VITI 2012 Pas dy vitesh "shpëtimi", qeveritë e masave të rrepta e rritën borxhin nga 115% të GDP në 160%. Një nga dy punëtorë të rinj është i papunë. Mijëra të tjerë emigrojnë, ose u duhet të jetojnë me 500 Euro në muaj. Norma e vetëvrasjeve është rritur me 20%, ndërkohë që numri i të pastrehëve në Athinë i kalon 20,000. Kushtetuta është anashkaluar. Bankierët dhe mbështetësit e juntës ushtarake kanë pushtuar pozicionet në makinerinë e shtetit. Tani gjithçka është gati për aktin e fundit të tragjedisë. Shitja e Greqisë në ankand. Shekullit XX të shkurtër i erdhi fundi. Perëndimi parashikon fundin e historisë. Dhe mundohet ta zbatojë në Rusi. Në Bashkimin Sovjetik kishte njëfarë dare mes FMN-së dhe Bankës Botërore dhe në atë kohë mendoj se kryetari i Bankës Botërore ishte Samërs, dhe thotë "ligjet e ekonomisë janë si ligjet e inxhinierisë". "Rregullat e njëjta funksionojnë gjithandej". Kjo ishte arroganca e atij momenti. Departamenti i Shtetit financoi përmes Universitetit të Harvardit një grup mjaft të vogël ekonomistësh dhe avokatësh, që ta menaxhonin këtë ndryshim për rusët. Ndryshimi përfshin eksperimentin më të madh të privatizimit në historinë e njerëzimit. Një eksperiment që do ta çonte një komb drejt katastrofës së plotë. Për një apo dy milionë dollarë mund të blini një ndërmarrje, kur vetëm hekurinat ishin aq të shtrenjta, saqë mund të vlenin me qindra miliona dollarë, apo miliarda dollarë. Si për shembull fabrikat e mëdha në Urale, në Siberi, në Rusinë Qendrore, ndërmarrjet industriale ish-ushtarake, ndërmarrjet kimike, ndërmarrjet e çelikut e me radhë. Në qendër të Moskës është hoteli "Central", një ndërtesë shumë e bukur e shekullit XIX. Atë do ta shisnin për shifrën ekuivalente në rubla ruse prej 1.000 dollarësh. Kur shkuam atje, në sallon, në lob, ishte një llambadar i madh i shekullit XIX dhe ne pyetëm një specialist sa do të paguante për të, nëse do t'i ofrohej. Ai e pa dhe tha: "Epo, 1,200 dollarë". Tani në çast, mund t'i paguaj tani. Në Rusi ishte krejtësisht katastrofik, krejtësisht i ashpër. Miliona njerëz u hodhën në varfëri ekstreme. Njerëzit kishin uri dhe po mbijetonin me kopshtet e tyre. Jetëgjatësia për rusët u ul me një dekadë në atë periudhë. Shpërtheu SIDA, prostitucioni i fëmijëve. Ishte ekzekutimi i një kombi. Shitja me çmime shumë të ulëta e një kombi të tërë, e planifikuar në Perëndim dhe e zbatuar nga oligarkët rusë, nuk mund të bëhej pa limituar liritë demokratike. Privatizimi brutal ishte një nga arsyet përse opozita filloi të luftonte dhe përse Jelsini dhe oligarkët, borgjezët dhe burokratët e sapo shfaqur filluan të luftonin kundra parlamentit. Rregullat e lojës duhet të ndryshojnë. Pas mini-grushtit të shtetit të viti 1993 kundra parlamentit, Jelsini ndjehet i gatshëm ta përshpejtojë privatizimin. Unë jam absolutisht i sigurt se privatizimi në vitin 1994 nuk do të ishte teknikisht i mundur pa grushtin e shtetit të vitit 1993. Procesi u quajt Katastroika. Katastroika në Rusi zakonisht paraqitet si një përjashtim në historinë e privatizimit në masë. Në fakt, ishte vetëm një shembull ekstrem se si shitja pas rrënimit e pasurive të kombit është në mospërputhje me politikën, apo ekonominë në demokraci. Politikat thelbësore neoliberale të privatizimit, heqjes së pushtetit dhe shkurtimeve në kurriz të shoqërisë, të shoqëruara shpesh me rritje të shpenzimeve ushtarake, këto politika janë imponuar për herë të parë nën një diktaturë. Laburistët e parë të neoliberalizmit nuk kishin të bënin fare me demokracinë. Praktika e shitjes së pasurive me çmime shumë të ulëta vjen me erën neoliberale që fryu për herë të parë në Universitetin e Çikagos. Profesorë si Fridrik Von Hajek dhe Milton Fridman kërkuan një laborator që të testonin të ashtuquajturin tregun e lirë dhe ndërhyrjen minimale të shtetit. Por, meqë asnjë qeveri demokratike nuk pranoi t'i zbatonte idetë, ata iu kthyen diktatorit Pinoçet të Kilit dhe më pas Gjeneralit Evren të Turqisë. Në fakt ka një shkëmbim vërtet interesant mes Fridrik Von Hajek dhe Margareta Thaçer, që po e citoj si Doktrina e Tronditjes, ku Fridrik Von Hajek tha: Unë sapo jam kthyer nga Kili. Ajo që ka bërë Pinoçeti është e mrekullueshme. Dhe vazhdon ta përshkruajë këtë eksperiment fantastik të neoliberalizmit dhe thotë; mendoj se duhet ta bëni edhe ju këtë. Dhe Hajeku ishte këshilltari i Margareta Thaçerit. Dhe ajo i ktheu një përgjigje mjaft të vrazhdë duke i thënë: "Këto politika janë në mospërputhje me demokracinë kushtetuese". Margareta Thaçer do ta gjejë më në fund një mënyrë që ta sjellë privatizimin neoliberal në Evropën Perëndimore. Në mënyrë që ta arrinte këtë, do të duheshin dy luftëra dhe kufizime të lirive demokratike. Ajo që e shpëtoi karrierën e Margareta Thaçerit si politikane, ajo që bëri që ajo të rizgjidhej ishte lufta në Ishujt Falkland. Dhe ajo tha fjalë për fjalë: "E fituam luftën jashtë vendit." "Tani duhet të fitojmë luftën në shtëpi." Dhe lufta në shtëpi ishte lufta kundra sindikatave të tregtisë. Dhe dukej qartë që ajo po u referohej minatorëve. Dhe në një mënyrë jashtëzakonisht të dhunshme Qeveria Thaçer e rrëzoi atë sindikatë. Ishin disa nga sulmet më të dhunshme kundra sindikatave të tregtisë në botën perëndimore. Britania e Thaçerit është një rast tipik i shkeljes së ligjeve të punës dhe dhunimit të të drejtave të punëtorëve, të shoqëruara me një rritje të masave shtypëse. *Unë vazhdoj ta urrej Thaçerin.* Është karakteristike se, në ditët e sotme, sipas ligjit britanik, kur më shumë se katër njerëz marshojnë jashtë një vendi pune, protesta mund të shpërndahet, sepse ata mund të ndikojnë në moralin e atyre që punojnë në kompaninë pranë. Neoliberalizmi, i cili premton më pak kontroll nga shteti, kërkon një mekanizëm të fortë shtetëror që të mund të zbatohet. Ne nuk duhet ta harrojmë kurrë se neoliberalizmi është një ideologji. Nuk e kam vetëm sa për ta larguar këtë. Me ideologji dua të them se nuk është kurrë, ose është shumë rrallë, i ndjekur vërtet në politika aktuale. Marrim Reganin, neoliberalin e parë në pushtet. A jeni në dijeni se makineria e shtetit si e tillë shpërtheu nën Reganin? Është e qartë që neoliberalizmi mund të funksionojë vetëm përmes një roli rregullues jashtëzakonisht të fortë nga shteti. Pra pyetja nuk duhet të jenë këto pseudo-problemet "Çfarë sasie rregulloreje nga shteti apo kapitali?", por "Kush do ta bëjë këtë rregullore?". Një sistem ndërmarrjesh private nuk do të thotë se është sistem i lirë ndërmarrjesh. Do të thotë vetëm që e kontrollon dikush që nuk e ke zgjedhur ti. Pra ideja është një piknik grabitqarësh. Gjithsesi, diktatorët e etur për gjak dhe politika tronditëse e Thaçerit kanë një datë skadimi. Kështu që duhen gjetur patjetër mënyra të reja për ndëshkimin e privatizimit në masë. OSE DO TA GJEJMË NJË RRUGË, OSE DO TA BËJMË. Pra nisi pa demokraci, nisi me diktaturë e imponuar me forcë brutale, me tortura dhe frikë. Kur filloi epoka demokratike në vitet '80, duhej të gjendej një mekanizëm tjetër për t'i mbajtur shtetet në radhë. Dhe ai mekanizëm u bë borxhi. Institucionet si FMN-ja dhe Organizata Botërore e Tregtisë luajtën një rol në shitjen e shpejtë të shteteve të tëra. Bashkimi Evropian ndoqi shembullin e tyre. Paketat e emergjencës me FMN-në i kishin bërë të mundur BE-së për herë të parë që të jetë një avokate e privatizimit. Teknikisht, sipas traktatit, kjo nuk duhej të ishte kështu, por sigurisht që është pjesë e trojkës që i imponoi kushtet në Greqi, në Portugali, dhe në ato dokumente shkruhet shumë qartë se kjo bëhet me kusht të privatizimit. Kushtet e vëna nga FMN-ja, si edhe nga bankat e mëdha amerikane dhe evropiane kërkojnë dorëzimin total të të drejtave të njeriut. Askush nuk privatizon, apo e lëshon kontrollin, nëse nuk ka një çekiç mbi kokë, si në Greqi, në Spanjë, në Itali, ku ka presion të tmerrshëm mbi qeverinë, sepse kanë një situatë financiare të pashpresë. Borxhi bëhet justifikim për të shtyrë shitjen lirë të Greqisë. Gjithsesi, edhe njëherë, duhet kapërcyer një pengesë e vogël: Demokracia. Ky ka qenë një nga ato momentet kur maska bie krejtësisht. Fakti që ky sistem tregu është në luftë me demokracinë. Projekti ka qenë t'u thuhet njerëzve; ju mund të votoni, por do të ketë një kundërshtim popullor. E ashtuquajtura banka qendrore e pavarur është një mekanizëm për të thënë se politikanët nuk mund t'i prekin lodrat tona. Bashkimi Evropian, si krerët e financave të Greqisë, shkoi deri në pikën ku caktoi një ish-bankier si Kryeministër të Greqisë. Pasi mori pushtetin nga Papandreu, Lukas Papadhimos caktoi bankierë, si Gikas Hardhuvelis nga Eurobank, në Zyrën e Kryeministrit. Lidhjet politike dhe ekonomike u kthye në një marrëveshje ndërbankare. Anulim direkt i demokracisë. Ideja është: Ti luan me demokracinë, por, kur gjërat bëhen serioze kontrollin duhet ta marrin ekspertët. Ne nuk kemi kohë të luajmë me këto lojëra e kështu me radhë. Greqia portretizohet si një komb fëmijësh, që ka nevojë të marrë çelësat e makinës së marrë. Ajo që po ndodh në Greqi është shumë serioze. Atje lindi demokracia dhe tani sistemi ndërkombëtar financiar vendos se po aty duhet edhe të vdesë. Unë mendoj se termi shkencor është juntë. Kemi një grup politikanësh të drejtuar nga një bankier, i cili, në fakt, është përgjegjës për falimentimin e Greqisë në tërësi. Është junta e një bankieri, me jo më shumë të drejtë ligjore sesa junta e vitit 1967. Qeveria e Papadhimos është vetëm një hap larg kontrollit të Greqisë. Megjithatë, BE-ja, dërgon edhe shumë mbikëqyrës të tjerë në vend. Floridasit hoqën dorë nga pavarësia e tyre për një shtrirje më të gjerë të Uashingtonit, por në këmbim ata mund të vendosin se çfarë do të bëjë Uashingtoni, sepse ata dërguan përfaqësuesit e tyre në Uashington. Kështu që unë mendoj se duhet bërë një angazhim ndaj kësaj rruge, jo të një rruge ku një guvernator gjerman vjen në Athinë dhe drejton politikën fiskale të Greqisë. Kjo e ngre në ekstrem çështjen e legjitimitetit demokratik. Guvernatori gjerman është Horst Reichenbach. Ai mbërrin në Greqi si kryetar i një ushtrie teknokratësh. Ai ndiqet nga shumë punonjës të BE-së dhe FMN-së, të cilët caktohen nëpër ministritë e mëdha. Grupi i punës do të jetë, si të themi, mjeti që do të sjellë shtetet anëtare, FMN-në, OECD-në në tablo. Ne gjendemi në një periudhë neo-koloniale, ku qendrat ndërkombëtare financiare e politike imponojnë politika jo vetëm në Afrikë, apo në Amerikën Latine, por edhe në Evropë dhe kjo bëhet pjesë e pandashme e organizimit të kapitalizmit. Ju jeni një rast prove, si lepuj laboratorikë në Evropë. Një formë e re autoritare, e cila ndonëse në kuptimin sipërfaqësor mbetet demokratike, siç e kemi parë në Greqi, Itali dhe ju siguroj që do të vazhdojë edhe gjetkë, po testohet. Kontrollimi i vendit nga interesat financiare greke dhe të jashtme është arritur kryesisht nga dy marrëveshjet e huasë. Qëllimi është imponimi i kushteve të kredidhënësit dhe kthimi i punës në skllavëri. Marrëdhëniet e punës kthehen në shekullin XIX. Në mënyrë që këto rregullore të kalojnë, nevojitet edhe një goditje tjetër. Kësaj here një goditje parlamentare. Marrëveshja e parë e qirasë nuk erdhi kurrë në parlament për ratifikim, dhe kjo është shkelje e kushtetutës. E dyta është paraqitur tre herë në fotokopje. Kreditorët dukej qartë që kërkonin ndryshime dhe kishin nevojë për një para-aprovim të kësaj fotokopjeje. Duket qartë që liderët tanë politikë nuk kanë për qëllim ta zbatojnë kushtetutën, por urdhrat politike që vijnë nga jashtë. Kushdo që guxon të flasë për një grusht parlamentar dhe vë në dyshim politikat e qeverisë dhe trojkës karakterizohet si populist. Kjo është pafytyrësi, është një ofendim! Flisni për një grusht, ngaqë qeveria që u zgjodh nga shumica e gjerë kërkoi votimin urgjent të një projektligji. Duhet të kërkoni ndjesë për një ofendim kundra institucioneve. Ju jeni avokatët e dhrahmisë në Greqi, të varfërisë së Greqisë, të poshtërimit të Greqisë, ju dhe të gjithë ata si ju. *NUK DUAM MË SHPËTIM* Terrorizmi ideologjik përshkallëzohet. Mediat qendrore u bëjnë shantazh qytetarëve, duke thënë se nëse nuk i pranojnë kushtet e huasë, raftet e supermarketeve shumë shpejt do të jenë bosh dhe se vendi do të kthehet në epokën e gurit. Do të ketë kaos. Greqia do të bëhet vend i botës së tretë. Do të ketë kuponë racionesh... Pasi ka mbaruar punë me flakjen e demokracisë qeveria greke bëhet gati për shitjen e pasurive publike. Ia nisin me një recetë të testuar, duke i kthyer punonjësit publikë në dashin e kurbanit të krizës. Ekziston njëfarë ideologjie, të cilën sektori publik funksionon më keq sesa sektori privat, por provat empirike për këtë nuk janë të forta. Dhe në përgjithësi sektori publik dhe ai privat funksionojnë pothuajse njësoj. Qeveria greke gënjen kur thotë se nuk e di numrin e punonjësve publikë dhe pastaj thotë se ata janë 1 milion. Ajo refuzon të tregojë se pagat standarde dhe mesatare në sektorin publik nuk janë më të mëdha se mesatarja evropiane. Defektet e administratës publike janë të njohura. Por si zakonisht janë elitat e financave që ushqehen nga shteti, ata që e akuzojnë të parët sektorin publik. Pas përgatitjes së publikut për shitjen e pasurive, gjëja e vetme që mungon është mekanizmi për ta zbatuar këtë. Të gjithë sytë kthehen nga Treuhand Gjermane, kompania që i transformoi 10 fuqitë industriale më të mëdha në një katalog shitjesh prej 510 faqesh. Eurosaal - Dhoma e Euros. Në një dhomë 280 metra katrorë për disa të tjerë, zemra e eurozonës. Dhoma ka historinë e saj të errët, sinonime me historinë e shtetit gjerman modern. Këtu, oficerët e Forcave Ajrore Gjermane planifikuan strategjinë për bombardimin e qyteteve evropiane. Pas luftës, ushtria sovjetike vendosi zyrat e veta këtu, ndërkohë që në këtë dhomë, u firmos kushtetuta e parë e Republikës Demokratike Gjermane. Përbindëshi i arkitekturës, i ndërtuar nga Goering për të qenë blloku më i madh i ndërtesave në Evropë, në atë kohë strehonte ndërmarrjet më të mëdha industriale të kohës. Pas shpërbërjes së Bllokut Lindor, Treuhand mori përsipër shitjen e pasurive të Gjermanisë Lindore. Një eksperiment katastrtofik që rezultoi me miliona të papunë dhe që e shkatërroi bazën industriale në atë zonë. Historikisht, është një ngjarje tragjike, sepse ideja e Treuhand erdhi nga lëvizjet popullore të Gjermanisë Lindore. Kur populli i Gjermanisë Lindore e kuptoi se bashkimi ishte në fakt blerje nga Gjermania Perëndimore, Treuhand tashmë ishte bërë një shtet brenda shtetit në Berlin. Në mënyrë që përbindëshi burokratik të funksiononte, përdorte pajisjet dhe rrjetet e ushtrisë së Gjermanisë Lindore. Treuhand transformohet në një ushtri pushtuese ekonomike. Kjo filloi para shpërbërjes së Gjermanisë Lindore, por ama ishte influencuar nga politikanë dhe menaxherë perëndimorë dhe nga peshkaqenë të ekonomisë. Tek Treuhand ekzistonte një slogan: TINA. Që do të thotë: Nuk Ka Alternativë Tjetër. Dhe portreti i Thaçerit po varej në shumë zyra. Treuhand ka në zotërim 8,000 kompani, 40,000 fabrika dhe 4 milionë kilometër katrorë tokë dhe pyje. Ç'është më e rëndësishmja, ka në duart e veta 4.5 milionë punëtorë. Dhe pastaj fillon plaçkitja. Edhe në fundjava ata privatizonin 10-15 biznese. Kjo sigurisht ishte një dilemë e vërtetë që solli kaos dhe mashtrime. U shfaqën njerëz pa asnjë formim financiar që donin të blinin biznese. Ata nuk kishin para, por merrnin pjesë në ankande, i merrnin paratë nga kompanitë, i paguanin faturat dhe e prishnin kompaninë. Ka shembuj pafund. Shumë kompani falimentuan. Për 4.5 milionë punëtorët kishin mbetur 1.5 milionë vende pune. Kriteret e privatizimit nuk ishin gjithmonë financiare. Shumë vendime merreshin në zyrat politike, ndërkohë që biznese të ndryshme mbylleshin për të mos i konkurruar konkurrentet e tyre në Gjermaninë Perëndimore. Kompanitë e Treuhand kishin vlerë. Thuhej se ato ishin problematike. Disa prej tyre ishin vërtet, por të tjera ishin konkurruese me kompanitë perëndimore dhe eksportonin mallra në perëndim. Kishte akuzime që ishin dhënë ryshfete tek partitë politike, në mënyrë që të ushtrohej presion në disa privatizime. Në Bishoferrode ka qenë një fabrikë kripe kaliumi, e cila është e rëndësishme për aktivitetin industrial. Fabrika të tilla kishte si në lindje, ashtu edhe në perëndim. Por ndikimi i BASF-së ishte shumë i madh dhe si monopol që ishte, kjo kompani nuk donte konkurrencë. Kështu, ndonëse kishte investitorë të interesuar për fabrikat, ato duhej të shkatërroheshin. Tarifa e veprimeve të Treuhand është tmerruese. GDP-ja në zonat e ish Gjermanisë Lindore u tkurr me 30%, ndërkohë që papunësia u rrit nga 0 në 20%. Por, ç'është më e rëndësishmja, pas shitjes së një vendi të tërë, Treuhand arriti me sukses të prezantonte miliarda humbje. Treuhand krijoi një borxh prej 300 miliardë markash gjermane dhe përfitim prej 60 miliardë markash, por ne prisnim të merrnim 600 miliardë. Kështu mbetet akoma shumë borxh ndaj fondit përkatës. Ky fond nuk përfshihet në buxhetin federal. Ky nuk mund të quhet një model, pasi u shkatërruan shumë kompani. Me një borxh prej 250 miliardë markash, s'mund të jetë model për vendet e tjera. Gjithsesi, presidenti i Eurogroup, Zhan-Klod Junker, e prezantoi Trojkën si një model për Greqinë. Kam vënë re me kënaqësi se Greqia është e gatshme të ngrejë një fond privatizimi. Një muaj më vonë, u krijua fondi grek, "Fondi i Zhvillimit të Pasurive". Trojka Greke vendoset në një ndërtesë prapa ish-parlamentit. Tre partitë që mbështesin masat e rrepta, ndajnë mes tyre administratën e organizatës. Unë jam Profesor Nderi Kukiadhis i Universitetit Aristoteli. Z. Konstantinos Mitropulos është menaxheri dhe figura kryesore. Ai zotëron kompaninë Kantor, dhe ka punuar për grupin Latsis. Një muaj më vonë, gazetari që prezantoi strukturën e fondit u caktua si zëdhënës i tij. Postet e tjera kyçe janë zënë nga shumë ekzekutivë të dy kompanive të menaxhuara nga Kostas Mitropulos. Politikanët, këshilltarët teknikë dhe menaxherët e lartë në vetë kompanitë publike janë shumë në dijeni se procesi i privatizimit u jep atyre mundësi për në poste drejtuese, këshilluese, e tjera, shumë të paguara, me kompanitë e reja të privatizuara. Fondi mbikëqyret nga Herve Le Rua i Ambasadës Franceze dhe Marten Vervei i Ministrisë Holandeze të Financave. Trojka ka caktuar gjithashtu edhe tre anëtarë të bordit të ekspertëve të fondit. Kushtet e vëna nga Trojka në Greqi për funksionimin e fondit ngjajnë me ato të vendeve të pushtuara. Kostot e privatizimit kanë lindur nga taksapaguesit grekë, ndërsa përfitimet, të cilat në fillim u vlerësuan me 50 miliardë euro, u shkojnë kreditorëve. 50 miliardët që janë mbledhur nga qeveria, do të përdoren për shkatërrimin e borxhit. Fondi operon në fshehtësi të madhe, duke u caktuar pushtete ekstreme anëtarëve të tij. Shitjet e fundit, apo koncesioni i ndërtesave, tokës, infrastrukturës dhe ndarja e portofolave. Fondi mund të shfrytëzojë zonën bregdetare dhe monumentet e lashta. Kushti i vetëm është që ato të mos lëvizin nga vendi. Madje edhe para krijimit të fondit, qeveritarët grekë kishin filluar t'i reklamonin pasuritë greke nëpër reklamat e rrugëve, si një cirk udhëtues. Unë u ndodha në Londrën Qendrore në hotelin Claridge, hoteli më luksoz në vendin më luksoz të të gjithë Britanisë. Kalon për në dhomën e pasme dhe atje është njëfarë salloni ballosh që ka pesë llambadarë, kishte aq shumë sipërfaqe me pasqyra, saqë unë nuk i numëroja dot. Dhe unë përfundova në këtë dhomë dhe me pak fjalë, një grup biznesmenësh dhe zyrtarësh grekë po bisedonin se si do t'i shisnin pasuritë e Greqisë. Pasuri kyçe të mëdha të shtetit grek, të taksapaguesve grekë thjesht do të tufëzoheshin. Mjaft u tallëm. Jo në këtë vend. Tani do t'i ngremë brekët dhe do të fitojmë para. Shumë para. Në një pikë vunë një muzikë nga Zorba Greku, dhe në këtë vend nuk mund të mendosh për muzikën e Zorba Grekut pa menduar për pjata që thyhen në dysheme. Gjëja tjetër që dëgjoje në këto intervale ishte një këngë nga Monika, e cila është një yll popi nga Greqia dhe vargjet ishin disi si: "Më thuaj përse nuk më telefonon më, nuk vjen më". Dhe përsëri kemi një imazh përpara, të cilin nuk është e vështirë ta kuptosh, domethënë që tani Greqia është si një shtet i dëbuar dhe tani ajo është e dëbuara e Evropës. Greqia e Zorbës është një vend me ndikim shumëkombësh të jashtëm, që e kontrollojnë vendin. Një vend me një borxh serioz dhe me një sistem politik të korruptuar. Situata është e ngjashme me periudhën mes luftërave. Sidomos mes viteve 1924-1930, kur Greqia ishte një shtet ideal për dhënie me qira. Ndodhën një sërë skandalesh. Qeveritë u korruptuan, madje edhe këshilluesit e Venizelosit. Ambasadat e jashtme ndërhynë direkt në këtë. Një shembull ishte kontrata me kompaninë "Power", një tjetër ishte kontrata me kompaninë "Ulen". Këto kontrata ishin me natyrë koloniale dhe vërtetuan se ishin shumë fitimprurëse për ata që investuan në to. Thuajse një shekull më vonë, Trojka, në bashkëpunim me qeveritë greke, kërkon privatizimin e infrastrukturës së vendit. Ajo që nuk u shpjegohet qytetarëve është se privatizimi dhe eksperimentet e qeverisë kanë dështuar edhe në ekonomitë më të fuqishme në planet. Dështimet më të mëdha lidhen me infrastrukturën si hekurudhat, rrjeti i ujësjellësit dhe elektricitetit. Thonë se mund ta lexosh historinë nga sistemi ekonomik në hekurudha. Motori me avull që mundësoi revolucionin industrial u kthye në një flluskë spekulative në ekonominë amerikane, kur dhjetëra kompani private shpërndanë kilometra të tëra hekurudha në të gjithë Amerikën. *Shikojeni SHBA-në në Chevrolet-in tuaj!* Në fillim, hekurudhat simbolizonin rolin qendror të shtetit në ekonomi dhe infrastrukturë. Por pas Luftë së Dytë Botërore, liberalizimi ekonomik e zëvendësoi shumicën e transportit me makina. Katër goma dhe një timon e çoi ëndrrën e ulët borgjeze drejt hekurudhave të ekonomisë së re. Disa dekada më vonë kjo modë erdhi edhe në Evropë. Kur diktatorët turq e provuan eksperimentin neoliberal të Pinoçetit, Turgut Ozali e karakterizoi trenin si një krijim komunist. Sidoqoftë, hekurudhat në Evropë mbetën kryesisht nën kontroll të shtetit, derisa Britania provoi një eksperiment shkatërrues. Si një film pa një fund të lumtur. Filmin Timonierët ne e bëmë për privatizimin e hekurudhave, pasi një punëtor hekurudhe kontaktoi me mua me një ide për një skenar. Por sigurisht, gjatë realizimit, u bë e qartë ajo që ne e dinim: Që privatizimi i hekurudhave ishte një katastrofë. Hekurudha Britanike ka ikur. Depoja e Vudportit tani është më shumë se një infrastrukturë, dhe ata do të konkurrojnë me ne. Madje edhe Margareta Thaçer e kuptoi se trenat nuk funksionojnë mirë jashtë sektorit publik. Por Xhon Mejxhor vazhdoi me privatizimin e tyre në vitin 1993 dhe republika britanike reagoi. Ata mendonin se u përkiste atyre. Që ishte një shërbim publik, dhe jo diçka që do të zotërohej nga kompanitë me logo të pavlera dhe që dukej qartë që ishin futur në këtë vetëm për të fituar para. Trenat, rrjeti hekurudhor dhe shërbimet e mirëmbajtjes përfunduan në duart e kompanive të ndryshme private. Ishin aq shumë të tilla, saqë vetëm për mirëmbajtjen duheshin 2,000 kompani. Kjo do të thoshte se kishte një divergjencë interesash mes dy pjesëve të një sistemi, që në fakt duhej të ishte i bashkuar. Budallallëku erdhi përmes nënkontraktimit, domethënë kur një kompani private duhet të mirëmbajë një pjesë të binarëve. Ndërsa kompania e parë mund të ketë rregulla mjaft të rrepta për sigurinë, derisa nënkontraktimi kalon në 2-3 faza, kush e merr vesh kush është i sigurt? Vdekjet duhet të mbahen në një nivel të pranueshëm. Pushoni! Çfarë është një nivel i pranueshëm? Dy në vit. Po, por në 18 muajt e fundit nuk është vrarë asnjeri. Ka ndonjë vullnetar? Unë mendoj se duhet bërë një shembull. Ne themi se ai ishte nxitim i pahijshëm, dhe në fund na kushtoi me jetë. Humbja është tragjike. Tre aksidentet më tragjike të shkaktuara nga privatizimi kanë kushtuar me 42 jetë njerëzish dhe me 600 të plagosur. Në ditët e para të privatizimit nuk dyshohej fare se mënyra se si u privatizua industria i shkaktoi ato aksidente. Tragjedia e Postbllokut Poters më 10 Maj 2002 Katastrofa e privatizimit nuk ka kushtuar vetëm në jetë. Privatizimi duhej t'i lironte hekurudhat, por në fakt e ka bërë më të vështirë që të merren vendime për hapjen e rrugëve të reja, mbylljen e rrugëve, apo ndryshimin e orareve. Kjo ka lënë një sistem shumë të ndërlikuar, shumë të vështirë për t'u administruar. Ishte më keq për pasagjerët, ishte një organizim shumë kaotik. Nuk funksionoi dhe nuk ka funksionuar. dhe ka humbur sasi shumë të mëdha parash. Në një periudhë trevjeçare, shteti u ka paguar kompanive private në formën e subvencioneve atë që u përfitua nga shitja e hekurudhës. Dhe kostoja e taksapaguesve nuk mbaroi aty. Në njëfarë shtrirjeje hekurudhat ishin rikombëzuar. Por kjo na ka lënë me një sistem gjysmë të administruar nga qeveria, që kushton shumë më tepër sesa kushtonte nën shtetëzim. Dhe nuk ka qenë një investim fitimprurës, ndërsa investimi është paguar gjerësisht nga sektori publik. Greqia nuk mësoi asnjë gjë nga eksperienca britanike. Qeveritë greke vazhduan me planin e privatizimit të hekurudhave. Përpjekja e tyre mbështet edhe nga media. Trenat janë të ngadaltë, nuk janë kurrë në kohë, dhe zakonisht të pisët. Humbjet vjetore të grupeve OSE dhe TRAINOSE kanë arritur në 1.2 miliardë euro. Hekurudhat aktuale greke prezantohen si shërbimi publik me më shumë humbje në Evropë. Por kujt i përket ky borxh? Shteti i detyroi hekurudhat që të merrnin para borxh për zhvillimin e tyre. Në Greqi nuk ka një rast tjetër të ngjashëm, pasi autostradat, portet dhe aeroportet të gjithë financohen nga shteti. Këto hua tani prezantohen nga qeveritë si borxh i OSE-së. Kjo nuk është e vërtetë. 70-80% e tyre janë para të huazuara për zhvillimin e infrastrukturës. Stacionet e mëdha televizive, pas të cilëve fshihen kontraktues të mëdhenj, po na bombardojnë me shpifje dhe me gënjeshtra. Kritika është përqendruar tek rrogat e punëtorëve dhe tek kostot e operacionit. Kështu kalojnë pa u vënë re skandalet më të mëdha që përfshijnë politikanët dhe kompanitë greke e të huaja. Dhjetëra miliona euro shpenzohen në hekurudha që nuk funksionojnë kurrë. Trenat merren me qira me një çmim me të cilin mund të blihen. Shteti blen trena nga Siemens, pa pasur një rrjet të përshtatshëm për t'i përdorur ato. Gjithashtu paguan kontraktues për punë që nuk bëhen kurrë. Këtu ka diçka që bëhet me qëllim. Ne e degradojnë pasurinë e kombit tonë për ta përgojuar pas degradimit, dhe e bindim opinionin publik grek se mbase një kompani e private është një zgjidhje shumë më e mirë për hekurudhat greke. Në emër të racionalizmit, qeveria vazhdon t'i degradojë hekurudhat. Shkurton personelin për qëllimin e përmirësimit të cilësisë, i rrit çmimet me 60% dhe mbyll rajone të mëdha binarësh. Në rajonin Argos-Tripoli-Kalamata janë investuar disa miliona euro. Dhe sot atje nuk ka trena. Ndërsa llogarisin vetëm fitimin apo humbjen, avokatët e privatizimit harrojnë se pikë së pari hekurudhat janë një shërbim për qytetarët. Një shërbim i paguar nga taksapaguesit bujarë grekë. Ishte një kohë në Greqi kur borxhi privat shtetëzohej, por sot po bëhen përpjekje për të privatizuar përfitimin që njerëzit mund të shijojnë përmes shërbimit publik. Çfarë kanë investuar në këtë sektor kompanitë private, që të mund ta blinin me një çmim më të ulët se vlera e vetë? Nëse hekurudhat janë si një libër në historinë ekonomike, rrjeti ujor na mëson si ta menaxhojmë monopolin. Në këtë sektor, e ka radhën Parisi që të paguajë faturën e privatizimit. Uji është një shembull i jashtëzakonshëm monopoli. Asnjë kompani uji në botë nuk vepron në baza konkurruese. Gjithmonë ka vetëm një rrjet, nuk ia vlen kurrë të investosh në një rrjet konkurrues. Dy kompani shumëkombëshe me mundësi të mëdha financiare dhe politike, Veolia dhe Suez, marrin përsipër administrimin e rrjetit të ujit në Paris. Dhe Zhak Shiraku ua ofron atyre. Në vitin 1985, u mor një vendim politik nga Zhak Shirak, Kryetar i bashkisë së Parisit asokohe, që ta ndante Parisin më dysh, me kufi brigjet e Senës. Duke e ndarë kështu do t'i caktonte secilit grup privat dhe vartësve të tij një bankë për shpërndarjen dhe faturimin e ujit. Nuk kishte asnjë diskutim teknik, apo ekonomik. Mendoj se pati një pozicionim ideologjik që thoshte se sektori privat është më efikas. Qytetarët filluan të merrnin fatura dita-ditës më të shtrenjta. Çmimi vazhdoi të rritej për 15 vjet. Për sa u përket çmimeve, faturat u ngritën me 260%. Është e vërtetë që ne kishim një rritje në çmimin e ujit pa asnjë shpjegim ekonomik, apo teknik. Në vitin 2001 kur ndërroi Këshilli Bashkiak, me shumicën e majtë, ekologët, komunistët, u vendos që të rimerrej në dorëzim shërbimi i shpërndarjes së ujit. Kompania bashkiake e ujit, e cila u krijua në vitin 2010, i uli faturat me 8% dhe të gjitha fitimet i investoi në përmirësimin e rrjetit. Ekziston gjithashtu edhe një çështje shumë e rëndësishme, ajo e demokracisë. Nëse administrimi publik zbatohet si duhet, kjo lejon një kontroll më të madh politik nga banorët e Parisit. Veolia dhe Suez reaguan, pasi humbën respektivisht 60 dhe 30 milionë euro të ardhurat në një vit. Ata ushtruan presion mbi qeverinë, bashkitë dhe sindikatat kundra Ana Le Strat që nisi procesin. Në fakt ata më shohin mua si mishërimin e djallit. Lufta për Parisin shkaktoi gërshetimin e interesave të shumëkombëshve dhe politikanëve. Zherome Monod, menaxheri i Lyonnaise des Eaux, ka qenë një figurë lideri në partinë e Zhak Shirakut. Por gjithsesi, pavarësisht lidhjeve të tyre, shumëkombëshit e ujit me sa duket e humbën betejën kundra qytetarëve. U bënë shumë fushata elektorale dhe u luftuan shumë beteja nëpër Evropë dhe në botë. Rezultati i atyre betejave kryesisht ishte se njerëzit e refuzuan me forcë privatizimin e ujit. Megjithatë, BE-ja i ktheu shpinën vendimit të qytetarëve. Kompanitë shumëkombëshe janë ato që vendosin në Bruksel dhe Italia u bë objektivi i tyre i radhës. U mbajt një referendum për privatizimin e ujit. Dhe votuan 57% të popullsisë dhe 96% votuan se nuk donin një privatizim të ujit. *Voto Po* *PËR UJIN PUBLIK* Madje edhe Berluskoni tha: "Nuk mund ta privatizoj ujin". "Është bërë një referendum që thotë se nuk na lejohet". Berluskoni po zëvendësohet tani nga një qeveri e drejtuar nga bankierë, një proces i ngjashëm me atë të Greqisë. Përsëri zyrtarët evropianë i kanë thënë qeverisë italiane: "Ne presim një program privatizimi dhe presim që të përfshijë edhe ujin". Me një letër sekrete ata dërguan tek Kryeministri italian, Trishetin dhe Dragin, nga Banka Qendrore e Evropës, duke kërkuar të njëjtën gjë që ishte mohuar nga populli italian. Fakti që tani ishte e jashtëligjshme për kushtetutën italiane që të privatizohej uji, ishte pa lidhje. Një proces krejtësisht jodemokratik, dhe, e përsëris, i ngjashëm me ato lloj presionesh që u bënë në Greqi. Vetëm këtë fundjavë kam folur me Kryeministrin e ri, z. Papadhimos, fola gjithashtu edhe me kryeministrin Monti, dhe unë e di që ata janë shumë të angazhuar t'i respektojnë zotimet e bëra, sepse ata e kuptojnë se pa këtë nuk do të ketë një stabilitet financiar në vendet e tyre. Ne e dimë që vendet ku ndërhyn FMN-ja shërbimet e ujit privatizohen. Ne e dimë shumë mirë se ekzekutivët e vjetër të Suez dhe Veolia janë ekzekutivë dhe këshilltarë të FMN-së. Ne e dimë shumë mirë se ekzekutivët e Suez dhe Veolia janë të lidhur me Bankën Qendrore Evropiane. E dimi mirë se në Parlamentin Evropian paguhen shumë njerëz për të lobuar dhe për të promovuar interesat e kompanive shumëkombëshe, që njerëz nga këto kompani bashkohen me qeveritë dhe kur këto qeveri ikin ata kthehen tek kompanitë e tyre. Në Greqi, qeveria Papandreu caktoi si administrator të kompanisë publike të ujit një ish-ekzekutiv të Veolia. Nikos Bardis, i cili promovoi se privatizimi sipas kompanisë shumëkombëshe franceze, e karakterizon tani Greqinë si një fortesë të Bashkimit Sovjetik. Sidoqoftë, planet e privatizimit nuk kanë filluar në kohën e Trojkës. Shitja me çmime shumë të ulëta e rrjetit të ujit të Athinës dhe Selanikut filloi gjatë qeverisjes së Simitisit, atëherë kur rrjeti u bë publik. Brenda një dekade, faturat u ngritën me 200%, ndërsa shërbimi nuk u përmirësua me 200%, por u përkeqësua më shumë. Në vitin 2008, partia Demokracia e Re e rinisi procesin e privatizimit dhe tre kompani të përbashkëta u bënë gati për betejën. Ishte grupi Suez me Ellaktor-in, ishte Veolia me grupin Marfin, dhe ishte Spanish Aqualia me GEK-Terna. Ekzekutivët e Suez-it vizituan ndërtesën e kompanisë publike të ujit. Unë nuk e di çfarë është diskutuar pas dyerve të mbyllura. Ajo që ne e dimë shumë mirë është se këto kompani, dhe sidomos kompania Suez, janë akuzuar jashtë vendit për dhënie ryshfetesh ndaj punonjësve publikë dhe politikanëve në vende të qytetëruara të Perëndimit. Nëse kjo ka ndodhur diku tjetër, ka shumë gjasa që të ndodhë edhe në Greqi. *Panairi Ndërkombëtar i Selanikut, 2009* Zgjedhjet kanë ndërprerë, ose e kanë ndaluar përkohësisht procesin e privatizimit të kompanisë së ujit të Selanikut. Nëse ju zgjidheni, a do të vazhdojë procesi i privatizimit, apo ju jeni kundra privatizimit? G. Papandreu: Ne jemi kundra privatizimit të ujit. Ky ishte një tjetër premtim elektoral i pa mbajtur i qeverisë së PASOK-ut. Pas zgjedhjeve, qeveria vazhdoi me planet e privatizimit të dy ndërmarrjeve fitimprurëse: Kompanitë e ujit të Athinës dhe Selanikut. Argumenti kryesor i qeverisë dhe i kompanive që janë vënë pas burimeve ujore është se ata nuk do t'i blejnë lumenjtë, apo burimet tona. Që nuk do t'i marrin rrjetet me vete dhe do të largohen. Rrjetet do të mbeten këtu. Ashtu siç Akropoli qëndron këtu. Ata thjesht do të merren me menaxhimin, mirëmbajtjen, shpërndarjen, politikat e faturimit. Ajo që harrojnë të përmendin përkrahësit e privatizimit është se kostot e zëvendësimit të rrjetit përsëri do të paguhen nga populli. Prandaj, kompanitë nuk e kanë me ngut që ta mirëmbajnë këtë rrjet. Mirëmbajtja e pamjaftueshme do të thotë fitim për kompaninë private. Shkatërrim i infrastrukturës do të thotë që do të zëvendësohet nga qytetarët grekë. Fitimi i shkon kompanisë private, dëmi u sillet taksapaguesve grekë. *Uji nuk shitet* Si nxënësi i magjistari, Evropa do të paguajë për privatizim e infrastrukturës. Por, me siguri, forcat e tregut do ta shfaqin fytyrën e tyre të vërtetë edhe në vendlindjen e neoliberalizmit, në SHBA. Drejt fundit të viteve '90 Kalifornia e privatizon tregun e energjisë elektrike. Por kultura e privatizimit humbet bashkë me energjinë elektrike. Është ëndërr që të mund të kesh një treg për energjinë elektrike, apo gazin. Kjo thjesht nuk është e mundur. Është një monopol natyral. Ka vetëm një tel që shkon në shtëpinë tënde. Kjo është një histori prezantuese ekonomike bazë, që nëse ke diçka që tenton drejt monopolit, atëherë ti nuk ke forcën konkurruese të tregut për t'i disiplinuar prodhuesit. Por të duhet një strukturë rregulluese, përndryshe ti thjesht po fton kompani që të të zhvatin. Historikisht, gjërave e nevojshme në SHBA kanë rregulla të forta. Në vitet 90 e ndryshuan këtë, filluan ta ndryshonin. Ne do të heqim dorë nga kontrolli i ndërtesës, operacioni dhe pronësia e impianteve të prodhimit, duke e lënë sistemin e transmetimit dhe atë të shpërndarjes në duart e gjërave të nevojshme. Kompanitë e energjisë mund ta rrisin çmimin shitjes me shumicë pa kontroll. Në mënyrë që ta bëjnë këtë, ata zhvillojnë strategji komplekse mashtrimesh me emra të koduar. Në rastin Enron, nxorën edhe emra për të mes tyre: Ylli i Vdekjes, Shkurtohu Pak, Rikoshet, Ngërç, Programim Fals. Njëri u quajt "Trashaluqi" sipas bombës së parë bërthamore që është lëshuar. Kompanitë madje edhe ndalojnë së prodhuari energji për të krijuar mungesa dhe për të rritur çmimin e kilovatëve për orë. Las Vegas Cogen, jam Riçi. - Hej, Rich! Jam Billi lart në Enron. Kjo do të jetë diçka që duhet ta bisedojmë ballë përballë. Dua që ju të bëheni disi krijues dhe të gjeni një arsye për të ardhur poshtë. Në rregull, do të vijmë për ndonjë mirëmbajtje. Kemi regjistruar njerëz nga Enron-i duke qeshur , në lidhje me shkëputjen e energjisë dhe se si do t'i çonin në çati çmimet për gjyshet. Pra thashethemet ishin të vërteta? Të gjitha paratë që keni vjedhur nga ato gjyshet e gjora të Kalifornisë? Po, të gjyshes Mili, shoku. Tani ajo do paratë e saja për energjinë që t'ia ia fute nga pas për 250 dollarë megavat/orë. Tjetra ishte të luanin me tregun. Pra, me pak fjalë ata do të paguheshin për elektricitet, që në të vërtetë nuk do ta dorëzonin kurrë. Dhe doli që çmimet u rritën me qindra pikë përqindjeje, madje edhe mijëra gjatë atyre periudhave të pikut. Enron-i e korruptoi sistemin tonë. Thellë. Por nuk ishte vetëm Enron-i. Dhe ideja që Enron-i është vetëm një mollë e kalbur është e gabuar. Të gjashta kompanitë e mëdha energjetike ishin të përfshira në komplot. Enron-i nuk mund të vepronte i vetëm. Në Kaliforni, qytetarët i paguajnë kostot e eksperimenteve, kur forcat e tregut lënë miliona prej tyre në errësirë të plotë. Shkëputjet e para ndodhën në qershor të vitit 2000. Me pak fjalë, prodhuesit refuzonin të prodhonin me çmimet e dhëna dhe kështu përfunduan me shkëputje. Heqja dorë nga kontrolli i tregut të energjisë në Kaliforni u imponua nën një presion të madh nga bizneset e mëdha. Por edhe ato patën humbje nga heqja dorë nga kontrolli. Ironia është se përdorues të mëdhenj të shërbimeve, biznese të mëdha që përdornin sasi të mëdha energjie, ishin përkrahësit më të mëdhenj të heqjes së kontrollit. Kur goditi kriza e energjisë, ato ishin mes viktimave më të mëdha, duke parë sasinë e energjisë që konsumonin. Kur çmimet e shitjes me pakicë nuk e ndiqnin dot më lojën e marrë spekulative të çmimeve me shumicë, sistemi filloi të përmbysej. Sa më shumë energji siguronin, aq më shumë para humbnin dhe më shpejt. Në një kohë shumë të shkurtër, njëri nga dy investitorët tanë këtu në Kaliforni deklaroi falimentimin, dhe tjetri ishte shumë pranë tij. Fundi i historisë ishte rimarrja e kontrollit. Nëse ia lë këtë tregut, atëherë mund të hasësh situata në ato maja kur çmimi bëhet vërtet qesharak, dhe kështu ndodhi në Kaliforni. Rregullimi është aplikimi i demokracisë në ekonomi. Është mënyra se si publiku i kontrollon bizneset e monopolit që ata të mos na kontrollojnë neve. Evropa do të provojë ditët e errëta të saja, falë heqjes së kontrollit dhe privatizimit të tregut të energjisë. Heqja e kontrollit fillon me Traktatin e Mastriktit, ku BE-ja premton përmirësimin e shërbimeve dhe uljen e çmimeve. Në Bashkimin Evropian, aty ku tregu është hapur, çdo prodhues apo furnizues me elektricitet mund të futet në rrjetet e transportit dhe shpërndarjes që të furnizojë klientët e tij, gjë e cila inkurajon konkurrencën. Deri në vitin 2006, asnjë kompani private nuk ka investuar në elektricitet në Greqi. Kjo është një infrastrukturë publike, kërkon një kapital të madh dhe kthimi është i ulët. Nuk ka fitim të lehtë dhe të shpejtë për kompanitë private. Prandaj, gradualisht, nga viti 2000 deri në 2006-ën, në mënyrë që tregu të tërheqë investitorë privatë, faturat e konsumit filluan të rriten. Taksapaguesit nuk paguajnë thjesht vetëm fatura më të shtrenjta. Pa e kuptuar, ata subvencionojnë prodhuesit privatë të energjisë. Mitilinios zotëron rafineritë e naftës "Aloumina" dhe "Latsis". Ata kishin nevojë për energji elektrike, kështu që ndërtuan impiante energjie për nevojat e veta. Por ata kuptuan se ishte më pak fitimprurëse, po të përdornin energjinë e tyre. Kështu që ia shisnin energjinë elektrike kompanisë publike të energjisë për 100 euro/megavat me çmim shumice, ndërkohë që kompania publike e energjisë ua shiste atyre dhe kompanive të tjera për 43 euro. Nëse e kthejmë në volt, kompania publike e blen me 51 centë, dhe e shet për 11 centë për kilovat/orë. Për shkak të rritjes së vazhdueshme të faturave, kompanitë private e kuptuan që edhe ato mund të përfitojnë nga furnizimi me energji elektrike. Hellas. Erdhi kompania private numër një e energjisë elektrike. Dr. Lampros, një reumatolog dhe zonja Fotini e ndryshuan kompaninë elektrike pa e ndërruar aparatin matës. Erdhi një pikë që u shfaqën shpërndarës privatë energjie elektrike. Shpërndarësit janë thjesht ndërmjetës. Ata nuk shisnin asgjë. Me një kapital prej 60,000 eurosh, një shumë mjaft e vogël, dikush mund të merrte një licencë për të siguruar energji elektrike. Një kompani që siguron energji përmes burimeve përtëritëse. Ku e merrnin ata energjinë përtëritëse, të cilën e reklamonin? Nga kompania publike. Në fillim, kompanitë private duhej të siguronin elektricitetin që premtonin të shisnin. Por BE-ja i liroi ato nga ky detyrim. Ato nuk kishin garanci që e kishin atë që premtonin të shisnin! Autoriteti rregullues grek për sektorin e energjisë do t'u hapte dyert kompanive, mes të cilave do shfaqeshin Enron-ët e Greqisë. U lëshuan 63 licenca. Operuesit më të mëdhenj ishin Energa dhe Hellas Power. Të dyja kompanitë, nuk ia paguanin sektorit publik shpenzimet e bëra për prodhimin dhe shpërndarjen e energjisë. Erdhi një pikë kur ato ndaluan së paguari fare, madje edhe shumën e nevojshme për energjinë, që kishin rënë dakord ta blinin në kontratën e blerjes. Gjithashtu mblidhnin edhe taksat e shtuara tek fatura e energjisë dhe paratë shkonin direkt në Zvicër. Rasti i Energa-s dhe Hellas Power janë vetëm maja e ajsbergut të miliona eurove që u ka kushtuar heqja e kontrollit qytetarëve grekë. Gjatë 12 viteve të heqjes së kontrollit nga tregu i energjisë elektrike, nuk ka pasur asnjë rënie në burokraci dhe as shërbimet nuk janë përmirësuar dhe as përzierja e karburantit nuk është përmirësuar. Përkundrazi, vartësia e vendit ndaj energjisë elektrike u rrit, ndërkohë që faturat ngriheshin me më shumë se 80%. Viktimat e para janë taksapaguesit. Por edhe punonjësit janë prekur nga kjo. Para heqjes së kontrollit të tregut, që filloi në vitet '98-'99, kompania publike e energjisë kishte 35,000 punonjës, ndërsa sot ka 22,000. Ka pasur një rënie të madhe në personelin që u zëvendësua nga kontraktuesit, punonjësit e kontraktuesve dhe shumë punonjës të tjerë rasti. Kontraktuesve nuk u intereson cilësia. Përkundrazi, është në interes të tyre, kur mirëmbajtja nuk është në rregull. Kanë ndodhur gjithashtu edhe shumë aksidente. Nuk kalon viti pa dy, apo tre viktima. Duke mospërfillur interesin e publikut dhe pasojat në shoqëri, partitë që mbështesin memorandumin tani promovojnë privatizimin e më shumë kompanive energjetike publike. Është një shifër e vërtetë, sipas të dhënave zyrtare, flasim për 16-17 miliardë euro. Sa është vlera e tyre në bursën e Greqisë? 750-800 milionë euro. Njësia Pesë që është planifikuar të ndërtohet në Ptolemaida ka një buxhet prej 1.5 miliardësh euro. E gjithë kompania do të shitet për një çmim më të ulët se një njësi e saj. Populli grek ka paguar që elektriciteti të shkojë edhe në fshatin me të vogël dhe ky rrjet tani do të shfrytëzohet nga kompanitë private. Shumica e këtyre kompanive private e ushqejnë shtetin dhe fitojnë në vend që të ofrojnë. Kompania publike e energjisë nuk është ndërtuar nga sektori privat. Ajo ka operuar për 60 vjet, falë parave të popullit. Ajo çoi energjinë elektrike në të gjithë vendin. Është i yni dhe ne nuk mund ta falim. Shumë shembuj nga e gjithë bota vërtetojnë se privatizimi ndikon negativisht tek qytetarët, punonjësit dhe shërbimet. Sot, privatizimi na prezantohet si një domosdoshmëri, në mënyrë që të rregullojmë krizën e krijuar nga borxhi. Gjithsesi, edhe përkrahësit e privatizimit nuk janë dakord. Të bësh shumë privatizim nuk është medoemos gjëja më e mirë për t'u bërë në mes të një krize ekonomike, sepse privatizimi do të çojë në dorëzimin e njerëzve. Dhe gjëja më e keqe që mund të bësh gjatë një krize është t'u japësh arsye të tjera njerëzve për t'u dorëzuar. Në afat të shkurtër do të marrësh pak para prej kësaj. Kështu që do të jetë mirë për ty për mbase një vit, por pas këtij viti ti humbet të ardhurat. Në terma të vërteta ekonomike, do të jetë një pikë uji në oqean në afat të shkurtër, dhe një humbje ekonomike në afat të gjatë. Kriza botërore që ka krijuar sektori privat bëhet pretekst për një sulm të përgjithshëm mbi pasuritë publike. Një sulm që ndonjëherë është i maskuar. Privatizimi nuk prek vetëm rastet kur i merren të gjitha shërbimet shtetit, në formën e koncesioneve, për shembull. Privatizim është edhe kur universitetet vlerësohen për një nivel edukimi që ata nuk e japin, por sipas mënyrës më tërheqëse të këtij edukimi në treg. Të ashtuquajturit universitetet publike po detyrohen të përshtaten me të njëjtën domosdoshmëri tregu, kështu që këtu do të gjejmë një proces asimilimi, në të cilin universitetet publike bëhen shumë e më shumë si ato private: Ndërmarrje fitimprurëse që në thelb kërkojnë të shesin edukimin, dhe i gjithë parimi i edukimit publik është që edukimi nuk është një produkt. Është e drejta e çdo qytetari. Tentativa e privatizimit është zhvilluar, edhe në atë që Marksi e quante "intelekti i përgjithshëm", domethënë, dija e grumbulluar shoqërore dhe teknologjike që prodhon pasuri për shoqërinë. Si u bë Bill Gejtsi njeriu më i pasur në botë? Ai u pasurua pikërisht përmes privatizimit të gjërave të përbashkëta. Ajo që ofron Bill Gejtsi është diçka që formon vetë hapësirën e përbashkët që ne përdorim në mënyrë që të komunikojmë, të shkëmbejmë shënime, jo vetëm dijen, por në përgjithësi, lajmet, Internetin, gjithçka. Në mënyrë që të kontaktojmë me njëri-tjetrin, ne duhet të futemi në territorin e Bill Gejtsit. Gjithsesi, tentativa për të privatizuar gjithçka çon në rezistencën me forcë të njerëzve, të atyre që e mendojnë se gjithçka mund të ndryshojë, nëse ka vendosmëri politike. Problemet e ekonomisë nuk janë ligjore, janë politike. Kur merret një vendim politik, gjithçka mund të rikthehet mbrapsht. Në vende si Argjentina, Bolivia, Ekuadori, ka ndodhur rimarrja e sistemit të privatizuar. Në disa raste ngaqë ishin të detyruar. Tani në Evropë po ndodhin ri-municipalizime. Ajo që ka ndodhur në Gjermani në dy vitet e fundit është shtrirë goxha shumë: Ri-municipalizim i elektricitetit. Por përgjigjja për privatizimin nuk mund ta kthejë situatë në pikën që na solli këtu ku jemi tani. Qëllimi është që prona publike të kontrollohet nga ata që e krijuan: Nga punëtorët. Unë mendoj se duhet të marrim mësime nga e shkuara dhe struktura e menaxhimit duhet të jetë më demokratike. Autoriteti duhet të vijë nga poshtë, jo nga lart. Populli grek duhet të luftojë për këtë, sepse nëse nuk luftojnë, nuk do të mund të ngrihen më. Shpresoj që grekët ta luftojnë. Dhe shpresoj që të gjitha sindikatat evropiane të tregtisë t'i ndihmojnë ata. Për studentët dhe punëtorët në universitetet greke, u them të rezistojnë me gjithë fuqinë që kanë. Jo! Ju nuk jeni viktima. Mirë, jeni, por në parim, ju po luftoni, për Zotin. A do të mundë personi modern të luftojë tendencën për të qenë pasivë, të qetë? Veç kësaj, Thusididis ka thënë se: Duhet të zgjidhni, ose liri, ose qetësi. Ose do të jeni të lirë, ose do të jeni të qetë. Nuk mund t'i keni të dyja.