1
00:00:00,543 --> 00:00:03,286
2011 оны 3 сарын 10-нд

2
00:00:03,286 --> 00:00:06,293
Би Кэмбридж дэх MIT Медиа Лабораторид

3
00:00:06,293 --> 00:00:09,042
багш, оюутнуудтай уулзан

4
00:00:09,042 --> 00:00:11,311
би дараагийн захирал

5
00:00:11,311 --> 00:00:13,671
болох хэрэгтэй эсэхийг
зөвлөлдөж байлаа.

6
00:00:13,671 --> 00:00:16,040
Тэр орой, шөнө дундад

7
00:00:16,040 --> 00:00:17,810
Японы Номхон далайн эрэгт

8
00:00:17,810 --> 00:00:20,676
9 баллын хүчтэй газар хөдлөлт болсон.

9
00:00:20,676 --> 00:00:22,961
Гэр бүлийнхэн маань Японд байсан тул

10
00:00:22,961 --> 00:00:27,050
энэ мэдээг сонсоод би
гүн цочролд орсон.

11
00:00:27,050 --> 00:00:29,232
Би мэдээ бүхнийг үзэж,

12
00:00:29,232 --> 00:00:32,060
засгийн газрын ажилтнууд,

13
00:00:32,060 --> 00:00:34,270
Токиогын Эрчим Хүчний
Компаниас хийж байсан

14
00:00:34,270 --> 00:00:36,220
хэвлэлийн хурлын мэдээг чагнан,

15
00:00:36,220 --> 00:00:39,210
цөмийн цахилгаан станцад гарсан
дэлбэрэлтийн талаар мэдэж авч,

16
00:00:39,210 --> 00:00:41,461
цацраг идэвхит үүл

17
00:00:41,461 --> 00:00:43,900
200-хан км зайтай байрлах

18
00:00:43,900 --> 00:00:46,089
гэр лүү минь дөхөж буйг мэдсэн.

19
00:00:46,089 --> 00:00:50,860
Телевизийнхэн бидэнд сонсохыг хүссэн
бүхнийг минь хэлэхгүй л байлаа.

20
00:00:50,860 --> 00:00:52,770
Би станцын реакторт
юу болж байгаа,

21
00:00:52,770 --> 00:00:54,522
цацраг идэвхит бодисын
тархалт,

22
00:00:54,522 --> 00:00:57,260
гэрийнхэнд маань аюул учирсан 
эсэхийг мэдэхийг хүссэн.

23
00:00:57,260 --> 00:00:59,759
Иймд би хамгийн зөв гэж бодсон
зүйлээ хийсэн:

24
00:00:59,759 --> 00:01:01,640
Интернэтийг ашиглан

25
00:01:01,640 --> 00:01:04,383
нөхцөл байдлыг гартаа
авах гэж оролдсон.

26
00:01:04,383 --> 00:01:07,024
Интернэтэд надтай адил
юу болж буйг

27
00:01:07,024 --> 00:01:09,090
мэдэхийг хүссэн хүмүүс
маш их байсан тул

28
00:01:09,090 --> 00:01:11,306
бид хамтран бүлгэм байгуулан,

29
00:01:11,306 --> 00:01:13,777
SafeCast хэмээн нэрлэсэн.

30
00:01:13,777 --> 00:01:16,289
Ингээд хамтдаа цацрагын
хэмжээг тогтоон,

31
00:01:16,289 --> 00:01:18,469
мэдээллийг бусдад түгээхээр шийдсэн.

32
00:01:18,469 --> 00:01:20,851
Учир нь Засгийн Газар
бидний өмнөөс

33
00:01:20,851 --> 00:01:23,043
үүнийг хийхгүй гэдэг нь
тодорхой байлаа.

34
00:01:23,043 --> 00:01:24,930
Гурван жилийн дараа

35
00:01:24,930 --> 00:01:27,554
бидэнд 16 сая тоо баримт цуглуулж,

36
00:01:27,554 --> 00:01:30,299
өөрсдийн Гейгерийн тооцоологч
бүтээгээд байна.

37
00:01:30,299 --> 00:01:33,202
Үүнийг та татаж аваад,
сүлжээнд холбох боломжтой болсон.

38
00:01:33,202 --> 00:01:34,730
Бидний аппликэйшнг ашиглан

39
00:01:34,730 --> 00:01:38,067
Япон болон дэлхий даяар тархсан
цацраг идэвхит бодисуудыг мэдэж болно.

40
00:01:38,067 --> 00:01:39,962
Бид яахын аргагүй хамгийн амжилттай

41
00:01:39,962 --> 00:01:42,627
иргэдийн оролцоотой 
Шинжлэх ухааны төсөл болсон ба

42
00:01:42,627 --> 00:01:44,739
цацраг идэвхижилтийн тархалтын

43
00:01:44,739 --> 00:01:47,670
хамгийн том нээлттэй
мэдээлийн санг бүтээсэн.

44
00:01:47,670 --> 00:01:52,312
Хамгийн сонирхолтой нь үүнийг
бид хэрхэн хийсэнд бий.

45
00:01:52,312 --> 00:01:55,060
(Алга ташилт)
Баярлалаа.

46
00:01:55,060 --> 00:02:00,081
Хэрхэн юу хийж байгаагаа ч
сайн ойлгоогүй сонирхогчид

47
00:02:00,081 --> 00:02:06,150
ТББ-ууд болон Засгийн Газрын
хийж чадаагүйг хийсэн бэ?

48
00:02:06,150 --> 00:02:09,369
Би хувьдаа интернэтээс
зайлшгүй хамааралтай гэнэ.

49
00:02:09,369 --> 00:02:11,849
Зүгээр л аз дайрсан хэрэг биш.

50
00:02:11,849 --> 00:02:13,980
Мөн бид байсан болохоор
болсон ч юм биш.

51
00:02:13,980 --> 00:02:16,780
Хүн бүхнийг цочроосон
үйл явдал болсны дээр

52
00:02:16,780 --> 00:02:21,290
интернэт гэх шинэ хэрэгслийн
үр дүнд гарч ирсэн

53
00:02:21,290 --> 00:02:24,172
шинэ арга замуудын үр дүн бөгөөд

54
00:02:24,172 --> 00:02:27,144
эдгээр нь юу болох талаар
би ярьмаар байна.

55
00:02:27,144 --> 00:02:31,952
Тэгэхээр интернэтээс өмнө 
ямар байсныг санаж байна уу? (Инээд)

56
00:02:31,952 --> 00:02:33,740
Үүнийг И.Ө гэж нэрлэцгээе.

57
00:02:33,740 --> 00:02:37,351
Тэгэхээр И.Ө-д амьдрал энгийн байсан.

58
00:02:37,351 --> 00:02:41,647
Евклид, Ньютоны үеийнхтэй адил
таамаглахад хялбар байсан.

59
00:02:41,647 --> 00:02:43,966
Хүмүүс ирээдүйг зөгнөхийг хичээсэн.

60
00:02:43,966 --> 00:02:47,390
Эдийн засагчид хүртэл шүү.

61
00:02:47,390 --> 00:02:49,414
Гэтэл интернэт үүссэн.

62
00:02:49,414 --> 00:02:51,625
Хорвоо маш цогц,

63
00:02:51,625 --> 00:02:53,602
маш өртөг бага бөгөөд
хурдан болж,

64
00:02:53,602 --> 00:02:55,720
бидний хүндэтгэн хайрладаг

65
00:02:55,720 --> 00:02:57,519
Ньютоны хуулиуд нь

66
00:02:57,519 --> 00:02:59,716
жирийн л нэг зүйл болж,

67
00:02:59,716 --> 00:03:02,207
бидний тааж мэдэмгүй энэ ертөнцөөс

68
00:03:02,207 --> 00:03:04,080
ойлгосон зүйл нь

69
00:03:04,080 --> 00:03:06,112
амьд үлдсэн ихэнх хүмүүс

70
00:03:06,112 --> 00:03:09,445
арай өөр төрлийн дүрмээр ажиллаж байсан ба

71
00:03:09,445 --> 00:03:11,936
үүний тухай би ярихыг хүсч байна.

72
00:03:11,936 --> 00:03:13,520
Санаж байгаа бол
интернэтээс өмнө

73
00:03:13,520 --> 00:03:15,345
бид бодитой үйлчилгээ
нэвтрүүлэх бол

74
00:03:15,345 --> 00:03:16,571
хамгийн эхэнд материал

75
00:03:16,571 --> 00:03:19,163
тэгээд сүлжээний, програм хангамжийн
давхаргыг бүтээж

76
00:03:19,163 --> 00:03:20,711
сая доллар зарцуулан

77
00:03:20,711 --> 00:03:23,018
дорвитой зүйл бүтээдэг байлаа.

78
00:03:23,018 --> 00:03:25,457
Хэдэн саяын өртөгтэй үед,
дорвитой зүйл хийе гэвэл

79
00:03:25,457 --> 00:03:27,529
Магистрын зэрэг хамгаалан

80
00:03:27,529 --> 00:03:28,987
төлөвлөгөө бичиж,

81
00:03:28,987 --> 00:03:31,400
хөрөнгө оруулагчид,
том компаниудаас санхүүжилт авч

82
00:03:31,400 --> 00:03:33,357
зохион бүтээгч, инженерүүд хөлслөн,

83
00:03:33,357 --> 00:03:34,810
хүссэн зүйлээ барина.

84
00:03:34,810 --> 00:03:39,429
Энэ нь И.Ө шинэчлэлийн загвар юм.

85
00:03:39,429 --> 00:03:41,736
Интернэт үүссэнээр

86
00:03:41,736 --> 00:03:43,959
хамтран ажиллагааны ба
түгээлтийн өртөг,

87
00:03:43,959 --> 00:03:46,769
харилцааны зардал, 
Мүүрийн хуулийн хуулийн дүнд

88
00:03:46,769 --> 00:03:48,622
инновацийн өртөг харьцуулашгүй
бага болсон.

89
00:03:48,622 --> 00:03:51,008
Иймд шинэ зүйл туршихад
гарах зардал

90
00:03:51,008 --> 00:03:52,692
бараг л 0 болсон ба

91
00:03:52,692 --> 00:03:54,961
ингэж Гүүгл, Фэйсбүүк, Яахо үүсч,

92
00:03:54,961 --> 00:03:56,732
хэнээс ч зөвшөөрөл аваагүй оюутнууд -

93
00:03:56,732 --> 00:03:58,105
зөвшөөрөлгүй инноваци -

94
00:03:58,105 --> 00:03:59,725
зөвшөөрөл, PowerPoint-гүйгээр

95
00:03:59,725 --> 00:04:01,828
эдгээр оюутнууд зорьсноо бүтээж,

96
00:04:01,828 --> 00:04:03,272
дараа нь мөнгөө босгон,

97
00:04:03,272 --> 00:04:05,473
хагас дутуу бизнесийн төлөвлөгөө
боловсруулсаар

98
00:04:05,473 --> 00:04:07,830
магадгүй хэдэн магистр ажилд авсан.

99
00:04:07,830 --> 00:04:10,021
Ингээд интернэт инновацийг бүтээж

100
00:04:10,021 --> 00:04:11,995
ядаж л програмчлал, 
үйлчилгээний салбарт

101
00:04:11,995 --> 00:04:14,124
магистрт суурилсан загвараас

102
00:04:14,124 --> 00:04:18,027
зохион бүтээгч, инженерт суурилсан 
загвар луу шилжиж,

103
00:04:18,027 --> 00:04:20,125
инновацийг томоохон
институциудаас цааш,

104
00:04:20,125 --> 00:04:21,671
оюутны байр,
гарааны бизнес зэрэг

105
00:04:21,671 --> 00:04:23,357
шинэ тавцангууд рүү аваачсан.

106
00:04:23,357 --> 00:04:25,712
Ийнхүү эрх мэдэл, мөнгийг гартаа атгасан

107
00:04:25,712 --> 00:04:27,399
залхуутай дэг жаягаас салсан.

108
00:04:27,399 --> 00:04:30,008
Бид бүгд үүнийг мэднэ.
Интернэтээс үүссэн гэдгийг.

109
00:04:30,008 --> 00:04:32,773
Бусад салбаруудад мөн адил
зүйл тохиолдсон.

110
00:04:32,773 --> 00:04:36,015
Жишээ татая л даа.

111
00:04:36,015 --> 00:04:38,800
Медиа лабораторид бид зөвхөн 
техник хийдэггүй.

112
00:04:38,800 --> 00:04:39,842
Олон зүйлс бүтээдэг.

113
00:04:39,842 --> 00:04:41,727
Биологи, техник хангамж гээд л.

114
00:04:41,727 --> 00:04:45,348
Николас Негропонте
"Үзүүл эсвэл үх" хэмээн

115
00:04:45,348 --> 00:04:47,070
уламжлалт академийн арга болох


116
00:04:47,070 --> 00:04:49,493
"Хэвлэ эсвэл мөх" гэснийг 
сөргүүлэн хэлсэн байдаг.

117
00:04:49,493 --> 00:04:52,875
Тэрээр үзүүлэн нь нэг л ажиллахад болно.

118
00:04:52,875 --> 00:04:55,691
учир нь бид дэлхийг өөрчлөхийн тулд

119
00:04:55,691 --> 00:04:57,469
томоохон компаниудыг зоригжуулан

120
00:04:57,469 --> 00:04:59,192
гайхалтай бүтээгдэхүүнүүд болох

121
00:04:59,192 --> 00:05:02,248
Киндл, Лего зэргийг бүтээдэг.

122
00:05:02,248 --> 00:05:04,190
Гэхдээ өнөөдөр бид

123
00:05:04,190 --> 00:05:06,919
маш бага өртгөөр шинэ зүйлс 
бүтээх боломжтой учраас

124
00:05:06,919 --> 00:05:08,649
би энэ уриаг өөрчлөх тухай

125
00:05:08,649 --> 00:05:10,942
албан ёсны мэдэгдэл хийж байна.

126
00:05:10,952 --> 00:05:12,959
Энэ нь "Дэлгэрүүл эсвэл үх"

127
00:05:12,959 --> 00:05:14,540
Тоогдохоор зүйл бүтээх
гэж буй бол

128
00:05:14,540 --> 00:05:16,646
түүнийгээ бодит амьдралд
нэврүүлэх ёстой.

129
00:05:16,646 --> 00:05:18,415
Заримдаа том компаниуд үүнийг хийж,

130
00:05:18,415 --> 00:05:20,372
Николас хиймэл дагуулын тухай
ярьж болно.

131
00:05:20,372 --> 00:05:21,658
(Алга ташилт)

132
00:05:21,658 --> 00:05:22,740
Баярлалаа.

133
00:05:22,740 --> 00:05:24,514
Гэхдээ бид энд өөрсдөө хүрэх ёстой.

134
00:05:24,514 --> 00:05:28,098
Томоохон институциудаас хамаарахгүйгээр.

135
00:05:28,098 --> 00:05:30,800
Ноднин бид сурагчдаа Шензен лүү явуулсан.

136
00:05:30,800 --> 00:05:32,570
Тэд үйлдвэрт Шензений шинэчлэгчидтэй

137
00:05:32,570 --> 00:05:34,685
хамт байсан нь гайхалтай туршлага болсон.

138
00:05:34,685 --> 00:05:36,372
Тэнд юу болсон бэ гэхээр

139
00:05:36,372 --> 00:05:38,296
анхны загвар юм уу 
PowerPoint ашиглалгүй

140
00:05:38,296 --> 00:05:40,539
үйлдвэрлэлийн төхөөрөмжүүд дээр
ажиллаж байлаа.

141
00:05:40,539 --> 00:05:43,004
Тэд төхөөрөмжийг оролдон,

142
00:05:43,004 --> 00:05:46,214
яг тухайн мөчид төхөөрөмжөө
шинэчлэн сайжруулж байсан.

143
00:05:46,214 --> 00:05:48,100
Үйлдвэр нь загвар бүтээгч болж,

144
00:05:48,100 --> 00:05:50,374
загвар зохион бүтээгч нь
үйлдвэртээ байсан.

145
00:05:50,374 --> 00:05:52,000
Иймд яадаг вэ гэхээр

146
00:05:52,000 --> 00:05:53,861
чи үйлдвэрийн
тасалгаануудад

147
00:05:53,861 --> 00:05:55,797
ийм гар утаснууд харах болно.

148
00:05:55,797 --> 00:05:58,322
Тэгэхээр Пало Алтогын хүүхдүүд шиг

149
00:05:58,322 --> 00:05:59,870
цахим хуудас хийхийн оронд

150
00:05:59,870 --> 00:06:02,410
Шензений хүүхдүүд шинэ гар утас хийдэг.

151
00:06:02,410 --> 00:06:05,107
Тэд Пало Алтогын хүүхдүүд
цахим хуудас хийдэг шиг,

152
00:06:05,107 --> 00:06:07,155
шинэ утас бүтээдэг ба

153
00:06:07,155 --> 00:06:09,574
гар утасны хөгжил
асар хурдан байдаг.

154
00:06:09,574 --> 00:06:11,634
Тэд утас бүтээгээд

155
00:06:11,634 --> 00:06:13,858
түүнийгээ зарчихаад,

156
00:06:13,858 --> 00:06:16,183
бусад хүүхдийн утсыг хараад

157
00:06:16,183 --> 00:06:18,774
илүү хэдэн мянгыг хийчихээд буцна.

158
00:06:18,774 --> 00:06:20,675
Програм хангамж шиг биш гэж үү?

159
00:06:20,675 --> 00:06:22,772
Хурдтай програм хангамж шиг 
сонсогдож байна.

160
00:06:22,772 --> 00:06:25,270
А/Б туршилт, давталтууд,

161
00:06:25,270 --> 00:06:27,743
зөвхөн програмаар л хийх боломжтой 
гэсэн зүйлсийг

162
00:06:27,743 --> 00:06:29,693
Шензений хүүхдүүд техник дээр
хийж байна.

163
00:06:29,693 --> 00:06:31,160
Миний дараагийн судлаач

164
00:06:31,160 --> 00:06:32,815
Шензенээс гарна гэж найдаж байна.

165
00:06:32,815 --> 00:06:34,310
Таны харж байгаа зүйл бол

166
00:06:34,310 --> 00:06:36,279
дэвшлийг шинэ шатанд гаргаж байгаа юм.

167
00:06:36,279 --> 00:06:38,384
Бид 3D хэвлэгч гэх мэт зүйлс ярьдаг.

168
00:06:38,384 --> 00:06:40,375
Энэ гайхалтай ч Лимортой танилц.

169
00:06:40,375 --> 00:06:42,634
Тэд манай хайртай төгсөгчдийн нэг.

170
00:06:42,634 --> 00:06:46,660
Самсунг Теквин машины урд зогсож байна.

171
00:06:46,660 --> 00:06:49,867
Энэ төхөөрөмж цагт 23000 эд ангийг

172
00:06:49,867 --> 00:06:52,460
электрон хавтанд суурилуулах чадвартай.

173
00:06:52,460 --> 00:06:54,283
Энэ хайрцган доторх үйлдвэр юм.

174
00:06:54,283 --> 00:06:56,291
Тэгэхээр үйлдвэр дүүрэн ажилчид

175
00:06:56,291 --> 00:06:57,800
гараар угсардаг ажлыг

176
00:06:57,800 --> 00:06:59,509
Нью Йоркт байгаа энэ жижиг хайрцаг

177
00:06:59,509 --> 00:07:00,559
үр бүтээлтэйгээр,

178
00:07:00,559 --> 00:07:02,192
Шензен лүү явахгүйгээр

179
00:07:02,192 --> 00:07:03,436
хийх боломжтой.

180
00:07:03,436 --> 00:07:05,697
Энэ хайрцгыг худалдаж аваад,
үйлдвэрлэж болно.

181
00:07:05,697 --> 00:07:07,940
Ииймээс үйлдвэрлэл, дэвшилтийн өртөг,

182
00:07:07,940 --> 00:07:10,630
анхны загвар, түгээлт, 
техник хамгамжийн зардал

183
00:07:10,630 --> 00:07:12,093
маш бага болж

184
00:07:12,093 --> 00:07:14,410
дэвшилт нь шинээр төрж

185
00:07:14,410 --> 00:07:16,838
оюутнууд, гарааны бизнесийнхэн 
үүнийг бүтээж байна.

186
00:07:16,838 --> 00:07:18,716
Энэ саяхан болсон зүйл хэдий ч

187
00:07:18,716 --> 00:07:20,709
асар их өөрчлөлт авчирна.

188
00:07:20,709 --> 00:07:22,624
Яг л програм хангамжийг өөрчилсөн шиг.

189
00:07:22,624 --> 00:07:25,870
Сорона бол ДуПонтын нэг хэсэг бөгөөд

190
00:07:25,870 --> 00:07:29,380
эрдэнэ шишийн чихрийг полиэфир луу

191
00:07:29,380 --> 00:07:32,840
генийн өөрчлөлтийн аргаар хувиргадаг.

192
00:07:32,840 --> 00:07:36,358
Чулуужсан түлшний аргаас
30% илүү үр ашигтай ба

193
00:07:36,358 --> 00:07:38,977
байгаль орчинд илүү ээлтэй.

194
00:07:38,977 --> 00:07:40,382
Генийн болон био инженерчлэл

195
00:07:40,382 --> 00:07:42,503
хими, тооцоолон бодох, ой тогтоолтонд

196
00:07:42,503 --> 00:07:45,021
цоо шинэ, маш олон боломжуудыг

197
00:07:45,021 --> 00:07:46,500
бий болгож байна.

198
00:07:46,500 --> 00:07:48,974
Бид маш ихийг хийнэ,
эрүүл мэндийн салбарт,

199
00:07:48,974 --> 00:07:51,794
мөн сандал, барилга
зэргийг ч ургуулах болно.

200
00:07:51,794 --> 00:07:55,074
Гол асуудал нь Соронаг бүтээхэд
400 сая доллар,

201
00:07:55,074 --> 00:07:57,085
7 жил зарцуулсан юм.

202
00:07:57,085 --> 00:08:00,341
Хуучны ердийн хэмжээст компьютерийн
үеийг санагдуулмаар.

203
00:08:00,341 --> 00:08:02,670
Гол нь биоинженерчлэлийн

204
00:08:02,670 --> 00:08:04,884
инновацийн өртөг мөн багасч байна.

205
00:08:04,884 --> 00:08:07,438
Энэ бол дэлгэцийн ген эрэмбэлэгч.

206
00:08:07,438 --> 00:08:09,931
Генийг эрэмбэлэхэд 
сая, сая доллар зарцуулдаг.

207
00:08:09,931 --> 00:08:11,929
Харин одоо ингэж хийх боломжтой.

208
00:08:11,929 --> 00:08:14,238
Оюутнууд дотуур байрандаа ч
хийж болно.

209
00:08:14,238 --> 00:08:16,246
Энэ бол Ген9 ген угсрагч.

210
00:08:16,246 --> 00:08:18,316
Хэрвээ одоо ген хэвлэе гэвэл

211
00:08:18,316 --> 00:08:20,387
үйлдвэрийн ажилчин гараар

212
00:08:20,408 --> 00:08:21,984
дусаагуур ашиглан нийлүүлж

213
00:08:21,984 --> 00:08:24,460
100 хос бүрт 1 алдаа гарч,

214
00:08:24,460 --> 00:08:26,404
их цаг, мөнгө зарцуулдаг.

215
00:08:26,404 --> 00:08:27,983
Энэ шинэ багаж нь

216
00:08:27,983 --> 00:08:29,559
генийг чипэн дээр бүтээх ба

217
00:08:29,559 --> 00:08:31,534
100-д нэг алдаа биш

218
00:08:31,534 --> 00:08:33,797
10,000-д нэг алдаа гарна.

219
00:08:33,797 --> 00:08:36,069
Энэ лабораторид бид

220
00:08:36,069 --> 00:08:38,972
дэлхийн ген хэвлэлтийн хүчин чадал болох

221
00:08:38,972 --> 00:08:41,233
200 саяыг хосыг үйлдвэрлэх боломжтой.

222
00:08:41,233 --> 00:08:42,504
Энэ нь бид

223
00:08:42,504 --> 00:08:44,900
хүлээн авагч радиогоос

224
00:08:44,900 --> 00:08:47,376
Пентиум луу шилжсэнтэй адил.

225
00:08:47,376 --> 00:08:49,987
Энэ нь биоинженерчлэлийн
Пентиум нь болох ба

226
00:08:49,987 --> 00:08:52,760
биоинженерчлэлийг 
дотуур байр, гарааны бизнес рүү

227
00:08:52,760 --> 00:08:54,603

шилжүүлж байгаа юм.

228
00:08:54,603 --> 00:08:57,214
Тэгэхээр шинэчлэл нь 
програм болон техник хангамж

229
00:08:57,214 --> 00:08:59,011
мөн биоинженерчлэлд гарч байна.

230
00:08:59,011 --> 00:09:01,525
Энэ бол инновацийг харах
цоо шинэ үзэл юм.

231
00:09:01,525 --> 00:09:04,902
Энэ инноваци багаас эхэлдэг,
ардчилсан зарчимтай ба

232
00:09:04,902 --> 00:09:06,699
замбараагүй, хянахад хэцүү.

233
00:09:06,699 --> 00:09:08,721
Муу биш, гэхдээ тун өөр.

234
00:09:08,721 --> 00:09:10,780
Бидний уламжлалт дүрмүүдийг

235
00:09:10,780 --> 00:09:12,633
институциуд дагахаа
больсон бөгөөд

236
00:09:12,633 --> 00:09:14,539
одоо голдуу

237
00:09:14,539 --> 00:09:16,560
өөр дүрмээр ажилладаг.

238
00:09:18,000 --> 00:09:20,266
Миний дуртай зарчим бол татах хүч.

239
00:09:20,266 --> 00:09:22,141
Нөөц бололцоогоо 
нэг цэгт төвлөрүүлэн

240
00:09:22,141 --> 00:09:23,756
бүхнийг хянах гэхийн оронд

241
00:09:23,756 --> 00:09:25,960
хэрэгтэй үедээ сүлжээнээс

242
00:09:25,960 --> 00:09:27,802
хуримтлуулах нь илүү дээр юм.

243
00:09:27,802 --> 00:09:29,630
SafeCast-н энэ жишээнд

244
00:09:29,630 --> 00:09:32,356
газар хөдлөлт болох үед 
би юу ч мэдээгүй байсан ч

245
00:09:32,356 --> 00:09:34,652
ХакерСпейсийн 
зохион байгуулагч Шон,

246
00:09:34,652 --> 00:09:37,488
техник хангамжийн хакер,
манай анхны

247
00:09:37,488 --> 00:09:40,500
Гейгерийн тооцоологчийг бүтээсэн
Петер болон

248
00:09:40,500 --> 00:09:44,556
3 милийн арлын ослын дараа тэдний
хяналтын системийг бүтээсэн

249
00:09:44,556 --> 00:09:46,110
Дэн нарыг цуглуулж чадсан.

250
00:09:46,110 --> 00:09:49,027
Өмнө нь олж чадахааргүй байсан хүмүүсээ

251
00:09:49,027 --> 00:09:52,557
яг амжиж хүрээллээсээ
олж чадсан нь сайн болсон.

252
00:09:52,557 --> 00:09:54,612
Би 3 удаа сургуулиа хаясан.

253
00:09:54,612 --> 00:09:56,776
Иймээс боловсролоос илүү суралцах нь

254
00:09:56,776 --> 00:09:58,345
надад маш чухал,

255
00:09:58,345 --> 00:10:01,051
гэхдээ минийхээр боловсрол бол
хүмүүсийн чамд өгдөг зүйл

256
00:10:01,051 --> 00:10:03,400
харин суралцах нь 
чиний өөрийн хийх зүйл юм.

257
00:10:03,400 --> 00:10:06,117
(Алга ташилт)

258
00:10:06,977 --> 00:10:10,111
Нэг талыг хэт барьсан
санагдах байх гэхдээ

259
00:10:10,111 --> 00:10:12,511
тэд чамайг гарч тоглуулахаас өмнө

260
00:10:12,511 --> 00:10:15,671
нэвтэрхий толийг бүтнээр нь
цээжлүүлэх гэдэг.

261
00:10:15,671 --> 00:10:18,951
Гэтэл миний утсанд
Википедиа байна шүү дээ.

262
00:10:18,951 --> 00:10:21,048
Тэд чамайг уулын оройд

263
00:10:21,048 --> 00:10:23,269
2 номерийн харандаанаас өөр зүйлгүй

264
00:10:23,269 --> 00:10:26,102
яахаа мэдэхгүй зогсож байх мэтээр
төсөөлдөг.

265
00:10:26,102 --> 00:10:28,548
Гэтэл үнэндээ чи үргэлж холбоотой,

266
00:10:28,548 --> 00:10:30,093
үргэлж найзуудтай,

267
00:10:30,093 --> 00:10:32,222
хүссэн үедээ Википедиа
харах боломжтой байна.

268
00:10:32,222 --> 00:10:35,420
Сурах хэрэгтэй ганц зүйл нь
хэрхэн суралцах вэ гэдэг юм.

269
00:10:35,510 --> 00:10:38,094
SafeCast-н жишээнд анхлан суралцагчид

270
00:10:38,094 --> 00:10:40,142
анх гурван жилийн өмнө эхлэхэд

271
00:10:40,142 --> 00:10:43,996
бид багаараа
ямар ч байгууллагаас илүү

272
00:10:43,996 --> 00:10:47,875
мэдээллийг боловсруулж,
түгээж чадснаар

273
00:10:47,875 --> 00:10:50,647
иргэдийн шинжлэх ухааныг бүтээсэн.

274
00:10:50,647 --> 00:10:53,427
Газрын зургаас илүү луужин.

275
00:10:53,427 --> 00:10:57,595
Төлөвлөгөө бичих, зураглах нь
өртөг өндөртэй ч

276
00:10:57,595 --> 00:11:01,768
тэр болгон, зөв мөн хэрэгтэй
зам байдаггүй.

277
00:11:01,768 --> 00:11:04,880
Safecast-д бид тоо баримт
цуглуулах ба

278
00:11:04,880 --> 00:11:07,303
нийтлэх хэрэгтэй гэдгийг
мэдэж байсан.

279
00:11:07,303 --> 00:11:10,192
Нарийн төлөвлөгөө гаргахын оронд

280
00:11:10,192 --> 00:11:12,600
Гейгерийн тооцоологч авцгаая гэсэн.

281
00:11:12,600 --> 00:11:14,366
Гэтэл дуусчихсан.

282
00:11:14,366 --> 00:11:17,123
Тэгвэл өөрсдөө бүтээцгээе. 
Хангалттай мэдрэгч байхгүй.

283
00:11:17,123 --> 00:11:19,460
Тэгвэл бид гар утасны 
тооцоологч бүтээж болно.

284
00:11:19,460 --> 00:11:21,222
Бид машинаар явж сайн дурынхныг олно.

285
00:11:21,222 --> 00:11:23,053
Мөнгө байхгүй. Kickstarter хийе.

286
00:11:23,053 --> 00:11:25,447
Бид бүгдийг төлөвлөж чадахааргүй байсан,

287
00:11:25,447 --> 00:11:27,352
гэхдээ луужингийн чиг хүчтэй байсан учир

288
00:11:27,352 --> 00:11:28,890
бид хүссэн газартаа хүрсэн.

289
00:11:28,890 --> 00:11:31,338
Энэ хурдан програм хөгжүүлэлттэй төстэй ба

290
00:11:31,338 --> 00:11:33,659
энэхүү луужингийн санаа маш чухал.

291
00:11:33,659 --> 00:11:35,810
Тэгэхээр сайн мэдээ нь

292
00:11:35,810 --> 00:11:38,592
хэдий дэлхий ертөнц
маш төвөгтэй хэдий ч

293
00:11:38,592 --> 00:11:41,290
хийх ёстой зүйл нь маш энгийн.

294
00:11:41,760 --> 00:11:43,482
Бүх зүйлийг төлөвлөж,

295
00:11:43,482 --> 00:11:46,254
бүрдүүлэх, бэлтгэлтэй байх
гэсэн ойлголтоос

296
00:11:46,254 --> 00:11:48,698
салах хэрэгтэй гэж бодож байна.

297
00:11:48,698 --> 00:11:50,518
Харин холбоотой байх,

298
00:11:50,518 --> 00:11:52,595
үргэлж суралцах,

299
00:11:52,595 --> 00:11:55,036
маш соргог, цаг үеэс
хоцрохгүй байхад

300
00:11:55,036 --> 00:11:57,140
анхаарах хэрэгтэй.

301
00:11:57,140 --> 00:11:59,566
Иймээс би "футурист" гэдэг үгэнд дургүй.

302
00:11:59,566 --> 00:12:03,251
Бид "одоочид" байх хэрэгтэй
гэж бодож байна.

303
00:12:03,251 --> 00:12:05,201
(Инээд)

304
00:12:05,201 --> 00:12:07,227
Яг одоогийнх шигээ.

305
00:12:07,227 --> 00:12:09,070
Баярлалаа.

306
00:12:09,070 --> 00:12:13,049
(Алга ташилт)