[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:06.83,0:00:08.72,Default,,0000,0000,0000,,"Jedni rodzą się wielkimi; Dialogue: 0,0:00:08.72,0:00:11.06,Default,,0000,0000,0000,,inni w pocie czoła \Ndo wielkości przychodzą; Dialogue: 0,0:00:11.06,0:00:16.10,Default,,0000,0000,0000,,innych wielkość szuka sama",\Nnapisał Szekspir. Dialogue: 0,0:00:16.10,0:00:19.04,Default,,0000,0000,0000,,Ale czy na pewno? Dialogue: 0,0:00:19.04,0:00:21.97,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy kwestionują \Nautorstwo jego dzieł, Dialogue: 0,0:00:21.97,0:00:24.89,Default,,0000,0000,0000,,a nawet to, czy w ogóle istniał. Dialogue: 0,0:00:24.89,0:00:28.81,Default,,0000,0000,0000,,Pojawiają się teorie,\Nże to pseudonim innego pisarza, Dialogue: 0,0:00:28.81,0:00:30.24,Default,,0000,0000,0000,,albo grupy autorów. Dialogue: 0,0:00:30.24,0:00:32.35,Default,,0000,0000,0000,,Kandydaci na prawdziwego Szekspira Dialogue: 0,0:00:32.35,0:00:37.94,Default,,0000,0000,0000,,to inni znani dramatopisarze,\Npolitycy, a nawet wybitne kobiety. Dialogue: 0,0:00:37.94,0:00:41.44,Default,,0000,0000,0000,,Czy to możliwe, że największy\Npisarz w języku angielskim Dialogue: 0,0:00:41.44,0:00:44.94,Default,,0000,0000,0000,,był tak samo fikcyjny, jak jego sztuki? Dialogue: 0,0:00:44.94,0:00:47.87,Default,,0000,0000,0000,,Większość badaczy odrzuca te teorie, Dialogue: 0,0:00:47.87,0:00:51.44,Default,,0000,0000,0000,,opierając się na dowodach\Nhistorycznych i biograficznych. Dialogue: 0,0:00:51.44,0:00:55.51,Default,,0000,0000,0000,,Można jeszcze inaczej sprawdzić, \Nczy te słynne cytaty Dialogue: 0,0:00:55.51,0:00:58.50,Default,,0000,0000,0000,,rzeczywiście napisał kto inny. Dialogue: 0,0:00:58.50,0:01:00.69,Default,,0000,0000,0000,,Lingwistyka, czyli nauka o języku, Dialogue: 0,0:01:00.69,0:01:04.09,Default,,0000,0000,0000,,może powiedzieć wiele o tym, \Njak mówimy i piszemy, Dialogue: 0,0:01:04.09,0:01:09.58,Default,,0000,0000,0000,,badając składnię, gramatykę,\Nsemantykę i słownictwo. Dialogue: 0,0:01:09.58,0:01:11.42,Default,,0000,0000,0000,,Pod koniec XIX wieku Dialogue: 0,0:01:11.42,0:01:15.45,Default,,0000,0000,0000,,polski filozof, Wincenty Lutosławski, Dialogue: 0,0:01:15.45,0:01:18.23,Default,,0000,0000,0000,,opracował metodę zwaną stylometrią, Dialogue: 0,0:01:18.23,0:01:23.43,Default,,0000,0000,0000,,którą można zastosować \Nw przypadku wątpliwego autorstwa. Dialogue: 0,0:01:23.43,0:01:25.40,Default,,0000,0000,0000,,Jak działa stylometria? Dialogue: 0,0:01:25.40,0:01:29.28,Default,,0000,0000,0000,,Styl każdego pisarza ma konkretne cechy, Dialogue: 0,0:01:29.28,0:01:33.61,Default,,0000,0000,0000,,które występują w jego wszystkich pracach. Dialogue: 0,0:01:33.61,0:01:37.09,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład średnia długość zdania, Dialogue: 0,0:01:37.09,0:01:38.95,Default,,0000,0000,0000,,rozmieszczenie słów Dialogue: 0,0:01:38.95,0:01:42.49,Default,,0000,0000,0000,,czy nawet częstość ich występowania. Dialogue: 0,0:01:42.49,0:01:47.57,Default,,0000,0000,0000,,Umieśćmy zaimek "thee" (tobie) na osi. Dialogue: 0,0:01:47.57,0:01:50.55,Default,,0000,0000,0000,,Możemy na niej umieścić \Nkażde dzieło Szekspira Dialogue: 0,0:01:50.55,0:01:54.67,Default,,0000,0000,0000,,w zależności od częstości\Nwystępowania tego słowa. Dialogue: 0,0:01:54.67,0:01:57.24,Default,,0000,0000,0000,,Statystycznie, gęstość tych punktów Dialogue: 0,0:01:57.24,0:02:02.50,Default,,0000,0000,0000,,daje nam tak zwaną wariancję,\Nczyli oczekiwaną rozpiętość danych. Dialogue: 0,0:02:02.50,0:02:07.100,Default,,0000,0000,0000,,Ale to tylko jedna cecha \Nw wielowymiarowej przestrzeni. Dialogue: 0,0:02:07.100,0:02:11.34,Default,,0000,0000,0000,,Metodą analizy głównych składowych Dialogue: 0,0:02:11.34,0:02:16.13,Default,,0000,0000,0000,,możemy zmienić tę przestrzeń\Nw proste części składowe, Dialogue: 0,0:02:16.13,0:02:19.90,Default,,0000,0000,0000,,które wspólnie zmierzą wariancję\Nw dziełach Szekspira. Dialogue: 0,0:02:19.90,0:02:22.40,Default,,0000,0000,0000,,Potem możemy sprawdzić\Ndzieła innych kandydatów Dialogue: 0,0:02:22.40,0:02:24.87,Default,,0000,0000,0000,,wedle tych głównych elementów. Dialogue: 0,0:02:24.87,0:02:26.06,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład, Dialogue: 0,0:02:26.06,0:02:30.39,Default,,0000,0000,0000,,jeżeli dzieła Francisa Bacona\Ntrafią w wariancję Szekspira, Dialogue: 0,0:02:30.39,0:02:32.26,Default,,0000,0000,0000,,będzie to solidny dowód, Dialogue: 0,0:02:32.26,0:02:37.04,Default,,0000,0000,0000,,że Bacon i Szekspir to ta sama osoba. Dialogue: 0,0:02:37.04,0:02:39.16,Default,,0000,0000,0000,,Co pokazały wyniki? Dialogue: 0,0:02:39.16,0:02:42.48,Default,,0000,0000,0000,,Stylometryści dowiedli, Dialogue: 0,0:02:42.48,0:02:46.56,Default,,0000,0000,0000,,że Szekspir to nikt inny,\Njak... sam Szekspir. Dialogue: 0,0:02:46.56,0:02:49.19,Default,,0000,0000,0000,,Wieszcz pozostaje wieszczem. Dialogue: 0,0:02:49.19,0:02:54.37,Default,,0000,0000,0000,,Dzieła innych kandydatów \Nnie pasują do stylu Szekspira. Dialogue: 0,0:02:54.37,0:02:57.64,Default,,0000,0000,0000,,Jednak nasi dzielni statystycy Dialogue: 0,0:02:57.64,0:03:00.88,Default,,0000,0000,0000,,znaleźli pewne wyraźne dowody współpracy. Dialogue: 0,0:03:00.88,0:03:03.14,Default,,0000,0000,0000,,Jedno z ostatnich badań dowiodło, Dialogue: 0,0:03:03.14,0:03:08.22,Default,,0000,0000,0000,,że Szekspir współpracował\Nz Christopherem Marlowe przy "Henryku VI", Dialogue: 0,0:03:08.22,0:03:10.62,Default,,0000,0000,0000,,przy akcie pierwszym i drugim. Dialogue: 0,0:03:10.62,0:03:15.64,Default,,0000,0000,0000,,Tożsamość Szekspira \Nto tylko jedno z zadań stylometrii. Dialogue: 0,0:03:15.64,0:03:18.31,Default,,0000,0000,0000,,Może ona określać,\Nkiedy powstało dane dzieło, Dialogue: 0,0:03:18.31,0:03:21.04,Default,,0000,0000,0000,,czy antyczny tekst jest fałszerstwem, Dialogue: 0,0:03:21.04,0:03:23.68,Default,,0000,0000,0000,,czy student popełnił plagiat Dialogue: 0,0:03:23.68,0:03:29.02,Default,,0000,0000,0000,,lub czy e-mail, który dostałeś,\Njest ważny lub zawiera spam. Dialogue: 0,0:03:29.02,0:03:31.55,Default,,0000,0000,0000,,Pytanie, czy ponadczasowa poezja Szekspira Dialogue: 0,0:03:31.55,0:03:34.48,Default,,0000,0000,0000,,ma sprowadzać się jedynie\Ndo statystyk i liczb? Dialogue: 0,0:03:34.48,0:03:35.88,Default,,0000,0000,0000,,Niezupełnie. Dialogue: 0,0:03:35.88,0:03:40.90,Default,,0000,0000,0000,,Stylometria odkrywa, co nadaje \Nwyjątkowości budowie dzieła, Dialogue: 0,0:03:40.90,0:03:45.52,Default,,0000,0000,0000,,ale nie uchwyci piękna, uczuć \Ni emocji w nich zawartych, Dialogue: 0,0:03:45.52,0:03:48.51,Default,,0000,0000,0000,,ani tego, jak na nas wpływają. Dialogue: 0,0:03:48.51,0:03:50.83,Default,,0000,0000,0000,,Przynajmniej na razie.