WEBVTT

00:00:07.451 --> 00:00:10.221
ကျုပ်တို့ရဲ့ အနာဂတ်မှာ ဘယ်လိုများရှိမလဲ
သင် သိချင်လား။

00:00:10.221 --> 00:00:14.724
မနက်ဖြန်၊နောက်နှစ်(သို့)ယခုမှ နှစ်တစ်ထောင်
မှာတောင် လူ့လောကမှာ ဘာတွေဖြစ်လာမလဲ။

00:00:14.724 --> 00:00:16.276
သင်တစ်ဦးတည်း မဟုတ်ပါဘူး။

NOTE Paragraph

00:00:16.276 --> 00:00:20.620
အစိုးရတွေကနေ စစ်တပ်၊လုပ်ငန်းခေါင်းဆောင်တွေ
အပါအဝင် လူတိုင်းဟာ သူတို့အနာဂတ်ကို

00:00:20.620 --> 00:00:23.285
ဟောကိန်းထုတ်ဖို့ 
ကြိုးစားသူတွေဖြစ်တဲ့ အနာဂတ်ဝါဒီလို့

00:00:23.285 --> 00:00:26.163
ခေါ်သူတွေကို ခန့်ထားပါတယ်။

00:00:26.163 --> 00:00:29.120
တချို့က အံ့ဖွယ်တိကျမှုနဲ့ 
ဒါကို လုပ်နိုင်စွမ်းရှိတယ်။

00:00:29.120 --> 00:00:30.790
၂၀ ရာစုအလယ်မှာ

00:00:30.790 --> 00:00:33.402
RAND Corporation လို့ခေါ်တဲ့
အကြံပေးအဖွဲ့တစ်ခုဟာ

00:00:33.402 --> 00:00:36.459
ကိုယ်အင်္ဂါအတုတွေ၊ သန္ဓေတားဆေး 
အသုံးပြုမှုနဲ့စာဖတ်သူအတွက်

00:00:36.459 --> 00:00:38.945
သုတေသန စာတမ်းတွေကို
ရှာပေးနိုင်တဲ့ စာကြည့်တိုက်တွေ

00:00:38.945 --> 00:00:41.136
အပါအဝင် ကျွန်ုပ်တို့ ဒီနေ့ အလေးမမူကြတဲ့

00:00:41.136 --> 00:00:42.575

နည်းပညာများစွာကို

00:00:42.575 --> 00:00:44.532
အတူတကွဟောကိန်းထုတ်ခဲ့သူ

00:00:44.532 --> 00:00:49.333
ဒါဇင်ချီတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ အနာဂတ်
ဝါဒီတေွကို တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခဲ့တယ်။

00:00:49.333 --> 00:00:52.288
အနာဂတ်ဝါဒီတွေ သူတို့ရဲ့ ဟောကိန်းတွေကို
ရစေတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုက

00:00:52.288 --> 00:00:55.961
လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းက လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့
အလားအလာတွေကို စိစစ်ခြင်းနဲ့

00:00:55.961 --> 00:00:59.605
အနာဂတ်ထဲမှာ ၎င်းတို့ လိုက်နာဖွယ်ရှိတဲ့
လမ်းကြောင်းတွေကို ဖြစ်နိုင်ခြေ ပမာဏ

00:00:59.605 --> 00:01:01.852
အမျိုးမျိုးနဲ့ မှတ်သားခြင်းပါ။

00:01:01.852 --> 00:01:06.522
သူ့တို့အလုပ်က မူဝါဒချသူတွေ၊ ကမ္ဘာ့ခေါင်း
ဆောင်တွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကိုသတင်းပေးတယ်။

00:01:06.522 --> 00:01:09.324
ဒီလိုနက်နဲပြီး၊ 
အသေးစိတ် စိတ်ကူးလို့ မရနိုင်တဲ့

00:01:09.324 --> 00:01:13.758
အနာဂတ်တွက် ရွေးချယ်မှုတွေကို
ချိန်ဆဖို့သူတို့ကို ထောက်ကူရင်းပါ။

00:01:13.758 --> 00:01:18.495
တကယ်တမ်း အနာဂတ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတစ်ယောက်
သေချာပုံက သိသာတဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေရှိတယ်။

00:01:18.495 --> 00:01:21.131
လက်ရှိမှာ လူတိုင်းအတွက်
ယုတ္တိတန်မှာမဟုတ်တဲ့ ပေါ်လာတဲ့

00:01:21.131 --> 00:01:24.805
စိတ်ကူးမရနိုင်တဲ့ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုတွေက
အမြဲရှိနေပါတယ်။

00:01:24.805 --> 00:01:25.831
ဥပမာ ၁၉ ရာစု အလယ်က

00:01:25.831 --> 00:01:30.426
ရူပဗေဒပညာရှင်တစ်ဦးကို
၂၁ ရာစုဆီ ပို့ဆောင်တာကို

00:01:30.426 --> 00:01:33.142
စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

00:01:33.142 --> 00:01:37.774
ထူးဆန်းတဲ့ အရာဝတ္ထု တည်ရှိတာကို 
သင် သူ့ကို ရှင်းပြတယ်။

00:01:37.774 --> 00:01:42.215
၎င်းသဘောအလျောက် တစ်မြို့လုံးကို
ဓာတ်အားပေးနိုင်တဲ့(သို့) တစ်ချက်တည်းနဲ့

00:01:42.215 --> 00:01:45.463
မြို့ကို ဖျက်ဆီးနိုင်လောက်တဲ့စွမ်းအင် 
ထုတ်နိုင်တဲ့ယူရေနီယမ် ၂၃၅ ပါ။

00:01:45.463 --> 00:01:48.911
"ဒီလို စွမ်းအင်က ဘယ်နေက လာနိုင်လို့လဲ" 
လို့ သိဖို့ သူ မေးမိမှာပါ။

00:01:48.911 --> 00:01:51.064
"ဒါဟာ သိပ္ပံပညာ မဟုတ်ဘူး၊ မှော်အတတ်ပါ။"

00:01:51.064 --> 00:01:53.995
ဒီအကြံနဲ့ ရည်ရွယ်ချက်အားလုံးအတွက်
သူမှန်ပါလိမ့်မယ်။

00:01:53.995 --> 00:01:55.728
သူ့ရဲ့ ၁၉ ရာစု သိပ္ပံရဲ့နားလည်မှုမှာ

00:01:55.728 --> 00:02:00.021
ရေဒီယိုသတ္တိကြွမှုနဲ့ အဏုမြူ ရူပဗေဒရဲ့
အသိသုတ မပါဝင်သေးလို့ပါ။

00:02:00.021 --> 00:02:04.108
သူ့ခေတ်တုန်းက နှိုင်းအရ သီအိုရီတို့
ကွမ်တမ် မက္ကင်းနစ်တို့ အသာထားဦး၊

00:02:04.108 --> 00:02:05.582
အိတ်စရေး ရောင်ခြည် (သို့)

00:02:05.582 --> 00:02:07.420
အဏုမြူ ဗုံး ဖြစ်နိုင်ခဲ့လောက်တဲ့

00:02:07.420 --> 00:02:09.504
အနာဂတ် ဟောကိန်းမရှိဘူး။

00:02:09.504 --> 00:02:11.037
Arthur C. Clarke ပြောခဲ့သလို

00:02:11.037 --> 00:02:15.754
"အသင့်အတင့် အဆင့်မြင့်တဲ့ နည်းပညားတိုင်းဟာ
မှော်ဆန်မှုကနေ ခွဲခြားလို့မရနိုင်ဘူး။"

00:02:15.754 --> 00:02:19.842
ဒါဆို ကျွန်ပ်တိုရဲ့ လက်ရှိဟာ ၁၉ ရာစုက 
တစ်ဦးဦး ထင်မှတ်စရာ ဖြစ်နိုင်သလို

00:02:19.842 --> 00:02:23.674
ကျွန်ုပ်တို့ကို မှော်ဆန်စေမယ့် အနာဂတ်
တစ်ခုအတွက် ဘယ်လို ပြင်ဆင်နိုင်လဲ။

00:02:23.674 --> 00:02:27.695
ခေတ်မီ နည်းပညာနဲ့ အဆင့်မြင့် ဒေတာ စိစစ်မှု
နည်းစနစ်တွေက

00:02:27.695 --> 00:02:31.167
အဆင့်တူ ၁၉ ရာစုက ဟာတွေထက်
အနာဂတ်ကို ပိုတိကျမှုနဲ့ခန့်မှန်းခွင့်

00:02:31.167 --> 00:02:33.492
ပေးလောက်တယ်လို့ ထင်ချင်ထင်ကြမယ်။

00:02:33.492 --> 00:02:34.971
အဲဒါက သဘာဝကျပါတယ်။

00:02:34.971 --> 00:02:38.058
သို့ပေမည့် နည်းပညာ တိုးတက်မှုက 
တိုးတိုးလာနေတဲ့ ရှုပ်ထွေးပြီး

00:02:38.058 --> 00:02:43.376
ကြိုခန့်မှန်းမရနိုင်တဲ့စိန်ခေါ်မှုတွေကို 
ယူဆောင်လာခဲ့တာလည်း မှန်ပါတယ်။

00:02:43.376 --> 00:02:47.491
စိတ်ကူးမရနိုင်တာကို စိတ်ကူးကြည့်ဖို့
အနာဂတ် မျိုးဆက်တွေအတွက် လောင်းကြေးတွေက

00:02:47.491 --> 00:02:49.682
အရင်ကထက် ပိုမြင့်မားပါတယ်။

00:02:49.682 --> 00:02:51.348
ဒီတော့ ကျန်ရှိနေတဲ့ မေးခွန်းက

00:02:51.348 --> 00:02:53.091
ဒါကို ဘယ်လို လုပ်ကြသလဲ။

00:02:53.091 --> 00:02:56.796
၁၉ ရာစုကတည်းက အလားအလာရှိတဲ့
အဖြေက ကျွန်ုပ်တို့နဲ့အတူ ရှိခဲ့ပြီး

00:02:56.796 --> 00:02:58.760
ဒါကတော့ ခေတ်မီ လောကအတွက်

00:02:58.760 --> 00:03:01.525
အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့တဲ့ စက်မှုတော်လှန်ရေးပါ။

00:03:01.525 --> 00:03:04.326
ဒီတစ်ဟုန်ထိုး တိုးတက်မှုနဲ့ တီထွင်မှု 
ကာလအတွင်းမှာ

00:03:04.326 --> 00:03:08.992
စာပေ ပုံစံသစ်၊ စိတ်ကူးယဉ် 
သိပ္ပံဇာတ်လမ်းလည်း ပေါ်ထွန်းခဲ့တယ်။

00:03:08.992 --> 00:03:12.918
ခေတ်ရဲ့ ဆန်းသစ်မှုတွေရဲ့ စေ့ဆော်မှုနဲ့
Jules Verne၊ H.G. Wells နဲ့

00:03:12.918 --> 00:03:16.784
အခြားအရေးသွက်တွေးခေါ်သူတွေဟာ လူ့ ကြိုးပမ်း
မှုရဲ့ နယ်ပယ်သစ်တွေကိုသရုပ်ဖော်ရင်း

00:03:16.784 --> 00:03:19.552
ဆန်းပြားတဲ့ စိတ်မှန်း
ဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို စူးစမ်းခဲ့တယ်။

00:03:19.552 --> 00:03:22.418
၂၀ ရာစု တစ်လျှောက်လုံးနဲ့
၂၁ ရာစုထဲမှာ

00:03:22.418 --> 00:03:26.211
ပုံပြောသူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အနာဂတ် 
အမြင်တွေကို ဆက်လက်မျှဝေခဲ့ပြီး

00:03:26.211 --> 00:03:31.338
နောက်ဆယ်စုနှစ်တွေမှာ နေထိုင်တဲ့ ကမ္ဘာ့သွင်
ပြင်တွေကို မှန်ကန်စွာ ဟောကိန်းထုတ်ခဲ့တယ်။

00:03:31.338 --> 00:03:32.799
"Brave New World" မှာ

00:03:32.799 --> 00:03:37.217
Aldous Huxleyက ၁၉၃၂ မှာ
စိတ်ကျကာကွယ်ဆေး သုံးတာကို

00:03:37.217 --> 00:03:40.310
ဒီလိုဆေးမျိုး ရေပန်းမစားခင်
အချိန်အတော်ကြာက ကြိုပြောခဲ့တယ်။

00:03:40.310 --> 00:03:45.971
၁၉၅၃ မှာ Ray Bradbury ရဲ့"Fahrenheit 451" 
မှာ နားကြပ်အသေးစားကို ကြိုခန့်မှန်းတယ်။

00:03:45.971 --> 00:03:48.293
သူ့စကားအရတော့ "အပ်ထောက် ရေဒီယို"ပါ။

00:03:48.293 --> 00:03:50.997
"2001: A Space Odyssey" မှာ

00:03:50.997 --> 00:03:58.076
Arthur C. Clarke က သယ်လို့ရတဲ့ သတင်းပြ
မှန်ပြားသစ်ကို ၁၉၆၈ မှာသရုပ်ဖော်ပြခဲ့တယ်။

00:03:58.076 --> 00:04:01.524
မကြာခဏတော့ ဖျော်ဖြေရေးနဲ့ လူမှု 
အစီအရင်ခံချက်ကို တွဲထားတဲ့ စက်တွေမှာ

00:04:01.524 --> 00:04:05.418
မယုံကြည်မှုကို ဆိုင်းထားပြီး ရင်းနှီး 
နက်နဲစွာ အမြစ်တွယ်နေတဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေထဲက

00:04:05.418 --> 00:04:10.628
အခြေခံကျတဲ့ ပြောင်းလဲမှု အကျိုးဆက်တွေကို
စဉ်းစားဖို့ ကျွန်ုပ်တို့ကို ဖိတ်ခေါ်တယ်။

00:04:10.628 --> 00:04:11.497
ဒီသဘောမှာ

00:04:11.497 --> 00:04:15.882
အကောင်းဆုံး သိပ္ပံဇာတ်လမ်းဟာ ဒဿနပညာရှင်
Michel Foucault ရဲ့စကားကို ဖြည့်ဆည်းတယ်။

00:04:15.882 --> 00:04:20.867
"ကျုပ်က ရှေ့ဖြစ်ဟောသူ မဟုတ်ပါ။ အလုပ်က
နံရံရှိဖူးတဲ့နေရာမှာ ပြတင်းတွေ လုပ်တာပါ။

00:04:20.867 --> 00:04:25.699
လက်ရှိ အကန့်အသတ်တွေနဲ့ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့
ထင်မြင်ချက်တွေမှ ကင်းကွာကာ

00:04:25.699 --> 00:04:30.466
သိပ္ပံဇာတ်လမ်းက ဖောက်ထွက်တွေးခေါ်ရေးအတွက် 
အသုံးဝင်တဲ့ ကိရိယာအဖြစ် ဖြည့်ဆည်းပေတယ်။

00:04:30.466 --> 00:04:32.331
အနာဂတ်ဝါဒီ အများအပြား
အသိအမှတ်ပြုပြီး

00:04:32.331 --> 00:04:36.452
တချို့ဆို သိပ္ပံဇာတ်လမ်းရေးသူတွေကို
သူတို့ရဲ့ အသင်းတွေမှာ စတင် ခန့်ထားနေတယ်

00:04:36.452 --> 00:04:40.765
သိပ်မကြာခင်က iKnow လို့ခေါ်တဲ့
ပရောဂျက်တစ်ခုက သိပ္ပံဇာတ်လမ်းတွေနဲ့

00:04:40.765 --> 00:04:43.464
အတော်ဆင်တူတဲ့ စိတ်မှန်းဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို
တင်ပြခဲ့တယ်။

00:04:43.464 --> 00:04:45.941
၎င်းတို့မှာ ဂြိုဟ်သား ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခု
ရှာဖွေတွေ့မှု၊

00:04:45.941 --> 00:04:50.352
ချို့ယွင်းချက်မရှိ လူသားနဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေ
ဆက်သွယ်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု ဖန်တီးမှုနဲ့

00:04:50.352 --> 00:04:52.921
အခြေခံကျတဲ့ လူ့သက်တမ်းတိုးမှုတို့ပါတယ်။

00:04:52.921 --> 00:04:55.116
ဒီတော့ အနာဂတ်မှာ ဘာတွေ ဖြစ်လာမလဲ။

00:04:55.116 --> 00:04:57.210
တကယ်တမ်း အသေအချာ မသိနိုင်ပေမဲ့

00:04:57.210 --> 00:05:00.808
စိတ်ကူးယဉ် သိပ္ပံဇာတ်လမ်းက 
ဖြစ်နိုင်များစွာကို ပြသပါတယ်။

00:05:00.808 --> 00:05:02.781
အဆုံးမှာတော့ ဒီဌအဖြစ်တစ်ခု ဖန်တီးခြင်းဆီ

00:05:02.781 --> 00:05:06.084
ကျွန်ုပ်တို့ လုပ်ဆောင်မယ်ဟာကို 
သတ်မှတ်ဖို့က ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ တာဝန်ပါ။