0:00:06.822,0:00:10.548
لەساڵی ١٩٩٧، ئافرەتێکی فەڕەنسی[br]بەناوی جانی کاڵمێنت

0:00:10.548,0:00:16.981
کۆچی دوای کرد دوای ۱۲۲ ساڵ و ۱٦٤[br]ڕۆژی مانەوە لە ژیان لەسەر زەوی،

0:00:16.981,0:00:20.354
بەهۆی ئەوە بوو بە[br]بە تەمەنترین کەس لە مێژوودا.

0:00:20.354,0:00:22.170
تەمەنی ئەو ئافرەتە زۆر سەرسوڕهێنەر بوو

0:00:22.170,0:00:26.733
ملیۆنێرێک بەڵێنی ملیۆنێک دۆلاری دا[br]بۆهەرکەسێک بتوانێ ئەم پێوانەیە بشکێنێت.

0:00:26.733,0:00:30.796
بەڵام لەڕاستیدا مانەوە لەژیان[br]لەم تەمەنە یان زیاتر

0:00:30.796,0:00:34.169
کارێکی زۆر دەگمەنە، یان ڕەنگە هیچ مرۆڤێک،

0:00:34.169,0:00:36.179
توانای بەدیهێنانی ئەم کارەی نەبێت.

0:00:36.179,0:00:39.631
لاشەی مرۆڤەکان بەم شێوەیە دروست[br]نەکراوە بەرگەی بەتەمەن داچوون بگرێت.

0:00:39.631,0:00:42.692
توانستی ئێمەی مرۆڤ بە ۹۰[br]ساڵ مەزەندە دەکرێت.

0:00:42.692,0:00:46.352
بەڵام مەبەستمان لە پیربوون چییە بەتەواوی

0:00:46.352,0:00:50.132
هەروەها دژایەتی لاشە چۆنە[br]لەپێناو مانەوە لەژیان؟

0:00:50.132,0:00:53.162
ئێمە بەشێوەیەکی ڕووکەشی دەزانین پیری چییە.

0:00:53.162,0:00:55.725
بۆهەندێک کەس، بەمانای گەشەکردن[br]و گەورەبوون دێت،

0:00:55.725,0:00:58.858
لەکاتێکدا بۆهەندێکی تر، پیربوونە.

0:00:58.858,0:01:04.199
سەڕەرای ئەوەش هێشتا پێناسەی[br]زانست بۆ پیری بەرەنگارییە.

0:01:04.199,0:01:08.358
دەتوانین بڵێین پیری پڕۆسەیەکی[br]سەرەکییە دەکرێ ڕووبدات

0:01:08.358,0:01:11.898
و بە کارلێکردن لەگەڵ[br]ژینگە و تیشکی خۆر،

0:01:11.898,0:01:15.663
و ژەهراویبوونی هەوا، ئاو[br]و ماددە خۆراکیەکانمان،

0:01:15.663,0:01:17.754
بەهۆیی گۆرانی پێکهاتەیی

0:01:17.754,0:01:20.982
و چالاکی گەردیلە کیماییەکان[br]و خانەکانی لاشە.

0:01:20.982,0:01:23.724
ئەم گۆڕانکاریانە دەگەڕێنەوە[br]بۆ پووکانەوەی خانەکان،

0:01:23.724,0:01:27.544
و دوای ئەمەش شکست هێنانی زیندەیی بەتەواوی.

0:01:27.544,0:01:31.439
تێگەیشتنمان بۆ میکانیزمی پیری[br]زۆر کەم و کورتە.

0:01:31.439,0:01:35.923
بەڵام بەم دوایانە زاناکان نۆ تایبەتمەندی[br]فسیۆلۆژییان دایە پاڵ،

0:01:35.923,0:01:38.254
خۆیی دەبینێتەوە لە گۆڕانی بۆماوە

0:01:38.254,0:01:41.361
و هەتا گۆڕان لەتوانای [br]نوێبوونەوەی خانەکانیش

0:01:41.361,0:01:44.221
و ئەمە ڕۆڵێکی گرینگ دەگێڕێت.

0:01:44.221,0:01:48.629
سەرەتا، بۆماوەیی لاشەمان[br]بە تێپەڕبوونی کات بە کۆمەڵ تێک دەشکێت

0:01:48.629,0:01:50.907
دەگۆڕێ بۆ سەرشێوەی برینی ناوکە ترش"DNA".

0:01:50.977,0:01:54.659
ئەوە بەشێوەیەکی سرووشتی ڕوودەدات کاتێک[br]ناووکە ترش دووبارە لە لاشە نوێدەبێتەوە،

0:01:54.659,0:01:57.174
بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا لەخانە [br]دابەشبووەکان نیە.

0:01:57.174,0:02:02.098
ئەندامەکانی مایتۆکۆندریا هۆکاری[br]سەرەکی ئەم تێک شکاندنەن.

0:02:02.098,0:02:06.002
مایتۆکۆندریا ئەدینۆسین و سێ[br]فۆسفات بەرهەم دێنێت.

0:02:06.002,0:02:07.603
یان ATP،

0:02:07.603,0:02:11.196
کە ئەمەش سەرچاوەی سەرەکی وزەیە[br]بۆ سەرجەم پڕۆسەکانی خانەیی،

0:02:11.196,0:02:14.662
سەرەڕایی ئەوەش مایتۆکۆندریا دەست [br]بەسەر چەندین چالاکی جیاوازدا دەگرێت

0:02:14.662,0:02:18.721
و ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە خانە[br]مردووە ڕێکخراوەکاندا.

0:02:18.721,0:02:21.120
ئەگەر چالاکی مایتۆکۆندریا سست ببێت،

0:02:21.120,0:02:25.086
دواتر خانەکان و سەرجەم[br]ئەندامەکانیش تێک دەشکێن.

0:02:25.869,0:02:29.902
وەک زانراوە گۆڕانەکانی تر[br]لە شێوەی بۆ ماوەیی ڕوودەدات،

0:02:29.902,0:02:32.370
هەروەها پێیدەڵێن گۆڕانی نا[br]بۆ ماوەی ئۆپۆژنیتیکی،

0:02:32.370,0:02:35.288
کە کار دەکاتە سەر خانەو شانەکانی لاشە.

0:02:35.288,0:02:38.683
خامۆشی بۆماوەیی بە ئاستێکی نزمتر[br]دەردەکەوێ لە نەوە نوێیەکاندا

0:02:38.683,0:02:41.812
لە مرۆڤە بە تەمەنەکان زیاتر دەردەکەوێ،

0:02:41.812,0:02:44.534
دەبێتە هۆیی بەرز بوونەوەی گەشەی[br]نەخۆشیە خراپەکانی ڕزین،

0:02:44.534,0:02:48.119
پووکانەوە، وەک ئەلزەهایمەر[br]کە پیری زیاتر پێش دەخات.

0:02:48.119,0:02:52.592
تەنانەت ئەگەر خۆمان لە هەموو[br]گۆڕانێکی بۆماوەیی بەدوور بگرین،

0:02:52.592,0:02:55.404
سەرەڕای ئەمەش خانەکانیش نامان پارێزن.

0:02:55.404,0:02:58.415
ڕاستیەکەی بۆ نوێبوونەوەی[br]خانەکان دەگەڕێتەوە،

0:02:58.415,0:03:00.462
کە ئەمە کارێکی زۆر[br]سەرەکییە بۆمانەوە لەژیان،

0:03:00.462,0:03:02.400
دەگەڕێتەوە بۆ ئەوکاتەی بەتەمەندا دەچین.

0:03:02.400,0:03:06.093
ناوکە ترشی ناو خانەکانمان لەناو [br]کڕۆمۆسۆماکاندا ناواخنن،

0:03:06.093,0:03:11.932
هەریەک لەمانە دوو ناوچەی پارێزەری[br]هەیە لە دەورووبەری پێیدەڵێن تێلۆمێرەکان.

0:03:11.932,0:03:14.931
هه‌رجارێك خانه‌كان نوێده‌بنه‌وه‌[br]ئه‌مانه‌ كورتده‌بنه‌وه‌.

0:03:14.931,0:03:17.462
کاتێک تێلۆمێرەکان زۆر کورت دەبنەوە،

0:03:17.462,0:03:20.123
خانەکان لە نوێ بوونەوە دەوەستن و دەمرن،

0:03:20.123,0:03:23.185
توانایی لاشەمان زۆرهێواش[br]دەبێت لەنوێ کردنەوەی خۆیدا.

0:03:23.185,0:03:26.935
لەگەڵ پیربوون خانەکانیش بەشێوەیەکی[br]زیاتر گەشەدەکەن و گەورە دەبن،

0:03:26.935,0:03:30.474
پڕۆسەیەکە تیایدا خانە بازنەیەکان[br]دەوەستن لەکاتی مەترسی،

0:03:30.474,0:03:33.385
لەم کاتەدا خانە شێرپەنجەیەکان[br]دەست بە زیاد بوون دەکەن.

0:03:33.385,0:03:36.620
ئەم کاردانەوانە کەم دەبنەوە[br]بە تێپەڕبوونی تەمەن،

0:03:36.620,0:03:40.568
گەشەی خانەکان دەوەستن،[br]توانای نوێبوونەوەی کەم دەکات.

0:03:40.568,0:03:44.475
هەروەها پیری لە خانەکانیش لە چەندین لقی[br]خانەیی پێکدێن، لەزۆربەی شانەکان جێگیر دەبن

0:03:44.475,0:03:49.382
و تایبەتمەندی دابەشبوونی بێ سنووری هەیه[br]بێ ئەوەی قەرەبووی خانەکانی تر بکاتەوە.

0:03:49.382,0:03:52.750
کاتێک پیردەبین خانە لق دارەکان[br]لە ژمارەدا کەم دەبنەوە

0:03:52.750,0:03:55.217
و دەست دەکەن بە لەدەستدانی[br]توانستی دابەشبوونیان،

0:03:55.217,0:03:59.728
کارلەسەر نوێبوونەوەی شانەکان و هێزی[br]پارێزگاری کردن لە فرمانی سەرەکی ئەندامەکان

0:03:59.728,0:04:04.098
گۆڕانکاریەکانی تری خانە بریتیە لە[br]ئەنجامدانی فرمانەکانی خانە بە دروستی.

0:04:04.098,0:04:08.498
کاتێک پیر دەبن، لە کۆنتڕۆڵ کردنی[br]کوالێتی پڕۆتینەکان دەوەستن،

0:04:08.498,0:04:12.851
هۆکاری کەڵەکە بوونی تێک شکاندنەکان[br]و خۆراکە ژەهراویەکان،

0:04:12.851,0:04:17.555
بەهۆی چالاکی زۆری خۆراکی کە[br]ئەمەش دەبێتە هۆی کوشتنیان.

0:04:17.555,0:04:20.597
پەیوەندی نێوان خانەکان[br]زۆر کزو هێواش دەبێت،

0:04:20.597,0:04:24.009
سەرەنجام توانای لاشە لە ڕاپەڕاندنی[br]فرمانەکانی کزو لاواز دەبێت.

0:04:24.009,0:04:27.105
زۆرشت هەن تا ئێستا تێنەگەیشتووین[br]دەربارەی پیربوون.

0:04:27.105,0:04:32.193
لەکۆتایدا، ئایا تەمەنێکی درێژ پەیوەندی[br]بە سیستەمی خۆراکییەوە هەیە،

0:04:32.193,0:04:33.400
یان ڕاهێنان،

0:04:33.400,0:04:34.405
و داو دەرمان،

0:04:34.405,0:04:35.965
یان هەرشتێکی تر؟

0:04:35.965,0:04:39.094
ئایا تەکنیکی نوێی داهاتوو وەک[br]چاک بوونەوەی خانەکانی کاربۆهیدرات،

0:04:39.094,0:04:40.587
یان چارەسەری بۆماوەیی،

0:04:40.587,0:04:43.311
بەشێوەیەکی دەستکرد تەمەنمان زیاد دەکات؟

0:04:43.311,0:04:46.405
و ئایا لەم کاتەدا دەمانەوێ زیاتر بژین[br]وەک لەوەی ئێستا هەیە؟

0:04:46.405,0:04:50.375
١٢٢ساڵ مانەوە لەژیان وەک ئیلهامێک وایە،

0:04:50.375,0:04:53.434
هیچ قسەیەکمان نییە،[br]زانیخوازی بۆ کوێمان دەبات.