WEBVTT

00:00:01.228 --> 00:00:05.262
U većini patrijarhalnih
i plemenskih društava

00:00:05.262 --> 00:00:10.487
očeve obično znaju po sinovima,

00:00:10.487 --> 00:00:13.703
ali ja sam jedan od retkih

00:00:13.703 --> 00:00:15.747
koga znaju po kćerci

00:00:15.747 --> 00:00:17.373
i ponosan sam na to.

NOTE Paragraph

00:00:17.373 --> 00:00:21.542
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:00:23.810 --> 00:00:26.658
Malala je započela kampanju za obrazovanje

00:00:26.658 --> 00:00:29.545
zauzela se za svoja prava 2007,

00:00:29.545 --> 00:00:34.103
a kada je 2011. njen trud nagrađen

00:00:34.103 --> 00:00:37.543
i kada je dobila nacionalnu
omladinsku nagradu za mir

00:00:37.543 --> 00:00:39.412
postala je veoma poznata,

00:00:39.412 --> 00:00:43.456
veoma popularna devojka u svojoj zemlji.

00:00:43.456 --> 00:00:46.784
Pre toga, bila je moja kćerka,

00:00:46.784 --> 00:00:49.789
a sada sam ja njen otac.

00:00:50.741 --> 00:00:52.496
Dame i gospodo,

00:00:52.496 --> 00:00:55.643
ukoliko se osvrnemo
na istoriju čovečanstva

00:00:55.643 --> 00:00:58.471
priča o ženama

00:00:58.471 --> 00:01:01.847
je priča o nepravdi,

00:01:01.847 --> 00:01:03.907
nejednakosti,

00:01:03.907 --> 00:01:09.218
nasilju i eksploataciji.

00:01:09.218 --> 00:01:11.053
Vidite,

00:01:11.053 --> 00:01:15.204
u patrijarhalnim društvima,

00:01:15.204 --> 00:01:17.646
već od samog početka je jasno,

00:01:17.646 --> 00:01:20.652
kada se rodi devojčica,

00:01:20.652 --> 00:01:24.932
njeno rođenje se ne proslavlja.

00:01:24.932 --> 00:01:27.096
Ne raduju joj se

00:01:27.096 --> 00:01:29.872
ni otac ni majka.

00:01:29.872 --> 00:01:31.557
Komšije navrate

00:01:31.557 --> 00:01:34.058
i saosećaju s majkom

00:01:34.058 --> 00:01:39.152
a ocu niko ne čestita.

00:01:39.152 --> 00:01:43.467
Majka se oseća izuzetno neprijatno

00:01:43.467 --> 00:01:47.834
jer je rodila devojčicu.

00:01:47.834 --> 00:01:51.094
Kada rodi prvu devojčicu,

00:01:51.094 --> 00:01:55.183
prvu kćerku, tužna je.

00:01:55.183 --> 00:01:58.930
Kada potom rodi drugu kćerku,

00:01:58.930 --> 00:02:00.777
ona je u šoku,

00:02:00.777 --> 00:02:04.161
a kada, iščekujući sina,

00:02:04.161 --> 00:02:07.367
rodi i treću kćerku

00:02:07.367 --> 00:02:12.906
oseća krivicu poput kriminalca.

NOTE Paragraph

00:02:12.906 --> 00:02:15.540
Ne ispašta samo majka,

00:02:15.540 --> 00:02:18.277
već i kćerka, novorođena kćerka.

00:02:18.277 --> 00:02:20.412
Kada odraste,

00:02:20.412 --> 00:02:22.547
ispaštaće takođe.

00:02:22.547 --> 00:02:24.600
Kad joj bude pet godina,

00:02:24.600 --> 00:02:27.929
umesto da ide u školu

00:02:27.929 --> 00:02:29.672
ostaće kod kuće,

00:02:29.672 --> 00:02:34.294
dok će njena braća
biti upisana u školu.

00:02:34.294 --> 00:02:36.887
Sve do 12. godine, koliko toliko,

00:02:36.887 --> 00:02:39.528
život će joj biti dobar.

00:02:39.528 --> 00:02:41.199
Zabavljaće se.

00:02:41.199 --> 00:02:44.388
Moći će da se igra s prijateljima na ulici,

00:02:44.388 --> 00:02:46.427
i moći će da se kreće ulicama

00:02:46.427 --> 00:02:49.202
poput leptira.

00:02:49.202 --> 00:02:53.017
No kada postane tinejdžerka,

00:02:53.017 --> 00:02:55.357
kada napuni 13 godina,

00:02:55.357 --> 00:02:58.976
biće joj zabranjeno da napusti dom

00:02:58.976 --> 00:03:02.468
bez muške pratnje.

00:03:02.468 --> 00:03:07.843
Zarobljena među četiri zida svoga doma,

00:03:07.843 --> 00:03:13.037
ona više nije slobodan pojedinac.

00:03:13.037 --> 00:03:16.057
Ona postaje takozvana čast

00:03:16.057 --> 00:03:18.538
svog oca, svoje braće

00:03:18.538 --> 00:03:21.988
i svoje porodice.

00:03:21.988 --> 00:03:24.676
A ukoliko prekrši

00:03:24.676 --> 00:03:27.887
kodeks te, nazovi, časti,

00:03:27.887 --> 00:03:32.251
može da bude i ubijena.

NOTE Paragraph

00:03:32.251 --> 00:03:36.252
Interesantno je, takođe,
da taj takozvani

00:03:36.252 --> 00:03:37.615
kodeks časti

00:03:37.615 --> 00:03:41.305
ne utiče samo na život devojaka,

00:03:41.305 --> 00:03:43.431
on pogađa i živote

00:03:43.431 --> 00:03:48.230
muških članova porodice.

00:03:48.230 --> 00:03:54.823
Znam porodicu sa sedam sestara
i jednim bratom,

00:03:54.823 --> 00:03:56.645
i taj jedinac

00:03:56.645 --> 00:04:00.149
se preselio u zalivske zemlje,

00:04:00.149 --> 00:04:02.844
kako bi zaradio za život
svojim sestrama

00:04:02.844 --> 00:04:05.192
i roditeljima.

00:04:05.192 --> 00:04:11.046
Jer on smatra kako bi bilo ponižavajuće

00:04:11.046 --> 00:04:13.768
ako bi njegove sestre naučile neki zanat

00:04:13.768 --> 00:04:16.148
te napustile dom

00:04:16.148 --> 00:04:20.299
i same sebe izdržavale.

00:04:20.299 --> 00:04:21.889
Zato ovaj brat,

00:04:21.889 --> 00:04:25.242
žrtvuje sopstvene životne užitke

00:04:25.242 --> 00:04:28.634
i sreću svojih sestara

00:04:28.634 --> 00:04:33.218
na oltaru te, nazovi, časti.

NOTE Paragraph

00:04:33.218 --> 00:04:34.752
Postoji još jedna norma

00:04:34.752 --> 00:04:37.110
u patrijarhalnim društvima,

00:04:37.110 --> 00:04:41.560
to je poslušnost.

00:04:41.560 --> 00:04:45.346
Dobra devojka bi trebalo da bude

00:04:45.346 --> 00:04:50.594
veoma tiha, veoma skromna

00:04:50.594 --> 00:04:54.565
i veoma ponizna.

00:04:54.565 --> 00:04:55.904
To su merila.

00:04:55.904 --> 00:04:59.736
Uzorna dobra devojka
bi trebalo da bude veoma tiha.

00:04:59.736 --> 00:05:02.025
Trebalo bi da bude nema

00:05:02.025 --> 00:05:05.196
i da prihvata odluke

00:05:05.196 --> 00:05:07.416
svoga oca i majke

00:05:07.416 --> 00:05:10.641
i odluke starijih

00:05:10.641 --> 00:05:13.047
čak i kada joj se ne sviđaju.

00:05:13.047 --> 00:05:16.376
Ukoliko se uda za čoveka
koji joj se ne sviđa

00:05:16.376 --> 00:05:19.118
ili za starca,

00:05:19.118 --> 00:05:20.678
mora to da prihvati

00:05:20.678 --> 00:05:23.196
jer ne želi da bude prozvana

00:05:23.196 --> 00:05:25.819
neposlušnom.

00:05:25.819 --> 00:05:27.451
Ako se veoma rano uda,

00:05:27.451 --> 00:05:28.925
mora to da prihvati.

00:05:28.925 --> 00:05:32.947
U suprotnom, nazvaće je neposlušnom.

00:05:32.947 --> 00:05:35.750
I šta na kraju bude?

00:05:35.750 --> 00:05:37.505
Rečima pesnikinje:

00:05:37.505 --> 00:05:40.292
nju su udali, polegli

00:05:40.292 --> 00:05:45.463
da rađa još sinova i kćeri.

00:05:45.463 --> 00:05:48.232
A ironija u svemu ovome

00:05:48.232 --> 00:05:50.564
je da će ova majka,

00:05:50.564 --> 00:05:53.616
preneti lekciju o poslušnosti

00:05:53.616 --> 00:05:54.676
svojoj kćerci

00:05:54.676 --> 00:05:59.109
i istu lekciju časti svojim sinovima.

00:05:59.109 --> 00:06:04.222
Tako se ovaj začarani krug nastavlja.

NOTE Paragraph

00:06:05.997 --> 00:06:08.524
Dame i gospodo,

00:06:08.524 --> 00:06:11.746
ovaj zavet miliona žena

00:06:11.746 --> 00:06:14.578
može da se promeni

00:06:14.578 --> 00:06:16.953
ako budemo razmišljali drugačije,

00:06:16.953 --> 00:06:20.934
ako žene i muškarci
budu razmišljali drugačije.

00:06:20.934 --> 00:06:25.152
Ukoliko bi muškarci i žene u
plemenskim i patrijarhalnim društvima

00:06:25.152 --> 00:06:27.135
u zemljama u razvoju,

00:06:27.135 --> 00:06:30.046
prekršili nekoliko pravila

00:06:30.046 --> 00:06:34.650
koja nameću porodica i društvo.

00:06:34.650 --> 00:06:40.130
Ukoliko bi poništili
diskriminatorske zakone

00:06:40.130 --> 00:06:42.658
koje nameće sistem njihovih država,

00:06:42.658 --> 00:06:44.949
a koji se protive
osnovnim ljudskim pravima

00:06:44.949 --> 00:06:48.743
žena.

NOTE Paragraph

00:06:48.743 --> 00:06:53.987
Draga braćo i sestre,
kada se Malala rodila,

00:06:53.987 --> 00:06:56.140
prvi put sam,

00:06:56.140 --> 00:06:57.414
verujte mi,

00:06:57.414 --> 00:07:02.391
ja baš i ne volim novorođenčad,
da budem iskren,

00:07:02.391 --> 00:07:06.173
ali kada sam je pogledao u oči,

00:07:06.173 --> 00:07:08.293
verujte mi,

00:07:08.293 --> 00:07:12.274
bio sam izuzetno počastvovan.

00:07:12.274 --> 00:07:14.444
Mnogo pre njenog rođenja

00:07:14.444 --> 00:07:17.480
razmišljao sam koje ime da joj dam.

00:07:17.480 --> 00:07:20.765
Bio sam očaran herojem,

00:07:20.765 --> 00:07:24.630
čuvenim avganistanskim borcem za slobodu,

00:07:24.630 --> 00:07:29.639
koja se zvala Malalai Majvandska.

00:07:29.639 --> 00:07:33.924
Po njoj sam nazvao kćerku.

00:07:33.924 --> 00:07:36.916
Nekoliko dana nakon njenog rođenja,

00:07:36.916 --> 00:07:38.655
nakon što mi se kćerka rodila,

00:07:38.655 --> 00:07:40.313
došao mi je rođak u goste -

00:07:40.313 --> 00:07:42.281
to je bila slučajnost -

00:07:42.281 --> 00:07:44.996
došao je u moj dom

00:07:44.996 --> 00:07:47.701
i doneo je porodično stablo,

00:07:47.701 --> 00:07:51.369
porodično stablo porodice Jusafzai

00:07:51.369 --> 00:07:53.925
i kad sam pogledao porodično stablo,

00:07:53.925 --> 00:07:59.978
sezalo je 300 godina unazad.

00:07:59.978 --> 00:08:04.375
No kad sam pogledao,
tu su bili samo muškarci.

00:08:04.375 --> 00:08:06.797
Uzeo sam olovku,

00:08:06.797 --> 00:08:08.801
povukao liniju od mog imena

00:08:08.801 --> 00:08:12.500
i napisao: "Malala".

NOTE Paragraph

00:08:13.585 --> 00:08:16.355
A kada je odrasla,

00:08:16.355 --> 00:08:19.938
kada je imala četiri i po godine,

00:08:19.938 --> 00:08:23.474
upisao sam je u moju školu.

00:08:23.474 --> 00:08:26.380
Pitaćete se, zašto bih vam pominjao

00:08:26.380 --> 00:08:28.882
polazak devojke u školu?

00:08:28.882 --> 00:08:30.937
Da, moram to da pomenem.

00:08:30.937 --> 00:08:34.022
Možda to uzimate
zdravo za gotovo u Kanadi,

00:08:34.022 --> 00:08:37.849
Americi i mnogim drugim
razvijenim zemljama,

00:08:37.849 --> 00:08:40.307
ali u siromašnim zemljama,

00:08:40.307 --> 00:08:43.875
u patrijarhalnim i plemenskim društvima,

00:08:43.875 --> 00:08:47.489
to je veliki događaj u životu devojke.

00:08:47.489 --> 00:08:51.128
Polazak u školu znači

00:08:51.128 --> 00:08:56.877
uvažavanje njenog identiteta
i njenog imena.

00:08:56.877 --> 00:08:58.555
Polazak u školu znači

00:08:58.555 --> 00:09:02.237
ulazak u svet snova

00:09:02.237 --> 00:09:03.900
i težnji

00:09:03.900 --> 00:09:07.412
gde može da istražuje svoje mogućnosti

00:09:07.412 --> 00:09:10.658
koje će joj koristiti u budućnosti.

00:09:10.658 --> 00:09:12.737
Ja imam pet sestara,

00:09:12.737 --> 00:09:16.051
i nijedna nije mogla da ide u školu.

00:09:16.051 --> 00:09:17.625
Bićete zapanjeni,

00:09:17.625 --> 00:09:21.719
pre dve nedelje,

00:09:21.735 --> 00:09:26.018
kada sam popunjavao
formular za kanadsku vizu,

00:09:26.018 --> 00:09:30.683
dok sam ispunjavao deo
koji se tiče porodice,

00:09:30.683 --> 00:09:32.767
nisam mogao da se setim

00:09:32.767 --> 00:09:36.772
prezimena nekih mojih sestara.

00:09:36.772 --> 00:09:38.621
Iz razloga

00:09:38.621 --> 00:09:41.913
što nikada, nikada nisam video imena

00:09:41.913 --> 00:09:47.739
mojih sestara zabeležena
na bilo kakvom dokumentu.

00:09:47.739 --> 00:09:50.679
Zbog toga sam

00:09:50.679 --> 00:09:54.212
cenio svoju kćerku.

00:09:54.212 --> 00:09:58.525
Ono što moj otac nije mogao
da pruži mojim sestrama,

00:09:58.525 --> 00:10:00.280
svojim kćerkama,

00:10:00.280 --> 00:10:04.521
smatrao sam da ja
moram da promenim.

NOTE Paragraph

00:10:04.521 --> 00:10:07.528
Cenio sam inteligenciju

00:10:07.528 --> 00:10:11.200
i oštroumnost moje kćerke.

00:10:11.200 --> 00:10:13.794
Ohrabrivao sam je da sedi uz mene

00:10:13.794 --> 00:10:15.453
kada bi mi prijatelji navratili.

00:10:15.453 --> 00:10:20.237
Ohrabrivao sam je da me prati
na razna okupljanja.

00:10:20.237 --> 00:10:21.898
I sve što se smatra vrlim

00:10:21.898 --> 00:10:25.108
pokušao sam da ugradim u njenu ličnost.

00:10:25.108 --> 00:10:28.771
I ne samo njoj, ne samo Malali.

00:10:28.771 --> 00:10:31.507
Prenosio sam vrline

00:10:31.507 --> 00:10:36.050
mojim đacima,
i devojčicama i dečacima.

00:10:36.050 --> 00:10:40.429
Koristio sam edukaciju za emancipaciju.

00:10:40.429 --> 00:10:42.294
Učio sam svoje devojke,

00:10:42.294 --> 00:10:44.249
učio sam svoje đake devojke

00:10:44.249 --> 00:10:49.318
da zaborave lekciju poslušnosti.

00:10:49.318 --> 00:10:52.283
Učio sam đake dečake

00:10:52.283 --> 00:10:57.764
da zaborave lekciju,
takozvane, kvazi-časti.

NOTE Paragraph

00:11:01.696 --> 00:11:05.681
Draga braćo i sestre,

00:11:05.681 --> 00:11:10.264
težili smo tome da
žene imaju veća prava,

00:11:10.264 --> 00:11:13.886
borili smo se da žene imaju

00:11:13.886 --> 00:11:18.113
sve više i više mesta u društvu.

00:11:18.113 --> 00:11:21.326
Ali naišli smo na novi fenomen.

00:11:21.326 --> 00:11:23.819
Bio je poguban za ljudska prava,

00:11:23.819 --> 00:11:27.267
a naročito za prava žena.

00:11:27.267 --> 00:11:31.944
Bila je to talibanizacija.

00:11:31.944 --> 00:11:35.632
Ona podrazumeva potpunu negaciju

00:11:35.632 --> 00:11:37.842
učešća žena

00:11:37.842 --> 00:11:44.037
u svim političkim, ekonomskim
i društvenim aktivnostima.

00:11:44.037 --> 00:11:47.584
Na stotine škola je izgubljeno.

00:11:47.584 --> 00:11:53.815
Devojkama je zabranjeno da idu u školu.

00:11:53.815 --> 00:11:57.521
Žene su primorane da nose veo

00:11:57.521 --> 00:12:01.077
i zabranjeno im je
da idu u prodavnice.

00:12:01.077 --> 00:12:03.661
Muzičari su utišani,

00:12:03.661 --> 00:12:05.618
devojke su šibane,

00:12:05.618 --> 00:12:09.101
a pevači ubijani.

00:12:09.101 --> 00:12:10.975
Milioni su ispaštali,

00:12:10.975 --> 00:12:14.220
a samo nekolicina je govorila.

00:12:14.220 --> 00:12:16.444
I beše to najstrašnije od svega,

00:12:16.444 --> 00:12:22.530
govoriti okružen ljudima

00:12:22.530 --> 00:12:24.556
što ubijaju i šibaju,

00:12:24.556 --> 00:12:25.852
a ti braniš svoja prava.

00:12:25.852 --> 00:12:30.059
To je uistinu najstrašnije od svega.

NOTE Paragraph

00:12:30.059 --> 00:12:31.952
Kada je imala 10 godina,

00:12:31.952 --> 00:12:36.196
Malala se pobunila, pobunila se

00:12:36.196 --> 00:12:38.507
za pravo na obrazovanje.

00:12:38.507 --> 00:12:43.279
Pisala je dnevnik
na Bi-Bi-Si-jevom blogu,

00:12:43.279 --> 00:12:45.483
volontirala je

00:12:45.483 --> 00:12:49.077
u Njujork tajmsovim dokumentarcima

00:12:49.077 --> 00:12:53.993
i govorila sa svake govornice
s koje je mogla.

00:12:53.993 --> 00:12:58.381
I njen glas beše najsnažniji od svih.

00:12:58.381 --> 00:13:04.634
Širio se poput krešenda svetom.

00:13:04.634 --> 00:13:06.486
Stoga Talibani nisu mogli

00:13:06.486 --> 00:13:10.817
da tolerišu njenu kampanju

00:13:10.817 --> 00:13:13.666
i 9. oktobra 2012.

00:13:13.666 --> 00:13:19.415
pucali su joj u glavu 
iz neposredne blizine.

NOTE Paragraph

00:13:19.415 --> 00:13:23.560
Bio je to sudnji dan
za moju porodicu i mene.

00:13:23.560 --> 00:13:29.379
Svet se pretvorio u veliku crnu rupu.

00:13:29.379 --> 00:13:31.045
Dok mi je kćerka bila

00:13:31.045 --> 00:13:34.497
između života i smrti,

00:13:34.497 --> 00:13:38.336
prošaputao sam ženi na uho:

00:13:38.336 --> 00:13:41.438
"Jesam li ja kriv za ovo što se desilo

00:13:41.438 --> 00:13:45.114
mojoj i tvojoj kćerci?"

NOTE Paragraph

00:13:45.114 --> 00:13:47.635
Odsečno mi je rekla:

00:13:47.635 --> 00:13:50.146
"Molim te, nemoj sebe da kriviš.

00:13:50.146 --> 00:13:53.362
Zauzeo si se za prave razloge.

00:13:53.362 --> 00:13:55.497
Rizikovao si svoj život

00:13:55.497 --> 00:13:56.900
za istinu,

00:13:56.900 --> 00:13:58.081
za mir

00:13:58.081 --> 00:14:00.189
i za obrazovanje.

00:14:00.189 --> 00:14:02.238
Inspirisao si svoju kćerku

00:14:02.238 --> 00:14:04.469
i ona ti se pridružila.

00:14:04.469 --> 00:14:06.144
Oboje ste bili na pravom putu

00:14:06.144 --> 00:14:09.517
i zato će je Gospod čuvati."

NOTE Paragraph

00:14:09.517 --> 00:14:12.863
Ovih nekoliko reči mi je mnogo značilo

00:14:12.863 --> 00:14:16.974
i nikada više nisam postavio ovo pitanje.

NOTE Paragraph

00:14:16.974 --> 00:14:21.094
Dok je Malala bila u bolnici,

00:14:21.094 --> 00:14:24.341
imala je žestoke bolove,

00:14:24.341 --> 00:14:26.861
imala je žestoke glavobolje

00:14:26.861 --> 00:14:30.049
jer joj je facijalni nerv bio presečen.

00:14:30.049 --> 00:14:32.501
Gledao sam tamnu senu

00:14:32.501 --> 00:14:38.038
kako se širi licem moje supruge.

00:14:38.038 --> 00:14:44.139
No moja se kćer nikada nije žalila.

00:14:44.139 --> 00:14:46.200
Govorila bi nam:

00:14:46.200 --> 00:14:48.251
"Dobro mi je sa iskrivljenim osmehom

00:14:48.251 --> 00:14:50.993
i sa utrnulim licem.

00:14:50.993 --> 00:14:53.072
Biću dobro. Molim vas da ne brinete."

00:14:53.072 --> 00:14:55.201
Bila je naša uteha

00:14:55.201 --> 00:14:58.098
i olakšavala nam je bol.

NOTE Paragraph

00:15:00.120 --> 00:15:04.341
Draga braćo i sestre,

00:15:04.341 --> 00:15:06.963
naučili smo od nje kako da budemo jaki

00:15:06.963 --> 00:15:10.268
u najtežim vremenima.

00:15:10.268 --> 00:15:13.276
Drago mi je što ovo
mogu da podelim s vama,

00:15:13.276 --> 00:15:19.168
iako je ikona

00:15:19.168 --> 00:15:21.997
borbe za prava dece i žena,

00:15:21.997 --> 00:15:27.290
ona je kao i svaka druga
šesnaestogodišnjakinja.

00:15:27.290 --> 00:15:32.422
Plače ako ne završi domaći zadatak,

00:15:32.422 --> 00:15:34.490
prepire se sa svojom braćom

00:15:34.490 --> 00:15:38.213
i ja sam veoma srećan zbog toga.

NOTE Paragraph

00:15:38.213 --> 00:15:40.616
Ljudi me pitaju,

00:15:40.616 --> 00:15:44.108
šta je tako posebno u mom mentorstvu

00:15:44.108 --> 00:15:46.648
što je Malalu učinilo tako odvažnom

00:15:46.648 --> 00:15:51.140
i tako hrabrom, glasnom i razboritom?

00:15:51.140 --> 00:15:57.415
Kažem im, ne pitajte me šta jesam,

00:15:57.415 --> 00:16:01.276
pitajte me šta nisam učinio.

00:16:01.276 --> 00:16:06.533
Nisam joj podrezao krila i to je sve.

NOTE Paragraph

00:16:06.533 --> 00:16:09.415
Mnogo vam hvala.

NOTE Paragraph

00:16:09.415 --> 00:16:14.911
(Aplauz)

00:16:14.911 --> 00:16:18.911
Hvala. Mnogo vam hvala.
Hvala. (Aplauz)