WEBVTT

00:00:00.904 --> 00:00:02.309
მოგესალმებით ყველას.

00:00:02.333 --> 00:00:04.976
მე დღეს ბავშვის საფენი მოვიტანე.

00:00:06.793 --> 00:00:08.515
ცოტა ხანში ნახავთ რატომაც.

00:00:08.539 --> 00:00:10.549
ბავშვის საფენებს
საინტერესო თვისებები აქვთ.

00:00:10.573 --> 00:00:13.264
როცა მათ წყალს დაასხამთ,
ისინი უზომოდ იზრდებიან ზომაში.

00:00:13.288 --> 00:00:16.272
ამ ექსპერიმენტს
მილიონობით ბავშვი ატარებს ყოველდღე.

NOTE Paragraph

00:00:16.296 --> 00:00:17.446
(სიცილი)

NOTE Paragraph

00:00:17.470 --> 00:00:18.964
ეს იმიტომ,

00:00:18.988 --> 00:00:21.012
რომ ისინი საკმაოდ ჭკვიანურადაა შექმნილი.

00:00:21.012 --> 00:00:24.447
ისინი შექმნილია ნივთიერებისგან,
რომელსაც გაფართოებად ნივთიერებას ეძახიან

00:00:24.447 --> 00:00:27.328
ეს სპეციფიური სახის ნივთიერებაა,
რომელსაც წყალს რომ დაასხამთ,

00:00:27.328 --> 00:00:28.482
ის უზომოდ გაიზრდება,

00:00:28.482 --> 00:00:30.242
შეიძლება 1000-ჯერაც კი.

00:00:30.266 --> 00:00:33.772
ეს ძალიან ფართოდ გამოყენებადი
სამრეწველო პოლიმერია.

00:00:33.819 --> 00:00:36.345
MIT - ში ჩვენი ჯგუფი ცდილობს

00:00:36.369 --> 00:00:39.216
ტვინზეც იგივე განახორციელოს.

00:00:39.216 --> 00:00:40.885
შეიძლება კი,
ის იმდენად გავზარდოთ,

00:00:40.885 --> 00:00:42.907
რომ მისი უმცირესი შემადგენელი ნაწილები,

00:00:42.907 --> 00:00:45.109
ბიომოლეკულები დავინახოთ?

00:00:45.133 --> 00:00:47.284
როგორ არიან ორგანიზებულები
სამ განზომილებაში,

00:00:47.308 --> 00:00:50.793
მათი სტრუქტურა, ტვინის ასე ვთქვათ,
უშუალო სტრუქტურა.

00:00:50.817 --> 00:00:51.975
თუ ამას შევძლებთ,

00:00:51.999 --> 00:00:55.508
შეიძლება უკეთ გავიგოთ,
თუ როგორ წარმოიშვება ტვინში

00:00:55.532 --> 00:00:57.191
აზრები და ემოიცები,

00:00:57.215 --> 00:00:58.934
ქმედებები და გრძნობები.

00:00:58.958 --> 00:01:01.837
შეიძლება დაავდების გამომწვევ

00:01:01.837 --> 00:01:04.173
ზუსტ ცვლილებებს მივაგნოთ ტვინში.

00:01:04.197 --> 00:01:06.923
დაავადებებისას, როგორებიცაა
ალცჰაიმერი და პარკინსონი,

00:01:06.923 --> 00:01:09.013
რომელთათვისაც ძალიან ცოტა
მკურნალობის

00:01:09.013 --> 00:01:11.065
და უფრო ნაკლები განკურნების მეთოდია

00:01:11.065 --> 00:01:15.122
და რომელთა გამომწვევი მიზეზი,
ხშირად არც კი ვიცით.

00:01:16.613 --> 00:01:18.353
ჩვენი ჯგუფი MIT-ში

00:01:18.377 --> 00:01:21.343
ცდილობს ამ პრობლემას
ნეირომეცნიერებაში ბოლო 100 წლის მანძილზე

00:01:21.343 --> 00:01:24.261
არსებული ხედვებისგან
განსხვავებულად მიუდგეს.

00:01:24.261 --> 00:01:26.320
ჩვენ დიზაინერები
და გამომგონებლები ვართ.

00:01:26.320 --> 00:01:28.528
ვცდილობთ გავარკვიოთ,
როგორ შევქმნათ ტექნოლოგია,

00:01:28.528 --> 00:01:31.408
რომელიც ტვინის შესწავლის
და განკურნების საშუალებას მოგვცემს.

00:01:31.408 --> 00:01:32.143
საქმე იმაშია,

00:01:32.167 --> 00:01:35.378
რომ ტვინი უაღრესად რთული რამაა.

NOTE Paragraph

00:01:35.484 --> 00:01:38.371
ნეირომეცნიერების პირველ საუკუნეში დავადგინეთ,

00:01:38.395 --> 00:01:40.698
რომ ტვინი ძალიან რთული ქსელია,

00:01:40.722 --> 00:01:43.202
რომელიც ძალიან სპეციფიური უჯრედებისგან,
ნეირონებისგან შედგება,

00:01:43.226 --> 00:01:44.893
რომელთაც რთული გეომეტრია აქვთ

00:01:44.917 --> 00:01:49.154
და ელექტრული სიგნალები
ამ რთული ფორმის ნეირონებში მიედინება.

00:01:49.653 --> 00:01:52.437
ეს ნეირონები ქსელშია ჩართული.

00:01:52.461 --> 00:01:56.296
ამ ქსელში ისინი სინაფსებითაა შეერთებული,
რომლებიც ქიმიკატების მიმოცვლას ახდენენ.

00:01:56.320 --> 00:01:58.538
ამ გზით ესაუბრებიან ნეირონები ერთმანეთს.

00:01:58.562 --> 00:02:00.502
ტვინში მათი წარმოუდგენელი სიმჭიდროვეა.

00:02:00.526 --> 00:02:02.833
ტვინის 1 კუბურ მილიმეტრში

00:02:02.857 --> 00:02:05.314
დაახლოებით 100 000 ნეირონია

00:02:05.338 --> 00:02:07.955
და ალბათ მილიარდი შეერთება

00:02:08.887 --> 00:02:10.269
უფრო მეტიც,

00:02:10.293 --> 00:02:12.598
ნეირონის გადიდება რომ შეგეძლოთ

00:02:12.622 --> 00:02:15.372
და ეს რა თქმა უნდა გრაფიკული ვერსიაა,

00:02:15.396 --> 00:02:19.317
დაინახავდით ათასობით სახის ბიომოლეკულას,

00:02:19.317 --> 00:02:22.041
პატარა ნანო ზომის მექანიზმებს,
რომლებიც სამგანზილებიან,

00:02:22.041 --> 00:02:24.051
რთულ სტრუქტურას წარმოადგენენ.

00:02:24.051 --> 00:02:27.419
ისინი ერთად ელექტრულ იმპულსებს
და ქიმიკატების მიმოცვლას უზრუნველყოფენ,

00:02:27.419 --> 00:02:30.640
რომლებიც ნეირონების ერთად მუშაობის შედეგად

00:02:30.664 --> 00:02:34.333
აზრებს, გრძნობებს
და სხვა ფენომენებს წარმოქმნის.

NOTE Paragraph

00:02:34.357 --> 00:02:38.121
ჩვენ არ ვიცით როგორაა ნეირონები

00:02:38.145 --> 00:02:40.069
ტვინში ქსელის სახით ორგანიზებული

00:02:40.069 --> 00:02:41.843
და არც ბიომოლეკულები ვიცით

00:02:41.867 --> 00:02:43.851
როგორაა ნეიორონებში ორგანიზებული ისე,

00:02:43.851 --> 00:02:45.710
რომ ქმნიან რთულ მექანიზმებს.

00:02:45.918 --> 00:02:47.738
ამის რეალურად შესწავლისთვის,

00:02:47.762 --> 00:02:49.579
ახალი ტექნოლოგიები დაგვჭირდება.

00:02:49.603 --> 00:02:51.387
თუ ჩვენ მივიღებთ რუკას,

00:02:51.411 --> 00:02:54.354
სადაც ვნახავთ მოლეკულების და ნეირონების

00:02:54.378 --> 00:02:56.754
და ნეირონული ქსელების
ორგანიზაციულ სტრუქტურას,

00:02:56.754 --> 00:02:59.405
შეიძლება გავიგოთ, როგორ ამუშავებს ტვინი

00:02:59.429 --> 00:03:00.596
სენსორულ ინფორმაციას

00:03:00.620 --> 00:03:02.356
აზავებს მათ ემოციებსა და გრძნობებთან

00:03:02.380 --> 00:03:04.944
და წარმოქმნის ჩვენს გადაწყვეტილებებსა
და ქმედებებს.

00:03:05.131 --> 00:03:08.014
იქნებ ტვინის დაავადებისას წარმოქნილი

00:03:08.014 --> 00:03:10.146
ზუსტი მოლეკულური ცვლილების
დადგენა შევძლოთ

00:03:10.170 --> 00:03:12.992
და როცა უკვე გვეცოდინება
რა ცვლილება მოხდა,

00:03:13.016 --> 00:03:15.996
იქნება ეს მათი რაოდენობის ზრდა,
თუ მათი სტრუქტურის ცვლილება,

00:03:15.996 --> 00:03:18.759
ამას ახალი წამლების
შესაქმნელად გამოვიყენებდით.

00:03:18.783 --> 00:03:21.054
ტვინში ენერგიის მიწოდების
ახალი გზებისთვის,

00:03:21.078 --> 00:03:24.958
მისი დაზიანებული
ფუნქციონალობის აღსადგენად,

00:03:24.982 --> 00:03:27.711
პაციენტებში, რომლებსაც
ტვინის დაავადებები აწუხებთ.

NOTE Paragraph

00:03:27.793 --> 00:03:31.036
უკანასკნელი საუკუნის მანძილზე
ამის მოსაგვარებლად გამოყენებული

00:03:31.060 --> 00:03:33.156
უამრავი სხვადასხვა ტექნოლოგია გვინახავს..

00:03:33.156 --> 00:03:34.360
მგონი ყველას გვინახავს

00:03:34.360 --> 00:03:36.188
ტვინის მაგნიტურ რეზონანსული სურათი.

00:03:36.212 --> 00:03:39.559
ეს, რა თქმა უნდა დიდებული
არაინვაზიური საშუალებებია,

00:03:39.583 --> 00:03:42.168
რომლებიც შეიძლება
ცოცხალ ადამიანებზე გამოვიყენოთ,

00:03:42.407 --> 00:03:44.638
მაგრამ ისინი ასევე სივრცულად უზუსტოა.

00:03:44.662 --> 00:03:47.652
თითოეული ეს ლაქა,
ან ე.წ. ვოქსელი, რომელსაც ხედავთ,

00:03:47.676 --> 00:03:50.365
მილიონობით ნეირონს შეიცავს.

00:03:50.389 --> 00:03:52.239
ანუ, ეს გარჩევადობის ის დონე არაა,

00:03:52.263 --> 00:03:54.801
რომელზეც შესაძლებელი იქნებოდა
იმ მოლეკულური ცვლილების,

00:03:54.825 --> 00:03:57.111
ან იმ დაქსელვის ცვლილების დადგენა,

00:03:57.135 --> 00:04:01.081
რომელიც ჩვენს ცნობიერ და ძლევამოსილ
არსებებად ყოფნას უზრუნველყოფს.

NOTE Paragraph

00:04:01.797 --> 00:04:04.978
მოერეს მხრივ, გვაქვს მიკროსკოპები.

00:04:05.002 --> 00:04:08.297
მიკროსკოპები უმცირესი ნაწილაკების
გამოსაჩენად სინათლეს იყენებენ.

00:04:08.321 --> 00:04:11.396
საუკუნეების მანძილზე ისინი ბაქტერიების
მსგავსი ნაწილაკების დასანახად გამოიყენება.

00:04:11.420 --> 00:04:12.571
ნეირომეცნიერებაში კი,

00:04:12.595 --> 00:04:16.007
პირველ რიგში სწორედ მიკროსკოპების
საშუალებით მოხდა ნეირონების აღმოჩენა,

00:04:16.031 --> 00:04:17.323
დაახლოებით 130 წლის წინ.

00:04:17.347 --> 00:04:19.665
მაგრამ სინათლეს პრინციპული შეზღუდვა აქვს.

00:04:19.689 --> 00:04:23.087
თქვენ ვერ შეხედავთ ინდივიდუალურ მოლეკულას
ჩვეულებრივი მიკროსკოპით.

00:04:23.087 --> 00:04:25.163
ვერ შეხედავთ ამ უმცირეს შეერთებებს.

00:04:25.187 --> 00:04:28.723
ამიტომ, თუ გვინდა ტვინი
უფრო კარგად შევისწავლოთ

00:04:28.723 --> 00:04:31.321
და მისი სტრუქტურის
უშუალოდ დანახვამდე დავიდეთ,

00:04:31.345 --> 00:04:34.625
კიდევ უფრო უკეთესი ტექნოლოგია გვჭირდება.

NOTE Paragraph

00:04:35.611 --> 00:04:37.835
ჩემმა ჯგუფმა,
რამდენიმე წლის წინ იფიქრა:

00:04:37.859 --> 00:04:39.641
რატომ არ შეგვიძლია საპირისპირო ვქნათ.

00:04:39.641 --> 00:04:41.756
თუ ასე ძნელია ტვინში ჩახედვა,

00:04:41.780 --> 00:04:44.143
რატომ არ შეიძლება თავად ის გავზარდოთ?

00:04:44.166 --> 00:04:45.321
პირველად ეს,

00:04:45.345 --> 00:04:48.341
ორ ბაკალავრთან, ფეი ჩენთან
და პოლ ტილბერგთან ერთად დაიწყო.

00:04:48.365 --> 00:04:51.085
ახლა ბევრი სხვა ჩაერთო ამ პროცესში
და გვეხმარება.

00:04:51.109 --> 00:04:53.871
ჩვენ გადავწყვიტეთ გაგვერკვია
შეიძლებოდა თუ არა პოლიმერი,

00:04:53.895 --> 00:04:55.524
როგორც ეს ბავშვის საფენშია,

00:04:55.548 --> 00:04:57.554
ფიზიკურად ჩაგვენერგა ტვინში.

00:04:57.578 --> 00:04:59.819
თუ ამას სწორად ვიზამდით
და წყალს დავასხმადით,

00:04:59.843 --> 00:05:01.678
ტვინი ზომაში ისე უნდა გაზრდილიყო,

00:05:01.702 --> 00:05:05.079
რომ შესაძლებელი გახდებოდა
უმცირესი ბიომოლეკულების გარჩევა.

00:05:05.103 --> 00:05:07.973
დავინახავდით შეერთებებსაც
და შევადგენდით ტვინის რუკას.

00:05:07.997 --> 00:05:09.985
ამას დრამატული შედეგის პოტენციალი ჰქონდა.

NOTE Paragraph

00:05:10.009 --> 00:05:13.017
აქ პატარა ნიმუში გვაქვს.

00:05:13.538 --> 00:05:16.113
ბავშვის შესაბამისი მასალა ამოვიღეთ.

00:05:16.137 --> 00:05:18.411
ინტერნეტში მისი ყოდვა ბევრად ადვილია,

00:05:18.435 --> 00:05:21.910
ვიდრე საფენში არსებული
ცოტაოდენი მარცვლების ამოღება.

00:05:21.934 --> 00:05:24.159
ამ სუფთა პოლიმერის

00:05:24.476 --> 00:05:26.980
მხოლოდ ერთ ჩაის კოვზს ჩავყრი

00:05:27.270 --> 00:05:29.422
და ცოტა წყალს დავასხამ.

00:05:29.446 --> 00:05:31.368
ვნახოთ, ეს ერთი ჩაის კოვზი

00:05:31.368 --> 00:05:33.643
ბავშვის საფენიდან ამორებული მასალა,

00:05:33.667 --> 00:05:35.966
ზომაში თუ გაიზრდება.

00:05:36.687 --> 00:05:40.383
თქვენ დაინახავთ, რომ ის
დაახლოებით ათასჯერ გაიზრდება

00:05:40.407 --> 00:05:42.593
თქვენ თვალწინ.

00:05:49.597 --> 00:05:51.569
უფრო მეტი შეიძლებოდა დამესხა,

00:05:51.593 --> 00:05:53.151
მაგრამ მგონი გასაგებია,

00:05:53.175 --> 00:05:55.677
რომ ეს ძალიან, ძალიან
საინტერესო მოლეკულაა

00:05:55.701 --> 00:05:57.613
და თუ მას სწორად გამოვიყენებთ,

00:05:57.637 --> 00:06:00.348
რეალურად შევძლებთ ტვინის
ისეთი დეტალების დანახვას,

00:06:00.348 --> 00:06:02.726
რომელთა დანახვაც
არსებული საშუალებებით შეუძლებელია.

NOTE Paragraph

00:06:03.227 --> 00:06:05.281
კარგი, ახლა ცოტაოდენი ქიმია.

00:06:05.305 --> 00:06:07.747
რა ხდება ბავშვის საფენის პოლიმერში?

00:06:07.771 --> 00:06:09.447
რომ გავადიდოთ,

00:06:09.471 --> 00:06:12.144
ეს დაახლოებით ასე გამოიყურება,
როგორც ეკრანზეა.

00:06:12.168 --> 00:06:16.660
პოლიმერები ატომების ჯაჭვია,
რომელიც გრძელ წვრილ ხაზებადაა აწყობილი.

00:06:16.684 --> 00:06:18.051
ჯაჭვები ძალიან მცირეა,

00:06:18.075 --> 00:06:19.939
დაახლოებით ბიომოლეკულის სისქის,

00:06:19.963 --> 00:06:21.710
პოლიმერებიც მჭიდროდაა ერთმანეთთან.

00:06:21.734 --> 00:06:23.234
ერთმანეთისგან დაახლოებით

00:06:23.258 --> 00:06:25.510
ბიომოლეკულის ზომით არიან დაშორებულები.

00:06:25.534 --> 00:06:26.699
ეს ძალიან კარგია,

00:06:26.723 --> 00:06:29.764
რადგან პოტენციურად ტვინში
ყველაფრის გაფართოება შეგვიძლია.

00:06:29.788 --> 00:06:31.636
თუ წყალს დავასხამთ,

00:06:31.660 --> 00:06:34.175
ეს გაფართოებადი ნივთიერება შეიწოვს მას,

00:06:34.199 --> 00:06:36.599
პოლიმერის ჯაჭვები დაშორდება ერთმანეთს

00:06:36.623 --> 00:06:39.467
და მთლიანი ნივთიერება ზომაში გაიზრდება.

00:06:39.485 --> 00:06:41.189
რადგან ეს ჯაჭვები ასე პატარაა

00:06:41.189 --> 00:06:43.928
და ერთმანეთისგან ბიომოლეკულური
მანძილებითაა დაშორებული,

00:06:43.928 --> 00:06:46.221
პოტენციურად ტვინის
იმდენად გაფართოება შეგვიძლია,

00:06:46.221 --> 00:06:47.838
რომ ისინი მარტივად დავინახოთ.

NOTE Paragraph

00:06:48.020 --> 00:06:49.260
აქ ერთი გამოცანაა:

00:06:49.284 --> 00:06:52.894
როგორ უნდა ჩავსვათ
ეს პოლიმერის ჯაჭვები ტვინში ისე,

00:06:52.918 --> 00:06:55.157
რომ ყველა ბიომოლეკულა განვაცალკევოთ?

00:06:55.181 --> 00:06:56.332
ეს რომ შევძლოთ,

00:06:56.356 --> 00:06:58.753
მაშინ ტვინის უშუალო რუკასაც მივიღებდით.

00:06:58.777 --> 00:07:00.166
შეერთებების ქსელს დავინახავდით.

00:07:00.190 --> 00:07:03.347
შიგნით ჩავიხედავდით
და მოლეკულებს ვნახავდით.

00:07:03.925 --> 00:07:06.406
ამის ასახნელად ანიმაცია შევქმენით,

00:07:06.430 --> 00:07:08.807
სადაც გრაფიკულ ვერსიაში,
შეგვიძლია ვნახოთ,

00:07:08.807 --> 00:07:11.017
თუ როგორ შეიძლება ბიომოლეკულები
გამოიყურებოდნენ

00:07:11.017 --> 00:07:12.862
და როგორ შეიძლება განვაცალკევოთ ისინი.

00:07:12.862 --> 00:07:15.171
ნაბიჯი პირველი: პირველ რიგში,

00:07:15.195 --> 00:07:18.584
ყოველი ყავისფრად აღნიშნული
ბიომოლეკულა უნდა მივამაგროთ

00:07:18.608 --> 00:07:20.767
პატარა ღუზაზე, პატარა ხელჩასაჭიდზე.

00:07:20.791 --> 00:07:23.886
ჩვენ ტვინის მოლეკულები
ერთმანეთისგან უნდა განვაცალკევოთ

00:07:23.910 --> 00:07:26.236
და ამისთვის პატარა ხელჩასაჭიდი გვჭირდება,

00:07:26.260 --> 00:07:28.545
რომელიც პოლიმერების მიბმის

00:07:28.569 --> 00:07:30.921
და მათი ძალის
გამოყენების საშუალებას მოგვცემს.

NOTE Paragraph

00:07:31.278 --> 00:07:34.439
თუ ბავშვის საფენიდან პოლიმერს
ტვინს უბრალოდ დავადებთ,

00:07:34.463 --> 00:07:36.500
ცხადია, ის ზემოდან დარჩება.

00:07:36.524 --> 00:07:39.052
ამიტომ, პოლიმერის შიგნით ჩასმის
საშუალება უნდა ვნახოთ.

00:07:39.076 --> 00:07:40.864
აქ კი, ძალიან გაგვიმართლა.

00:07:40.888 --> 00:07:43.076
როგორც აღმოჩნდა შესაძლებელია,
საშენი ბლოკების,

00:07:43.100 --> 00:07:44.472
ე.წ. მონომერების მიღება.

00:07:44.496 --> 00:07:46.280
თუ მათ ტვინში შეუშვებთ

00:07:46.304 --> 00:07:48.340
და შემდეგ ქიმიურ რეაქციას გამოიწვევთ,

00:07:48.364 --> 00:07:51.066
ისინი გრძელ ჯაჭვს შექმნიან

00:07:51.090 --> 00:07:53.128
შიგ ტვინის ქსოვილში.

00:07:53.325 --> 00:07:55.722
ისინი საკუთარ გზას ბიომოლეკულების გარშემო

00:07:55.746 --> 00:07:56.967
და მათ შორის გაიკვლევენ,

00:07:56.991 --> 00:07:58.616
რითიც რთულ ქსელებს შექმნიან,

00:07:58.640 --> 00:08:01.166
რომლებიც საბოლოო ჯამში
საშუალებას მოგვცემს

00:08:01.166 --> 00:08:03.131
მოლეკულები ერთმანეთისგან განვაცალკევოთ.

00:08:03.131 --> 00:08:05.779
ყოველ ჯერზე,
როცა ეს პატარა ხელჩასაჭიდი ახლოსაა,

00:08:05.803 --> 00:08:09.153
პოლიმერი ხელჩასაჭიდს მიებმება
და ჩვენც სწორედ ეს გვჭირდება,

00:08:09.177 --> 00:08:11.708
იმისთვის რომ მოკლეულები განვაცალკევოთ.

NOTE Paragraph

00:08:11.732 --> 00:08:13.425
მაშ ასე, საპასუხისმგებლო მომენტი:

00:08:13.449 --> 00:08:15.597
ეს ნიმუში ქიმიურად ისე უნდა დავამუშაოთ,

00:08:15.621 --> 00:08:19.067
რომ მოლეკულების ურთიერთკავშირი შევასუსტოთ

00:08:19.091 --> 00:08:20.927
და შემდეგ, როცა წყალს დავასხამთ,

00:08:20.951 --> 00:08:23.904
გაფართოებადი ნივთოერება
მის შეწოვას დაიწყებს,

00:08:23.928 --> 00:08:25.631
პოლიმერის ჯაჭვები განცალკევდება,

00:08:25.655 --> 00:08:28.377
ახლა უკვე ბიომოლეკულებთან ერთად.

00:08:28.401 --> 00:08:30.565
როგორც ბუშტზე რაღაცის დახატვისას,

00:08:30.589 --> 00:08:32.176
როცა მას გაბერავთ

00:08:32.200 --> 00:08:33.490
ნახატი იგივე რჩება,

00:08:33.514 --> 00:08:36.062
მაგრამ მელნის ნაწილაკები
ერთმანეთს შორდებიან.

00:08:36.086 --> 00:08:39.553
ზუსტად ამის გაკეთება შევძელით,
ოღონდ სამ განზომილებაში.

NOTE Paragraph

00:08:39.577 --> 00:08:41.576
ერთი უკანასკნელი ხრიკია.

00:08:41.600 --> 00:08:42.672
როგორც აქ ხედავთ,

00:08:42.672 --> 00:08:44.685
ჩვენ ყველა ბიომოლეკულა
ყავისფრად აღვნიშნეთ.

00:08:44.685 --> 00:08:47.145
რადგან ისინი ყველა
დაახლოებით ერთნაირად გამოიყურება.

00:08:47.169 --> 00:08:49.274
ბიომოლეკულები
ერთნაირი ატომებისგან შედგება,

00:08:49.298 --> 00:08:51.538
მაგრამ სხვადასხვა თანმიმდევრობით.

00:08:51.562 --> 00:08:53.062
ამიტომ, ბოლოს

00:08:53.086 --> 00:08:54.781
მათი ხილვადობისთვის რაც გვჭირდება,

00:08:54.805 --> 00:08:56.384
კაშკაშა ფერების პატარა ტეგებია,

00:08:56.408 --> 00:08:59.427
რომლებიც მათი გარჩევის
საშუალებას მოგვცემს.

00:08:59.451 --> 00:09:02.124
ერთი ტიპის ბიომოლეკულა
შეიძლება იყოს ლურჯი.

00:09:02.148 --> 00:09:04.499
მეორე ტიპის ბიომოლეკულა კი - წითელი

00:09:04.523 --> 00:09:05.799
და ა.შ.

00:09:05.823 --> 00:09:07.375
ეს ბოლო ნაბიჯია.

00:09:07.399 --> 00:09:09.677
ახლა შეიძლება დავინახოთ როგორც ტვინი,

00:09:09.701 --> 00:09:11.727
ისე დავინახოთ მისი ცალკეულ მოლეკულა,

00:09:11.727 --> 00:09:14.228
რადგან ჩვენ ისინი
იმდენად დავაშორეთ ერთმანეთს,

00:09:14.252 --> 00:09:15.950
რომ შეგვიძლია გავარჩიოთ.

NOTE Paragraph

00:09:15.974 --> 00:09:18.808
ამგვარად უხილავის,
ხილვადად ქცევის იმედი გვაქვს.

00:09:18.832 --> 00:09:21.398
ჩვენ შეიძლება პატარა
და გაურკვეველი ნაწილაკები

00:09:21.422 --> 00:09:23.073
ისე გავაფართოვოთ, რომ ისინი

00:09:23.073 --> 00:09:25.774
სიცოცხლის შესახებ
ინფორმაციის წყარო გახდეს.

00:09:25.798 --> 00:09:28.173
აი, ვიდეო, რომელიც ამას აჩვენებს.

00:09:28.197 --> 00:09:30.568
ჩვენ აქ პატარა ტვინი გვიდევს თასზე.

00:09:30.592 --> 00:09:32.339
ტვინის პატარა ნაწილი, პრინციპში.

00:09:32.363 --> 00:09:33.959
შიგნით პოლიმერი ჩავსვით

00:09:33.983 --> 00:09:35.450
და ახლა წყალს ვასხამთ.

00:09:35.474 --> 00:09:37.832
ეს ვიდეო 6-ჯერაა აჩქარებული.


00:09:37.856 --> 00:09:39.779
სადაც დაინახავთ, რომ თქვენს თვალწინ

00:09:39.803 --> 00:09:42.528
ტვინის ეს პატარა ნაწილი გაიზრდება.

00:09:42.552 --> 00:09:45.732
მას შეუძლია 100-ჯერ,
ან მეტჯერაც კი გაფართოვდეს.

00:09:45.756 --> 00:09:48.705
ყველაზე მაგარი ისაა,
რომ რადგან ეს პოლიმერები ასე მცირეა,

00:09:48.729 --> 00:09:51.288
ჩვენ ამ ბიომოლეკულებს
თანაბრად ვაშორებთ ერთმანეთს.

00:09:51.312 --> 00:09:52.970
ეს გლუვი გაფართოებაა.

00:09:52.994 --> 00:09:55.681
ჩვენ ინფორმაციის
სტრუქტურას არ ვკარგავთ.

00:09:55.705 --> 00:09:58.405
ჩვენ მას მხოლოდ ადვილად დასანახს ვხდით.

NOTE Paragraph

00:09:59.143 --> 00:10:01.509
ახლა ჩვენ შეგვიძლია
ტვინის რეალური სქემა ვნახოთ.

00:10:01.533 --> 00:10:04.667
მაგალითად ტვინის ეს ნაწილი,
მეხსიერებაზეა პასუხისმგებელი

00:10:04.691 --> 00:10:05.954
და შეგვიძლია გავზარდოთ.


00:10:05.978 --> 00:10:08.868
შეგვიძლია უშუალოდ ვნახოთ,
როგორაა სქემები აწყობილი.

00:10:08.892 --> 00:10:10.860
შეიძლება როდესმე მეხსიერებაც ამოვიკითხოთ.

00:10:10.884 --> 00:10:13.663
შეიძლება რალურად გავიგოთ
როგორაა აწყობილი სქემები,

00:10:13.687 --> 00:10:15.289
რომელიც ემოციებს ამუშავებს.

00:10:15.289 --> 00:10:17.785
როგორაა შეერთებები
ტვინში ორგანიზებული,

00:10:17.809 --> 00:10:20.376
რომ იმად გვაქციოს, რაც ვართ.

00:10:20.400 --> 00:10:22.447
და რა თქმა უნდა, იმედია, შევძლებთ

00:10:22.471 --> 00:10:25.630
მოლეკულურ დონეზე პრობლემების შესწავლას.

00:10:25.654 --> 00:10:28.223
იქნებ ტვინის უჯრედებში ჩახედვა შევძლოთ

00:10:28.247 --> 00:10:31.330
და გავარკვიოთ, რომ მაგალითად,

00:10:31.354 --> 00:10:34.809
ეპილეფსიით, ან პარკინსონით დაავადებული
ადამიანის ტვინის ქსოვილში,

00:10:34.833 --> 00:10:37.903
აი, ამ 17-მა მოლეკულამ განიცადა ცვლილება.

00:10:38.048 --> 00:10:41.091
თუ ასეთი ანომალიების სიას შევადგენთ,

00:10:41.115 --> 00:10:43.314
მკურნალობასაც მათი
გამოსწორებისკენ მივმართავთ.

00:10:43.338 --> 00:10:45.015
წამლებსაც მათ მიხედვით შევქმნით.

00:10:45.039 --> 00:10:47.666
შესაძლოა ენერგია ტვინის
სხვა ადგილებისკენ მივმართოთ,

00:10:47.690 --> 00:10:50.231
რომ პარკინსონიან, ეპილეპსიან,

00:10:50.231 --> 00:10:52.952
ან სხვა დაავადების მქონე
მილიარდობით პაციენტს

00:10:52.976 --> 00:10:54.559
დავეხმაროთ მსოფლიოში.

NOTE Paragraph

00:10:55.246 --> 00:10:57.452
საინტერესო რამ ხდება.

00:10:57.476 --> 00:11:00.181
აღმოჩნდა რომ ბიომედიცინაში,

00:11:00.205 --> 00:11:02.871
სხვა პრობლემებიც არსებობს,
რომლებშიც შეიძლება გაფართოება დაგვეხმაროს.

00:11:02.895 --> 00:11:06.439
ეს, ძუძუს კიბოს მქონე პაციენტის
ნამდვილი ბიოფსიაა.

00:11:06.505 --> 00:11:08.693
აღმოჩნდა, რომ თუ კიბოს შევხედავთ,

00:11:08.717 --> 00:11:10.328
თუ შევხედავთ იმუნურ სისტემას,

00:11:10.352 --> 00:11:12.865
თუ შევხედავთ დაბერებას,
დაავადების განვითარებას,

00:11:12.889 --> 00:11:17.386
ყველა ამ პროცესში
მსხვილი ბიოლოგიური სისტემები მონაწილეობს,

00:11:17.410 --> 00:11:21.434
თუმცა, პრობლემები რა თქმა უნდა
ნანო ზომის მოლეკულებში იწყება.

00:11:21.458 --> 00:11:25.327
მექანიზმებში, რომლებიც ჩვენს უჯრედებს
და ორგანოებს ამუშავებს.

00:11:25.351 --> 00:11:27.573
ამიტომ, ჩვენ ვცდილობთ,

00:11:27.597 --> 00:11:30.737
დაავადებათა ფართე სპექტრისთვის
ტექნოლოგიის გამოყენებით,

00:11:30.737 --> 00:11:32.832
სიცოცხლის მდგენელი ბლოკების რუკის შექმნას.

00:11:32.856 --> 00:11:35.752
შევძლებთ სიმსივნურ ქსოვილში
მოლეკულური ცვლილებების დადგენას,

00:11:35.776 --> 00:11:38.145
რომ შემდეგ ჭკვიანურად მოვუაროთ მას

00:11:38.169 --> 00:11:42.113
და შევქმნათ წამალი, რომელიც ზუსტად
ჩვენთვის სასურველ უჯრედებს გაანადგირებს?

NOTE Paragraph

00:11:42.137 --> 00:11:44.472
როგორც იცით, მედიცინა დიდ წილად რისკია.

00:11:44.496 --> 00:11:46.568
ზოგჯერ, ვარაუდიც კი.

00:11:46.626 --> 00:11:50.175
ვიმედოვნებ, რომ შევძლებთ
ეს რისკიანი საქმე,

00:11:50.175 --> 00:11:52.294
უფრო სანდო რამედ ვაქციოთ.

00:11:52.318 --> 00:11:54.373
მთვარეზე დაჯდომას თუ გაიხსენებთ,

00:11:54.397 --> 00:11:56.199
როცა რეალურად დავდგით ფეხი მთვარეზე,

00:11:56.199 --> 00:11:58.143
ამას მყარი მეცნიერული საფუძველი ჰქონდა.

00:11:58.143 --> 00:11:59.390
ჩვენ გვესმოდა გრავიტაცია;

00:11:59.414 --> 00:12:00.755
გვესმოდა აეროდინამიკა;

00:12:00.779 --> 00:12:02.454
ვიცოდით, როგორ აგვეგო ხომალდები.

00:12:02.454 --> 00:12:04.666
მეცნიერულ რისკებს ვაკონტროლებდით.

00:12:04.690 --> 00:12:07.443
ეს ინჟინერიის უდიდესი მიღწევა იყო,

00:12:07.467 --> 00:12:10.112
მაგრამ მედიცინაში ჩვენ არ გვაქვს ყველა კანონი.

00:12:10.136 --> 00:12:13.245
გვაქვს კი, მედიცინაში გრავიტაციის,

00:12:13.269 --> 00:12:15.613
ან აეროდინამიკის ანალოგიური კანონები?

00:12:15.637 --> 00:12:17.367
მე ვფიქრობ, რომ ისეთი ტექნოლოგოებით,

00:12:17.391 --> 00:12:19.263
რომლებზეც დღეს ვსაუბრობ,

00:12:19.287 --> 00:12:20.980
შეიძლება დაიწეროს მსგავსი კანონები.

00:12:21.004 --> 00:12:24.301
ჩვენ შეიძლება ცოცხალი ორგანიზმების
ფუნქციონალობის მოდელები შევქმნათ

00:12:24.301 --> 00:12:28.833
და გავარკვიოთ, თუ როგორ განვკურნოთ
დაავადებები, რომლებიც ასე გვაწუხებს.

NOTE Paragraph

00:12:29.349 --> 00:12:31.838
იცით, მე და ჩემს ცოლს
ორი პატარა შვილი გვყავს

00:12:31.838 --> 00:12:34.120
და ჩემი, როგორც ბიოინჟინერის
ერთ-ერთი ოცნებაა,

00:12:34.120 --> 00:12:37.199
ცხოვრება მათთვის უფრო უკეთესი გავხადო,
ვიდრე ის დღესაა ჩვენთვის.

00:12:37.199 --> 00:12:40.343
ვიმედოვნებ, რომ თუ ჩვენ შევძლებთ
ბიოლოგია და მედიცინა,

00:12:40.367 --> 00:12:44.724
მაღალი რისკის მქონე ძალისხმევიდან, რომელიც
გამართლებით და შემთხვევითობით მუშაობს,

00:12:44.748 --> 00:12:48.675
გადავიყვანოთ საქმიანობად, სადაც
ოსტატობას და შრომას მოაქვს წარმატება,

00:12:48.699 --> 00:12:50.597
მაშინ ეს უდიდესი მიღწევა იქნება.

NOTE Paragraph

00:12:50.621 --> 00:12:51.827
დიდი მადლობა.

NOTE Paragraph

00:12:51.851 --> 00:13:02.234
(აპლოდისმენტები)