[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.10,0:00:08.58,Default,,0000,0000,0000,,Çoğu insan hap alır,
Dialogue: 0,0:00:08.58,0:00:09.83,Default,,0000,0000,0000,,iğne yaptırır
Dialogue: 0,0:00:09.83,0:00:13.34,Default,,0000,0000,0000,,ya da yaşamları süresince \Nbir şekilde ilaç kullanırlar,
Dialogue: 0,0:00:13.34,0:00:18.27,Default,,0000,0000,0000,,fakat çoğumuz bu ilaçların aslında\Nnasıl etkili olduğunu bilmeyiz.
Dialogue: 0,0:00:18.27,0:00:21.82,Default,,0000,0000,0000,,Nasıl bu maddeler bizim fiziksel \Nolarak nasıl hissedeceğimizi,
Dialogue: 0,0:00:21.82,0:00:22.73,Default,,0000,0000,0000,,düşüneceğimizi
Dialogue: 0,0:00:22.73,0:00:24.84,Default,,0000,0000,0000,,ve hatta nasıl davranacağımızı etkiliyor?
Dialogue: 0,0:00:24.84,0:00:28.66,Default,,0000,0000,0000,,Büyük çoğunlukla bu, ilacın beyindeki\Nhücreler arasındaki iletişimi
Dialogue: 0,0:00:28.66,0:00:31.23,Default,,0000,0000,0000,,nasıl değiştirdiğine bağlıdır.
Dialogue: 0,0:00:31.23,0:00:33.79,Default,,0000,0000,0000,,Bunun oluşabileceği\Nbirkaç farklı yol vardır.
Dialogue: 0,0:00:33.79,0:00:35.87,Default,,0000,0000,0000,,Fakat ilaç beyne ulaşmadan önce,
Dialogue: 0,0:00:35.87,0:00:38.12,Default,,0000,0000,0000,,ilk olarak kan dolaşımına ulaşmalıdır
Dialogue: 0,0:00:38.12,0:00:40.88,Default,,0000,0000,0000,,ki bu yolculuk saniyeler ile\Nsaatler arasında sürebilir,
Dialogue: 0,0:00:40.88,0:00:44.33,Default,,0000,0000,0000,,nasıl uygulandığı gibi belirli\Nfaktörlere bağlı olarak.
Dialogue: 0,0:00:44.33,0:00:47.37,Default,,0000,0000,0000,,Bir ilacı oral yoldan almak\Nen yavaş metoddur,
Dialogue: 0,0:00:47.37,0:00:50.10,Default,,0000,0000,0000,,çünkü ilaç etkisini göstermeden önce \N
Dialogue: 0,0:00:50.10,0:00:52.19,Default,,0000,0000,0000,,sindirim sistemimiz\Ntarafından emilmelidir.
Dialogue: 0,0:00:52.19,0:00:55.40,Default,,0000,0000,0000,,Bir ilacı teneffüs etmek kan dolaşımına\Ndaha hızlı geçmesini sağlar.
Dialogue: 0,0:00:55.40,0:00:58.89,Default,,0000,0000,0000,,Bir ilacı damar yoluyla\Nvermek de hızlı bir yoldur,
Dialogue: 0,0:00:58.89,0:01:02.01,Default,,0000,0000,0000,,çünkü maddeler bu yolla \Ndirekt olarak kana karışır.
Dialogue: 0,0:01:02.01,0:01:06.79,Default,,0000,0000,0000,,Böylelikle ilaç hedefinin kapısına\Nhızlıca ulaşır, yani beyne.
Dialogue: 0,0:01:06.79,0:01:10.61,Default,,0000,0000,0000,,Beynin girişi kan-beyin bariyeri\Ntarafından korunur,
Dialogue: 0,0:01:10.61,0:01:12.86,Default,,0000,0000,0000,,bu bariyer olası tehlikeli maddelere karşı
Dialogue: 0,0:01:12.86,0:01:15.94,Default,,0000,0000,0000,,dolaşım sistemini \Nsinir sisteminden ayırır.
Dialogue: 0,0:01:15.94,0:01:19.15,Default,,0000,0000,0000,,Yani bütün ilaçlar bu bariyeri geçmek için
Dialogue: 0,0:01:19.15,0:01:23.57,Default,,0000,0000,0000,,özgül bir kimyasal bileşime \Nsahip olmalıdırlar.
Dialogue: 0,0:01:23.57,0:01:27.43,Default,,0000,0000,0000,,İçeriye girdikten sonra, ilaçlar sinaps\Nve nöron ağlarını hedef alarak
Dialogue: 0,0:01:27.43,0:01:30.94,Default,,0000,0000,0000,,beynin normal işleyişine \Nmüdahale etmeye başlar.
Dialogue: 0,0:01:30.94,0:01:35.50,Default,,0000,0000,0000,,Nöronlar çekirdeği, dendritleri \Nve aksonu olan beyin hücreleridir.
Dialogue: 0,0:01:35.50,0:01:39.54,Default,,0000,0000,0000,,Sinapslar dendrit ve aksonlar \Narasında bulunan,\N
Dialogue: 0,0:01:39.54,0:01:43.99,Default,,0000,0000,0000,,nöronlar arasında elektrokimyasal \Nsinyalleri taşıyan yapılardır.
Dialogue: 0,0:01:43.99,0:01:47.67,Default,,0000,0000,0000,,Bu sinyaller nörotransmitter \Nadı verilen kimyasallardır.
Dialogue: 0,0:01:47.67,0:01:51.47,Default,,0000,0000,0000,,Her nörotransmitter davranışlarımızın, \Nduygularımızın ve bilişselliğimizin
Dialogue: 0,0:01:51.47,0:01:52.28,Default,,0000,0000,0000,,düzenlenmesinde
Dialogue: 0,0:01:52.28,0:01:53.49,Default,,0000,0000,0000,,farklı şekilde rol alır.
Dialogue: 0,0:01:53.49,0:01:55.88,Default,,0000,0000,0000,,Fakat hepsi iki farklı\Nyoldan biriyle çalışır.
Dialogue: 0,0:01:55.88,0:01:58.08,Default,,0000,0000,0000,,Ya alıcı nöronu inhibe edip
Dialogue: 0,0:01:58.08,0:01:59.60,Default,,0000,0000,0000,,aktivitesini kısıtlar,
Dialogue: 0,0:01:59.60,0:02:00.98,Default,,0000,0000,0000,,ya da uyarıp
Dialogue: 0,0:02:00.98,0:02:05.08,Default,,0000,0000,0000,,bütün ağ boyunca yayılan \Nbir elektrokimyasal sinyal yaratır.
Dialogue: 0,0:02:05.08,0:02:08.02,Default,,0000,0000,0000,,Kullanılmayan nörotransmitterler\Ngenelde bozulur
Dialogue: 0,0:02:08.02,0:02:11.12,Default,,0000,0000,0000,,ya da iletici nöron\Ntarafından geri emilir.
Dialogue: 0,0:02:11.12,0:02:13.98,Default,,0000,0000,0000,,Bir ilacın etkinliği de \Nbu sinaptik iletim işlemini
Dialogue: 0,0:02:13.98,0:02:18.65,Default,,0000,0000,0000,,farklı evrelerde değiştirebilme\Nyeteneğinden gelmektedir.
Dialogue: 0,0:02:18.65,0:02:21.40,Default,,0000,0000,0000,,Bu, salınan nörotransmitter miktarında
Dialogue: 0,0:02:21.40,0:02:24.75,Default,,0000,0000,0000,,artış veya azalış şeklinde sonuçlanır.
Dialogue: 0,0:02:24.75,0:02:28.40,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin SSRI gibi yaygın \Nkullanılan antidepresanlar,
Dialogue: 0,0:02:28.40,0:02:31.18,Default,,0000,0000,0000,,ruh halimizi kontrol eden\Nbir nörotransmitter olan
Dialogue: 0,0:02:31.18,0:02:34.57,Default,,0000,0000,0000,,serotonin geri emilimini durdurur.
Dialogue: 0,0:02:34.57,0:02:37.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu etkili biçimde nöral ağa \Ndaha fazla salınmasına sebep olur.
Dialogue: 0,0:02:37.74,0:02:40.33,Default,,0000,0000,0000,,Morfin gibi ağrı kesiciler ise enerjiyi, \N
Dialogue: 0,0:02:40.33,0:02:43.44,Default,,0000,0000,0000,,uyanıklılığı,
Dialogue: 0,0:02:43.44,0:02:44.84,Default,,0000,0000,0000,,haz duyusunu\Nkontrol eden
Dialogue: 0,0:02:44.84,0:02:45.80,Default,,0000,0000,0000,,serotoninin ve
Dialogue: 0,0:02:45.80,0:02:46.74,Default,,0000,0000,0000,,noradrenalinin
Dialogue: 0,0:02:46.74,0:02:48.19,Default,,0000,0000,0000,,miktarında artışa sebep olur.
Dialogue: 0,0:02:48.19,0:02:51.81,Default,,0000,0000,0000,,Aynı nörotransmitterler ayrıca\Nendorfin reseptörlerine
Dialogue: 0,0:02:51.81,0:02:53.54,Default,,0000,0000,0000,,etki ederek ağrıyı azaltır.
Dialogue: 0,0:02:53.54,0:02:57.71,Default,,0000,0000,0000,,Sakinleştiriciler GABA üretimi arttırarak
Dialogue: 0,0:02:57.71,0:02:59.90,Default,,0000,0000,0000,,nöral aktiviteyi inhibe ederler,
Dialogue: 0,0:02:59.90,0:03:03.91,Default,,0000,0000,0000,,bu da kişiyi sakinleştirir \Nya da yatıştırır.
Dialogue: 0,0:03:03.91,0:03:06.47,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya yasa dışı ilaçlar?
Dialogue: 0,0:03:06.47,0:03:10.95,Default,,0000,0000,0000,,Bu ilaçların beyin üzerinde hala anlamaya\Nçalıştığımız güçlü etkileri vardır.
Dialogue: 0,0:03:10.95,0:03:12.88,Default,,0000,0000,0000,,Kristal meth, amfetamin,
Dialogue: 0,0:03:12.88,0:03:15.94,Default,,0000,0000,0000,,uzun süreli bir dopamin\Nsalınımına neden olur,
Dialogue: 0,0:03:15.94,0:03:21.06,Default,,0000,0000,0000,,dopamin ödül ve haz algısıyla \Nbağlantılı bir nörotransmitterdir.
Dialogue: 0,0:03:21.06,0:03:23.59,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca noradrenalin\Nreceptörlerini aktive eder,
Dialogue: 0,0:03:23.59,0:03:25.12,Default,,0000,0000,0000,,bu da kalp atışının hızlanması,
Dialogue: 0,0:03:25.12,0:03:26.37,Default,,0000,0000,0000,,göz bebeklerinin büyümesi
Dialogue: 0,0:03:26.37,0:03:29.63,Default,,0000,0000,0000,,ve vücudun savaş ya da kaç tepkisinin\Ntetiklenmesine neden olur.
Dialogue: 0,0:03:29.63,0:03:33.44,Default,,0000,0000,0000,,Kokain, dopamin ve serotoninin \Ngerialımını engelleyerek
Dialogue: 0,0:03:33.44,0:03:35.07,Default,,0000,0000,0000,,daha fazlasını nöral ağa gönderir,
Dialogue: 0,0:03:35.07,0:03:36.43,Default,,0000,0000,0000,,orada enerjiyi yükseltirler,
Dialogue: 0,0:03:36.43,0:03:38.12,Default,,0000,0000,0000,,öfori hissine neden olurlar
Dialogue: 0,0:03:38.12,0:03:40.45,Default,,0000,0000,0000,,ve iştahı bastırırlar.
Dialogue: 0,0:03:40.45,0:03:44.16,Default,,0000,0000,0000,,Halüsinojenik uyuşturucular ise\Nen şaşırtıcı etkilere sahip olanlardır.
Dialogue: 0,0:03:44.16,0:03:45.66,Default,,0000,0000,0000,,LSD,
Dialogue: 0,0:03:45.66,0:03:46.64,Default,,0000,0000,0000,,meskalin
Dialogue: 0,0:03:46.64,0:03:47.76,Default,,0000,0000,0000,,ve DMT
Dialogue: 0,0:03:47.76,0:03:50.22,Default,,0000,0000,0000,,gibi maddelerin hepsi \Nruh hali ve dürtüselliği
Dialogue: 0,0:03:50.22,0:03:52.90,Default,,0000,0000,0000,,düzenleyen serotonin salınımını durdurur.
Dialogue: 0,0:03:52.90,0:03:55.25,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca nöral devreler\Nüzerinde etkileri vardır
Dialogue: 0,0:03:55.25,0:03:59.82,Default,,0000,0000,0000,,ki bunlar algı, öğrenme ve davranışların\Ndüzenlenmesinde rol almaktadır,
Dialogue: 0,0:03:59.82,0:04:04.35,Default,,0000,0000,0000,,bu uyuşturucuların böyle güçlü etkileri\Nolmasının açıklaması da bu durum olabilir.
Dialogue: 0,0:04:04.35,0:04:06.59,Default,,0000,0000,0000,,Bu etkilerden çoğu\Nheyecan verici gibi olsa da
Dialogue: 0,0:04:06.59,0:04:10.94,Default,,0000,0000,0000,,bu uyuşturucuların denetlenmesinin ve \Ngenelde yasa dışı olmasının sebepleri var.
Dialogue: 0,0:04:10.94,0:04:13.47,Default,,0000,0000,0000,,İlaçlar beynin yapısını\Ndeğiştirecek güce sahiptir
Dialogue: 0,0:04:13.47,0:04:17.32,Default,,0000,0000,0000,,ve ilaçların sürekli kullanımı nöral \Nağları kalıcı olarak yeniden yapılandırır,
Dialogue: 0,0:04:17.32,0:04:19.11,Default,,0000,0000,0000,,bu da düşünme kabiliyetimizi,
Dialogue: 0,0:04:19.11,0:04:20.26,Default,,0000,0000,0000,,karar verme,
Dialogue: 0,0:04:20.26,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,öğrenme
Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:22.76,Default,,0000,0000,0000,,ve hatırlama becerimizi değiştirir.
Dialogue: 0,0:04:22.76,0:04:25.100,Default,,0000,0000,0000,,İlaçlar ve etkileri hakkında\Nhala bilmediğimiz çok şey var,
Dialogue: 0,0:04:25.100,0:04:27.91,Default,,0000,0000,0000,,hem iyi hem kötü anlamda.
Dialogue: 0,0:04:27.91,0:04:31.65,Default,,0000,0000,0000,,Hakkında bilgi sahibi olduklarımız ise \Nüzerinde sıklıkla çalışılan ilaçlar
Dialogue: 0,0:04:31.65,0:04:33.98,Default,,0000,0000,0000,,ve bunlar etkin ilaçlar haline geldi.
Dialogue: 0,0:04:33.98,0:04:36.96,Default,,0000,0000,0000,,İlaçlar ve beyin hakkındaki\Nbilgimiz arttıkça,
Dialogue: 0,0:04:36.96,0:04:39.31,Default,,0000,0000,0000,,günümüzde sağlık alanındaki problemleri
Dialogue: 0,0:04:39.31,0:04:43.29,Default,,0000,0000,0000,,çözme olasılığı da artacak.