WEBVTT

00:00:06.990 --> 00:00:09.802
Bu hayvanların ortak özellikleri ne?

00:00:09.802 --> 00:00:11.942
Düşündüğünüzden çok daha fazlası.

00:00:11.942 --> 00:00:15.872
5000'den fazla diğer tür gibi,
onlar da memeliler

00:00:15.872 --> 00:00:18.573
yani memeliler sınıfına aitler.

00:00:18.573 --> 00:00:22.093
Tüm memeliler omurgalı hayvanlardır
yani sırtlarında omurga bulundururlar.

00:00:22.093 --> 00:00:24.411
Ancak memeliler, diğer omurgalılardan

00:00:24.411 --> 00:00:27.283
bazı özellikleriyle farklıdır.

00:00:27.283 --> 00:00:28.953
Sıcakkanlılık,

00:00:28.953 --> 00:00:31.173
kıl yada kürk,

00:00:31.173 --> 00:00:33.593
akciğerleriyle nefes alma yetenekleri

00:00:33.593 --> 00:00:36.524
ve yavrularını sütle beslemek gibi.

00:00:36.524 --> 00:00:38.264
Tüm bu ortak özelliklerine rağmen

00:00:38.264 --> 00:00:41.552
bu varlıklar kendi aralarında biyolojik
farklılıklar içerebilirler.

00:00:41.552 --> 00:00:44.823
Bunların en göze çarpanıysa
doğum yapma şekilleridir.

00:00:44.823 --> 00:00:48.844
Hadi memelilerin en tanınmışı olan
plasentalı memelilerle başlayalım.

00:00:48.844 --> 00:00:50.143
Bu grup insanları,

00:00:50.143 --> 00:00:50.864
kedileri,

00:00:50.864 --> 00:00:51.584
köpekleri,

00:00:51.584 --> 00:00:52.392
zürafaları

00:00:52.392 --> 00:00:56.354
ve hatta dünyanın en büyük hayvanı
olan mavi balinayı kapsıyor.

00:00:56.354 --> 00:00:59.433
Plasentaları -kan bakımından zengin
dokudan oluşan katı bir disk-

00:00:59.433 --> 00:01:03.984
gelişmekte olan embriyoyu desteklemek
için dölyatağına bağlanır.

00:01:03.984 --> 00:01:07.384
Plasenta hamilelik sürecince
yavruyu hayatta tutan şeydir.

00:01:07.384 --> 00:01:09.814
Annenin kan stoğuna
direk bağlı olup,

00:01:09.814 --> 00:01:13.336
göbek kordonu aracılığıyla
yavrunun vücuduna

00:01:13.336 --> 00:01:15.194
besin ve oksijen taşır.

00:01:15.194 --> 00:01:18.484
Hem de yavrunun atıklarını
dışarı çıkartır.

00:01:18.484 --> 00:01:22.945
Plasentalı memeliler diğer memelilere göre
anne karnında daha uzun süre kalabilirler.

00:01:22.945 --> 00:01:28.416
Örneğin yavru mavi balinalar annelerinin
karnında neredeyse bir yıl kalırlar.

00:01:28.416 --> 00:01:31.675
Plasenta yavruyu,
doğuma yani

00:01:31.675 --> 00:01:33.316
göbek kordonunun koptuğu

00:01:33.316 --> 00:01:35.305
ve yavrunun kendi solunum

00:01:35.305 --> 00:01:36.606
dolaşım

00:01:36.606 --> 00:01:40.296
ve boşaltım sistemlerini kullanmaya 
başladığı ana kadar hayatta tutar.

00:01:40.296 --> 00:01:45.199
Yaklaşık 7m uzunluğundaki yeni doğmuş
canlının yüzme yeteneği vardır.

00:01:45.199 --> 00:01:46.867
Gelecek altı ayını,

00:01:46.867 --> 00:01:53.477
annesinin yağlı ve yoğun sütünden
günde 225 litre içerek geçirecek.

00:01:53.477 --> 00:01:57.097
Bu arada Avusturalya'da memelilerin
ikinci türü olan keseli memelileri

00:01:57.097 --> 00:01:59.789
bulabilirsiniz.

00:01:59.789 --> 00:02:02.968
Keseli yavrular doğduklarında
o kadar hassas ve küçüklerdir ki

00:02:02.968 --> 00:02:07.543
gelişimlerine annelerinin keselerinde
devam etmek zorundadırlar.

00:02:07.543 --> 00:02:11.368
Dünyanın en küçük keselilerinden biri
olan keseli kedileri alalım,

00:02:11.368 --> 00:02:14.468
doğduklarında sadece
18 miligram ağırlığındalardır

00:02:14.468 --> 00:02:18.207
ki bu da yaklaşık 30 şeker tanesinin
ağırlığına denktir.

00:02:18.207 --> 00:02:20.249
Diğer bir keseli olan kanguruysa,

00:02:20.249 --> 00:02:24.497
bir seferde jöleli bir şeker
boyutunda yavrular doğurur.

00:02:24.497 --> 00:02:27.969
Yavru annesinin üç vajinasının
ortasına doğru sürünür.

00:02:27.969 --> 00:02:30.919
Daha sonra yaklaşık 6 ila 11 ayını
süt emerek geçireceği

00:02:30.919 --> 00:02:33.799
keseye doğru tırmanmak zorundadır.

00:02:33.799 --> 00:02:36.509
Yavru kanguru bu sıcak
sığınaktan ayrıldıktan sonra bile

00:02:36.509 --> 00:02:38.898
süt emmek için geri döner.

00:02:38.898 --> 00:02:43.380
Bazen annesinin ilgilendiği
üç yavrudan biridir.

00:02:43.380 --> 00:02:47.749
Dişi bir kanguru aynı anda,
bir tane rahminin içerisinde

00:02:47.749 --> 00:02:50.360
diğeri kesesinde olmak üzere
2 yavru bulundurabilir.

00:02:50.360 --> 00:02:52.209
Uygun olmayan şartlarda,

00:02:52.209 --> 00:02:55.699
dişi kangurular hamileliklerini
durdurabilirler.

00:02:55.699 --> 00:02:59.390
Bu durumda iki farklı türde
süt üretebilir.

00:02:59.390 --> 00:03:00.942
Bir tanesi yeni doğmuş için

00:03:00.942 --> 00:03:03.691
diğeriyse daha büyük yavrusu için.

00:03:03.691 --> 00:03:06.600
Memeli kelimesi, memeden gelir

00:03:06.600 --> 00:03:08.211
ki bu yanlış bir adlandırmadır.

00:03:08.211 --> 00:03:11.611
Çünkü kangurular keselerindeki
meme uçlarında süt üretseler de

00:03:11.611 --> 00:03:14.351
aslında memeleri yoktur.

00:03:14.351 --> 00:03:21.391
Tıpkı yavrulamanın üçüncü ve en garip
çeşidini sunan tek delikli memeliler gibi.

00:03:21.391 --> 00:03:24.301
Bir zamanlar yüzlerce tek delikli
memeli türü vardı.

00:03:24.301 --> 00:03:26.892
Şimdi ise sadece şu beşi var:

00:03:26.892 --> 00:03:31.571
Dikenli karınca yiyenlerden dört tür
ve ornitorenkler.

00:03:31.571 --> 00:03:34.412
Tek delikli ismi bu hayvanların

00:03:34.412 --> 00:03:37.182
tek delikli olan borularından geliyor.
Bu boruyu üremede,

00:03:37.182 --> 00:03:38.242
boşaltımda

00:03:38.242 --> 00:03:40.072
ve yumurtlamada kullanıyorlar.

00:03:40.072 --> 00:03:40.952
Kuşlar,

00:03:40.952 --> 00:03:41.812
sürüngenler,

00:03:41.812 --> 00:03:42.663
balıklar,

00:03:42.663 --> 00:03:43.613
dinazorlar

00:03:43.613 --> 00:03:44.613
ve başkaları gibi

00:03:44.613 --> 00:03:49.053
bu türler de doğurmak yerine
yumurtluyor.

00:03:49.053 --> 00:03:51.492
Yumurtaları yumuşak kabukludur

00:03:51.492 --> 00:03:56.005
ve yavrular yumurtadan çıkınca annelerinin
vücutlarındaki gözeneklerden süt emerler.

00:03:56.005 --> 00:03:59.694
Ta ki kendilerini besleyebilecek
boyuta ulaşana kadar.

00:03:59.694 --> 00:04:03.994
Yumurtlamak ve diğer memelilerde olmayan
bazı adaptasyonlara--

00:04:03.994 --> 00:04:06.507
perdeli ayaklar,

00:04:06.507 --> 00:04:07.364
gagalar,

00:04:07.364 --> 00:04:10.174
ve erkeklerin ayaklarındaki zehirli
çıkıntılar gibi-- rağmen

00:04:10.174 --> 00:04:13.103
onlar gerçekten memeliler sınıfındalar.


00:04:13.103 --> 00:04:16.794
Çünkü memelilerin belirleyici
karakterlerini paylaşıyorlar

00:04:16.794 --> 00:04:20.504
ve sınıfın diğer üyeleriyle evrimsel
olarak bağlantılılar.

00:04:20.504 --> 00:04:21.575
İster plasentalı olsun

00:04:21.575 --> 00:04:22.544
ister keseli olsun

00:04:22.544 --> 00:04:23.695
ister tek delikli

00:04:23.695 --> 00:04:27.380
bu varlıklar ve doğum çeşitleri 
her ne kadar farklı olsalar da

00:04:27.380 --> 00:04:32.007
binlerce yıl boyunca memeliler 
sınıfına yeni yaşam

00:04:32.007 --> 00:04:34.032
ve çeşitlilik getirmede başarılı oldular.