0:00:00.904,0:00:02.309
მოგესალმებით ყველას.

0:00:02.333,0:00:04.976
მე დღეს ბავშვის საფენი მოვიტანე.

0:00:06.793,0:00:08.515
ცოტა ხანში ნახავთ რატომაც.

0:00:08.539,0:00:10.549
ბავშვის საფენებს[br]საინტერესო თვისებები აქვთ.

0:00:10.573,0:00:13.264
როცა მათ წყალს დაასხამთ,[br]ისინი უზომოდ იზრდებიან ზომაში.

0:00:13.288,0:00:16.272
ამ ექსპერიმენტს[br]მილიონობით ბავშვი ატარებს ყოველდღე.

0:00:16.296,0:00:17.446
(სიცილი)

0:00:17.470,0:00:18.964
ეს იმიტომ,

0:00:18.988,0:00:21.012
რომ ისინი საკმაოდ ჭკვიანურადაა შექმნილი.

0:00:21.012,0:00:24.447
ისინი შექმნილია ნივთიერებისგან,[br]რომელსაც გაფართოებად ნივთიერებას ეძახიან

0:00:24.447,0:00:27.328
ეს სპეციფიური სახის ნივთიერებაა,[br]რომელსაც წყალს რომ დაასხამთ,

0:00:27.328,0:00:28.482
ის უზომოდ გაიზრდება,

0:00:28.482,0:00:30.242
შეიძლება 1000-ჯერაც კი.

0:00:30.266,0:00:33.772
ეს ძალიან ფართოდ გამოყენებადი[br]სამრეწველო პოლიმერია.

0:00:33.819,0:00:36.345
MIT - ში ჩვენი ჯგუფი ცდილობს

0:00:36.369,0:00:39.216
ტვინზეც იგივე განახორციელოს.

0:00:39.216,0:00:40.885
შეიძლება კი,[br]ის იმდენად გავზარდოთ,

0:00:40.885,0:00:42.907
რომ მისი უმცირესი შემადგენელი ნაწილები,

0:00:42.907,0:00:45.109
ბიომოლეკულები დავინახოთ?

0:00:45.133,0:00:47.284
როგორ არიან ორგანიზებულები[br]სამ განზომილებაში,

0:00:47.308,0:00:50.793
მათი სტრუქტურა, ტვინის ასე ვთქვათ,[br]უშუალო სტრუქტურა.

0:00:50.817,0:00:51.975
თუ ამას შევძლებთ,

0:00:51.999,0:00:55.508
შეიძლება უკეთ გავიგოთ,[br]თუ როგორ წარმოიშვება ტვინში

0:00:55.532,0:00:57.191
აზრები და ემოიცები,

0:00:57.215,0:00:58.934
ქმედებები და გრძნობები.

0:00:58.958,0:01:01.837
შეიძლება დაავდების გამომწვევ

0:01:01.837,0:01:04.173
ზუსტ ცვლილებებს მივაგნოთ ტვინში.

0:01:04.197,0:01:06.923
დაავადებებისას, როგორებიცაა[br]ალცჰაიმერი და პარკინსონი,

0:01:06.923,0:01:09.013
რომელთათვისაც ძალიან ცოტა[br]მკურნალობის

0:01:09.013,0:01:11.065
და უფრო ნაკლები განკურნების მეთოდია

0:01:11.065,0:01:15.122
და რომელთა გამომწვევი მიზეზი,[br]ხშირად არც კი ვიცით.

0:01:16.613,0:01:18.353
ჩვენი ჯგუფი MIT-ში

0:01:18.377,0:01:21.343
ცდილობს ამ პრობლემას[br]ნეირომეცნიერებაში ბოლო 100 წლის მანძილზე

0:01:21.343,0:01:24.261
არსებული ხედვებისგან[br]განსხვავებულად მიუდგეს.

0:01:24.261,0:01:26.320
ჩვენ დიზაინერები[br]და გამომგონებლები ვართ.

0:01:26.320,0:01:28.528
ვცდილობთ გავარკვიოთ,[br]როგორ შევქმნათ ტექნოლოგია,

0:01:28.528,0:01:31.408
რომელიც ტვინის შესწავლის[br]და განკურნების საშუალებას მოგვცემს.

0:01:31.408,0:01:32.143
საქმე იმაშია,

0:01:32.167,0:01:35.378
რომ ტვინი უაღრესად რთული რამაა.

0:01:35.484,0:01:38.371
ნეირომეცნიერების პირველ საუკუნეში დავადგინეთ,

0:01:38.395,0:01:40.698
რომ ტვინი ძალიან რთული ქსელია,

0:01:40.722,0:01:43.202
რომელიც ძალიან სპეციფიური უჯრედებისგან,[br]ნეირონებისგან შედგება,

0:01:43.226,0:01:44.893
რომელთაც რთული გეომეტრია აქვთ

0:01:44.917,0:01:49.154
და ელექტრული სიგნალები[br]ამ რთული ფორმის ნეირონებში მიედინება.

0:01:49.653,0:01:52.437
ეს ნეირონები ქსელშია ჩართული.

0:01:52.461,0:01:56.296
ამ ქსელში ისინი სინაფსებითაა შეერთებული,[br]რომლებიც ქიმიკატების მიმოცვლას ახდენენ.

0:01:56.320,0:01:58.538
ამ გზით ესაუბრებიან ნეირონები ერთმანეთს.

0:01:58.562,0:02:00.502
ტვინში მათი წარმოუდგენელი სიმჭიდროვეა.

0:02:00.526,0:02:02.833
ტვინის 1 კუბურ მილიმეტრში

0:02:02.857,0:02:05.314
დაახლოებით 100 000 ნეირონია

0:02:05.338,0:02:07.955
და ალბათ მილიარდი შეერთება

0:02:08.887,0:02:10.269
უფრო მეტიც,

0:02:10.293,0:02:12.598
ნეირონის გადიდება რომ შეგეძლოთ

0:02:12.622,0:02:15.372
და ეს რა თქმა უნდა გრაფიკული ვერსიაა,

0:02:15.396,0:02:19.317
დაინახავდით ათასობით სახის ბიომოლეკულას,

0:02:19.317,0:02:22.041
პატარა ნანო ზომის მექანიზმებს,[br]რომლებიც სამგანზილებიან,

0:02:22.041,0:02:24.051
რთულ სტრუქტურას წარმოადგენენ.

0:02:24.051,0:02:27.419
ისინი ერთად ელექტრულ იმპულსებს[br]და ქიმიკატების მიმოცვლას უზრუნველყოფენ,

0:02:27.419,0:02:30.640
რომლებიც ნეირონების ერთად მუშაობის შედეგად

0:02:30.664,0:02:34.333
აზრებს, გრძნობებს[br]და სხვა ფენომენებს წარმოქმნის.

0:02:34.357,0:02:38.121
ჩვენ არ ვიცით როგორაა ნეირონები

0:02:38.145,0:02:40.069
ტვინში ქსელის სახით ორგანიზებული

0:02:40.069,0:02:41.843
და არც ბიომოლეკულები ვიცით

0:02:41.867,0:02:43.851
როგორაა ნეიორონებში ორგანიზებული ისე,

0:02:43.851,0:02:45.710
რომ ქმნიან რთულ მექანიზმებს.

0:02:45.918,0:02:47.738
ამის რეალურად შესწავლისთვის,

0:02:47.762,0:02:49.579
ახალი ტექნოლოგიები დაგვჭირდება.

0:02:49.603,0:02:51.387
თუ ჩვენ მივიღებთ რუკას,

0:02:51.411,0:02:54.354
სადაც ვნახავთ მოლეკულების და ნეირონების

0:02:54.378,0:02:56.754
და ნეირონული ქსელების[br]ორგანიზაციულ სტრუქტურას,

0:02:56.754,0:02:59.405
შეიძლება გავიგოთ, როგორ ამუშავებს ტვინი

0:02:59.429,0:03:00.596
სენსორულ ინფორმაციას

0:03:00.620,0:03:02.356
აზავებს მათ ემოციებსა და გრძნობებთან

0:03:02.380,0:03:04.944
და წარმოქმნის ჩვენს გადაწყვეტილებებსა[br]და ქმედებებს.

0:03:05.131,0:03:08.014
იქნებ ტვინის დაავადებისას წარმოქნილი

0:03:08.014,0:03:10.146
ზუსტი მოლეკულური ცვლილების[br]დადგენა შევძლოთ

0:03:10.170,0:03:12.992
და როცა უკვე გვეცოდინება[br]რა ცვლილება მოხდა,

0:03:13.016,0:03:15.996
იქნება ეს მათი რაოდენობის ზრდა,[br]თუ მათი სტრუქტურის ცვლილება,

0:03:15.996,0:03:18.759
ამას ახალი წამლების[br]შესაქმნელად გამოვიყენებდით.

0:03:18.783,0:03:21.054
ტვინში ენერგიის მიწოდების[br]ახალი გზებისთვის,

0:03:21.078,0:03:24.958
მისი დაზიანებული[br]ფუნქციონალობის აღსადგენად,

0:03:24.982,0:03:27.711
პაციენტებში, რომლებსაც[br]ტვინის დაავადებები აწუხებთ.

0:03:27.793,0:03:31.036
უკანასკნელი საუკუნის მანძილზე[br]ამის მოსაგვარებლად გამოყენებული

0:03:31.060,0:03:33.156
უამრავი სხვადასხვა ტექნოლოგია გვინახავს..

0:03:33.156,0:03:34.360
მგონი ყველას გვინახავს

0:03:34.360,0:03:36.188
ტვინის მაგნიტურ რეზონანსული სურათი.

0:03:36.212,0:03:39.559
ეს, რა თქმა უნდა დიდებული[br]არაინვაზიური საშუალებებია,

0:03:39.583,0:03:42.168
რომლებიც შეიძლება[br]ცოცხალ ადამიანებზე გამოვიყენოთ,

0:03:42.407,0:03:44.638
მაგრამ ისინი ასევე სივრცულად უზუსტოა.

0:03:44.662,0:03:47.652
თითოეული ეს ლაქა,[br]ან ე.წ. ვოქსელი, რომელსაც ხედავთ,

0:03:47.676,0:03:50.365
მილიონობით ნეირონს შეიცავს.

0:03:50.389,0:03:52.239
ანუ, ეს გარჩევადობის ის დონე არაა,

0:03:52.263,0:03:54.801
რომელზეც შესაძლებელი იქნებოდა[br]იმ მოლეკულური ცვლილების,

0:03:54.825,0:03:57.111
ან იმ დაქსელვის ცვლილების დადგენა,

0:03:57.135,0:04:01.081
რომელიც ჩვენს ცნობიერ და ძლევამოსილ[br]არსებებად ყოფნას უზრუნველყოფს.

0:04:01.797,0:04:04.978
მოერეს მხრივ, გვაქვს მიკროსკოპები.

0:04:05.002,0:04:08.297
მიკროსკოპები უმცირესი ნაწილაკების[br]გამოსაჩენად სინათლეს იყენებენ.

0:04:08.321,0:04:11.396
საუკუნეების მანძილზე ისინი ბაქტერიების[br]მსგავსი ნაწილაკების დასანახად გამოიყენება.

0:04:11.420,0:04:12.571
ნეირომეცნიერებაში კი,

0:04:12.595,0:04:16.007
პირველ რიგში სწორედ მიკროსკოპების[br]საშუალებით მოხდა ნეირონების აღმოჩენა,

0:04:16.031,0:04:17.323
დაახლოებით 130 წლის წინ.

0:04:17.347,0:04:19.665
მაგრამ სინათლეს პრინციპული შეზღუდვა აქვს.

0:04:19.689,0:04:23.087
თქვენ ვერ შეხედავთ ინდივიდუალურ მოლეკულას[br]ჩვეულებრივი მიკროსკოპით.

0:04:23.087,0:04:25.163
ვერ შეხედავთ ამ უმცირეს შეერთებებს.

0:04:25.187,0:04:28.723
ამიტომ, თუ გვინდა ტვინი[br]უფრო კარგად შევისწავლოთ

0:04:28.723,0:04:31.321
და მისი სტრუქტურის[br]უშუალოდ დანახვამდე დავიდეთ,

0:04:31.345,0:04:34.625
კიდევ უფრო უკეთესი ტექნოლოგია გვჭირდება.

0:04:35.611,0:04:37.835
ჩემმა ჯგუფმა,[br]რამდენიმე წლის წინ იფიქრა:

0:04:37.859,0:04:39.641
რატომ არ შეგვიძლია საპირისპირო ვქნათ.

0:04:39.641,0:04:41.756
თუ ასე ძნელია ტვინში ჩახედვა,

0:04:41.780,0:04:44.143
რატომ არ შეიძლება თავად ის გავზარდოთ?

0:04:44.166,0:04:45.321
პირველად ეს,

0:04:45.345,0:04:48.341
ორ ბაკალავრთან, ფეი ჩენთან[br]და პოლ ტილბერგთან ერთად დაიწყო.

0:04:48.365,0:04:51.085
ახლა ბევრი სხვა ჩაერთო ამ პროცესში[br]და გვეხმარება.

0:04:51.109,0:04:53.871
ჩვენ გადავწყვიტეთ გაგვერკვია[br]შეიძლებოდა თუ არა პოლიმერი,

0:04:53.895,0:04:55.524
როგორც ეს ბავშვის საფენშია,

0:04:55.548,0:04:57.554
ფიზიკურად ჩაგვენერგა ტვინში.

0:04:57.578,0:04:59.819
თუ ამას სწორად ვიზამდით[br]და წყალს დავასხმადით,

0:04:59.843,0:05:01.678
ტვინი ზომაში ისე უნდა გაზრდილიყო,

0:05:01.702,0:05:05.079
რომ შესაძლებელი გახდებოდა[br]უმცირესი ბიომოლეკულების გარჩევა.

0:05:05.103,0:05:07.973
დავინახავდით შეერთებებსაც[br]და შევადგენდით ტვინის რუკას.

0:05:07.997,0:05:09.985
ამას დრამატული შედეგის პოტენციალი ჰქონდა.

0:05:10.009,0:05:13.017
აქ პატარა ნიმუში გვაქვს.

0:05:13.538,0:05:16.113
ბავშვის შესაბამისი მასალა ამოვიღეთ.

0:05:16.137,0:05:18.411
ინტერნეტში მისი ყოდვა ბევრად ადვილია,

0:05:18.435,0:05:21.910
ვიდრე საფენში არსებული[br]ცოტაოდენი მარცვლების ამოღება.

0:05:21.934,0:05:24.159
ამ სუფთა პოლიმერის

0:05:24.476,0:05:26.980
მხოლოდ ერთ ჩაის კოვზს ჩავყრი

0:05:27.270,0:05:29.422
და ცოტა წყალს დავასხამ.

0:05:29.446,0:05:31.368
ვნახოთ, ეს ერთი ჩაის კოვზი

0:05:31.368,0:05:33.643
ბავშვის საფენიდან ამორებული მასალა,

0:05:33.667,0:05:35.966
ზომაში თუ გაიზრდება.

0:05:36.687,0:05:40.383
თქვენ დაინახავთ, რომ ის[br]დაახლოებით ათასჯერ გაიზრდება

0:05:40.407,0:05:42.593
თქვენ თვალწინ.

0:05:49.597,0:05:51.569
უფრო მეტი შეიძლებოდა დამესხა,

0:05:51.593,0:05:53.151
მაგრამ მგონი გასაგებია,

0:05:53.175,0:05:55.677
რომ ეს ძალიან, ძალიან[br]საინტერესო მოლეკულაა

0:05:55.701,0:05:57.613
და თუ მას სწორად გამოვიყენებთ,

0:05:57.637,0:06:00.348
რეალურად შევძლებთ ტვინის[br]ისეთი დეტალების დანახვას,

0:06:00.348,0:06:02.726
რომელთა დანახვაც[br]არსებული საშუალებებით შეუძლებელია.

0:06:03.227,0:06:05.281
კარგი, ახლა ცოტაოდენი ქიმია.

0:06:05.305,0:06:07.747
რა ხდება ბავშვის საფენის პოლიმერში?

0:06:07.771,0:06:09.447
რომ გავადიდოთ,

0:06:09.471,0:06:12.144
ეს დაახლოებით ასე გამოიყურება,[br]როგორც ეკრანზეა.

0:06:12.168,0:06:16.660
პოლიმერები ატომების ჯაჭვია,[br]რომელიც გრძელ წვრილ ხაზებადაა აწყობილი.

0:06:16.684,0:06:18.051
ჯაჭვები ძალიან მცირეა,

0:06:18.075,0:06:19.939
დაახლოებით ბიომოლეკულის სისქის,

0:06:19.963,0:06:21.710
პოლიმერებიც მჭიდროდაა ერთმანეთთან.

0:06:21.734,0:06:23.234
ერთმანეთისგან დაახლოებით

0:06:23.258,0:06:25.510
ბიომოლეკულის ზომით არიან დაშორებულები.

0:06:25.534,0:06:26.699
ეს ძალიან კარგია,

0:06:26.723,0:06:29.764
რადგან პოტენციურად ტვინში[br]ყველაფრის გაფართოება შეგვიძლია.

0:06:29.788,0:06:31.636
თუ წყალს დავასხამთ,

0:06:31.660,0:06:34.175
ეს გაფართოებადი ნივთიერება შეიწოვს მას,

0:06:34.199,0:06:36.599
პოლიმერის ჯაჭვები დაშორდება ერთმანეთს

0:06:36.623,0:06:39.467
და მთლიანი ნივთიერება ზომაში გაიზრდება.

0:06:39.485,0:06:41.189
რადგან ეს ჯაჭვები ასე პატარაა

0:06:41.189,0:06:43.928
და ერთმანეთისგან ბიომოლეკულური[br]მანძილებითაა დაშორებული,

0:06:43.928,0:06:46.221
პოტენციურად ტვინის[br]იმდენად გაფართოება შეგვიძლია,

0:06:46.221,0:06:47.838
რომ ისინი მარტივად დავინახოთ.

0:06:48.020,0:06:49.260
აქ ერთი გამოცანაა:

0:06:49.284,0:06:52.894
როგორ უნდა ჩავსვათ[br]ეს პოლიმერის ჯაჭვები ტვინში ისე,

0:06:52.918,0:06:55.157
რომ ყველა ბიომოლეკულა განვაცალკევოთ?

0:06:55.181,0:06:56.332
ეს რომ შევძლოთ,

0:06:56.356,0:06:58.753
მაშინ ტვინის უშუალო რუკასაც მივიღებდით.

0:06:58.777,0:07:00.166
შეერთებების ქსელს დავინახავდით.

0:07:00.190,0:07:03.347
შიგნით ჩავიხედავდით[br]და მოლეკულებს ვნახავდით.

0:07:03.925,0:07:06.406
ამის ასახნელად ანიმაცია შევქმენით,

0:07:06.430,0:07:08.807
სადაც გრაფიკულ ვერსიაში,[br]შეგვიძლია ვნახოთ,

0:07:08.807,0:07:11.017
თუ როგორ შეიძლება ბიომოლეკულები[br]გამოიყურებოდნენ

0:07:11.017,0:07:12.862
და როგორ შეიძლება განვაცალკევოთ ისინი.

0:07:12.862,0:07:15.171
ნაბიჯი პირველი: პირველ რიგში,

0:07:15.195,0:07:18.584
ყოველი ყავისფრად აღნიშნული[br]ბიომოლეკულა უნდა მივამაგროთ

0:07:18.608,0:07:20.767
პატარა ღუზაზე, პატარა ხელჩასაჭიდზე.

0:07:20.791,0:07:23.886
ჩვენ ტვინის მოლეკულები[br]ერთმანეთისგან უნდა განვაცალკევოთ

0:07:23.910,0:07:26.236
და ამისთვის პატარა ხელჩასაჭიდი გვჭირდება,

0:07:26.260,0:07:28.545
რომელიც პოლიმერების მიბმის

0:07:28.569,0:07:30.921
და მათი ძალის[br]გამოყენების საშუალებას მოგვცემს.

0:07:31.278,0:07:34.439
თუ ბავშვის საფენიდან პოლიმერს[br]ტვინს უბრალოდ დავადებთ,

0:07:34.463,0:07:36.500
ცხადია, ის ზემოდან დარჩება.

0:07:36.524,0:07:39.052
ამიტომ, პოლიმერის შიგნით ჩასმის[br]საშუალება უნდა ვნახოთ.

0:07:39.076,0:07:40.864
აქ კი, ძალიან გაგვიმართლა.

0:07:40.888,0:07:43.076
როგორც აღმოჩნდა შესაძლებელია,[br]საშენი ბლოკების,

0:07:43.100,0:07:44.472
ე.წ. მონომერების მიღება.

0:07:44.496,0:07:46.280
თუ მათ ტვინში შეუშვებთ

0:07:46.304,0:07:48.340
და შემდეგ ქიმიურ რეაქციას გამოიწვევთ,

0:07:48.364,0:07:51.066
ისინი გრძელ ჯაჭვს შექმნიან

0:07:51.090,0:07:53.128
შიგ ტვინის ქსოვილში.

0:07:53.325,0:07:55.722
ისინი საკუთარ გზას ბიომოლეკულების გარშემო

0:07:55.746,0:07:56.967
და მათ შორის გაიკვლევენ,

0:07:56.991,0:07:58.616
რითიც რთულ ქსელებს შექმნიან,

0:07:58.640,0:08:01.166
რომლებიც საბოლოო ჯამში[br]საშუალებას მოგვცემს

0:08:01.166,0:08:03.131
მოლეკულები ერთმანეთისგან განვაცალკევოთ.

0:08:03.131,0:08:05.779
ყოველ ჯერზე,[br]როცა ეს პატარა ხელჩასაჭიდი ახლოსაა,

0:08:05.803,0:08:09.153
პოლიმერი ხელჩასაჭიდს მიებმება[br]და ჩვენც სწორედ ეს გვჭირდება,

0:08:09.177,0:08:11.708
იმისთვის რომ მოკლეულები განვაცალკევოთ.

0:08:11.732,0:08:13.425
მაშ ასე, საპასუხისმგებლო მომენტი:

0:08:13.449,0:08:15.597
ეს ნიმუში ქიმიურად ისე უნდა დავამუშაოთ,

0:08:15.621,0:08:19.067
რომ მოლეკულების ურთიერთკავშირი შევასუსტოთ

0:08:19.091,0:08:20.927
და შემდეგ, როცა წყალს დავასხამთ,

0:08:20.951,0:08:23.904
გაფართოებადი ნივთოერება[br]მის შეწოვას დაიწყებს,

0:08:23.928,0:08:25.631
პოლიმერის ჯაჭვები განცალკევდება,

0:08:25.655,0:08:28.377
ახლა უკვე ბიომოლეკულებთან ერთად.

0:08:28.401,0:08:30.565
როგორც ბუშტზე რაღაცის დახატვისას,

0:08:30.589,0:08:32.176
როცა მას გაბერავთ

0:08:32.200,0:08:33.490
ნახატი იგივე რჩება,

0:08:33.514,0:08:36.062
მაგრამ მელნის ნაწილაკები[br]ერთმანეთს შორდებიან.

0:08:36.086,0:08:39.553
ზუსტად ამის გაკეთება შევძელით,[br]ოღონდ სამ განზომილებაში.

0:08:39.577,0:08:41.576
ერთი უკანასკნელი ხრიკია.

0:08:41.600,0:08:42.672
როგორც აქ ხედავთ,

0:08:42.672,0:08:44.685
ჩვენ ყველა ბიომოლეკულა[br]ყავისფრად აღვნიშნეთ.

0:08:44.685,0:08:47.145
რადგან ისინი ყველა[br]დაახლოებით ერთნაირად გამოიყურება.

0:08:47.169,0:08:49.274
ბიომოლეკულები[br]ერთნაირი ატომებისგან შედგება,

0:08:49.298,0:08:51.538
მაგრამ სხვადასხვა თანმიმდევრობით.

0:08:51.562,0:08:53.062
ამიტომ, ბოლოს

0:08:53.086,0:08:54.781
მათი ხილვადობისთვის რაც გვჭირდება,

0:08:54.805,0:08:56.384
კაშკაშა ფერების პატარა ტეგებია,

0:08:56.408,0:08:59.427
რომლებიც მათი გარჩევის[br]საშუალებას მოგვცემს.

0:08:59.451,0:09:02.124
ერთი ტიპის ბიომოლეკულა[br]შეიძლება იყოს ლურჯი.

0:09:02.148,0:09:04.499
მეორე ტიპის ბიომოლეკულა კი - წითელი

0:09:04.523,0:09:05.799
და ა.შ.

0:09:05.823,0:09:07.375
ეს ბოლო ნაბიჯია.

0:09:07.399,0:09:09.677
ახლა შეიძლება დავინახოთ როგორც ტვინი,

0:09:09.701,0:09:11.727
ისე დავინახოთ მისი ცალკეულ მოლეკულა,

0:09:11.727,0:09:14.228
რადგან ჩვენ ისინი[br]იმდენად დავაშორეთ ერთმანეთს,

0:09:14.252,0:09:15.950
რომ შეგვიძლია გავარჩიოთ.

0:09:15.974,0:09:18.808
ამგვარად უხილავის,[br]ხილვადად ქცევის იმედი გვაქვს.

0:09:18.832,0:09:21.398
ჩვენ შეიძლება პატარა[br]და გაურკვეველი ნაწილაკები

0:09:21.422,0:09:23.073
ისე გავაფართოვოთ, რომ ისინი

0:09:23.073,0:09:25.774
სიცოცხლის შესახებ[br]ინფორმაციის წყარო გახდეს.

0:09:25.798,0:09:28.173
აი, ვიდეო, რომელიც ამას აჩვენებს.

0:09:28.197,0:09:30.568
ჩვენ აქ პატარა ტვინი გვიდევს თასზე.

0:09:30.592,0:09:32.339
ტვინის პატარა ნაწილი, პრინციპში.

0:09:32.363,0:09:33.959
შიგნით პოლიმერი ჩავსვით

0:09:33.983,0:09:35.450
და ახლა წყალს ვასხამთ.

0:09:35.474,0:09:37.832
ეს ვიდეო 6-ჯერაა აჩქარებული.[br]

0:09:37.856,0:09:39.779
სადაც დაინახავთ, რომ თქვენს თვალწინ

0:09:39.803,0:09:42.528
ტვინის ეს პატარა ნაწილი გაიზრდება.

0:09:42.552,0:09:45.732
მას შეუძლია 100-ჯერ,[br]ან მეტჯერაც კი გაფართოვდეს.

0:09:45.756,0:09:48.705
ყველაზე მაგარი ისაა,[br]რომ რადგან ეს პოლიმერები ასე მცირეა,

0:09:48.729,0:09:51.288
ჩვენ ამ ბიომოლეკულებს[br]თანაბრად ვაშორებთ ერთმანეთს.

0:09:51.312,0:09:52.970
ეს გლუვი გაფართოებაა.

0:09:52.994,0:09:55.681
ჩვენ ინფორმაციის[br]სტრუქტურას არ ვკარგავთ.

0:09:55.705,0:09:58.405
ჩვენ მას მხოლოდ ადვილად დასანახს ვხდით.

0:09:59.143,0:10:01.509
ახლა ჩვენ შეგვიძლია[br]ტვინის რეალური სქემა ვნახოთ.

0:10:01.533,0:10:04.667
მაგალითად ტვინის ეს ნაწილი,[br]მეხსიერებაზეა პასუხისმგებელი

0:10:04.691,0:10:05.954
და შეგვიძლია გავზარდოთ.[br]

0:10:05.978,0:10:08.868
შეგვიძლია უშუალოდ ვნახოთ,[br]როგორაა სქემები აწყობილი.

0:10:08.892,0:10:10.860
შეიძლება როდესმე მეხსიერებაც ამოვიკითხოთ.

0:10:10.884,0:10:13.663
შეიძლება რალურად გავიგოთ[br]როგორაა აწყობილი სქემები,

0:10:13.687,0:10:15.289
რომელიც ემოციებს ამუშავებს.

0:10:15.289,0:10:17.785
როგორაა შეერთებები[br]ტვინში ორგანიზებული,

0:10:17.809,0:10:20.376
რომ იმად გვაქციოს, რაც ვართ.

0:10:20.400,0:10:22.447
და რა თქმა უნდა, იმედია, შევძლებთ

0:10:22.471,0:10:25.630
მოლეკულურ დონეზე პრობლემების შესწავლას.

0:10:25.654,0:10:28.223
იქნებ ტვინის უჯრედებში ჩახედვა შევძლოთ

0:10:28.247,0:10:31.330
და გავარკვიოთ, რომ მაგალითად,

0:10:31.354,0:10:34.809
ეპილეფსიით, ან პარკინსონით დაავადებული[br]ადამიანის ტვინის ქსოვილში,

0:10:34.833,0:10:37.903
აი, ამ 17-მა მოლეკულამ განიცადა ცვლილება.

0:10:38.048,0:10:41.091
თუ ასეთი ანომალიების სიას შევადგენთ,

0:10:41.115,0:10:43.314
მკურნალობასაც მათი[br]გამოსწორებისკენ მივმართავთ.

0:10:43.338,0:10:45.015
წამლებსაც მათ მიხედვით შევქმნით.

0:10:45.039,0:10:47.666
შესაძლოა ენერგია ტვინის[br]სხვა ადგილებისკენ მივმართოთ,

0:10:47.690,0:10:50.231
რომ პარკინსონიან, ეპილეპსიან,

0:10:50.231,0:10:52.952
ან სხვა დაავადების მქონე[br]მილიარდობით პაციენტს

0:10:52.976,0:10:54.559
დავეხმაროთ მსოფლიოში.

0:10:55.246,0:10:57.452
საინტერესო რამ ხდება.

0:10:57.476,0:11:00.181
აღმოჩნდა რომ ბიომედიცინაში,

0:11:00.205,0:11:02.871
სხვა პრობლემებიც არსებობს,[br]რომლებშიც შეიძლება გაფართოება დაგვეხმაროს.

0:11:02.895,0:11:06.439
ეს, ძუძუს კიბოს მქონე პაციენტის[br]ნამდვილი ბიოფსიაა.

0:11:06.505,0:11:08.693
აღმოჩნდა, რომ თუ კიბოს შევხედავთ,

0:11:08.717,0:11:10.328
თუ შევხედავთ იმუნურ სისტემას,

0:11:10.352,0:11:12.865
თუ შევხედავთ დაბერებას,[br]დაავადების განვითარებას,

0:11:12.889,0:11:17.386
ყველა ამ პროცესში[br]მსხვილი ბიოლოგიური სისტემები მონაწილეობს,

0:11:17.410,0:11:21.434
თუმცა, პრობლემები რა თქმა უნდა[br]ნანო ზომის მოლეკულებში იწყება.

0:11:21.458,0:11:25.327
მექანიზმებში, რომლებიც ჩვენს უჯრედებს[br]და ორგანოებს ამუშავებს.

0:11:25.351,0:11:27.573
ამიტომ, ჩვენ ვცდილობთ,

0:11:27.597,0:11:30.737
დაავადებათა ფართე სპექტრისთვის[br]ტექნოლოგიის გამოყენებით,

0:11:30.737,0:11:32.832
სიცოცხლის მდგენელი ბლოკების რუკის შექმნას.

0:11:32.856,0:11:35.752
შევძლებთ სიმსივნურ ქსოვილში[br]მოლეკულური ცვლილებების დადგენას,

0:11:35.776,0:11:38.145
რომ შემდეგ ჭკვიანურად მოვუაროთ მას

0:11:38.169,0:11:42.113
და შევქმნათ წამალი, რომელიც ზუსტად[br]ჩვენთვის სასურველ უჯრედებს გაანადგირებს?

0:11:42.137,0:11:44.472
როგორც იცით, მედიცინა დიდ წილად რისკია.

0:11:44.496,0:11:46.568
ზოგჯერ, ვარაუდიც კი.

0:11:46.626,0:11:50.175
ვიმედოვნებ, რომ შევძლებთ[br]ეს რისკიანი საქმე,

0:11:50.175,0:11:52.294
უფრო სანდო რამედ ვაქციოთ.

0:11:52.318,0:11:54.373
მთვარეზე დაჯდომას თუ გაიხსენებთ,

0:11:54.397,0:11:56.199
როცა რეალურად დავდგით ფეხი მთვარეზე,

0:11:56.199,0:11:58.143
ამას მყარი მეცნიერული საფუძველი ჰქონდა.

0:11:58.143,0:11:59.390
ჩვენ გვესმოდა გრავიტაცია;

0:11:59.414,0:12:00.755
გვესმოდა აეროდინამიკა;

0:12:00.779,0:12:02.454
ვიცოდით, როგორ აგვეგო ხომალდები.

0:12:02.454,0:12:04.666
მეცნიერულ რისკებს ვაკონტროლებდით.

0:12:04.690,0:12:07.443
ეს ინჟინერიის უდიდესი მიღწევა იყო,

0:12:07.467,0:12:10.112
მაგრამ მედიცინაში ჩვენ არ გვაქვს ყველა კანონი.

0:12:10.136,0:12:13.245
გვაქვს კი, მედიცინაში გრავიტაციის,

0:12:13.269,0:12:15.613
ან აეროდინამიკის ანალოგიური კანონები?

0:12:15.637,0:12:17.367
მე ვფიქრობ, რომ ისეთი ტექნოლოგოებით,

0:12:17.391,0:12:19.263
რომლებზეც დღეს ვსაუბრობ,

0:12:19.287,0:12:20.980
შეიძლება დაიწეროს მსგავსი კანონები.

0:12:21.004,0:12:24.301
ჩვენ შეიძლება ცოცხალი ორგანიზმების[br]ფუნქციონალობის მოდელები შევქმნათ

0:12:24.301,0:12:28.833
და გავარკვიოთ, თუ როგორ განვკურნოთ[br]დაავადებები, რომლებიც ასე გვაწუხებს.

0:12:29.349,0:12:31.838
იცით, მე და ჩემს ცოლს[br]ორი პატარა შვილი გვყავს

0:12:31.838,0:12:34.120
და ჩემი, როგორც ბიოინჟინერის[br]ერთ-ერთი ოცნებაა,

0:12:34.120,0:12:37.199
ცხოვრება მათთვის უფრო უკეთესი გავხადო,[br]ვიდრე ის დღესაა ჩვენთვის.

0:12:37.199,0:12:40.343
ვიმედოვნებ, რომ თუ ჩვენ შევძლებთ[br]ბიოლოგია და მედიცინა,

0:12:40.367,0:12:44.724
მაღალი რისკის მქონე ძალისხმევიდან, რომელიც[br]გამართლებით და შემთხვევითობით მუშაობს,

0:12:44.748,0:12:48.675
გადავიყვანოთ საქმიანობად, სადაც[br]ოსტატობას და შრომას მოაქვს წარმატება,

0:12:48.699,0:12:50.597
მაშინ ეს უდიდესი მიღწევა იქნება.

0:12:50.621,0:12:51.827
დიდი მადლობა.

0:12:51.851,0:13:02.234
(აპლოდისმენტები)