн мөчид төхөөрөмжөө
шинэчлэн сайжруулж байсан.

00:05:46.214 --> 00:05:48.100
Үйлдвэр нь загвар бүтээгч болж,

00:05:48.100 --> 00:05:50.374
загвар зохион бүтээгч нь
үйлдвэртээ байсан.

00:05:50.374 --> 00:05:52.000
Иймд яадаг вэ гэхээр

00:05:52.000 --> 00:05:53.861
чи үйлдвэрийн
тасалгаануудад

00:05:53.861 --> 00:05:55.797
ийм гар утаснууд харах болно.

00:05:55.797 --> 00:05:58.322
Тэгэхээр Пало Алтогын хүүхдүүд шиг

00:05:58.322 --> 00:05:59.870
цахим хуудас хийхийн оронд

00:05:59.870 --> 00:06:02.410
Шензений хүүхдүүд шинэ гар утас хийдэг.

00:06:02.410 --> 00:06:05.107
Тэд Пало Алтогын хүүхдүүд
цахим хуудас хийдэг шиг,

00:06:05.107 --> 00:06:07.155
шинэ утас бүтээдэг ба

00:06:07.155 --> 00:06:09.574
гар утасны хөгжил
асар хурдан байдаг.

00:06:09.574 --> 00:06:11.634
Тэд утас бүтээгээд

00:06:11.634 --> 00:06:13.858
түүнийгээ зарчихаад,

00:06:13.858 --> 00:06:16.183
бусад хүүхдийн утсыг хараад

00:06:16.183 --> 00:06:18.774
илүү хэдэн мянгыг хийчихээд буцна.

00:06:18.774 --> 00:06:20.675
Програм хангамж шиг биш гэж үү?

00:06:20.675 --> 00:06:22.772
Хурдтай програм хангамж шиг 
сонсогдож байна.

00:06:22.772 --> 00:06:25.270
А/Б туршилт, давталтууд,

00:06:25.270 --> 00:06:27.743
зөвхөн програмаар л хийх боломжтой 
гэсэн зүйлсийг

00:06:27.743 --> 00:06:29.693
Шензений хүүхдүүд техник дээр
хийж байна.

00:06:29.693 --> 00:06:31.160
Миний дараагийн судлаач

00:06:31.160 --> 00:06:32.815
Шензенээс гарна гэж найдаж байна.

NOTE Paragraph

00:06:32.815 --> 00:06:34.310
Таны харж байгаа зүйл бол

00:06:34.310 --> 00:06:36.279
дэвшлийг шинэ шатанд гаргаж байгаа юм.

00:06:36.279 --> 00:06:38.384
Бид 3D хэвлэгч гэх мэт зүйлс ярьдаг.

00:06:38.384 --> 00:06:40.375
Энэ гайхалтай ч Лимортой танилц.

00:06:40.375 --> 00:06:42.634
Тэд манай хайртай төгсөгчдийн нэг.

00:06:42.634 --> 00:06:46.660
Самсунг Теквин машины урд зогсож байна.

00:06:46.660 --> 00:06:49.867
Энэ төхөөрөмж цагт 23000 эд ангийг

00:06:49.867 --> 00:06:52.460
электрон хавтанд суурилуулах чадвартай.

00:06:52.460 --> 00:06:54.283
Энэ хайрцган доторх үйлдвэр юм.

00:06:54.283 --> 00:06:56.291
Тэгэхээр үйлдвэр дүүрэн ажилчид

00:06:56.291 --> 00:06:57.800
гараар угсардаг ажлыг

00:06:57.800 --> 00:06:59.509
Нью Йоркт байгаа энэ жижиг хайрцаг

00:06:59.509 --> 00:07:00.559
үр бүтээлтэйгээр,

00:07:00.559 --> 00:07:02.192
Шензен лүү явахгүйгээр

00:07:02.192 --> 00:07:03.436
хийх боломжтой.

00:07:03.436 --> 00:07:05.697
Энэ хайрцгыг худалдаж аваад,
үйлдвэрлэж болно.

00:07:05.697 --> 00:07:07.940
Ииймээс үйлдвэрлэл, дэвшилтийн өртөг,

00:07:07.940 --> 00:07:10.630
анхны загвар, түгээлт, 
техник хамгамжийн зардал

00:07:10.630 --> 00:07:12.093
маш бага болж

00:07:12.093 --> 00:07:14.410
дэвшилт нь шинээр төрж

00:07:14.410 --> 00:07:16.838
оюутнууд, гарааны бизнесийнхэн 
үүнийг бүтээж байна.

00:07:16.838 --> 00:07:18.716
Энэ саяхан болсон зүйл хэдий ч

00:07:18.716 --> 00:07:20.709
асар их өөрчлөлт авчирна.

00:07:20.709 --> 00:07:22.624
Яг л програм хангамжийг өөрчилсөн шиг.

NOTE Paragraph

00:07:22.624 --> 00:07:25.870
Сорона бол ДуПонтын нэг хэсэг бөгөөд

00:07:25.870 --> 00:07:29.380
эрдэнэ шишийн чихрийг полиэфир луу

00:07:29.380 --> 00:07:32.840
генийн өөрчлөлтийн аргаар хувиргадаг.

00:07:32.840 --> 00:07:36.358
Чулуужсан түлшний аргаас
30% илүү үр ашигтай ба

00:07:36.358 --> 00:07:38.977
байгаль орчинд илүү ээлтэй.

00:07:38.977 --> 00:07:40.382
Генийн болон био инженерчлэл

00:07:40.382 --> 00:07:42.503
хими, тооцоолон бодох, ой тогтоолтонд

00:07:42.503 --> 00:07:45.021
цоо шинэ, маш олон боломжуудыг

00:07:45.021 --> 00:07:46.500
бий болгож байна.

00:07:46.500 --> 00:07:48.974
Бид маш ихийг хийнэ,
эрүүл мэндийн салбарт,

00:07:48.974 --> 00:07:51.794
мөн сандал, барилга
зэргийг ч ургуулах болно.

00:07:51.794 --> 00:07:55.074
Гол асуудал нь Соронаг бүтээхэд
400 сая доллар,

00:07:55.074 --> 00:07:57.085
7 жил зарцуулсан юм.

00:07:57.085 --> 00:08:00.341
Хуучны ердийн хэмжээст компьютерийн
үеийг санагдуулмаар.

00:08:00.341 --> 00:08:02.670
Гол нь биоинженерчлэлийн

00:08:02.670 --> 00:08:04.884
инновацийн өртөг мөн багасч байна.

00:08:04.884 --> 00:08:07.438
Энэ бол дэлгэцийн ген эрэмбэлэгч.

00:08:07.438 --> 00:08:09.931
Генийг эрэмбэлэхэд 
сая, сая доллар зарцуулдаг.

00:08:09.931 --> 00:08:11.929
Харин одоо ингэж хийх боломжтой.

00:08:11.929 --> 00:08:14.238
Оюутнууд дотуур байрандаа ч
хийж болно.

00:08:14.238 --> 00:08:16.246
Энэ бол Ген9 ген угсрагч.

00:08:16.246 --> 00:08:18.316
Хэрвээ одоо ген хэвлэе гэвэл

00:08:18.316 --> 00:08:20.387
үйлдвэрийн ажилчин гараар

00:08:20.408 --> 00:08:21.984
дусаагуур ашиглан нийлүүлж

00:08:21.984 --> 00:08:24.460
100 хос бүрт 1 алдаа гарч,

00:08:24.460 --> 00:08:26.404
их цаг, мөнгө зарцуулдаг.

00:08:26.404 --> 00:08:27.983
Энэ шинэ багаж нь

00:08:27.983 --> 00:08:29.559
генийг чипэн дээр бүтээх ба

00:08:29.559 --> 00:08:31.534
100-д нэг алдаа биш

00:08:31.534 --> 00:08:33.797
10,000-д нэг алдаа гарна.

00:08:33.797 --> 00:08:36.069
Энэ лабораторид бид

00:08:36.069 --> 00:08:38.972
дэлхийн ген хэвлэлтийн хүчин чадал болох

00:08:38.972 --> 00:08:41.233
200 саяыг хосыг үйлдвэрлэх боломжтой.

00:08:41.233 --> 00:08:42.504
Энэ нь бид

00:08:42.504 --> 00:08:44.900
хүлээн авагч радиогоос

00:08:44.900 --> 00:08:47.376
Пентиум луу шилжсэнтэй адил.

00:08:47.376 --> 00:08:49.987
Энэ нь биоинженерчлэлийн
Пентиум нь болох ба

NOTE Paragraph

00:08:49.987 --> 00:08:52.760
биоинженерчлэлийг 
дотуур байр, гарааны бизнес рүү

00:08:52.760 --> 00:08:54.603

шилжүүлж байгаа юм.

00:08:54.603 --> 00:08:57.214
Тэгэхээр шинэчлэл нь 
програм болон техник хангамж

00:08:57.214 --> 00:08:59.011
мөн биоинженерчлэлд гарч байна.

00:08:59.011 --> 00:09:01.525
Энэ бол инновацийг харах
цоо шинэ үзэл юм.

00:09:01.525 --> 00:09:04.902
Энэ инноваци багаас эхэлдэг,
ардчилсан зарчимтай ба

00:09:04.902 --> 00:09:06.699
замбараагүй, хянахад хэцүү.

00:09:06.699 --> 00:09:08.721
Муу биш, гэхдээ тун өөр.

00:09:08.721 --> 00:09:10.780
Бидний уламжлалт дүрмүүдийг

00:09:10.780 --> 00:09:12.633
институциуд дагахаа
больсон бөгөөд

00:09:12.633 --> 00:09:14.539
одоо голдуу

00:09:14.539 --> 00:09:16.560
өөр дүрмээр ажилладаг.

00:09:18.000 --> 00:09:20.266
Миний дуртай зарчим бол татах хүч.

00:09:20.266 --> 00:09:22.141
Нөөц бололцоогоо 
нэг цэгт төвлөрүүлэн

00:09:22.141 --> 00:09:23.756
бүхнийг хянах гэхийн оронд

NOTE Paragraph

00:09:23.756 --> 00:09:25.960
хэрэгтэй үедээ сүлжээнээс

00:09:25.960 --> 00:09:27.802
хуримтлуулах нь илүү дээр юм.

00:09:27.802 --> 00:09:29.630
SafeCast-н энэ жишээнд

00:09:29.630 --> 00:09:32.356
газар хөдлөлт болох үед 
би юу ч мэдээгүй байсан ч

00:09:32.356 --> 00:09:34.652
ХакерСпейсийн 
зохион байгуулагч Шон,

00:09:34.652 --> 00:09:37.488
техник хангамжийн хакер,
манай анхны

00:09:37.488 --> 00:09:40.500
Гейгерийн тооцоологчийг бүтээсэн
Петер болон

00:09:40.500 --> 00:09:44.556
3 милийн арлын ослын дараа тэдний
хяналтын системийг бүтээсэн

00:09:44.556 --> 00:09:46.110
Дэн нарыг цуглуулж чадсан.

00:09:46.110 --> 00:09:49.027
Өмнө нь олж чадахааргүй байсан хүмүүсээ

NOTE Paragraph

00:09:49.027 --> 00:09:52.557
яг амжиж хүрээллээсээ
олж чадсан нь сайн болсон.

00:09:52.557 --> 00:09:54.612
Би 3 удаа сургуулиа хаясан.

00:09:54.612 --> 00:09:56.776
Иймээс боловсролоос илүү суралцах нь

00:09:56.776 --> 00:09:58.345
надад маш чухал,

NOTE Paragraph

00:09:58.345 --> 00:10:01.051
гэхдээ минийхээр боловсрол бол
хүмүүсийн чамд өгдөг зүйл

NOTE Paragraph

00:10:01.051 --> 00:10:03.400
харин суралцах нь 
чиний өөрийн хийх зүйл юм.

00:10:03.400 --> 00:10:06.117
(Алга ташилт)

00:10:06.977 --> 00:10:10.111
Нэг талыг хэт барьсан
санагдах байх гэхдээ

00:10:10.111 --> 00:10:12.511
тэд чамайг гарч тоглуулахаас өмнө

00:10:12.511 --> 00:10:15.671
нэвтэрхий толийг бүтнээр нь
цээжлүүлэх гэдэг.

00:10:15.671 --> 00:10:18.951
Гэтэл миний утсанд
Википедиа байна шүү дээ.

00:10:18.951 --> 00:10:21.048
Тэд чамайг уулын оройд

00:10:21.048 --> 00:10:23.269
2 номерийн харандаанаас өөр зүйлгүй

00:10:23.269 --> 00:10:26.102
яахаа мэдэхгүй зогсож байх мэтээр
төсөөлдөг.

00:10:26.102 --> 00:10:28.548
Гэтэл үнэндээ чи үргэлж холбоотой,

00:10:28.548 --> 00:10:30.093
үргэлж найзуудтай,

00:10:30.093 --> 00:10:32.222
хүссэн үедээ Википедиа
харах боломжтой байна.

00:10:32.222 --> 00:10:35.420
Сурах хэрэгтэй ганц зүйл нь
хэрхэн суралцах вэ гэдэг юм.

00:10:35.510 --> 00:10:38.094
SafeCast-н жишээнд анхлан суралцагчид

00:10:38.094 --> 00:10:40.142
анх гурван жилийн өмнө эхлэхэд

00:10:40.142 --> 00:10:43.996
бид багаараа
ямар ч байгууллагаас илүү

00:10:43.996 --> 00:10:47.875
мэдээллийг боловсруулж,
түгээж чадснаар

00:10:47.875 --> 00:10:50.647
иргэдийн шинжлэх ухааныг бүтээсэн.

NOTE Paragraph

00:10:50.647 --> 00:10:53.427
Газрын зургаас илүү луужин.

00:10:53.427 --> 00:10:57.595
Төлөвлөгөө бичих, зураглах нь
өртөг өндөртэй ч

00:10:57.595 --> 00:11:01.768
тэр болгон, зөв мөн хэрэгтэй
зам байдаггүй.

00:11:01.768 --> 00:11:04.880
Safecast-д бид тоо баримт
цуглуулах ба

00:11:04.880 --> 00:11:07.303
нийтлэх хэрэгтэй гэдгийг
мэдэж байсан.

00:11:07.303 --> 00:11:10.192
Нарийн төлөвлөгөө гаргахын оронд

00:11:10.192 --> 00:11:12.600
Гейгерийн тооцоологч авцгаая гэсэн.

00:11:12.600 --> 00:11:14.366
Гэтэл дуусчихсан.

00:11:14.366 --> 00:11:17.123
Тэгвэл өөрсдөө бүтээцгээе. 
Хангалттай мэдрэгч байхгүй.

00:11:17.123 --> 00:11:19.460
Тэгвэл бид гар утасны 
тооцоологч бүтээж болно.

00:11:19.460 --> 00:11:21.222
Бид машинаар явж сайн дурынхныг олно.

00:11:21.222 --> 00:11:23.053
Мөнгө байхгүй. Kickstarter хийе.

00:11:23.053 --> 00:11:25.447
Бид бүгдийг төлөвлөж чадахааргүй байсан,

00:11:25.447 --> 00:11:27.352
гэхдээ луужингийн чиг хүчтэй байсан учир

00:11:27.352 --> 00:11:28.890
бид хүссэн газартаа хүрсэн.

00:11:28.890 --> 00:11:31.338
Энэ хурдан програм хөгжүүлэлттэй төстэй ба

NOTE Paragraph

00:11:31.338 --> 00:11:33.659
энэхүү луужингийн санаа маш чухал.

00:11:33.659 --> 00:11:35.810
Тэгэхээр сайн мэдээ нь

00:11:35.810 --> 00:11:38.592
хэдий дэлхий ертөнц
маш төвөгтэй хэдий ч

00:11:38.592 --> 00:11:41.290
хийх ёстой зүйл нь маш энгийн.

00:11:41.760 --> 00:11:43.482
Бүх зүйлийг төлөвлөж,

00:11:43.482 --> 00:11:46.254
бүрдүүлэх, бэлтгэлтэй байх
гэсэн ойлголтоос

00:11:46.254 --> 00:11:48.698
салах хэрэгтэй гэж бодож байна.

00:11:48.698 --> 00:11:50.518
Харин холбоотой байх,

00:11:50.518 --> 00:11:52.595
үргэлж суралцах,

00:11:52.595 --> 00:11:55.036
маш соргог, цаг үеэс
хоцрохгүй байхад

00:11:55.036 --> 00:11:57.140
анхаарах хэрэгтэй.

NOTE Paragraph

00:11:57.140 --> 00:11:59.566
Иймээс би "футурист" гэдэг үгэнд дургүй.

00:11:59.566 --> 00:12:03.251
Бид "одоочид" байх хэрэгтэй
гэж бодож байна.

00:12:03.251 --> 00:12:05.201
(Инээд)

00:12:05.201 --> 00:12:07.227
Яг одоогийнх шигээ.

NOTE Paragraph

00:12:07.227 --> 00:12:09.070
Баярлалаа.

NOTE Paragraph

00:12:09.070 --> 00:12:13.049
(Алга ташилт)