1
00:00:00,904 --> 00:00:01,819
Herkese merhabalar.

2
00:00:02,303 --> 00:00:04,946
Bugün yanımda bir bebek bezi getirdim.

3
00:00:06,793 --> 00:00:08,375
Sebebini birazdan anlayacaksınız.

4
00:00:08,539 --> 00:00:10,549
Bebek bezlerinin ilginç özellikleri var.

5
00:00:10,573 --> 00:00:13,404
Su eklendiğinde inanılmaz 
derecede şişebilirler, ki bu da

6
00:00:13,404 --> 00:00:16,272
milyonlarca bebek tarafından 
her gün yapılan bir deney.

7
00:00:16,296 --> 00:00:17,446
(Gülüşmeler)

8
00:00:17,470 --> 00:00:18,964
Fakat bunun sebebi

9
00:00:18,988 --> 00:00:21,178
çok akıllıca tasarlanmış olmaları.

10
00:00:21,202 --> 00:00:23,837
Şişebilir malzeme denen 
bir şeyden yapılmışlar.

11
00:00:23,837 --> 00:00:26,562
Su eklediğiniz zaman şişerek hacmini

12
00:00:26,562 --> 00:00:28,402
belki de bin katına kadar arttırabilen

13
00:00:28,402 --> 00:00:30,126
özel bir madde.

14
00:00:30,126 --> 00:00:33,392
Bu da çok güçlü endüstriyel 
türden bir polimer.

15
00:00:33,689 --> 00:00:36,345
Fakat bizim, MIT'deki grubumla 
yapmaya çalıştığımız,

16
00:00:36,369 --> 00:00:39,582
buna benzer bir şeyi insan beynine 
yapıp yapamayacağımızı bulmak.

17
00:00:39,606 --> 00:00:41,195
Beynin içine bakabileceğimiz,

18
00:00:41,195 --> 00:00:43,287
beynin yapıtaşları olan biyomolekülleri ve

19
00:00:43,287 --> 00:00:45,677
üç boyutta nasıl 
düzenlendiklerini görebilecek,

20
00:00:45,677 --> 00:00:48,358
beynin yapısını, hatta temel gerçekliğini

21
00:00:48,358 --> 00:00:50,343
görebileceğimiz kadar büyütebilir miyiz?

22
00:00:50,817 --> 00:00:51,965
Eğer bunu başarabilirsek

23
00:00:51,965 --> 00:00:55,172
beynin düşünce, duygu, eylem 
ve his üretmek üzere

24
00:00:55,172 --> 00:00:58,447
nasıl düzenlendiğini belki de 
daha iyi anlayabiliriz.

25
00:00:58,977 --> 00:01:02,247
Belki de, neyin gerçekten 
sebep olduğunu ve

26
00:01:02,347 --> 00:01:03,852
kökenini bilmediğimiz,

27
00:01:04,152 --> 00:01:06,932
Alzheimer, epilepsi, Parkinson gibi

28
00:01:07,424 --> 00:01:09,864
çok az tedavi ve çok daha az

29
00:01:10,014 --> 00:01:12,537
kalıcı çareleri olan hastalıklara

30
00:01:12,887 --> 00:01:15,567
sebep olan değişimleri tespit edebiliriz.

31
00:01:16,517 --> 00:01:18,157
MIT'deki grubumuz,

32
00:01:18,297 --> 00:01:21,061
nörobilimin son yüzyılda sahip olduğundan

33
00:01:21,061 --> 00:01:24,120
daha farklı bir bakış 
açısı geliştirmeye çalışıyor.

34
00:01:24,204 --> 00:01:25,708
Bizler tasarımcıyız. Mucidiz.

35
00:01:25,708 --> 00:01:27,934
Beyni incelememizi ve 
onarmamızı sağlayacak

36
00:01:27,934 --> 00:01:30,443
yeni teknolojiler üretmeye çalışıyoruz.

37
00:01:30,907 --> 00:01:32,004
Bunun sebebi de

38
00:01:32,004 --> 00:01:34,841
beynin inanılmaz derecede karmaşık olması.

39
00:01:35,405 --> 00:01:37,708
Nörobilimin ilk yüzyılı boyunca beynin,

40
00:01:37,708 --> 00:01:40,308
son derece özelleşmiş ve 
karmaşık geometriye sahip,

41
00:01:40,638 --> 00:01:44,395
üzerinden akım geçen nöron adı 
verilen hücrelerden oluşmuş

42
00:01:44,917 --> 00:01:49,164
karmaşık bir ağ olduğunu öğrendik.

43
00:01:49,653 --> 00:01:52,437
Yani nöronlar bu ağ içinde bağlantılılar.

44
00:01:52,461 --> 00:01:54,771
Nöronların birbirleriyle konuşmasını 


45
00:01:54,771 --> 00:01:56,150
kimyasallar yardımıyla sağlayan

46
00:01:56,150 --> 00:01:58,428
"sinaps"larla birbirlerine bağlılar.

47
00:01:58,562 --> 00:02:00,502
Şimdi, beynin yoğunluğu inanılmaz.

48
00:02:00,616 --> 00:02:02,833
Beyninizin bir milimetrekübünde

49
00:02:02,857 --> 00:02:05,314
bu nöronlardan yaklaşık 100.000 tane

50
00:02:05,338 --> 00:02:07,805
ve belki de milyarlarca
bu bağlantılardan var.

51
00:02:08,887 --> 00:02:10,039
Ama durum daha da vahim.

52
00:02:10,293 --> 00:02:12,638
Diyelim ki bir nörona çok 
yakından bakabiliyoruz

53
00:02:12,638 --> 00:02:14,852
ve tabii ki burada görünen 
sanatsal bir temsil.

54
00:02:14,852 --> 00:02:18,069
Göreceğiniz şey, karmaşık 3 boyutlu 
yapılara sahip nano boyutlarda

55
00:02:18,069 --> 00:02:19,579
binlerce biyomolekül olurdu.

56
00:02:19,689 --> 00:02:23,727
Bunlar o elektrik sinyallerini ve 
kimyasal alışverişleri

57
00:02:24,097 --> 00:02:27,944
kontrol ederek nöronların 
birlikte çalışmasını,

58
00:02:28,344 --> 00:02:33,653
dolayısıyla düşünce, duygu ve benzeri 
şeyleri üretmelerini sağlıyorlar.

59
00:02:34,381 --> 00:02:38,145
Şimdi, nöronların beynin 
içinde nasıl düzenlenip

60
00:02:38,145 --> 00:02:39,319
ağlar oluşturduklarını

61
00:02:39,343 --> 00:02:41,647
ve nöronların içindeki biyomoleküllerin 


62
00:02:41,647 --> 00:02:43,121
bu karmaşık, düzenli makineleri

63
00:02:43,121 --> 00:02:45,470
nasıl oluşturduklarını bilmiyoruz.

64
00:02:45,918 --> 00:02:47,412
Bu durumu anlamak için de

65
00:02:47,412 --> 00:02:49,109
yeni teknolojilere ihtiyacımız var.

66
00:02:49,533 --> 00:02:51,340
Eğer nöronlar ve moleküllerin

67
00:02:51,340 --> 00:02:53,561
ve nöronlar ve ağların 
yapısına bakabilsek,

68
00:02:53,561 --> 00:02:55,658
eğer bakabilmemizi sağlayan 
haritalarımız olsa,

69
00:02:55,878 --> 00:02:59,365
belki de beynin, duyumsal 
bölgelerden bilgiyi alıp,

70
00:02:59,525 --> 00:03:02,246
duygu ve hislerle karıştırıp 
kararlarımızı ve

71
00:03:02,406 --> 00:03:04,774
eylemlerimizi nasıl 
oluşturduğunu anlayabiliriz.

72
00:03:05,131 --> 00:03:08,084
Belki de beyindeki bir 
hastalığa sebep olan

73
00:03:08,084 --> 00:03:10,046
değişikleri tam olarak tespit edebiliriz.

74
00:03:10,170 --> 00:03:12,992
Bu moleküllerin ne şekilde 
değiştiklerini bildiğimizde

75
00:03:13,016 --> 00:03:15,796
– sayıları mı artmış, 
düzenleri mi değişmiş –

76
00:03:15,820 --> 00:03:18,759
bu değişimleri yeni 
ilaçlar için hedef olarak

77
00:03:18,783 --> 00:03:21,054
ya da bunları beyin 
hastalıklarına sebep olan

78
00:03:21,078 --> 00:03:24,082
beyinsel işlemleri onarmak için beyne

79
00:03:24,082 --> 00:03:27,281
enerji sağlamanın yeni yollarını 
bulmak için kullanabiliriz.

80
00:03:27,793 --> 00:03:29,960
Son yüzyıl boyunca bu durumu ele alan

81
00:03:29,960 --> 00:03:32,016
bir sürü farklı teknoloji gördük.

82
00:03:32,080 --> 00:03:34,060
Sanırım hepiniz MRI makineleriyle alınmış

83
00:03:34,154 --> 00:03:36,188
beyin görüntüleri görmüşsünüzdür.

84
00:03:36,212 --> 00:03:39,443
Bunların en önemli özelliği 
müdahalesiz olmaları,

85
00:03:39,453 --> 00:03:41,938
yani canlı insanlar 
üzerinde kullanılabiliyorlar.

86
00:03:42,407 --> 00:03:44,638
Ama aynı zamanda, 
uzamsal anlamda ilkeller.

87
00:03:44,662 --> 00:03:47,366
Bu küçük damlacıkların 
-yani voksellerin- içinde

88
00:03:47,366 --> 00:03:49,925
milyonlarca ve milyonlarca 
nöron olabiliyor.

89
00:03:50,329 --> 00:03:52,639
Yani bizim bilinçli ve güçlü 
yaratıklar oluşumuza

90
00:03:52,639 --> 00:03:54,435
katkı sağlayan moleküllerdeki

91
00:03:54,545 --> 00:03:56,921
ya da nöronların bağlantılarındaki

92
00:03:57,135 --> 00:04:00,961
değişimleri gösterebilecek 
çözünürlüğe sahip değiller.

93
00:04:01,797 --> 00:04:04,778
Öbür taraftan, mikroskoplar var.

94
00:04:05,002 --> 00:04:08,051
Mikroskoplar ışığı kullanarak küçük 
şeyleri görmemizi sağlıyorlar.

95
00:04:08,051 --> 00:04:10,836
Yüzyıllarca bakterilere 
bakmak için kullanıldılar.

96
00:04:11,110 --> 00:04:12,415
Nörobilim bakımından da

97
00:04:12,415 --> 00:04:14,811
mikroskoplar, 130 yıl kadar 
önce nöronların

98
00:04:14,811 --> 00:04:16,693
ilk keşfini sağlayan araçlar.

99
00:04:17,347 --> 00:04:19,665
Ama ışık temelde kısıtlayıcıdır.

100
00:04:19,689 --> 00:04:22,907
Sıradan bir mikroskopla molekülleri 
teker teker göremezsiniz.

101
00:04:22,941 --> 00:04:24,893
O küçük bağlantıları göremezsiniz.

102
00:04:25,137 --> 00:04:28,873
O hâlde beyne bakma yetimizi güçlendirmek,

103
00:04:28,873 --> 00:04:31,251
beynin gerçek ve temel 
yapısını görmek istiyorsak,

104
00:04:31,395 --> 00:04:34,625
elimizdekilerden daha gelişmiş 
teknolojilere ihtiyacımız olacak.

105
00:04:35,611 --> 00:04:37,569
Birkaç yıl önce düşünmeye başladık:

106
00:04:37,569 --> 00:04:38,971
Neden tam tersini yapmıyoruz ki?

107
00:04:39,155 --> 00:04:41,630
Madem beyne yakından bakmak bu kadar zor,

108
00:04:41,630 --> 00:04:43,723
niye onu büyütmeyelim ki?

109
00:04:44,166 --> 00:04:46,231
Çalışmaya iki yüksek lisans 
öğrencisiyle başladık:

110
00:04:46,231 --> 00:04:47,471
Fei Chen ve Paul Tillberg.

111
00:04:47,471 --> 00:04:50,065
Şimdi başka insanlar da 
yardımcı oluyorlar.

112
00:04:50,489 --> 00:04:54,465
Bebek bezindeki gibi polimerleri 
alıp fiziksel olarak

113
00:04:54,465 --> 00:04:56,854
beynin içine yerleştirmeye 
çalışmaya karar verdik.

114
00:04:57,088 --> 00:04:58,478
Eğer düzgün yapabilirsek,

115
00:04:58,778 --> 00:04:59,783
su eklediğimizde

116
00:04:59,783 --> 00:05:01,162
beyni bir ihtimal şişirip

117
00:05:01,162 --> 00:05:04,499
içindeki bu biyomolekülleri 
ayırt edebiliriz.

118
00:05:04,593 --> 00:05:07,353
Bu bağlantıları görerek 
beyni haritalayabiliriz.

119
00:05:07,947 --> 00:05:09,859
Bu tabii oldukça etkileyici olabilir.

120
00:05:09,859 --> 00:05:13,017
Burada küçük bir deney hazırladık.

121
00:05:13,538 --> 00:05:16,113
Bir miktar saf bebek bezi malzememiz var.

122
00:05:16,137 --> 00:05:18,195
İnternetten almak, bebek bezindeki minicik

123
00:05:18,195 --> 00:05:21,590
taneleri ayıklamaktan çok daha kolay.

124
00:05:21,934 --> 00:05:24,159
Bu saflaştırılmış polimerden sadece bir

125
00:05:24,706 --> 00:05:26,500
tatlı kaşığı kadar ekleyeceğim.

126
00:05:27,270 --> 00:05:29,142
Burada da bir miktar suyumuz var.

127
00:05:29,446 --> 00:05:32,117
Şimdi de bu kadar bebek bezi malzemesinin

128
00:05:32,117 --> 00:05:35,376
boyutunun ne kadar artacağını göreceğiz.

129
00:05:36,627 --> 00:05:38,863
Gözlerinizin önünde boyutunun

130
00:05:38,863 --> 00:05:41,365
yaklaşık bin katına 
çıktığını göreceksiniz.

131
00:05:49,593 --> 00:05:51,231
Çok daha fazla ekleyebilirim ama

132
00:05:51,231 --> 00:05:52,993
sanırım elimizdeki bu minik molekülün

133
00:05:52,993 --> 00:05:55,214
çok ilginç ve doğru kullanabilirsek

134
00:05:55,464 --> 00:05:57,390
beyne geçmiş yöntemlerle

135
00:05:57,570 --> 00:06:00,096
bakamadığımız kadar yakından bakma

136
00:06:00,096 --> 00:06:02,382
olanağı sağlayacağını anlamışsınızdır.

137
00:06:03,165 --> 00:06:05,057
Tamam. Şimdi biraz kimya.

138
00:06:05,247 --> 00:06:07,383
Bebek bezi polimerinin 
içinde neler oluyor?

139
00:06:07,791 --> 00:06:09,188
Yakından bakarsak

140
00:06:09,448 --> 00:06:11,530
ekrandakine benzer bir şeyler olacaktır.

141
00:06:12,014 --> 00:06:16,258
Polimerler uzun ince zincirler 
hâlinde dizilmiş atomlardır.

142
00:06:16,662 --> 00:06:18,017
Zincirler çok çok ince,

143
00:06:18,017 --> 00:06:19,851
yaklaşık bir biyomolekül genişliğinde

144
00:06:19,851 --> 00:06:21,479
ve bu polimerler son derece yoğun.

145
00:06:21,531 --> 00:06:23,386
Birbirlerinden yaklaşık bir biyomolekül

146
00:06:23,386 --> 00:06:25,291
genişliğinde mesafelerle ayrılmışlar.

147
00:06:25,533 --> 00:06:26,724
Bu da bizim için çok iyi,

148
00:06:26,724 --> 00:06:29,342
çünkü beyindeki her şeyi 
birbirinden uzaklaştırabiliriz.

149
00:06:29,710 --> 00:06:31,625
Su eklediğimizde ise,

150
00:06:31,625 --> 00:06:33,739
şişebilir malzeme suyu emecek,

151
00:06:33,909 --> 00:06:35,943
polimer zincirleri 
birbirlerinden uzaklaşacak

152
00:06:36,293 --> 00:06:38,985
ve bütün malzeme daha 
büyük hâle gelecek.

153
00:06:39,543 --> 00:06:41,592
Bu zincirler de çok küçük olduklarından ve

154
00:06:41,592 --> 00:06:44,077
aralarında biyomoleküler 
mesafeler olduğundan dolayı

155
00:06:44,077 --> 00:06:46,130
beyni şişirip görebileceğimiz kadar

156
00:06:46,130 --> 00:06:47,470
büyütmemizi sağlayabilirler.

157
00:06:47,974 --> 00:06:49,064
O zaman sıkıntımız şu:

158
00:06:49,064 --> 00:06:51,693
Bu polimer molekülleri beynin 
içine nasıl koyabiliriz ki

159
00:06:51,703 --> 00:06:54,702
bütün biyomolekülleri ayırabilelim?

160
00:06:55,026 --> 00:06:56,081
Eğer bunu yapabilirsek

161
00:06:56,081 --> 00:06:58,335
belki de beynin temel 
yapısını haritalayabiliriz.

162
00:06:58,345 --> 00:06:59,545
Kablolamayı görebiliriz.

163
00:06:59,680 --> 00:07:03,091
İçeri bir göz atıp içerideki 
molekülleri görebiliriz.

164
00:07:03,925 --> 00:07:06,406
Biyomoleküllerin nasıl görünebileceklerini

165
00:07:06,430 --> 00:07:09,033
ve bizim onların nasıl 
ayırabileceğimizi açıklayabilmek için

166
00:07:09,057 --> 00:07:12,101
temsili birkaç animasyon hazırladık.

167
00:07:12,513 --> 00:07:13,237
Birinci adım:

168
00:07:13,472 --> 00:07:15,156
Öncelikle yapmamız gereken şey,

169
00:07:15,156 --> 00:07:18,164
burada kahverengiyle 
belirtilmiş her biyomoleküle

170
00:07:18,608 --> 00:07:20,767
küçük bir kulp, bir çapa eklemek.

171
00:07:20,791 --> 00:07:23,790
Beyindeki molekülleri birbirinden 
uzaklaştırmamız gerekiyor,

172
00:07:23,790 --> 00:07:26,236
bunun için de küçük bir 
kulpa sahip olmalıyız ki

173
00:07:26,260 --> 00:07:29,895
polimerler onlara bağlanıp 
molekülleri çekebilsin.

174
00:07:31,246 --> 00:07:34,628
Hâliyle, bebek bezi polimerini alıp da
beynin üzerine boca edersek

175
00:07:34,628 --> 00:07:35,909
beynin üstünde kalır.

176
00:07:36,250 --> 00:07:38,930
Dolayısıyla bu polimerleri 
beynin içinde elde etmeliyiz.

177
00:07:39,064 --> 00:07:40,534
İşte bu konuda şansımız var.

178
00:07:40,734 --> 00:07:42,094
Zira monomer dediğimiz

179
00:07:42,094 --> 00:07:44,196
bu küçük yapıtaşlarını elde edip

180
00:07:44,216 --> 00:07:46,044
beynin içinde reaksiyona sokarsak,

181
00:07:46,044 --> 00:07:48,250
bu uzun zincirleri beyin dokusunun

182
00:07:48,390 --> 00:07:50,765
içinde elde edebiliyoruz.

183
00:07:51,203 --> 00:07:52,926
Tam da beyin dokusunun içinde.

184
00:07:53,225 --> 00:07:55,622
Biyomoleküllerin arasından 
ve etrafından dolanarak

185
00:07:55,622 --> 00:07:58,147
karmaşık ağlarını örecekler

186
00:07:58,147 --> 00:07:59,536
ve en sonunda, molekülleri

187
00:07:59,536 --> 00:08:01,831
birbirlerinden uzaklaştırmanızı 
sağlayabilirler.

188
00:08:02,345 --> 00:08:05,779
Ve her bahsettiğim kulplardan 
birine rastladıklarında

189
00:08:05,803 --> 00:08:07,477
onlara tutunacaklar,

190
00:08:07,827 --> 00:08:11,418
ki bu da molekülleri çekmek için 
tam da ihtiyacımız olan şey.

191
00:08:11,732 --> 00:08:13,265
O hâlde kritik an.

192
00:08:13,449 --> 00:08:15,597
Bu numuneyi, onu gevşetecek

193
00:08:15,621 --> 00:08:18,657
bir kimyasala maruz bırakmalıyız

194
00:08:18,951 --> 00:08:20,481
ki su eklediğimizde

195
00:08:20,861 --> 00:08:23,127
şişebilir malzeme şişsin,

196
00:08:23,327 --> 00:08:24,984
polimer zincirleri bu sefer

197
00:08:24,985 --> 00:08:28,217
biyomolekülleri de peşlerinden 
sürükleyerek açılsınlar.

198
00:08:28,401 --> 00:08:30,549
Ve tıpkı balonun üstüne 
bir resim çizmişiz de

199
00:08:30,549 --> 00:08:32,000
onu şişiriyormuşuz gibi,

200
00:08:32,000 --> 00:08:33,294
resim hâlâ aynı resim

201
00:08:33,294 --> 00:08:36,072
ama mürekkep tanecikleri 
birbirlerinden uzaklaşmış hâlde;

202
00:08:36,086 --> 00:08:38,516
ki demin üç boyutta 
yaptığımız da tam olarak bu.

203
00:08:39,416 --> 00:08:40,717
Son bir şey var.

204
00:08:41,421 --> 00:08:42,830
Burada gösterildiği üzere

205
00:08:42,830 --> 00:08:45,028
bütün biyomoleküller kahverengi.

206
00:08:45,055 --> 00:08:46,775
Çünkü birbirlerine çok benziyorlar.

207
00:08:47,095 --> 00:08:49,143
Biyomoleküller aynı atomlardan oluşurlar,

208
00:08:49,143 --> 00:08:50,988
sadece düzenleri farklıdır.

209
00:08:51,518 --> 00:08:53,098
Onları görünür hâle getirmek için

210
00:08:53,098 --> 00:08:54,498
son bir şeye ihtiyacımız var.

211
00:08:54,830 --> 00:08:57,965
Onları ayırt edebilmek 
için parlak renklerde

212
00:08:57,965 --> 00:08:59,014
etiketler gerekli.

213
00:08:59,451 --> 00:09:01,944
Yani bir biyomolekül türü 
mavi renkle işaretlenir.

214
00:09:02,148 --> 00:09:04,138
Bir diğeri kırmızı olur

215
00:09:04,328 --> 00:09:05,263
ve böyle gider.

216
00:09:05,823 --> 00:09:06,935
Bu da son adım.

217
00:09:07,399 --> 00:09:09,571
Sonuç olarak beyin gibi bir şeye ve 


218
00:09:09,571 --> 00:09:11,497
teker teker moleküllere bakabiliyoruz,

219
00:09:11,521 --> 00:09:13,812
çünkü onları birbirlerinden 
ayırt edebilecek kadar

220
00:09:13,812 --> 00:09:15,270
uzaklaştırmış olduk.

221
00:09:15,974 --> 00:09:18,808
Burada umudumuz 
görünemeyeni görünür kılmak.

222
00:09:18,832 --> 00:09:21,398
Küçük ve karanlık gibi 
görünen şeyleri alıp,

223
00:09:21,422 --> 00:09:23,703
hayatla ilgili bilgi takımyıldızları

224
00:09:23,703 --> 00:09:25,334
gibi görünene kadar şişirebiliriz.

225
00:09:25,628 --> 00:09:27,917
İşte gerçekte nasıl olabileceğine 
dair bir video.

226
00:09:27,917 --> 00:09:30,352
Buradaki petri kabında 
küçük bir beynimiz var --

227
00:09:30,352 --> 00:09:31,969
yani bir beynin küçük bir parçası.

228
00:09:32,363 --> 00:09:33,959
Polimeri içine yerleştirdik,

229
00:09:33,983 --> 00:09:35,450
şimdi de suyu ekliyoruz.

230
00:09:35,474 --> 00:09:37,832
Gözlerinizin önünde

231
00:09:37,856 --> 00:09:39,779
-- video yaklaşık altmış kat 
hızlandırılmış --

232
00:09:39,803 --> 00:09:42,468
bu küçük beyin dokusunun
şişip büyüdüğünü göreceksiniz.

233
00:09:42,552 --> 00:09:45,482
Hacmini yüz katına kadar hatta 
daha fazla büyütebilir.

234
00:09:45,756 --> 00:09:48,669
İşin havalı kısmı da şu ki 
bu polimerler o kadar küçük ki,

235
00:09:48,669 --> 00:09:51,328
biyomolekülleri birbirlerinden 
eşit oranda ayırmış oluyoruz.

236
00:09:51,328 --> 00:09:52,970
Düzenli bir büyüme gözlemliyoruz.

237
00:09:52,994 --> 00:09:55,681
Yapıdaki düzenle ilgili 
bir bilgi kaybımız olmuyor.

238
00:09:55,705 --> 00:09:58,405
Sadece kolay görünür hâle getiriyoruz.

239
00:09:59,333 --> 00:10:01,509
İşin sonunda gerçek 
bir beyin yapısını alıp

240
00:10:01,533 --> 00:10:04,667
-- örneğin hafızayla ilgili 
bir beyin parçası --

241
00:10:04,691 --> 00:10:05,954
ona yakından bakabiliriz.

242
00:10:05,978 --> 00:10:08,868
Bu devrelerin yapısını 
inceleme şansını elde edebiliriz.

243
00:10:08,892 --> 00:10:10,860
Belki bir gün bir anıyı okuyabiliriz.

244
00:10:10,884 --> 00:10:14,197
Belki de bu devrelerin duyguları 
nasıl işlediğine bakıp

245
00:10:14,513 --> 00:10:17,795
bizi biz yapmak üzere

246
00:10:17,809 --> 00:10:20,146
beynin nasıl bir ağ 
oluşturduğuna bakabiliriz.

247
00:10:20,400 --> 00:10:22,507
Ve elbette, umuyoruz ki, 
beyindeki hastalıkların

248
00:10:22,507 --> 00:10:25,350
sebeplerini moleküler 
düzeyde belirleyebiliriz.

249
00:10:25,654 --> 00:10:28,423
Örneğin ya hücrelerin içine bakıp, vay,

250
00:10:28,423 --> 00:10:31,244
epilepsi sorunu yaşayan, 
parkinson geçiren

251
00:10:31,244 --> 00:10:34,113
ya da başka bir şekilde hasar görmüş

252
00:10:34,113 --> 00:10:35,637
bu beyin dokusundaki

253
00:10:35,637 --> 00:10:37,988
değişmiş 17 molekül işte 
bunlar, diyebilseydik?

254
00:10:37,988 --> 00:10:41,141
Hasar görmüş bu yapıların sistemli 
bir listesini oluşturabilirsek,

255
00:10:41,141 --> 00:10:43,178
tedaviler için hedeflerimizi elde ederiz.

256
00:10:43,178 --> 00:10:45,035
Onlara bağlanacak ilaçlar üretebiliriz.

257
00:10:45,035 --> 00:10:47,611
Dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen

258
00:10:47,611 --> 00:10:50,642
Parkinson, epilepsi ya da 
başka hastalıkların tedavisi için

259
00:10:50,642 --> 00:10:54,189
beynin farklı bölgelerine 
enerji gönderebiliriz.

260
00:10:55,246 --> 00:10:57,452
Şimdilerde ilginç bir durum ortaya çıktı.

261
00:10:57,476 --> 00:11:00,381
Biyotıp dünyasında numuneleri 
büyütmenin yardımcı olabileceği

262
00:11:00,381 --> 00:11:02,871
başka problemlerin de olduğu ortaya çıktı.

263
00:11:02,895 --> 00:11:06,269
Burada gördüğünüz bir gerçek 
bir insanın göğüs kanseri biyopsisi.

264
00:11:06,505 --> 00:11:08,463
Kansere bakarsak,

265
00:11:08,717 --> 00:11:10,162
bağışıklık sistemine bakarsak,

266
00:11:10,162 --> 00:11:12,505
yaşlanmaya ve gelişime bakarsak --

267
00:11:12,889 --> 00:11:17,386
bütün bu süreçler büyük ölçekli 
biyolojik sistemler içeriyorlar.

268
00:11:17,410 --> 00:11:21,274
Fakat tabii ki, sorunlar 
o küçük nano-ölçekli

269
00:11:21,388 --> 00:11:24,747
hücre ve organların işlemesini sağlayan 
o küçük makinelerle başlıyor.

270
00:11:25,351 --> 00:11:27,573
Yani aslında başarmaya çalıştığımız şey,

271
00:11:27,597 --> 00:11:30,537
bu teknolojiyi hayatın 
yapıtaşlarını haritalamak için

272
00:11:30,537 --> 00:11:32,832
çeşitli hastalıklar 
çerçevesinde kullanabilmek.

273
00:11:32,862 --> 00:11:35,482
Bir tümördeki moleküler 
değişimleri belirledikten sonra

274
00:11:35,776 --> 00:11:38,145
onların peşinden daha 
zekice yöntemlerle gidip

275
00:11:38,169 --> 00:11:41,533
tam olarak istediğimiz hücreleri 
öldürecek ilaçlar kullanabilir miyiz?

276
00:11:42,137 --> 00:11:44,426
Pek çok ilaç, çok yüksek risk arz ediyor.

277
00:11:44,426 --> 00:11:46,208
Hatta işler bazen tamamen tahmin işi.

278
00:11:46,626 --> 00:11:50,455
Umudum bir ay yolculuğu kadar 
yüksek riskli ve belirsiz bir işi

279
00:11:50,455 --> 00:11:52,294
daha güven veren bir işe çevirebilmek.

280
00:11:52,318 --> 00:11:54,027
Eğer gerçekten aya indikleri ilk

281
00:11:54,027 --> 00:11:55,425
ay yolculuğunu düşünürseniz,

282
00:11:55,449 --> 00:11:57,763
o yolculuk sağlam bilimsel 
temellere sahipti.

283
00:11:57,787 --> 00:11:58,984
Yer çekimini anlıyorduk,

284
00:11:58,984 --> 00:12:00,449
aerodinamiği anlıyorduk.

285
00:12:00,449 --> 00:12:01,998
Nasıl roket yapılır biliyorduk.

286
00:12:01,998 --> 00:12:04,456
Bilimsel riskler kontrol altındaydı.

287
00:12:04,690 --> 00:12:07,303
Yine de mühendislik anlamında 
inanılmaz bir atılımdı.

288
00:12:07,467 --> 00:12:09,962
Ama tıpta her zaman bütün 
yasalar elimizde olmuyor.

289
00:12:10,136 --> 00:12:13,245
Yer çekimine ve aerodinamiğe dair

290
00:12:13,269 --> 00:12:15,513
bütün yasalara sahip miyiz?

291
00:12:15,637 --> 00:12:17,367
Bana kalırsa teknolojiyle

292
00:12:17,371 --> 00:12:19,293
- bugün konuştuğum 
gibi teknolojilerle -

293
00:12:19,293 --> 00:12:20,780
onları türetebiliriz.

294
00:12:20,854 --> 00:12:23,861
Yaşayan sistemlerdeki 
kalıpları haritalayabilir,

295
00:12:23,885 --> 00:12:28,443
bizi uğraştıran hastalıkların 
üstesinden gelebiliriz.

296
00:12:29,499 --> 00:12:31,282
Eşimle iki küçük çocuğumuz var

297
00:12:31,282 --> 00:12:34,500
ve bir biyomühendis olarak 
bir umudum hayatı onlar için

298
00:12:34,500 --> 00:12:36,459
bizimkinden daha güzel 
bir hâle getirmek.

299
00:12:36,613 --> 00:12:40,343
Bir diğer umudum ise tıbbı ve biyolojiyi

300
00:12:40,367 --> 00:12:44,504
talihle yönetilen ve yüksek riskli 
maceralar olmaktan çıkarıp

301
00:12:44,748 --> 00:12:48,675
beceri ve çok çalışma sonucu başarılı 
olduğumuz alanlara çevirebilmek.

302
00:12:48,679 --> 00:12:50,597
Bu hepimiz için büyük bir ilerleme olur.

303
00:12:50,621 --> 00:12:51,827
Çok teşekkürler.

304
00:12:51,851 --> 00:13:02,234
(Alkış)