1
00:00:08,306 --> 00:00:11,045
Około 1159 roku

2
00:00:11,045 --> 00:00:13,626
matematyk Bhaskara Uczony

3
00:00:13,626 --> 00:00:19,996
zaprojektował koło zawierające
wygięte pojemniki z rtęcią.

4
00:00:19,996 --> 00:00:22,179
Zakładał, że przy obrocie koła

5
00:00:22,179 --> 00:00:25,797
rtęć będzie przelewać się
na dno każdego zbiornika,

6
00:00:25,797 --> 00:00:30,217
sprawiając, że po jednej stronie
koło zawsze będzie cięższe.

7
00:00:30,217 --> 00:00:34,637
Brak równowagi miał
utrzymywać je w ciągłym ruchu.

8
00:00:34,637 --> 00:00:37,566
Szkic Bhaskary był jednym
z najstarszych projektów

9
00:00:37,566 --> 00:00:40,097
perpetuum mobile,

10
00:00:40,097 --> 00:00:46,737
urządzenia wiecznie poruszającego się 
bez pobierania energii z zewnątrz.

11
00:00:46,737 --> 00:00:52,318
Wyobraźcie sobie wiatrak napędzany
wytwarzanym przez siebie podmuchem wiatru.

12
00:00:52,318 --> 00:00:57,371
Albo żarówkę, której światło 
generuje własny prąd.

13
00:00:57,371 --> 00:01:01,179
Urządzenia te pobudzają
wyobraźnię wielu wynalazców,

14
00:01:01,179 --> 00:01:05,470
ponieważ mogą zmienić
nasz stosunek do energii.

15
00:01:05,470 --> 00:01:08,999
Gdyby zbudować perpetuum mobile,

16
00:01:08,999 --> 00:01:12,829
którego idealnie wydajny system
składałby się częściowo z ludzi,

17
00:01:12,829 --> 00:01:16,250
mogłoby ono podtrzymywać
życie w nieskończoność.

18
00:01:16,250 --> 00:01:18,269
Jest tylko jeden problem.

19
00:01:18,269 --> 00:01:20,359
Urządzenia te nie działają.

20
00:01:20,359 --> 00:01:22,389
Wszystkie pomysły na perpetuum mobile

21
00:01:22,389 --> 00:01:27,410
są sprzeczne z zasadami termodynamiki,

22
00:01:27,410 --> 00:01:29,649
dziedziny fizyki opisującej związek

23
00:01:29,649 --> 00:01:32,540
między różnymi rodzajami energii.

24
00:01:32,540 --> 00:01:37,440
Pierwsza zasada termodynamiki mówi,
że energia nie tworzy się i nie znika.

25
00:01:37,440 --> 00:01:41,580
Nie można otrzymać więcej energii,
niż się dostarczyło.

26
00:01:41,580 --> 00:01:45,461
To wyklucza stworzenie perpetuum mobile,

27
00:01:45,461 --> 00:01:50,381
ponieważ maszyna może wyprodukować
tylko tyle energii, ile jej zużywa.

28
00:01:50,381 --> 00:01:54,751
Nie zostałoby nic do napędu samochodu
czy doładowania telefonu.

29
00:01:54,751 --> 00:01:59,501
A gdyby stworzyć maszynę
wiecznie napędzającą tylko samą siebie?

30
00:01:59,501 --> 00:02:01,881
Wynalazcy przedstawili wiele pomysłów.

31
00:02:01,881 --> 00:02:06,951
Kilka z nich było wariantami koła Bhaskary

32
00:02:06,951 --> 00:02:11,582
z toczącymi się kulkami czy ciężarkami
wiszącymi na ruchomych ramionach.

33
00:02:11,582 --> 00:02:13,241
Żaden z nich nie działał.

34
00:02:13,241 --> 00:02:16,081
Ruchome części obciążające
jedną część koła

35
00:02:16,081 --> 00:02:21,243
przenoszą środek ciężkości
w dół poniżej osi obrotu.

36
00:02:21,243 --> 00:02:22,753
Przy takim jego umiejscowieniu

37
00:02:22,753 --> 00:02:26,052
koło tylko huśta się jak wahadło
raz w jedną, raz w drugą stronę,

38
00:02:26,052 --> 00:02:28,105
by w końcu się zatrzymać.

39
00:02:28,105 --> 00:02:30,372
Co z innymi pomysłami?

40
00:02:30,372 --> 00:02:32,482
W XVII wieku Robert Boyle

41
00:02:32,482 --> 00:02:36,413
wymyślił samonapełniający się zbiornik.

42
00:02:36,413 --> 00:02:39,303
Rozumował, że zjawiska kapilarne

43
00:02:39,303 --> 00:02:42,032
wynikające z przyciągania
między cieczą a powierzchnią,

44
00:02:42,032 --> 00:02:44,853
które przepycha wodę przez cienkie rurki,

45
00:02:44,853 --> 00:02:49,463
powinny pozwolić wodzie 
krążyć w zbiorniku w nieskończoność.

46
00:02:49,463 --> 00:02:53,013
Ale jeśli zjawiska kapilarne
mogą pokonać siłę grawitacji

47
00:02:53,013 --> 00:02:54,733
i podciągnąć słup wody,

48
00:02:54,733 --> 00:02:59,294
to również zapobiegają
jej ponownemu opadnięciu.

49
00:02:59,294 --> 00:03:03,485
Istnieją też wersje z magnesami,
jak ten zestaw ramp.

50
00:03:03,485 --> 00:03:07,364
Zadaniem magnesu na górze
jest przyciągnięcie metalowej kulki,

51
00:03:07,364 --> 00:03:09,175
która następnie ma wpaść do otworu

52
00:03:09,175 --> 00:03:11,352
i powtórzyć cały cykl.

53
00:03:11,352 --> 00:03:14,396
To nie działa, gdyż podobnie 
jak w przypadku zbiornika z wodą,

54
00:03:14,396 --> 00:03:18,176
magnes zatrzymuje kulkę na górze.

55
00:03:18,176 --> 00:03:20,435
Nawet jeśli kulka by spadła,

56
00:03:20,435 --> 00:03:23,176
siła magnesu z czasem zaczęłaby słabnąć,

57
00:03:23,176 --> 00:03:25,897
a w końcu przestałaby działać.

58
00:03:25,897 --> 00:03:28,431
Aby móc poruszać się w nieskończoność,

59
00:03:28,431 --> 00:03:30,745
maszyny musiałyby wytwarzać 
dodatkową energię,

60
00:03:30,745 --> 00:03:34,076
która zapobiegłaby
zatrzymaniu się systemu.

61
00:03:34,076 --> 00:03:37,206
To niezgodne z pierwszą
zasadą termodynamiki.

62
00:03:37,206 --> 00:03:39,867
Niektóre urządzenia wydają się
poruszać w nieskończoność,

63
00:03:39,867 --> 00:03:43,148
ale w rzeczywistości pobierają energię

64
00:03:43,148 --> 00:03:46,177
z zewnętrznego źródła.

65
00:03:46,177 --> 00:03:48,707
Nawet gdyby udało się
zaprojektować maszynę

66
00:03:48,707 --> 00:03:51,618
zgodną z pierwszą zasadą termodynamiki,

67
00:03:51,618 --> 00:03:56,387
urządzenie i tak nie zadziałałoby
z powodu drugiej zasady.

68
00:03:56,387 --> 00:03:58,118
Druga zasada termodynamiki mówi,

69
00:03:58,118 --> 00:04:03,285
że energia rozchodzi się
w takich procesach jak tarcie.

70
00:04:03,285 --> 00:04:05,797
Każde takie urządzenie 
składa się z ruchomych części

71
00:04:05,797 --> 00:04:08,562
albo wchodzi w interakcję
z cząstkami powietrza lub cieczy,

72
00:04:08,562 --> 00:04:12,348
co generuje niewielkie tarcie i ciepło,

73
00:04:12,348 --> 00:04:14,635
nawet w próżni.

74
00:04:14,635 --> 00:04:16,998
Ciepło to uciekająca energia,

75
00:04:16,998 --> 00:04:18,561
więc będzie jej coraz mniej

76
00:04:18,561 --> 00:04:21,488
do napędzania maszyny,

77
00:04:21,488 --> 00:04:25,248
która w końcu musi się zatrzymać.

78
00:04:25,248 --> 00:04:27,769
Obecnie dwie zasady termodynamiki

79
00:04:27,769 --> 00:04:31,299
nie pozwalają stworzyć perpetuum mobile

80
00:04:31,299 --> 00:04:36,639
i zrealizować marzeń o wygenerowaniu
idealnie wydajnej energii.

81
00:04:36,639 --> 00:04:41,748
Nie można jednak wykluczyć,
że nigdy ono nie powstanie,

82
00:04:41,748 --> 00:04:46,550
bo wszechświat wciąż kryje wiele zagadek.

83
00:04:46,550 --> 00:04:49,313
Być może odkryjemy nowe formy materii

84
00:04:49,313 --> 00:04:53,340
i będziemy musieli określić
zasady termodynamiki na nowo.

85
00:04:53,340 --> 00:04:58,600
Być może wieczny ruch istnieje
w mikroskali na poziomie kwantów.

86
00:04:58,600 --> 00:05:03,730
Możemy być tylko pewni,
że nigdy nie przestaniemy go szukać.

87
00:05:03,730 --> 00:05:08,211
Jak dotąd naprawdę wieczne
są jedynie nasze poszukiwania.