1
00:00:06,478 --> 00:00:09,508
Bunun herkesçe bilinen
bir şey olduğu çok açık.

2
00:00:09,665 --> 00:00:12,604
Haşlanmış yumurta eski haline
geri döndürülemez.

3
00:00:12,604 --> 00:00:15,613
Biliyor musunuz, aslında
yapabilirsiniz, kısmen.

4
00:00:15,613 --> 00:00:18,541
Termal enerjinin yumurta
moleküllerine yaptığı şeyi,

5
00:00:18,541 --> 00:00:21,361
mekanik enerji ortadan kaldırır.

6
00:00:21,361 --> 00:00:24,559
Yumurtalar çoğunlukla
su ve proteinden oluşurlar.

7
00:00:24,559 --> 00:00:27,925
Proteinler karmaşık şekillerde
çökmeye başlarlar,

8
00:00:27,925 --> 00:00:30,635
zayıf kimyasal bağlarla
birbirlerine tutunurlar.

9
00:00:30,653 --> 00:00:31,893
Isı eklemek,

10
00:00:31,893 --> 00:00:36,874
proteinlerin yayılmasına, çözülmesine
gevşemesine ve özgürce kıvrılmasına

11
00:00:36,874 --> 00:00:39,896
izin vererek bu bağları koparır.

12
00:00:39,896 --> 00:00:43,154
Bu süreç doğal yapının bozulması
olarak adlandırılır.

13
00:00:43,154 --> 00:00:45,674
Yeni serbest kalmış proteinler 
komşularıyla çarpışır

14
00:00:45,674 --> 00:00:48,478
ve birbirleriyle yeni bağlar
oluşturmaya başlar.

15
00:00:48,478 --> 00:00:50,905
Isı arttıkça bağlar da artar.

16
00:00:50,905 --> 00:00:53,018
Ta ki, aşırı karmaşık bir hale gelip

17
00:00:53,018 --> 00:00:56,567
katı bir kitle oluşturana kadar,

18
00:00:56,567 --> 00:00:58,278
haşlanmış bir yumurta.

19
00:00:58,278 --> 00:01:01,250
Bu karmaşıklık kalıcıymış gibi
görünebilir, ama değil.

20
00:01:01,250 --> 00:01:04,048
Mikroskobik tersine çevrilebilme
ilkesi olarak bilinen

21
00:01:04,048 --> 00:01:08,793
kimyasal bir görüşe göre, her olan şey
kuramsal olarak olmamış haline dönebilir.

22
00:01:08,793 --> 00:01:11,560
Eğer adımları tersinden yinelerseniz,

23
00:01:11,560 --> 00:01:14,362
yumurta proteinleri birbirine
tekrar tutunabilir.

24
00:01:14,362 --> 00:01:17,912
Ama daha fazla ısı eklemek,
proteinleri daha fazla karıştırır;

25
00:01:17,912 --> 00:01:21,002
soğutmanız ise sadece onları dondurur.

26
00:01:21,002 --> 00:01:22,638
İşin püf noktası şu:

27
00:01:22,638 --> 00:01:25,294
Onları aşırı hızlı
bir şekilde döndürün.

28
00:01:25,294 --> 00:01:26,399
Şaka yapmıyorum.

29
00:01:26,399 --> 00:01:28,055
Nasıl işlediğine bir bakın.

30
00:01:28,055 --> 00:01:31,316
İlk olarak, bilimciler kayganlaştırıcı
görevi gören ve proteinlerin

31
00:01:31,316 --> 00:01:34,491
uzun kordonlarını kaplayarak,
birbirlerinin içlerine süzülmelerini

32
00:01:34,491 --> 00:01:36,889
kolaylaştıran üre molekülü ile

33
00:01:36,889 --> 00:01:42,063
haşlanmış yumurtanın beyazını
suyun içinde çözdüler.

34
00:01:42,243 --> 00:01:45,094
Sonra, çözeltinin
ince bir film şeklinde

35
00:01:45,094 --> 00:01:47,761
yayılmasını sağlamak için
çözeltiyi cam bir tüpte

36
00:01:47,761 --> 00:01:49,522
aşırı hızlı bir şekilde dakikada

37
00:01:49,522 --> 00:01:52,145
5000 devir hızda döndürdüler.

38
00:01:52,145 --> 00:01:53,491
Kilit nokta şu:

39
00:01:53,491 --> 00:01:57,647
Tüpün çeperine en yakın çözelti
tüpün ortasındaki çözeltiye göre

40
00:01:57,647 --> 00:01:59,584
daha hızlı bir şekilde döner.

41
00:01:59,584 --> 00:02:01,220
Hızlardaki farklılıklar,

42
00:02:01,220 --> 00:02:02,750
proteinler parçalanıp,

43
00:02:02,750 --> 00:02:05,510
eski hallerine dönüp orada kalıncaya kadar

44
00:02:05,510 --> 00:02:07,341
onları tekrar tekrar kasıp

45
00:02:07,341 --> 00:02:11,482
gevşeten baskıların yolunu saptırır.

46
00:02:11,482 --> 00:02:13,980
Santrifüj dönmeyi kestiğinde,

47
00:02:13,980 --> 00:02:20,290
yumurta beyazı eski
haşlanmamış haline dönmüş olacak.

48
00:02:20,290 --> 00:02:23,646
Bu teknik tüm protein tiplerinde 
işe yaramaktadır.

49
00:02:23,646 --> 00:02:26,148
Daha büyük, daha karmaşık
proteinler kopmaya karşı

50
00:02:26,148 --> 00:02:28,663
daha dirençli olabilirler.
Bu yüzden bilimciler

51
00:02:28,663 --> 00:02:31,504
onların bir ucuna
plastik boncuk iliştiriyor.

52
00:02:31,504 --> 00:02:35,382
Bu onların gerginliğini arttırıp
ilk önce katlanmalarına yardım ediyor.

53
00:02:35,382 --> 00:02:37,424
Bu eski haline döndürme işlemi

54
00:02:37,424 --> 00:02:40,269
kabuklu ve bütün bir yumurta için
işe yaramayacaktır.

55
00:02:40,269 --> 00:02:42,248
Çünkü çözelti silindirik bir çember

56
00:02:42,248 --> 00:02:44,129
boyunca yayılmak zorundadır.

57
00:02:44,129 --> 00:02:46,068
Ama her nasılsa uygulamalar,

58
00:02:46,068 --> 00:02:48,738
kahvaltınızı eski haline
döndürmekten öteye geçti.

59
00:02:48,738 --> 00:02:51,841
Üretmesi aşırı pahalı olan,
protein içeren tıbbi ürünlerin çoğu

60
00:02:51,841 --> 00:02:55,588
kısmen de olsa tıpkı pişmiş yumurta
beyazı gibi karışmış kümelerin arasında

61
00:02:55,588 --> 00:02:57,913
sıkışmış olmalarından dolayı

62
00:02:57,913 --> 00:03:00,580
işlerini yapmadan önce 
çözülmüş ve tekrar kaplanmış

63
00:03:00,580 --> 00:03:03,581
bir hale gelmek zorundadırlar.

64
00:03:03,581 --> 00:03:05,162
Bu döndürme tekniği,

65
00:03:05,162 --> 00:03:07,094
proteinleri kaplamak konusunda

66
00:03:07,094 --> 00:03:09,593
diğer metodlardan daha kolay,
daha ucuz ve daha hızlı

67
00:03:09,593 --> 00:03:11,483
bir metod olma potansiyeline sahip.

68
00:03:11,483 --> 00:03:14,554
Böylece yeni ilaçların insanlar
için daha hızlı ulaşılabilir hale

69
00:03:14,554 --> 00:03:16,301
gelmesine olanak sağlıyor.

70
00:03:16,301 --> 00:03:18,818
Yemeğinizi eski haline döndürmeden önce

71
00:03:18,818 --> 00:03:20,818
hatırlamanız gereken bir şey daha:

72
00:03:20,818 --> 00:03:25,380
Yumurta haşlamak aslında
sıradışı bir pişirme sürecidir.

73
00:03:25,380 --> 00:03:29,349
Çünkü proteinlerin şekil alma ve 
birbirleriyle bağ kurma tarzını

74
00:03:29,349 --> 00:03:32,882
değiştirmesine rağmen aslında onların 
kimyasal kimliklerini değiştirmiyor.

75
00:03:32,882 --> 00:03:35,865
Çoğu pişirme şekli, ünlü
Maillard tepkimesine benzer.

76
00:03:35,865 --> 00:03:41,448
Bu tepkime yaptığı kimyasal değişimlerle,
şeker ve proteini leziz karamel

77
00:03:41,448 --> 00:03:45,620
gevrekliğine dönüştürür.
Geri alınmaları da çok zordur.

78
00:03:45,743 --> 00:03:49,181
Yani haşlanmış yumurtanızı
haşlanmamış yapabilirsiniz.

79
00:03:49,181 --> 00:03:51,118
Fakat üzülerek söylüyorum ki,

80
00:03:51,118 --> 00:03:55,440
sahanda yumurtayı geri
döndüremezsiniz... henüz.