1
00:00:07,095 --> 00:00:08,584
လူအများစုဟာ ဆေးလုံးသောက်ကြမယ်၊

2
00:00:08,584 --> 00:00:09,834
ဆေးထိုးခံကြမယ်၊

3
00:00:09,834 --> 00:00:13,335
ဒါမှမဟုတ် သူတို့ရဲ့ အသက်တာအတွင်းမှာ 
ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို သောက်ကြမယ်ပေါ့။

4
00:00:13,335 --> 00:00:18,266
ဒါပေမဲ့ အများစုဟာ ဒီအရာတွေ ဘယ်လို
လုပ်ဆောင်တယ်ဆိုတာ တစ်ခုမှမသိကြပါဘူး။

5
00:00:18,266 --> 00:00:21,816
ဒီဒြပ်ပေါင်းအမျိုးမျိုးဟာ ကျွန်ုပ်တို့
ရုပ်ပိုင်း ခံစားပုံ၊ တွေးတောပုံနဲ့

6
00:00:21,816 --> 00:00:22,726
ပြုမူပုံကိုတောင်


7
00:00:22,726 --> 00:00:24,844
ဘယ်လို သက်ရောက်စေနိုင်ပါသလဲ။

8
00:00:24,844 --> 00:00:28,665
အများစုကတော့ ဒါက ဦးနှောက်အတွင်းက 
ဆဲလ်တွေအကြားက ဆက်သွယ်ရေးကို

9
00:00:28,665 --> 00:00:31,226
ဆေးဝါးက ပြောင်းလဲပုံကို မူတည်ပါတယ်။

10
00:00:31,226 --> 00:00:33,787
ဒါဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့ များစွာသော 
နည်းလမ်းစုံရှိပါတယ်။

11
00:00:33,787 --> 00:00:35,866
ဒါပေမဲ့ ဦးနှောက်ထဲကို မရောက်ခင်

12
00:00:35,866 --> 00:00:38,124
ဆေးတိုင်းဟာ ဆေးတိုက်ပုံလို
အကြောင်းအရင်းတွေကို

13
00:00:38,124 --> 00:00:41,897
မူတည်ကာ စက္ကန့်ကနေ နာရီချီကြာနိုင်တဲ့
ခရီးတစ်ခုပေါ်မှာရှိတဲ့

14
00:00:41,897 --> 00:00:44,327
သွေးကြောကို ပထမရောက်ရှိပါတယ်။

15
00:00:44,327 --> 00:00:47,367
အနှေးဆုံးနည်းကတော့ ဆေးကို
မျိုချတာပါ၊

16
00:00:47,367 --> 00:00:50,097
အကြောင်းက အစွမ်းမပြခင်
ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အစာခြေအင်္ဂါစုကနေ

17
00:00:50,097 --> 00:00:52,189
စုတ်ယူရမှာဖြစ်လို့ပါ။

18
00:00:52,189 --> 00:00:55,398
ဆေးဝါးကို ရှုခြင်းက သွေးကြောထဲကို
ပိုလျင်မြန်စွာ ရောက်စေပါတယ်။

19
00:00:55,398 --> 00:00:58,888
ဆေးကို အကြောထဲထိုးခြင်းကလည်း
လျှင်မြန်စွာ လုပ်ဆောင်ပါတယ်၊

20
00:00:58,888 --> 00:01:02,007
အကြောင်းက ဓါတုပစ္စည်းတွေကို
သွေးထဲကို တိုက်ရိုက် ထိုးသွင်းလို့ပါ။

21
00:01:02,007 --> 00:01:06,788
အဲဒီရောက်တာနဲ့ ဆေးဟာ ၎င်းရဲ့ခရီးဆုံး 
ဂိတ်ဝတွေ၊ ဦးနှောက်ဆီရောက်သွားတယ်။

22
00:01:06,788 --> 00:01:10,606
ဒီအင်္ဂါဆီ အဝင်လမ်းကို ဦးနှောက် သွေး 
အကာအရံနဲ့စောင့်ကြပ်ထားပါတယ်၊

23
00:01:10,606 --> 00:01:12,858
ဒါက ဘေးဖြစ်နိုင်တဲ့ 
ပစ္စည်းတွေကိုတားဆီးဖို့

24
00:01:12,858 --> 00:01:15,940
သွေးကို အာရုံကြောအဖွဲ့အစည်းကနေ
ခွဲခြားပေးတာပါ။

25
00:01:15,940 --> 00:01:19,148
ဒီတော့ ဆေးဝါးအားလုံးမှာ ဒီအတားအဆီးကို 
ဖွင့်ဖို့ သော့ပေးကာ

26
00:01:19,148 --> 00:01:23,568
ဖြတ်ကျော်စေတဲ့ တိကျတဲ့ 
ဓါတုဖွဲ့စည်းမှုတစ်ခု ရှိရပါမယ်။

27
00:01:23,568 --> 00:01:27,428
အတွင်းရောက်တာနဲ့ ဆေးဝါးတွေဟာ 
Neurons နဲ့
Synapses တွေရဲ ကွန်ရက်ကို ဦးတည်ကာ

28
00:01:27,428 --> 00:01:30,938
ဦးနှောက်ရဲ့ပုံမှန် လုပ်ဆောင်မှုတွေကို 
စတင်စွက်ဖက်ပါတယ်

29
00:01:30,938 --> 00:01:35,498
Neurons ဟာ ဗဟိုချက်၊ ဆဲလ်ကိုင်းခွဲတွေနဲ့ 
ဆဲလ်မျှင်တွေပါတဲ့ ဦးနှောက်ဆဲလ်တွေပါ။

30
00:01:35,498 --> 00:01:39,540
Synapses ကတော့ ဆဲလ်ကိုင်းခွဲတွေနဲ့ ဆဲလ်
မျှင်တွေတစ်လျှောက်က တည်ဆောက်မှုတွေပါ။

31
00:01:39,540 --> 00:01:43,989
ဒါက နျူရွန်းတွေကြားက လျှပ်စစ်ဓာတု 
အချက်ပြတွေရဲ့ ဖလှယ်မှုကို ခွင့်ပေးပါတယ်။

32
00:01:43,989 --> 00:01:47,669
ဒီအချက်ပြတွေဟာ neurotransmitters
ခေါ်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေရဲ့ ပုံစံကိုယူတယ်။

33
00:01:47,669 --> 00:01:51,470
neurotransmitter တိုင်းဟာ အပြုအမူတွေကို
ထိန်းညှိရာမှာ ကဏ္ဍစုံပါဝင်တယ်

34
00:01:51,470 --> 00:01:52,280
စိတ်ခံစားမှုတွေ၊

35
00:01:52,280 --> 00:01:53,489
ပြီးတော့ သိမှတ်မှုပါ။

36
00:01:53,489 --> 00:01:55,880
ဒါပေမဲ့ အားလုံးဟာ နည်းနှစ်ခုထဲက
တစ်ခုနဲ့ လုပ်ပါတယ်။

37
00:01:55,880 --> 00:01:58,080
ကွန်ရက်တစ်ခုလုံး ပျံ့နှံ့တဲ့လျှစ်စစ်ဓာတု

38
00:01:58,080 --> 00:01:59,601
အချက်ပြအသစ်တစ်ခု ဖန်တီးရင်း

39
00:01:59,601 --> 00:02:00,980
နျူရွန်းလက်ခံခြင်းကို (သို့)

40
00:02:00,980 --> 00:02:05,079
၎င်းရဲ့ လှုပ်ရှားမှုကို ကန့်သတ်ခြင်းကို
ချုပ်ချယ်တာ (သို့) ၎င်းကို နိုးကြွစေတာပါ။

41
00:02:05,079 --> 00:02:08,020
ကျန်တဲ့ neurotransmitter တိုင်းဟာ 
နျူရွန်း သယ်ဆောင်မှုထဲကို


42
00:02:08,020 --> 00:02:11,120
အမြဲလို အဆင့်ကျလာတယ် (သို့) 
ပြန်စုပ်ယူသွားပါတယ်။

43
00:02:11,120 --> 00:02:13,981
ဆေးဝါးတစ်ခုရဲ့ သက်ရောက်မှုဟာ
ဖြစ်စဉ်ရဲ့ အဆင့်မျိုးစုံမှာ

44
00:02:13,981 --> 00:02:18,651
ဆဲလ်ပိုင်းပေးပို့ခြင်းတွေကို ခြယ်လှယ်ဖို့ 
၎င်းရဲ့ အစွမ်းကနေ အရင်းခံပါတယ်။

45
00:02:18,651 --> 00:02:21,401
ဒီရလဒ်တွေက ပျံ့နှံခြင်းခံရတဲ့ 
neurotransmitters

46
00:02:21,401 --> 00:02:24,752
ပမာဏအလိုက် တိုးတာ (သို့)
လျော့တာရှိပါတယ်။

47
00:02:24,752 --> 00:02:28,402
ဥပမာ SSRIs လို့ အသုံးများတဲ့ 
စိတ်ကျမှု ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ

48
00:02:28,402 --> 00:02:31,181
စိတ်သဘောထားတွေ ညှိပေးတဲ့
neurotransmitter တစ်ခုဖြစ်တဲ့

49
00:02:31,181 --> 00:02:34,572
serotonin ရဲ့ ပြန်လည်စုပ်ယူမှုကို 
တားဆီးပါတယ်။

50
00:02:34,572 --> 00:02:37,744
ဒါက နာဗ်ကြောဆိုင်ရာ ကွန်ရက်ထဲကို 
ထိရောက်စွာ ပိုပြီးတွန်းပို့တယ်။

51
00:02:37,744 --> 00:02:40,332
တစ်ချိန်တည်းမှာ မော်ဖင်းလို 
အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေက

52
00:02:40,332 --> 00:02:43,444
စွမ်းအင်ကို ထိန်းညှိပေးတဲ့ serotonin 
နဲ့ noradrenaline

53
00:02:43,444 --> 00:02:44,842
အဆင့်တွေကို မြှင့်ပေးတယ်။

54
00:02:44,842 --> 00:02:45,801
နိုးကြွမှု၊

55
00:02:45,801 --> 00:02:46,740
နိုးကြားမှုနဲ့

56
00:02:46,740 --> 00:02:48,190
သာယာမှုပါ။

57
00:02:48,190 --> 00:02:51,812
ဒီအလားတူ neurotransmitters ကလည်း
နာကျင်မှုသိစိတ် လျှော့ချကာ ဟိုမုန်းထွက်တဲ့

58
00:02:51,812 --> 00:02:53,542
တုံ့ပြန်မှုတွေကို သက်ရောက်စေပါတယ်။

59
00:02:53,542 --> 00:02:57,712
စိတ်ငြိမ်ဆေးတွေကတော့ အာရုံကြော
ဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုကို ကန့်သတ်ဖို့

60
00:02:57,712 --> 00:02:59,902
လူကို အေးဆေးဖို့ (သို့) စိတ်ငြိမ်အောင်

61
00:02:59,902 --> 00:03:03,913
လုပ်ပေးရင်း GABA ထုတ်လုပ်မှုကို
တိုးပွားခြင်းနဲ့ အလုပ်လုပ်ပါတယ်။

62
00:03:03,913 --> 00:03:06,473
တရားမဝင် (သို့) စိတ်ကြွဆေးတွေကရော။

63
00:03:06,473 --> 00:03:10,954
၎င်းတို့မှာ ဦးနှောက်အပေါ် ပြင်းထန်တဲ့ သက်
ရောက်မှုတွေရှိပြီး နားလည်ဖို့ကြိုးစားဆဲပါ။

64
00:03:10,954 --> 00:03:12,884
Crystal meth စိတ်ကြွဆေးဟာ

65
00:03:12,884 --> 00:03:15,943
ဆုလာဘ်နဲ့ သာယာမှုရဲ့ သိမြင်မှုနဲ့ 
ဆက်နွယ်တဲ့ neurotransmitter

66
00:03:15,943 --> 00:03:21,055
ဒိုပါမင်ရဲ့ ရှည်ကြာတဲ့ လွှတ်ထုတ်မှုကို
ဆွဲဆောင်ပါတယ်။

67
00:03:21,055 --> 00:03:23,593
နိုရာအန်ဒရီနလင်း တုံ့ပြန်မှုတွေကိုလည်း
အသက်ဝင်စေပါတယ်၊

68
00:03:23,593 --> 00:03:25,125
ဒါက နှလုံးခုန်မြန်စေ၊


69
00:03:25,125 --> 00:03:26,368
သူငယ်အိမ်ကျယ်လာစေပြီး

70
00:03:26,368 --> 00:03:29,632
ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ တိုက်၊ မတိုက်ရင်ပြေးဆိုတဲ့
တုံ့ပြန်မှုကို အစပျိုးတယ်။

71
00:03:29,632 --> 00:03:33,444
ကိုကင်းဟာ ဒိုပါမင်နဲ့ ဆီရိုတိုနင်ရဲ့
စုပ်ယူမှုကို ပိတ်စေတယ်၊

72
00:03:33,444 --> 00:03:35,073
စွမ်းအင်တိုးမြှင့်တဲ့နေရာက

73
00:03:35,073 --> 00:03:36,432
ကွန်ရက်ထဲကို ပိုတွန်းပို့ကာ

74
00:03:36,432 --> 00:03:38,125
ဝမ်းသာပီတိခံစားမှုကို ဖန်တီးကာ

75
00:03:38,125 --> 00:03:40,454
စားချင်စိတ်ကို ချုပ်ထိန်းပါတယ်။

76
00:03:40,454 --> 00:03:44,159
စိတ်ချောက်ချားစေတဲ့ဆေးတွေမှာ စိတ်ရှုပ်စရာ
အကောင်းဆုံး အာနိသင်တွေရှိပါတယ်။

77
00:03:44,159 --> 00:03:45,659
LSD လို အရာတွေ၊

78
00:03:45,659 --> 00:03:46,638
ရှားစောင်းဆေးနဲ့


79
00:03:46,638 --> 00:03:47,757
DMT တို့အားလုံးဟာ

80
00:03:47,757 --> 00:03:50,225
စိတ်ထားနဲ့ စိတ်လိုက်မာန်ပါဖြစ်မှုကို
ထိန်းညှိတဲ့

81
00:03:50,225 --> 00:03:52,895
ဆီရိုတိုနင် ထုတ်လုပ်မှုကို တားဆီးပါတယ်။

82
00:03:52,895 --> 00:03:55,246
၎င်းတို့ဟာ သိမြင်ခြင်း၊ သင်ယူခြင်းနဲ့ 
အပြုအမူ

83
00:03:55,246 --> 00:03:59,815
ထိန်းသိမ်းမှုတွေပါဝင်တဲ့ အာရုံကြော 
ပတ်လမ်းတွေပေါ်ကိုပါ သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်၊

84
00:03:59,815 --> 00:04:04,348
ဒါက ဒီဆေးဝါးတွေ ဒီလောက်အားပြင်းတဲ့ သက်
ရောက်မှုတွေ ရှိတာကို ရှင်းပြနိုင်လောက်တယ်။

85
00:04:04,348 --> 00:04:06,594
ဒီအာနိသင်တစ်ချို့ဟာ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ
ဆိုတာတောင်

86
00:04:06,594 --> 00:04:10,944
ဆေးတစ်ချို့ကို အလွန်ထိန်းချုပ်ကာ မကြာခဏ 
တရားမဝင်ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းတွေ အများကြီးပါ။

87
00:04:10,944 --> 00:04:13,468
ဆေးတွေဟာ ဦးနှောက် ဓာတုဗေဒကို
ပြောင်းဖို့ အစွမ်းရှိကာ

88
00:04:13,468 --> 00:04:17,315
အထပ်ထပ်သုံးတာဟာ စဉ်းစားဖို့၊ဆုံးဖြတ်ဖို့၊ 
သင်ယူဖို့

89
00:04:17,315 --> 00:04:19,107
အရာတွေကို မှတ်စေနိုင်ဖို့

90
00:04:19,107 --> 00:04:20,255
ထောက်ပံ့တဲ့အာရုံကြော

91
00:04:20,255 --> 00:04:21,000
ကွန်ရက်တွေကို

92
00:04:21,000 --> 00:04:22,757
အမြဲ ပြန်သွယ်ပါတယ်။

93
00:04:22,757 --> 00:04:25,996
ဆေးဝါးတွေနဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ အာနိသင်တွေ
အကြောင်း အကောင်းရော၊ အဆိုးပါ

94
00:04:25,996 --> 00:04:27,911
မသိသေးတာတွေ အများကြီးပါ။

95
00:04:27,911 --> 00:04:31,647
ဒါပေမဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ သိတာတွေဟာ
အသေးစိပ် လေ့လာထားပြီး

96
00:04:31,647 --> 00:04:33,978
ထိရောက်တဲ့ ဆေးဝါးတွေအဖြစ်
ပြောင်းထားတာပါ။

97
00:04:33,978 --> 00:04:36,958
ဆေးဝါးနဲ့ ဦးနှောက်အကြောင်းကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ 
အသိတိုးလာတာနဲ့အမျှ

98
00:04:36,958 --> 00:04:39,308
ယနေ့ သုတေသီတွေ အကြံအိုက်စေတဲ့ 
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ

99
00:04:39,308 --> 00:04:43,287
ပြဿနာတွေကို ကုသရေးအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေ
တွေလည်း တိုးလာပါလိမ့်မယ်။