0:00:00.975,0:00:07.175
Ngày nay 40 triệu người Mỹ đang mắc nợ [br]do sự chuyển đổi nền kinh tế của họ.

0:00:08.039,0:00:10.193
Quá nghèo, không trả nổi học phí đại học,

0:00:10.193,0:00:14.509
nên giờ họ nợ các chủ nợ [br]hơn 1 nghìn tỉ đô la Mỹ.

0:00:15.709,0:00:17.978
Họ cố tìm kiếm mọi công việc có thể

0:00:17.978,0:00:20.457
để trả dứt khỏi món nợ [br]đã bám chặt lấy mình.

0:00:21.201,0:00:23.249
Ở nước Mỹ,

0:00:23.273,0:00:28.804
ngay cả một con bạc vỡ nợ [br]cũng có được cơ hội thứ hai.

0:00:30.351,0:00:33.153
Nhưng gần như là bất khả thi

0:00:33.177,0:00:36.652
để một người Mỹ dứt được [br]món nợ sinh viên của mình.

0:00:40.421,0:00:43.161
Ngày xửa ngày xưa trên đất Mỹ,

0:00:43.165,0:00:46.335
vào đại học không đồng nghĩa [br]tốt nghiệp trong nợ nần.

0:00:47.299,0:00:52.585
Cha của anh bạn tôi, Paul, tốt nghiệp [br]từ Đại học bang Colorado

0:00:52.609,0:00:53.759
nhờ vào Luật G.I. Bill.

0:00:55.546,0:00:57.154
Vào thời của ông ấy,

0:00:57.158,0:01:00.016
giáo dục đại học là miễn phí [br]hoặc gần như miễn phí,

0:01:00.020,0:01:02.427
bởi vì nó được xem như [br]một thứ hàng hóa công.

0:01:03.676,0:01:04.872
Nhưng không còn thế nữa.

0:01:06.171,0:01:10.297
Khi Paul cũng tốt nghiệp từ [br]Đại học Bang Colorado,

0:01:10.297,0:01:13.664
anh ấy làm thêm để chi trả[br]cho tấm bằng Ngữ văn Anh của mình.

0:01:14.164,0:01:15.335
30 năm trước,

0:01:15.339,0:01:18.006
học phí bậc đại học [br]khá hợp lí và có thể chi trả,

0:01:18.030,0:01:21.426
số nợ nần dồn lại,[br]đến khi tốt nghiệp, bạn có thể trả hết.

0:01:21.952,0:01:23.102
Nhưng không còn thế nữa.

0:01:23.829,0:01:27.233
Con gái của Paul nối gót cha,

0:01:27.233,0:01:28.568
duy có một điểm khác biệt:

0:01:28.568,0:01:31.054
khi cô ấy tốt nghiệp năm năm trước,

0:01:31.068,0:01:32.417
có một món nợ khổng lồ đi kèm.

0:01:33.179,0:01:36.521
Những sinh viên như Kate phải đi vay nợ

0:01:36.545,0:01:39.774
bởi chi phí cho giáo dục đại học[br]đã trở nên không chi trả nổi

0:01:39.774,0:01:43.457
với rất nhiều nếu không muốn nói [br]hầu hết gia đình Mỹ.

0:01:44.427,0:01:45.577
Nhưng thế thì sao?

0:01:46.117,0:01:48.695
Vay tiền để chi trả [br]cho một nền giáo dục đắt đỏ

0:01:48.695,0:01:51.471
cũng không hẳn là tệ nếu bạn[br]có thể trả được hết nợ

0:01:51.475,0:01:54.609
bằng khoản thu nhập tăng lên [br]bạn kiếm được nhờ nền giáo dục đó.

0:01:55.266,0:01:57.379
Nhưng đó mới là vấn đề.

0:01:59.652,0:02:05.268
Ngay cả một sinh viên tốt nghiệp đại học[br]vào năm 2001 cũng có thu nhập cao hơn 10%

0:02:05.272,0:02:07.247
so với sinh viên tốt nghiệp năm 2013.

0:02:07.984,0:02:09.134
Vậy là...

0:02:09.779,0:02:11.458
học phí tăng lên,

0:02:11.462,0:02:13.015
công quỹ ít hơn,

0:02:13.015,0:02:15.486
thu nhập của gia đình giảm,

0:02:15.486,0:02:17.882
thu nhập cá nhân thấp.

0:02:18.241,0:02:22.666
Liệu có ai biết rằng [br]hơn 1/4 người buộc phải vay nợ

0:02:22.670,0:02:24.677
không trả nổi khoản vay đại học không?

0:02:26.852,0:02:29.859
Thời khắc tồi tệ nhất cũng có thể [br]là thời khắc huy hoàng nhất,

0:02:29.859,0:02:33.731
bởi những sự thật chắc chắn sẽ soi đến [br]theo cái cách mà bạn không thể bỏ qua.

0:02:34.446,0:02:36.392
Hôm nay tôi muốn nói đến [br]ba trong số đó.

0:02:37.571,0:02:41.465
1.2 nghìn tỷ đô la khoản nợ sinh viên

0:02:41.469,0:02:43.964
khiến điều này trở nên quá rõ ràng

0:02:43.964,0:02:47.696
rằng giáo dục đại học là một sản phẩm[br]tiêu dùng mà bạn có thể mua.

0:02:48.283,0:02:53.131
Tất cả chúng ta bàn về giáo dục[br]theo cách mà các nhà kinh tế đang làm,

0:02:53.131,0:02:57.626
coi đó là một khoản đầu tư bạn tạo ra[br]để cải thiện loại cổ phiếu con người

0:02:57.630,0:02:59.371
bằng cách huấn luyện họ làm việc.

0:02:59.812,0:03:04.535
Khoản đầu tư tạo ra để [br]sắp xếp và phân loại con người

0:03:04.559,0:03:07.327
nhờ đó các nhà tuyển dụng [br]có thể thuê họ dễ dàng hơn.

0:03:08.396,0:03:11.814
U.S. News & World Report [br]xếp hạng các trường đại học

0:03:11.818,0:03:15.101
như thể bản báo cáo tiêu dùng[br]đánh giá các loại máy giặt.

0:03:15.101,0:03:18.878
Sử dụng đầy những từ ngữ thông tục.

0:03:18.882,0:03:22.263
Giáo viên được gọi là [br]"người cung cấp dịch vụ",

0:03:22.287,0:03:24.170
sinh viên là "người tiêu dùng".

0:03:25.509,0:03:29.390
Xã hội học và Shakespeare, [br]bóng đá và khoa học,

0:03:29.414,0:03:31.459
đều là "nội dung tiêu dùng" cả.

0:03:33.318,0:03:34.699
Khoản nợ sinh viên sinh lãi.

0:03:34.723,0:03:35.873
Chỉ không từ bạn thôi.

0:03:37.961,0:03:41.564
Khoản nợ của bạn vỗ béo[br]cho nền công nghiệp vay nợ sinh viên.

0:03:42.040,0:03:44.477
Hai con gorilla nặng 800 pound --

0:03:44.501,0:03:46.564
Sallie Mae và Navient --

0:03:46.588,0:03:51.794
được đăng lên năm ngoái là khoản lãi gộp[br]từ 1.2 tỷ đô la.

0:03:52.568,0:03:55.160
Và cũng giống như khoản thế chấp nhà,

0:03:55.170,0:03:58.350
khoản vay sinh viên có thể dồn góp, [br]đóng gói, cắt lát và băm nhỏ,

0:03:58.374,0:03:59.624
rồi bán trên Phố Wall.

0:04:00.369,0:04:01.965
Những trường cao đẳng, đại học

0:04:01.989,0:04:05.289
đầu tư vào những khoản nợ được đảm bảo này

0:04:06.170,0:04:07.321
được lợi nhuận gấp đôi.

0:04:07.735,0:04:09.176
Một lần từ học phí của bạn,

0:04:09.180,0:04:11.560
và lần nữa từ lãi suất khoản vay.

0:04:13.108,0:04:15.494
Với đống tiền kiếm được đó,

0:04:15.498,0:04:21.085
liệu chúng ta có ngạc nhiên khi [br]vài cơ sở kinh doanh giáo dục đại học

0:04:21.109,0:04:23.181
đã bắt đầu quảng cáo sai sự thật,

0:04:23.205,0:04:24.362
câu kéo và lèo lái...

0:04:26.585,0:04:30.680
kiếm tiền từ thứ ngu dốt [br]mà họ đang giả bộ đào tạo?

0:04:32.144,0:04:33.294
Thứ ba:

0:04:33.678,0:04:35.067
tấm bằng là một thương hiệu.

0:04:35.741,0:04:38.092
Nhiều năm trước [br]giáo viên của tôi từng viết,

0:04:38.116,0:04:40.657
"Khi sinh viên bị đối xử [br]như những nhà tiêu dùng,

0:04:40.681,0:04:43.806
họ sẽ trở thành tù nhân[br]của cơn nghiện và lòng đố kỵ."

0:04:47.794,0:04:52.335
Y như việc có thể bán đi bán lại cho khách[br]các bản nâng cấp của một chiếc iPhone,

0:04:52.359,0:04:55.301
ta cũng có thể bán cho con người[br]nhiều giáo dục hơn nữa.

0:04:56.807,0:04:58.673
Đại học là một trường trung học khác,

0:04:58.697,0:05:00.021
chúng ta đã nói vậy.

0:05:01.408,0:05:02.807
Nhưng sao phải dừng ở đó?

0:05:02.831,0:05:06.308
Còn có thể bán thêm cho mọi người[br]các chứng chỉ và tái chứng chỉ,

0:05:06.332,0:05:08.688
bằng thạc sĩ, tiến sĩ.

0:05:11.436,0:05:15.149
Giáo dục đại học cũng được đem mua bán[br]như một món hàng thương mại.

0:05:16.634,0:05:17.785
Mua một tấm bằng,

0:05:17.809,0:05:21.016
cũng như việc bạn mua một chiếc Lexus[br]hay chiếc túi Louis Vuitton,

0:05:21.020,0:05:22.814
để làm mình khác với mọi người.

0:05:22.838,0:05:25.289
Như thế bạn có thể là[br]thứ đồ khiến người ta ghen tị.

0:05:26.669,0:05:28.400
Bằng cấp là một thứ thương hiệu.

0:05:29.034,0:05:35.629
Nhưng những sự thật này thường bị giấu [br]bởi lời mời chào bán hàng om sòm.

0:05:36.535,0:05:38.201
Chẳng có ngày nào trôi qua

0:05:38.201,0:05:43.232
mà không có vài kẻ có chức[br]trên ti vi nói với chúng ta rằng,

0:05:43.236,0:05:45.300
"Bằng đại học là thứ cực cần thiết

0:05:45.304,0:05:48.021
để bước lên chiếc thang[br]tiến vào cuộc sống trung lưu."

0:05:48.890,0:05:52.588
Và bằng chứng thường được đưa ra[br]như là một phần thưởng của đại học:

0:05:52.592,0:05:57.839
người tốt nghiệp đại học trung bình kiếm [br]56% hơn so với người tốt nghiệp trung học.

0:05:58.425,0:06:00.483
Hãy cùng xem xét con số đó kĩ hơn,

0:06:00.483,0:06:01.833
bởi vì có vẻ như,

0:06:01.847,0:06:05.191
việc này làm sai lệch đi [br]những câu chuyện chúng ta hay nghe

0:06:05.215,0:06:09.603
về những người tốt nghiệp đại học làm [br]nhân viên pha chế hay thu ngân.

0:06:10.545,0:06:15.696
Trong 100 người tham gia bất kì hình thức [br]giáo dục sau trung học nào,

0:06:15.720,0:06:18.768
45 người không hoàn thành đúng hạn,

0:06:18.792,0:06:21.858
bởi nhiều lí do,[br]bao gồm cả tài chính.

0:06:22.275,0:06:24.188
Trong số 55 người tốt nghiệp,

0:06:24.212,0:06:26.260
2 người sẽ thất nghiệp,

0:06:26.284,0:06:29.014
18 người khác làm việc lương thấp.

0:06:30.058,0:06:33.763
Vậy, người tốt nghiệp đại học kiếm được[br]nhiều hơn người tốt nghiệp trung học,

0:06:33.763,0:06:36.780
nhưng liệu nó có bù đắp được [br]cho mức học phí cắt cổ

0:06:36.780,0:06:39.165
và khoản lương bỏ lỡ khi học đại học?

0:06:39.661,0:06:42.277
Giờ cả các nhà kinh tế học cũng thừa nhận

0:06:42.281,0:06:47.511
học đại học chỉ là phần thưởng[br]với những ai hoàn thành nó.

0:06:48.095,0:06:52.137
Nhưng đó chỉ bởi lương của người [br]học hết trung học đã bị cắt giảm tối đa,

0:06:52.151,0:06:53.591
hàng thập kỉ nay.

0:06:55.369,0:06:57.288
Suốt nhiều thập kỉ,

0:06:57.288,0:06:59.639
người lao động với tấm bằng trung học

0:06:59.663,0:07:03.766
không có được phần chia công bằng[br]từ những gì họ làm ra.

0:07:04.480,0:07:07.415
Và nếu họ nhận được [br]những gì họ đáng ra phải có,

0:07:07.415,0:07:11.392
thì học đại học sẽ là một khoản đầu tư tệ[br]với nhiều người.

0:07:11.392,0:07:13.512
Phần thưởng đại học ư?

0:07:13.941,0:07:15.695
Với tôi đó là chiết khấu trung học.

0:07:16.688,0:07:21.092
2 trong số 3 người nhập học[br]sẽ không tìm được một công việc thích hợp.

0:07:21.756,0:07:24.867
Và tương lai, với họ,[br]có vẻ không hứa hẹn mấy --

0:07:24.891,0:07:26.633
trên thực tế, nó rõ ràng ảm đạm.

0:07:26.637,0:07:29.041
Và họ chính là những người phải chịu đựng

0:07:30.541,0:07:33.224
mặt tồi tệ nhất của khoản vay sinh viên.

0:07:34.002,0:07:35.153
Và những người này,

0:07:35.177,0:07:36.558
đáng tò mò và cũng đáng buồn,

0:07:36.582,0:07:40.391
là những người rao giảng lớn tiếng nhất[br]về thứ gọi là phần thưởng đại học.

0:07:41.986,0:07:44.383
Đó không chỉ là quảng cáo phi đạo đức,

0:07:44.407,0:07:45.557
nó còn độc ác.

0:07:47.277,0:07:48.427
Vậy chúng ta làm gì đây?

0:07:49.279,0:07:54.888
Sẽ thế nào nếu sinh viên và phụ huynh[br]coi giáo dục đại học như một thứ hàng hóa?

0:07:56.199,0:07:58.098
Có vẻ như mọi người đều vậy.

0:07:58.686,0:08:00.948
Vậy thì, cũng như mọi thứ hàng hóa khác,

0:08:00.972,0:08:03.501
bạn sẽ đòi được biết thứ bạn đang[br]chi trả cho là gì.

0:08:03.501,0:08:04.730
Khi bạn mua thuốc,

0:08:04.734,0:08:06.649
bạn sẽ được biết một loạt tác dụng phụ.

0:08:06.673,0:08:08.785
Khi bạn mua sản phẩm giáo dục đại học,

0:08:08.809,0:08:10.463
đáng ra bạn phải có tờ cảnh báo

0:08:10.467,0:08:12.689
giúp người tiêu dùng chọn lựa

0:08:12.689,0:08:14.152
với thông tin đầy đủ.

0:08:14.838,0:08:16.030
Khi bạn mua một chiếc xe,

0:08:16.054,0:08:18.665
bạn biết mỗi gallon xăng có thể[br]đi được bao nhiêu mile.

0:08:19.188,0:08:20.654
Nhưng ai biết phải kì vọng gì

0:08:20.658,0:08:24.372
từ một tấm bằng, ví dụ như, Canada học.

0:08:24.806,0:08:26.465
Nhân tiện, đó là một bằng có thật.

0:08:28.989,0:08:31.044
Sẽ ra sao nếu có [br]ứng dụng cho điều đó?

0:08:34.402,0:08:39.270
Thứ mà tạo ra quan hệ giữa chi phí [br]cho một tấm bằng với thu nhập mong đợi.

0:08:40.208,0:08:42.614
Hãy gọi nó là [br]Học phí dựa trên thu nhập hoặc IBT.

0:08:42.614,0:08:44.930
Ai trong số các bạn[br]viết ứng dụng này đi.

0:08:45.707,0:08:47.439
Hãy khám phá thực tại.[br](Cười)

0:08:49.796,0:08:51.245
Có ba ưu điểm,

0:08:51.249,0:08:53.930
ba lợi ích của Học phí dựa trên thu nhập.

0:08:55.232,0:08:57.171
Người dùng nào cũng có thể tìm hiểu

0:08:57.171,0:09:00.349
anh hoặc cô ấy sẽ kiếm được bao nhiêu[br]với đại học và ngành cụ thể.

0:09:01.105,0:09:02.447
Người dùng đủ thông tin

0:09:02.471,0:09:06.416
sẽ khó để trở thành nạn nhân [br]của mánh khóe từ kẻ hám lợi,

0:09:06.440,0:09:07.850
của những lời rao bán.

0:09:07.874,0:09:09.580
Và còn để lựa chọn thật khôn ngoan.

0:09:09.604,0:09:12.026
Tại sao bất kì ai cũng [br]chịu chi cho đại học

0:09:12.030,0:09:15.056
nhiều hơn chừng 15% [br]từ thu nhập có thêm của họ?

0:09:17.040,0:09:19.756
Lợi ích thứ hai của Học phí [br]dựa trên thu nhập.

0:09:19.780,0:09:22.740
Bằng cách liên kết chi phí với thu nhập,

0:09:22.764,0:09:27.185
những nhà quản lý đại học sẽ buộc phải[br]quản lý chi phí tốt hơn,

0:09:27.209,0:09:29.549
hay tìm ra những sáng kiến để làm thế.

0:09:29.573,0:09:30.727
Ví dụ,

0:09:30.751,0:09:34.811
tất cả sinh viên ở đây đóng học phí [br]tương đương nhau cho mọi chuyên ngành.

0:09:35.478,0:09:39.525
Rõ ràng là bất công, và cần phải thay đổi.

0:09:40.295,0:09:44.216
Một sinh viên kĩ sư[br]dùng nhiều tài nguyên,

0:09:44.240,0:09:46.699
cơ sở vật chất, [br]phòng thí nghiệm và làm việc hơn

0:09:46.699,0:09:48.351
hơn một sinh viên triết học.

0:09:49.581,0:09:51.805
Nhưng sinh viên triết học, kết quả,

0:09:51.805,0:09:53.899
lại đang trợ giúp cho sinh viên kỹ sư.

0:09:54.300,0:09:57.001
Người mà sau này sẽ tiến lên[br]và kiếm được nhiều hơn.

0:09:57.015,0:10:00.722
Tại sao hai người mua cùng một món hàng,

0:10:00.726,0:10:01.961
trả như nhau,

0:10:01.961,0:10:04.722
nhưng một người lại chỉ nhận được[br]một nửa hoặc 1/3 dịch vụ.

0:10:06.448,0:10:10.539
Thực tế, người tốt nghiệp đại học, [br]ở vài chuyên ngành,

0:10:10.543,0:10:14.163
dành 25% thu nhập [br]trả cho khoản vay sinh viên,

0:10:14.187,0:10:15.860
trong khi những người khác là 5%.

0:10:17.510,0:10:22.026
Thứ bất công đó sẽ kết thúc[br]khi chuyên ngành được định giá đúng hơn.

0:10:23.042,0:10:25.201
Giờ thì tất nhiên, tất cả dữ liệu này...

0:10:25.205,0:10:27.309
và các bạn phải có ai viết app này chứ hả?

0:10:27.323,0:10:29.170
Tất cả dữ liệu này [br]phải được thiết kế gọn gàng

0:10:29.194,0:10:31.292
có thể là do hãng kiểm toán công kiểm tra

0:10:31.316,0:10:33.258
để tránh gian lận thống kê.

0:10:33.258,0:10:35.137
Chúng ta biết về thống kê, phải không?

0:10:36.766,0:10:37.989
Nhưng dù là như thế,

0:10:38.013,0:10:42.394
lợi ích thứ ba và lớn nhất của [br]Học phí dựa trên thu nhập,

0:10:42.418,0:10:47.877
đó là nó sẽ giải thoát cho người Mỹ[br]khỏi nỗi sợ và sự phá sản có thể

0:10:47.877,0:10:50.037
bởi mua phải một món hàng lỗi.

0:10:50.813,0:10:53.162
Có lẽ, đến lúc,

0:10:53.162,0:10:55.404
người Mỹ già hay trẻ sẽ nhận ra,

0:10:55.428,0:10:57.625
như diễn giả nói trước tôi đây,

0:10:57.639,0:10:59.682
tính tò mò của họ, lòng ham học,...

0:10:59.682,0:11:01.169
khi anh bắt đầu học thứ mình yêu thích,

0:11:01.173,0:11:02.352
yêu thích thứ được học,

0:11:02.376,0:11:03.759
theo đuổi đam mê...

0:11:04.577,0:11:07.046
được kích thích bởi trí tuệ,

0:11:07.070,0:11:10.507
bước vào con đường tìm tòi tri thức[br]mà họ thực sự mong muốn.

0:11:10.848,0:11:15.298
Cuối cùng, đó là Eric và Kevin,

0:11:15.322,0:11:16.490
2 năm trước,

0:11:17.498,0:11:20.950
chính xác là kiểu người trẻ này,

0:11:20.954,0:11:22.976
đã tạo cảm hứng cho tôi,[br]làm việc cùng tôi,

0:11:23.000,0:11:24.581
và đến nay vẫn vậy,

0:11:24.585,0:11:28.271
cùng nghiên cứu về [br]những khoản nợ sinh viên tại Mỹ.

0:11:29.272,0:11:30.803
Cảm ơn vì đã lắng nghe.