1
00:00:08,921 --> 00:00:10,776
Bạn đang ôn thi?

2
00:00:10,776 --> 00:00:14,449
Hay đang cố làm nhiều việc trong thời gian
có hạn?

3
00:00:14,449 --> 00:00:20,188
Căng thẳng là cảm giác khi chúng ta 
bị quá tải hoặc thách thức.

4
00:00:20,188 --> 00:00:22,084
Nhưng hơn cả một cảm xúc,

5
00:00:22,084 --> 00:00:29,001
sự căng thẳng là phản ứng chạy dọc cơ thể

6
00:00:29,001 --> 00:00:31,949
Trong thời gian ngắn, nó có thể có lợi
cho chúng ta,

7
00:00:31,949 --> 00:00:35,232
nhưng khi bị căng thẳng 
quá nhiều hoặc kéo dài

8
00:00:35,232 --> 00:00:38,209
bản năng "chiến đấu hoặc trốn chạy"
với sự căng thẳng

9
00:00:38,209 --> 00:00:40,172
không chỉ làm thay đổi bộ não của bạn

10
00:00:40,172 --> 00:00:46,277
mà còn làm tổn hại đến các cơ quan
và tế bào của cơ thể.

11
00:00:46,277 --> 00:00:49,219
Tuyến thượng thận giải phóng
các hormone gây căng thẳng

12
00:00:49,219 --> 00:00:51,222
như cortisol và ephinephrine,

13
00:00:51,222 --> 00:00:55,298
còn được gọi là adrenaline và 
norepinephrine.

14
00:00:55,298 --> 00:00:57,742
Những hormone này theo máu chảy đi
khắp cơ thể,

15
00:00:57,742 --> 00:01:01,359
và có thể dễ dàng tới các mạch máu và
tim.

16
00:01:01,359 --> 00:01:03,931
Adrenaline khiến tim bạn đập nhanh hơn

17
00:01:03,931 --> 00:01:09,044
và tăng huyết áp, nếu kéo dài sẽ gây ra
cao huyết áp.

18
00:01:09,044 --> 00:01:13,794
Cortisol cũng có thể khiến endothelium,
hay màng trong của mạch máu

19
00:01:13,794 --> 00:01:16,104
không hoạt động một cách bình thường.

20
00:01:16,104 --> 00:01:18,848
Hiện giờ, các nhà khoa học đã biết rằng
đây là những bước đầu tiên

21
00:01:18,848 --> 00:01:22,398
gây ra chứng xơ vữa động mạch

22
00:01:22,398 --> 00:01:25,892
khi cholesterol bám vào thành động mạch.

23
00:01:25,892 --> 00:01:31,672
Những thay đổi này diễn ra cùng lúc
làm tăng nguy cơ bị đau tim hoặc đột quỵ.

24
00:01:31,672 --> 00:01:33,818
Khi não bộ của bạn cảm nhận được
sự căng thẳng,

25
00:01:33,818 --> 00:01:36,549
nó sẽ kích hoạt hệ thần kinh tự chủ.

26
00:01:36,549 --> 00:01:38,921
Thông qua mạng lưới dây thần kinh này,

27
00:01:38,921 --> 00:01:42,205
não của bạn chuyển thông tin về
sự căng thẳng xuống ruột,

28
00:01:42,205 --> 00:01:47,076
hay hệ thần kinh ruột.

29
00:01:47,076 --> 00:01:49,653
Ngoài việc tạo cảm giác bồn chồn,

30
00:01:49,653 --> 00:01:54,659
sự kết nối giữa não và ruột có thể 
ảnh hưởng tới nhịp điệu co bóp tự nhiên

31
00:01:54,659 --> 00:01:56,979
nhằm tiêu hóa thức ăn trong bụng,

32
00:01:56,979 --> 00:01:59,475
có thể dẫn tới hội chứng ruột kích thích,

33
00:01:59,475 --> 00:02:02,626
và khiến ruột bạn nhạy cảm hơn với axit,

34
00:02:02,626 --> 00:02:05,607
làm bạn hay bị ợ nóng.

35
00:02:05,607 --> 00:02:07,243
Thông qua hệ thần kinh ruột,

36
00:02:07,243 --> 00:02:13,118
sự căng thẳng cũng có thể thay đổi cấu tạo
và chức năng của các vi khuẩn trong ruột

37
00:02:13,118 --> 00:02:16,801
điều có thể làm ảnh hưởng tới sức khỏe
nói chung và hệ tiêu hóa, nói riêng.

38
00:02:16,801 --> 00:02:20,691
Nói tới hệ tiêu hóa, căng thẳng kinh niên
có ảnh hưởng gì tới vòng eo của bạn không?

39
00:02:20,691 --> 00:02:22,104
Có chứ.

40
00:02:22,104 --> 00:02:24,256
Cortisol làm tăng cảm giác thèm ăn,

41
00:02:24,256 --> 00:02:27,273
khiến cơ thể bạn cần phải bổ sung 
năng lượng

42
00:02:27,273 --> 00:02:33,747
bằng khối lượng lớn đồ ăn giàu 
carbohydrate, khiến bạn thèm đồ ăn ngon.

43
00:02:33,747 --> 00:02:37,316
Lượng cortisol cao sẽ khiến bạn tăng calo

44
00:02:37,316 --> 00:02:40,878
dưới dạng mỡ nội tạng nằm sâu bên trong.

45
00:02:40,878 --> 00:02:44,119
Loại mỡ này không chỉ khiến tăng số đo
vòng eo.

46
00:02:44,119 --> 00:02:46,862
Chính cơ quan giải phóng nhiều hormone

47
00:02:46,862 --> 00:02:50,072
và hóa chất của hệ thống miễn dịch 
mang tên cytokine,

48
00:02:50,072 --> 00:02:53,974
là thủ phạm làm tăng nguy cơ mắc 
các bệnh mãn tính,

49
00:02:53,974 --> 00:02:56,863
như bệnh tim và đề kháng insulin.

50
00:02:56,863 --> 00:03:01,678
Trong khi đó, các hormone gây căng thẳng
ảnh hưởng tới tế bào qua nhiều cách.

51
00:03:01,678 --> 00:03:06,080
Lúc đầu, chúng giúp tế bào chuẩn bị chống 
lại "kẻ xâm nhập" và chữa lành vết thương

52
00:03:06,080 --> 00:03:10,136
nhưng căng thẳng kinh niên làm giảm
khả năng của một số tế bào miễn dịch,

53
00:03:10,136 --> 00:03:15,072
khiến bạn dễ bị nhiễm trùng và các vết
thương chậm lành lại hơn.

54
00:03:15,072 --> 00:03:17,026
Bạn muốn sống lâu ư?

55
00:03:17,026 --> 00:03:19,565
Vậy thì bạn cần phải hạn chế căng thẳng
kéo dài.

56
00:03:19,565 --> 00:03:23,741
Bởi vì căng thẳng còn ảnh hưởng cả tới các
telomere bị rút ngắn,

57
00:03:23,741 --> 00:03:28,369
đầu mút của các nhiễm sắc thể có thể đo
tuổi thọ của tế bào.

58
00:03:28,369 --> 00:03:30,149
Telomere bao bọc ở đầu nhiễm sắc thể


59
00:03:30,149 --> 00:03:33,601
để DNA có thể sao chép mỗi khi 
có sự phân bào

60
00:03:33,601 --> 00:03:36,880
mà không làm ảnh hưởng đến bộ gen
của tế bào,

61
00:03:36,880 --> 00:03:39,744
và chúng sẽ ngắn đi sau mỗi lần phân bào.

62
00:03:39,744 --> 00:03:44,945
Khi telomere trở nên quá ngắn, tế bào 
không thể phân chia nữa và sẽ chết.

63
00:03:44,945 --> 00:03:46,635
Thế còn chưa hết,

64
00:03:46,635 --> 00:03:50,498
căng thẳng kinh niên còn tàn phá sức khỏe
của bạn bằng nhiều cách khác,

65
00:03:50,498 --> 00:03:51,906
như mụn,

66
00:03:51,906 --> 00:03:53,091
rụng tóc,

67
00:03:53,091 --> 00:03:54,476
rối loạn chức năng tình dục,

68
00:03:54,476 --> 00:03:55,599
đau đầu,

69
00:03:55,599 --> 00:03:56,754
căng cơ,

70
00:03:56,754 --> 00:03:58,230
mất tập trung,

71
00:03:58,230 --> 00:03:59,358
mệt mỏi,

72
00:03:59,358 --> 00:04:01,217
và dễ cáu kỉnh.

73
00:04:01,217 --> 00:04:03,816
Thế nghĩa là sao?

74
00:04:03,816 --> 00:04:07,353
Cuộc sống của bạn luôn có nhiều tình huống
gây căng thẳng.

75
00:04:07,353 --> 00:04:10,657
Nhưng điều quan trọng cho não bộ
và cơ thể bạn

76
00:04:10,657 --> 00:04:13,392
chính là phản ứng của bạn với sự
căng thẳng đó.

77
00:04:13,392 --> 00:04:18,206
Nếu bạn coi nó như những thử thách mà
bạn có thể kiểm soát và làm chủ được

78
00:04:18,206 --> 00:04:21,092
chứ không phải là mối đe dọa không thể
vượt qua,

79
00:04:21,092 --> 00:04:25,875
bạn sẽ làm tốt hơn về ngắn hạn
và khỏe mạnh về lâu dài.