0:00:00.610,0:00:03.266
Wat zou je doen als je[br]informatie moet vergaren

0:00:03.290,0:00:05.691
uit 11,5 miljoen documenten,

0:00:05.715,0:00:07.611
dit moet verifiëren en ordenen?

0:00:08.150,0:00:09.302
Dat was een uitdaging

0:00:09.326,0:00:12.183
die een groep journalisten [br]vorig jaar aanging.

0:00:12.662,0:00:16.098
Een anoniem persoon,[br]die zichzelf John Doe noemde,

0:00:16.122,0:00:19.174
was erin geslaagd om archieven[br]tot wel 40 jaar terug te kopiëren

0:00:19.198,0:00:22.698
van een Panamees advocatenkantoor,[br]genaamd Mossack Fonseca.

0:00:23.317,0:00:26.007
Dit is één van vele firma's in de wereld

0:00:26.031,0:00:29.562
actief in het opzetten van rekeningen[br]in offshore-belastingparadijzen,

0:00:29.586,0:00:31.586
zoals de Britse Maagdeneilanden,

0:00:31.610,0:00:35.282
voor rijke en machtige mensen[br]die graag geheimen houden.

0:00:36.195,0:00:39.733
John Doe lukte het alle overzichten[br]van dit kantoor te kopiëren;

0:00:39.757,0:00:41.351
elk klantenbestand,

0:00:41.375,0:00:43.074
elke e-mail,

0:00:43.098,0:00:45.877
vanaf 1977 tot aan vandaag.

0:00:46.912,0:00:48.961
Het was de grootste verzameling

0:00:48.961,0:00:52.097
van interne informatie over het systeem[br]van de belastingparadijzen.

0:00:52.097,0:00:53.589
die iemand ooit had gezien.

0:00:54.092,0:00:58.940
Maar het was ook een enorme uitdaging[br]voor de onderzoeksjournalistiek.

0:00:59.870,0:01:03.802
Stel je voor: 11,5 miljoen documenten

0:01:04.215,0:01:08.229
met geheime informatie over mensen[br]afkomstig uit meer dan 200 landen.

0:01:08.229,0:01:10.926
Waar begin je met zoeken[br]in zo'n grote informatiebron?

0:01:10.950,0:01:13.029
Hoe moet je beginnen met een verhaal

0:01:13.053,0:01:15.644
dat kan leiden naar[br]elke uithoek van de wereld

0:01:16.367,0:01:19.412
dat bijna elke persoon[br]in elke taal kan beïnvloeden,

0:01:19.436,0:01:21.863
soms op manieren [br]waar ze nog geen weet van hebben.

0:01:22.513,0:01:25.015
John Doe gaf de informatie [br]aan twee journalisten

0:01:25.039,0:01:27.654
van de Duitse krant <i>Süddeutsche Zeitung</i>.

0:01:28.562,0:01:31.796
Hij stelde gemotiveerd te zijn[br]door -- en ik citeer --

0:01:31.820,0:01:35.620
"De omvang van het onrecht[br]dat de documenten zouden openbaren."

0:01:36.401,0:01:40.284
Maar één persoon alleen kan nooit[br]zo veel informatie ordenen.

0:01:40.374,0:01:44.914
Daarom vroeg de Suddeutsche Zeitung hulp[br]aan mijn organisatie in Washington, DC,

0:01:45.016,0:01:48.387
het Internationaal Consortium[br]van Onderzoeksjournalisten.

0:01:49.926,0:01:52.500
We beslisten om iets heel anders te doen

0:01:52.524,0:01:55.265
dan wat we als journalisten gewend waren:

0:01:55.289,0:01:56.444
delen.

0:01:56.468,0:01:57.849
(Gelach)

0:01:58.324,0:02:01.978
Onderzoeksjournalisten [br]zijn van aard eenzame wolven.

0:02:02.002,0:02:03.831
We beschermen onze geheime informatie,

0:02:03.855,0:02:05.389
soms zelf tegen onze uitgevers,

0:02:05.413,0:02:08.273
omdat zodra wij hen[br]vertellen wat we hebben,

0:02:08.297,0:02:10.177
ze het verhaal onmiddelijk willen.

0:02:10.691,0:02:11.989
En om eerlijk te zijn,

0:02:12.607,0:02:14.029
als je een goed verhaal hebt

0:02:14.053,0:02:16.457
wil je de eer daarvan[br]graag zelf opstrijken.

0:02:17.733,0:02:20.342
We leven echter in een[br]steeds kleiner wordende wereld,

0:02:20.366,0:02:23.535
en de media lopen[br]goeddeels achter de feiten aan.

0:02:23.559,0:02:26.595
De problemen die we melden [br]zijn steeds vaker transnationaal.

0:02:27.135,0:02:29.863
Gigantische corporaties werken[br]op een globaal niveau.

0:02:30.441,0:02:33.734
Milieu- en gezondheidcrisissen[br]zijn wereldwijd verspreid.

0:02:33.758,0:02:36.727
Evenals geldstromen [br]en financiële crisissen.

0:02:37.488,0:02:40.492
Het lijkt dus onthutsend [br]dat de journalistiek zo lang wachtte

0:02:40.516,0:02:43.288
met verslag doen[br]op een werkelijk mondiale wijze.

0:02:43.783,0:02:47.397
Het lijkt onthutsend[br]dat de journalistiek pas zo laat besefte

0:02:47.421,0:02:50.220
welke mogelijkheden[br]deze technologie brengt

0:02:50.244,0:02:52.248
in plaats van er bang voor te zijn.

0:02:53.666,0:02:56.615
Dit is waarom journalisten[br]bang zijn voor technologie:

0:02:57.477,0:03:01.037
de grootste instituties van dit beroep[br]maken moeilijke tijden mee

0:03:01.061,0:03:04.299
vanwege de veranderende manier[br]waarop mensen nieuws consumeren.

0:03:04.958,0:03:09.290
De reclame-bedrijfsmodellen[br]van de journalistiek werken niet meer.

0:03:09.740,0:03:12.548
Hierdoor is de journalistiek [br]in een crisis beland

0:03:12.572,0:03:16.887
en moesten deze instellingen[br]reëvalueren hoe ze functioneren.

0:03:18.258,0:03:21.191
Maar een crisis biedt ook mogelijkheden.

0:03:21.753,0:03:26.027
De eerste uitdaging van wat uiteindelijk[br]de 'Panama Papers' zou worden genoemd,

0:03:26.037,0:03:28.912
was om die documenten[br]vindbaar en leesbaar te maken.

0:03:28.936,0:03:31.563
Er waren bijna vijf miljoen emails,

0:03:31.587,0:03:34.900
twee miljoen PDF's die gescand[br]en gesorteerd moesten worden,

0:03:34.924,0:03:37.846
en nog miljoenen bestanden[br]en andere soorten documenten.

0:03:38.162,0:03:40.999
Ze moesten allemaal [br]veilig opgeborgen worden

0:03:41.023,0:03:42.180
in de cloud.

0:03:42.781,0:03:46.432
Daarna nodigden we verslaggevers uit[br]om naar de documenten te kijken.

0:03:46.456,0:03:50.316
Ze waren afkomstig uit[br]meer dan 100 mediaorganisaties

0:03:50.340,0:03:51.983
uit 76 landen --

0:03:52.433,0:03:54.478
van de BBC in Groot-Brittanië,

0:03:54.502,0:03:56.718
tot Le Monde in Frankrijk,

0:03:56.742,0:03:59.130
tot de Asahi Shimbun in Japan.

0:04:00.473,0:04:04.223
"Eigen ogen op eigen namen",[br]noemden we het.

0:04:04.247,0:04:07.606
Want wie zou je beter kunnen vertellen[br]wie van belang voor Nigeria was,

0:04:07.630,0:04:09.200
dan een Nigeriaanse journalist?

0:04:09.503,0:04:11.688
Wie kan dat beter in Canada,[br]dan een Canadees?

0:04:12.247,0:04:15.303
Er waren slechts twee regels[br]voor de genodigden:

0:04:15.327,0:04:19.509
we kwamen overeen alles wat we vonden[br]te delen met iedereen van de groep,

0:04:20.295,0:04:23.209
en we kwamen overeen[br]alles tegelijkertijd te publiceren.

0:04:23.729,0:04:25.804
De basis voor de partnerkeuze[br]was vertrouwen

0:04:25.828,0:04:29.046
dat was opgebouwd[br]door eerdere samenwerkingen

0:04:29.070,0:04:32.187
en ook op basis van aanwijzingen[br]die in de documenten stonden.

0:04:32.625,0:04:33.860
In de komende maanden

0:04:33.884,0:04:36.752
werd mijn kleine non-profitorganisatie[br]met minder dan 20 man

0:04:36.752,0:04:40.999
versterkt met 350 andere verslaggevers[br]uit 25 taalgroepen.

0:04:42.035,0:04:43.957
Het grootste informatielek aller tijden

0:04:43.981,0:04:47.927
leidde tot de grootste journalistieke[br]samenwerking in de geschiedenis:

0:04:47.951,0:04:54.179
376 paar 'plaatselijke' ogen deden[br]wat journalisten normaal nooit doen,

0:04:54.203,0:04:55.914
schouder aan schouder werken,

0:04:55.948,0:04:57.394
informatie uitwisselen,

0:04:57.408,0:04:59.505
maar dit aan niemand vertellen.

0:05:00.102,0:05:01.701
Het werd op dat moment duidelijk

0:05:01.725,0:05:04.082
dat om de grootste herrie te maken

0:05:04.106,0:05:07.291
we eerst een grootse stilte nodig hadden.

0:05:08.290,0:05:10.730
Om het project te beheren [br]tijdens al die maanden,

0:05:10.744,0:05:13.071
bouwden we een veilige,[br]virtuele redactieruimte.

0:05:13.085,0:05:15.560
We gebruikten gecodeerde[br]communicatiesystemen,

0:05:16.157,0:05:18.847
en we bouwden een unieke[br]zoekmachine.

0:05:18.871,0:05:20.498
In de virtuele redactie

0:05:20.522,0:05:22.809
kwamen de onderzoekers samen[br]rondom de thema's

0:05:22.809,0:05:24.614
die de documenten bevatten.

0:05:24.638,0:05:29.368
Wie bijvoorbeeld geïnteresseerd was[br]in bloeddiamanten of exotische kunst

0:05:29.398,0:05:33.088
kon informatie delen over[br]hoe de offshorewereld gebruikt werd

0:05:33.102,0:05:35.389
om de handel in deze artikelen [br]te verbergen.

0:05:35.413,0:05:37.853
Wie geïnteresseerd was in sport[br]kon data delen

0:05:37.877,0:05:41.006
over hoe bekende sporters [br]hun portretrechten

0:05:41.006,0:05:42.690
onder offshorebedrijven plaatsten,

0:05:42.714,0:05:46.357
en daarmee belastingen ontweken[br]in de landen waar ze speelden.

0:05:48.097,0:05:49.885
Maar misschien het spannendst

0:05:49.909,0:05:53.386
was het aantal wereldleiders [br]en gekozen politici

0:05:53.410,0:05:55.438
dat opdook in deze documenten --

0:05:56.540,0:05:59.549
mensen als Petro Poroshenko in Oekraïne,

0:06:00.824,0:06:04.350
naaste medewerkers [br]van Vladimir Putin in Rusland

0:06:05.852,0:06:10.979
en de Britse premier, David Cameron,[br]gelinkt via zijn overleden vader Ian.

0:06:12.529,0:06:15.760
Begraven in de documenten[br]waren geheime offshorebedrijven,

0:06:15.784,0:06:17.572
zoals Wintris Inc.,

0:06:18.427,0:06:20.303
een firma in de Britse Maagdeneilanden,

0:06:20.327,0:06:23.969
dat in feite eigendom was[br]van de toenmalige IJslandse premier.

0:06:24.355,0:06:26.570
Ik noem Johannes Kristjansson,

0:06:26.570,0:06:29.847
de IJslandse journalist die gevraagd werd[br]mee te doen aan het project,

0:06:29.847,0:06:31.683
graag 'de eenzaamste man ter wereld'.

0:06:32.231,0:06:34.520
Negen maanden lang[br]weigerde hij betaald werk

0:06:34.544,0:06:36.627
en leefde van de verdiensten[br]van zijn vrouw.

0:06:37.308,0:06:39.131
Hij verduisterde zijn ramen

0:06:39.155,0:06:42.945
als maatregel tegen nieuwsgierige ogen[br]tijdens de lange IJslandse winter.

0:06:43.505,0:06:47.303
En zijn afwezigheid[br]werd steeds lastiger uit te leggen

0:06:47.327,0:06:48.893
terwijl zich kapot werkte,

0:06:48.917,0:06:50.123
avond na avond,

0:06:50.147,0:06:51.384
maand na maand.

0:06:51.972,0:06:54.320
Al die tijd bezat hij informatie

0:06:54.344,0:06:57.587
die de leider van zijn land [br]uiteindelijk ten val zou brengen.

0:06:58.100,0:07:01.789
Als je een onderzoeksjournalist bent[br]met een ongelofelijke ontdekking,

0:07:01.813,0:07:05.694
zoals een connectie tussen je premier[br]en een geheim offshorebedrijf,

0:07:05.718,0:07:09.844
dat dit bedrijf financiële[br]belangen heeft in IJslandse banken --

0:07:09.868,0:07:12.218
zijn hoofdthema tijdens de verkiezing --

0:07:12.242,0:07:14.892
zou je alles direct bekend willen maken.

0:07:16.044,0:07:18.938
Als één van de weinigen[br]met wie hij kon praten,

0:07:18.962,0:07:21.913
deelde ik met Johannes[br]een soort galgenhumor.

0:07:22.391,0:07:24.112
"Wintris komt eraan", zei hij vaak.

0:07:24.136,0:07:25.665
(Gelach)

0:07:25.689,0:07:27.686
(Applaus)

0:07:29.314,0:07:31.564
We waren grote fans van 'Game of Thrones'.

0:07:32.759,0:07:35.895
Wanneer journalisten zoals Johannes[br]wilden schreeuwen,

0:07:35.919,0:07:38.594
deden ze dat binnen de virtuele redactie,

0:07:38.618,0:07:40.837
en maakten dan hun kreten tot verhalen,

0:07:40.861,0:07:44.339
door niet alleen de documenten, [br]maar ook rechtbankdossiers te bekijken,

0:07:44.359,0:07:46.139
officiële vennootschapsregisters,

0:07:46.163,0:07:50.358
en eventueel vragen te stellen [br]aan degenen die we in de Papers noemen.

0:07:51.178,0:07:55.210
Dankzij Panama Papers konden [br]de journalisten de wereld bekijken

0:07:55.234,0:07:57.850
vanuit een ander perspectief [br]dan ieder ander.

0:07:57.874,0:08:01.214
Tijdens ons onderzoek van het verhaal[br]vond er, los van ons,

0:08:01.260,0:08:04.391
een groot politiek omkoopschandaal[br]plaats in Brazilië.

0:08:05.339,0:08:07.954
Een nieuwe leider werd gekozen[br]in Argentine.

0:08:08.608,0:08:12.499
De FBI diende aanklachten in [br]tegen ambtenaren van de FIFA,

0:08:12.523,0:08:16.326
de organisatie die professionele [br]voetbalwereld bestuurt.

0:08:17.089,0:08:19.366
De Panama Papers gaven ons[br]een uniek inzicht

0:08:19.390,0:08:21.636
in elk van deze gebeurtenissen.

0:08:21.660,0:08:25.100
Je kunt je dus de druk voorstellen[br]en de ego-drama's

0:08:25.124,0:08:27.613
die ons werk in gevaar[br]hadden kunnen brengen.

0:08:27.637,0:08:29.175
Elk van deze journalisten

0:08:29.199,0:08:30.920
had de overeenkomst kunnen schenden.

0:08:30.944,0:08:32.094
Maar dat deden ze niet.

0:08:32.464,0:08:34.032
En dit jaar, op 3 april,

0:08:34.056,0:08:36.237
precies om 20 uur Duitse tijd,

0:08:36.261,0:08:39.738
publiceerden we het rapport[br]tegelijkertijd in 76 landen.

0:08:40.220,0:08:45.913
(Applaus)

0:08:51.170,0:08:55.260
Al snel werden de Panama Papers [br]een van de grootste verhalen van het jaar.

0:08:55.276,0:08:58.480
Dit is de situatie in IJsland[br]de dag na de publicatie.

0:08:58.504,0:09:00.648
Het eerste van vele protesten.

0:09:01.047,0:09:03.407
De IJslandse premier moest aftreden.

0:09:03.431,0:09:05.779
Dit was de eerste [br]van vele ontslagnemingen.

0:09:06.275,0:09:09.838
We hebben veel bekende mensen[br]in de beeld gebracht, zoals Lionel Messi,

0:09:09.862,0:09:12.190
de beroemdste voetballer ter wereld.

0:09:12.586,0:09:15.016
Ook waren er onbedoelde gevolgen.

0:09:15.454,0:09:19.131
De vermoedde leden van een Mexicaans[br]drugskartel werden gearresteerd

0:09:19.155,0:09:22.006
nadat we de gegevens [br]van hun schuilplaats publiceerden.

0:09:22.615,0:09:24.415
Zij hadden dit adres gebruikt

0:09:24.429,0:09:26.549
om hun offshore bedrijf te registreren.

0:09:26.573,0:09:29.368
(Gelach)

0:09:31.091,0:09:33.652
Er is een soort ironie in ons werk.

0:09:33.676,0:09:37.382
De technologie -- het internet --[br]die ons bedrijfsmodel bedreigt

0:09:37.406,0:09:39.960
helpt ons om de journalistiek[br]opnieuw uit te vinden.

0:09:40.516,0:09:42.204
En deze verhouding genereert

0:09:42.228,0:09:45.068
ongekende niveaus van [br]transparantie en impact.

0:09:45.772,0:09:49.258
We toonden hoe een groep journalisten[br]de wereld kan beïnvloeden

0:09:49.282,0:09:53.262
door de toepassing van nieuwe[br]en ouderwetse journalistieke technieken

0:09:53.286,0:09:55.690
op grote hoeveelheden gelekte informatie.

0:09:56.319,0:10:00.571
Wij plaatsten alle broodnodige context[br]rondom de informatie van John Doe.

0:10:01.205,0:10:02.790
En door de bronnen te delen,

0:10:02.814,0:10:04.503
waren we in staat om diep te graven

0:10:04.527,0:10:05.996
veel dieper en langer

0:10:06.006,0:10:09.076
dan de meeste media-organisaties[br]dezer dagen toestaan,

0:10:09.096,0:10:10.759
om financiële redenen.

0:10:11.500,0:10:12.923
Het was een groot risico,

0:10:12.947,0:10:15.095
en het zou niet voor elk verhaal werken,

0:10:15.119,0:10:17.123
maar we toonden met Panama Papers aan,

0:10:17.147,0:10:20.085
dat je vanaf bijna elke plek[br]over elk land kunt schrijven,

0:10:20.109,0:10:23.623
en dan het juiste slagveld kunt kiezen[br]om je werk te verdedigen.

0:10:23.925,0:10:26.300
Probeer maar eens[br]gerechtelijk te voorkomen

0:10:26.324,0:10:29.874
dat een verhaal wordt gepubliceerd[br]in 76 verschillende landen.

0:10:30.377,0:10:32.184
Publicatie was onvermijdelijk.

0:10:33.353,0:10:37.253
Kort na de publicatie kreeg ik [br]van Johannes een sms'je met drie woorden:

0:10:37.804,0:10:40.022
"Wintris is gearriveerd."

0:10:40.046,0:10:41.444
(Gelach)

0:10:41.468,0:10:45.660
Hij was gearriveerd, net als wellicht [br]een nieuw tijdperk voor de journalistiek.

0:10:45.673,0:10:46.739
Dank je wel.

0:10:46.753,0:10:52.667
(Applaus)

0:10:57.362,0:10:59.046
Bruno Giussani: Gerard, dank je.

0:10:59.046,0:11:01.945
Dit applaus stuur je natuurlijk[br]ook door naar de journalisten

0:11:01.945,0:11:03.967
die met je gewerkt hebben, toch?

0:11:03.967,0:11:06.238
Nu zou ik graag [br]een paar vragen willen stellen.

0:11:06.238,0:11:07.399
Ten eerste,

0:11:07.423,0:11:10.091
je hebt langer dan een jaar[br]in het geheim gewerkt

0:11:10.115,0:11:13.741
samen met zo'n 350 collega's [br]uit de hele wereld --

0:11:13.765,0:11:17.096
was er nooit een moment waarop je dacht

0:11:17.120,0:11:19.248
dat het lek misschien zou uitlekken,

0:11:19.272,0:11:21.709
dat de samenwerking in gevaar kwam

0:11:21.709,0:11:23.578
door publicatie van een verhaal?

0:11:23.602,0:11:26.420
Of iemand buiten de groep [br]die informatie zou vrijgeven

0:11:26.444,0:11:27.765
die ze al bezaten?

0:11:28.228,0:11:30.880
Gerard Ryle: We hebben aantal[br]crisissen meegemaakt,

0:11:30.904,0:11:33.635
bijvoorbeeld als er in de wereld[br]iets groots gebeurde,

0:11:33.659,0:11:36.476
dat de journalisten van dat land[br]meteen wilden publiceren.

0:11:36.476,0:11:37.915
We moesten hen kalmeren.

0:11:37.939,0:11:41.083
Maar de grootste crisis[br]was een week voor publicatie.

0:11:41.107,0:11:45.118
We hebben een aantal vragen gestuurd[br]naar de medewerkers van Vladimir Putin,

0:11:45.142,0:11:46.635
maar in plaats van te reageren,

0:11:46.659,0:11:49.622
hield het Kremlin een persconferentie[br]en beschuldigde ons,

0:11:49.646,0:11:53.063
ze verwierpen het [br]als een complot van het Westen.

0:11:53.087,0:11:56.103
Op dit moment dacht Putin[br]dat het alleen over hem ging.

0:11:56.127,0:11:58.631
En, natuurlijk, veel van onze redacteuren

0:11:58.655,0:12:00.356
waren hier erg zenuwachtig over.

0:12:00.380,0:12:02.633
Ze waren bang dat het verhaal [br]al uit zou komen.

0:12:02.633,0:12:04.780
Stel je voor hoeveel tijd[br]zij hadden besteed,

0:12:04.794,0:12:06.903
alle middelen, geld dat hierin zat.

0:12:06.927,0:12:09.808
Dus de laatste week was ik bezig[br]met iedereen te kalmeren,

0:12:09.808,0:12:12.644
als een soort generaal[br]die zijn troepen terughoudt:

0:12:12.684,0:12:14.054
"Blijf kalm."

0:12:14.068,0:12:16.370
En dat zijn ze gebleven.

0:12:17.323,0:12:19.791
BG: En dan paar weken geleden,

0:12:19.815,0:12:23.784
heb je veel documenten gepubliceerd[br]in een openbare database

0:12:23.808,0:12:26.544
die iedereen kan navigeren[br]middels trefwoorden.

0:12:27.029,0:12:28.194
GR: We vinden

0:12:28.218,0:12:30.534
dat de basisinformatie [br]over de offshore-wereld

0:12:30.534,0:12:31.797
moet openbaar worden.

0:12:31.821,0:12:35.518
De onderliggende documenten[br]van journalisten zijn niet gepubliceerd.

0:12:36.611,0:12:39.193
Maar de basisinformatie,[br]zoals de naam van de persoon

0:12:39.217,0:12:42.141
en de aard en de naam[br]van hun offshore bedrijf,

0:12:42.165,0:12:43.521
is nu online beschikbaar.

0:12:43.545,0:12:47.505
De grootste bron van deze aard[br]is in feite nu beschikbaar.

0:12:48.374,0:12:50.247
BG: Gerard, bedankt voor wat je doet.

0:12:50.271,0:12:51.429
GP: Dank je.

0:12:51.453,0:12:54.966
(Applaus)