WEBVTT

00:00:06.665 --> 00:00:09.594
Οι περισσότεροι άνθρωποι
παίρνουν ένα χάπι, κάνουν μια ένεση,

00:00:09.654 --> 00:00:13.165
ή παίρνουν κάποιο φάρμακο
κατά τη διάρκεια της ζωής τους,

00:00:13.165 --> 00:00:17.856
αλλά οι πιο πολλοί δεν ξέρουμε τίποτα
για το πώς λειτουργούν αυτές οι ουσίες.

00:00:18.116 --> 00:00:19.666
Πώς μπορούν τα διάφορα συστατικά

00:00:19.666 --> 00:00:21.956
να επηρεάσουν τον τρόπο
που νιώθουμε σωματικά,

00:00:21.956 --> 00:00:24.256
που σκεφτόμαστε,
ακόμα και που συμπεριφερόμαστε;

00:00:24.544 --> 00:00:28.815
Εν πολλοίς, αυτό εξαρτάται στο πώς
μια ουσία αλλάζει την επικοινωνία

00:00:28.815 --> 00:00:30.816
ανάμεσα στα κύτταρα και στον εγκέφαλο.

00:00:30.846 --> 00:00:33.787
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι
που μπορεί να συμβεί αυτό.

00:00:33.787 --> 00:00:35.766
Πριν, όμως, μπει μέσα στον εγκέφαλο,

00:00:35.766 --> 00:00:38.214
η ουσία πρέπει πρώτα
να φτάσει στη ροή του αίματος

00:00:38.214 --> 00:00:41.797
σε ένα ταξίδι που μπορεί να χρειαστεί
δευτερόλεπτα ή ώρες,

00:00:41.797 --> 00:00:44.497
κάτι που εξαρτάται από παράγοντες
όπως το πώς χορηγείται.

00:00:44.497 --> 00:00:47.367
Η πιο αργή μέθοδος είναι
να πάρεις το φάρμακο από το στόμα

00:00:47.367 --> 00:00:50.097
επειδή πρέπει να απορροφηθεί
από το πεπτικό μας σύστημα

00:00:50.097 --> 00:00:51.659
πριν κάνει δράση.

00:00:51.989 --> 00:00:55.198
Η εισπνοή ενός φαρμάκου το βάζει
στη ροή του αίματος γρηγορότερα.

00:00:55.198 --> 00:00:58.668
Και η ενδοφλέβια ένεση
λειτουργεί γρήγορα επίσης

00:00:58.668 --> 00:01:01.617
επειδή αντλεί τις χημικές ουσίες
κατευθείαν στο αίμα.

00:01:01.747 --> 00:01:05.658
Μόλις πάει εκεί, το φάρμακο φτάνει γρήγορα
στις πύλες του προορισμού του,

00:01:05.658 --> 00:01:06.668
τον εγκέφαλο.

00:01:06.668 --> 00:01:10.506
Η είσοδος σε αυτό το όργανο φυλάσσεται
από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό,

00:01:10.506 --> 00:01:12.858
ο οποίος διαχωρίζει το αίμα
από το νευρικό σύστημα

00:01:12.858 --> 00:01:15.750
για να κρατά πιθανές
επικίνδυνες ουσίες εκτός.

00:01:15.750 --> 00:01:18.828
Οπότε, όλα τα φάρμακα πρέπει να έχουν
μια ειδική χημική σύσταση

00:01:18.828 --> 00:01:21.718
που τους δίνει το κλειδί
για να ξεκλειδώσουν αυτόν τον φραγμό

00:01:21.718 --> 00:01:23.048
και να περάσουν.

00:01:23.238 --> 00:01:25.588
Μόλις πάνε μέσα, οι ουσίες
αρχίζουν να επεμβαίνουν

00:01:25.588 --> 00:01:27.428
στην κανονική λειτουργία του εγκεφάλου

00:01:27.428 --> 00:01:30.578
στοχεύοντας στον ιστό
των νευρώνων και συνάψεών του.

00:01:30.578 --> 00:01:35.058
Οι νευρώνες είναι εγκεφαλικά κύτταρα
που έχουν πυρήνα, δενδρίτες και άξονα.

00:01:35.328 --> 00:01:39.540
Οι συνάψεις είναι κατασκευές τοποθετημένες
κατά μήκος των δενδριτών ή του άξονα

00:01:39.540 --> 00:01:42.539
που επιτρέπουν την ανταλλαγή
ηλεκτρο-χημικών σημάτων

00:01:42.539 --> 00:01:43.659
ανάμεσα στους νευρώνες.

00:01:43.659 --> 00:01:47.439
Αυτά τα σήματα παίρνουν τη μορφή χημικών
που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές.

00:01:47.439 --> 00:01:49.740
Κάθε νευροδιαβιβαστής
παίζει διαφορετικούς ρόλους

00:01:49.740 --> 00:01:53.080
στη ρύθμιση συμπεριφορών, συναισθημάτων,
και γνωστικής λειτουργίας.

00:01:53.139 --> 00:01:55.700
Όλοι, όμως, λειτουργούν
με έναν από δύο τρόπους.

00:01:55.740 --> 00:01:58.080
Μπορούν είτε να αναστείλουν
τον νευρώνα λήψης,

00:01:58.080 --> 00:02:00.751
περιορίζοντας τη δραστηριότητά του,
ή να τον διεγείρουν,

00:02:00.751 --> 00:02:04.729
δημιουργώντας ένα νέο ηλεκτρο-χημικό σήμα
που επεκτείνεται σε όλο το σύστημα.

00:02:04.789 --> 00:02:08.020
Κάθε νευροδιαβιβαστής που περισσέψει
συνήθως αποσυντίθεται

00:02:08.020 --> 00:02:10.770
ή επαναπορροφείται μέσα
στον μεταδιδόμενο νευρώνα.

00:02:11.030 --> 00:02:14.191
Η αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου
προέρχεται από την ικανότητά του

00:02:14.191 --> 00:02:18.651
να χειραγωγεί τις συναπτικές μεταδόσεις
σε διαφορετικές φάσεις της διαδικασίας.

00:02:18.821 --> 00:02:21.621
Τα αποτελέσματα είναι αύξηση ή μείωση

00:02:21.621 --> 00:02:24.232
στο ποσό των νευροδιαβιβαστών
που διαδίδονται.

00:02:24.752 --> 00:02:28.652
Για παράδειγμα, τα κοινά
αντικαταθλιπτικά, όπως οι SSRI,

00:02:28.652 --> 00:02:31.021
σταματούν την επαναπρόσληψη
της σεροτονίνης,

00:02:31.021 --> 00:02:34.112
ενός νευροδιαβιβαστή
που διαμορφώνει τις διαθέσεις μας.

00:02:34.302 --> 00:02:37.864
Αυτό σπρώχνει αποτελεσματικά περισσότερο
από αυτήν στο νευρικό σύστημα.

00:02:37.864 --> 00:02:40.332
Εν τω μεταξύ, παυσίπονα, όπως η μορφίνη,

00:02:40.332 --> 00:02:43.444
αυξάνουν τα επίπεδα
της σεροτονίνης και της νοραδρελανίνης,

00:02:43.444 --> 00:02:47.612
που ρυθμίζουν την ενέργεια, την εγρήγορση,
την ετοιμότητα και την ευχαρίστηση.

00:02:47.940 --> 00:02:51.812
Αυτοί οι ίδιοι νευροδιαβιβαστές, επίσης,
επηρεάζουν τους υποδοχείς ενδορφίνης,

00:02:51.812 --> 00:02:53.802
μειώνοντας την αντίληψη του πόνου.

00:02:53.802 --> 00:02:57.862
Και τα ηρεμιστικά λειτουργούν αυξάνοντας
την παραγωγή γ-αμινοβουτυρικού οξέος

00:02:57.862 --> 00:02:59.902
για να αναστείλουν
τη νευρική δραστηριότητα

00:02:59.902 --> 00:03:03.153
βάζοντας το άτομο σε μια χαλαρή
ή κατασταλμένη κατάσταση.

00:03:03.913 --> 00:03:06.273
Τι ισχύει για τα παράνομα φάρμακα;

00:03:06.343 --> 00:03:08.574
Αυτά έχουν ισχυρές
επιπτώσεις στον εγκέφαλο

00:03:08.574 --> 00:03:10.524
που ακόμη προσπαθούμε να κατανοήσουμε.

00:03:10.954 --> 00:03:13.064
H μεθαμφεταμίνη, μια αμφεταμίνη,

00:03:13.064 --> 00:03:15.953
προκαλεί μια μακρόχρονη
απελευθέρωση της ντοπαμίνης,

00:03:15.953 --> 00:03:17.605
ενός νευροδιαβιβαστή που συνδέεται

00:03:17.605 --> 00:03:20.255
με την αντίληψη ανταμοιβής
και ευχαρίστησης.

00:03:20.885 --> 00:03:23.520
Ενεργοποιεί, επίσης,
τους υποδοχείς της νοραδρεναλίνης,

00:03:23.520 --> 00:03:26.480
που αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό,
διαστέλλει τις κόρες των ματιών

00:03:26.480 --> 00:03:29.222
και παρακινεί την αντίδραση
πάλης ή φυγής του σώματος.

00:03:29.472 --> 00:03:33.114
Η κοκαΐνη μπλοκάρει την επαναπρόσληψη
της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης,

00:03:33.134 --> 00:03:35.073
σπρώχνοντας περισσότερο ποσό στο σύστημα

00:03:35.073 --> 00:03:36.432
όπου ωθούν την ενέργεια,

00:03:36.432 --> 00:03:38.125
δημιουργούν αισθήματα ευφορίας,

00:03:38.125 --> 00:03:39.994
και καταστέλλουν τις ορέξεις.

00:03:40.144 --> 00:03:43.969
Και τα παραισθησιογόνα φάρμακα έχουν
εξαιρετικά αινιγματικά αποτελέσματα.

00:03:43.969 --> 00:03:47.639
Ουσίες όπως το LSD, η μεσκαλίνη
και η διμεθυλοτρυπταμίνη (DMT),

00:03:47.697 --> 00:03:50.035
όλες μπλοκάρουν
την απελευθέρωση της σεροτονίνης,

00:03:50.085 --> 00:03:52.675
η οποία ρυθμίζει τη διάθεση
και την παρορμητικότητα.

00:03:52.725 --> 00:03:55.246
Επίσης έχουν επίπτωση
στα νευρικά κυκλώματα

00:03:55.246 --> 00:03:59.315
που εμπλέκονται στην αντίληψη, τη μάθηση,
και τη ρύθμιση της συμπεριφοράς,

00:03:59.375 --> 00:04:00.598
το οποίο μπορεί να εξηγεί

00:04:00.598 --> 00:04:03.458
γιατί αυτά τα φάρμακα
έχουν τόσο ισχυρές επιπτώσεις.

00:04:03.588 --> 00:04:06.374
Κι αν κάποιες από αυτές τις δράσεις
μοιάζουν συναρπαστικές,

00:04:06.374 --> 00:04:08.484
υπάρχουν λόγοι που κάποια
από αυτά τα φάρμακα

00:04:08.484 --> 00:04:10.804
ελέγχονται εξονυχιστικά
και είναι συχνά παράνομα.

00:04:10.804 --> 00:04:13.758
Οι ουσίες έχουν τη δύναμη
να αλλάξουν τη χημεία του εγκεφάλου,

00:04:13.758 --> 00:04:17.525
και η επαναλαμβανόμενη χρήση μπορεί μόνιμα
να επανασυνδέσει τα νευρικά συστήματα

00:04:17.525 --> 00:04:22.127
που υποστηρίζουν τη σκέψη,
τη λήψη αποφάσεων, τη μάθηση και τη μνήμη.

00:04:22.327 --> 00:04:25.996
Υπάρχουν πολλά που ακόμα δε γνωρίζουμε
για τις ουσίες και τις επιδράσεις τους,

00:04:25.996 --> 00:04:28.071
τόσο τα καλά, όσο και τα κακά.

00:04:28.071 --> 00:04:31.647
Αυτά, όμως, τα οποία γνωρίζουμε
είναι αυτά που έχουμε μελετήσει στενά,

00:04:31.647 --> 00:04:33.978
και τα μετατρέψαμε
σε αποτελεσματικά φάρμακα.

00:04:33.978 --> 00:04:36.958
Καθώς η γνώση μας για τις ουσίες
και τον εγκέφαλο μεγαλώνει,

00:04:36.958 --> 00:04:39.308
οι πιθανότητες επίσης μεγαλώνουν

00:04:39.308 --> 00:04:41.447
για τη θεραπεία μεγάλων
ιατρικών προβλημάτων

00:04:41.447 --> 00:04:43.507
που σπαζοκεφαλιάζουν
τους ερευνητές σήμερα.