1
00:00:06,827 --> 00:00:08,557
Wielu pokoleniom wydawało się,

2
00:00:08,557 --> 00:00:12,117
że osiągnęły szczyt postępu technicznego.

3
00:00:12,117 --> 00:00:13,938
Wystarczy jednak cofnąć się o sto lat,

4
00:00:13,938 --> 00:00:16,947
a okaże się, że rozwiązania techniczne,
które dziś są oczywiste,

5
00:00:16,947 --> 00:00:19,903
wtedy były czystą fantazją.

6
00:00:19,903 --> 00:00:21,837
Czy kiedyś nastąpi moment

7
00:00:21,837 --> 00:00:26,767
osiągnięcia kresu rozwoju technicznego?

8
00:00:26,767 --> 00:00:31,258
Jeśli tak, to czy jesteśmy blisko?

9
00:00:31,258 --> 00:00:32,479
Pół wieku temu

10
00:00:32,479 --> 00:00:36,788
rosyjski astronom Mikołaj Kardaszew
zadawał sobie podobne pytania.

11
00:00:36,788 --> 00:00:40,419
Stworzył skalę pozwalającą
zmierzyć postęp techniczny,

12
00:00:40,419 --> 00:00:44,571
nawet jeśli nie mamy pojęcia,
jak mógłby on wyglądać.

13
00:00:44,571 --> 00:00:47,789
Wszystko w przyszłości
będzie wymagało energii,

14
00:00:47,789 --> 00:00:51,498
więc skala Kardaszewa
dzieli potencjalne cywilizacje,

15
00:00:51,498 --> 00:00:55,508
zarówno obce z kosmosu,
jak i nasze własne,

16
00:00:55,508 --> 00:00:59,779
na trzy poziomy w zależności
od konsumpcji energii.

17
00:00:59,779 --> 00:01:02,500
Niewielka ilość energii,
którą obecnie wykorzystujemy,

18
00:01:02,500 --> 00:01:05,249
jest niczym przy niewykorzystanych
przez nas zasobach.

19
00:01:05,249 --> 00:01:08,218
Typ I, cywilizacja planetarna,

20
00:01:08,218 --> 00:01:12,310
uzyskuje całą energię
ze źródeł na swojej planecie.

21
00:01:12,310 --> 00:01:18,919
W naszym wypadku to 174 tysiące terawatów
otrzymanych z energii słonecznej.

22
00:01:18,919 --> 00:01:22,370
Obecnie wykorzystujemy
tylko 15 terawatów,

23
00:01:22,370 --> 00:01:26,760
głównie przez spalanie energii Słońca
zmagazynowanej w paliwach kopalnych.

24
00:01:26,760 --> 00:01:29,409
Żeby zbliżyć się do cywilizacji typu I,

25
00:01:29,409 --> 00:01:33,301
musielibyśmy przechwytywać tę energię
bardziej bezpośrednio i efektywnie,

26
00:01:33,301 --> 00:01:36,611
pokrywając cały glob panelami słonecznymi.

27
00:01:36,611 --> 00:01:38,711
Według najbardziej optymistycznych wizji

28
00:01:38,711 --> 00:01:42,090
możemy osiągnąć ten etap
w ciągu czterystu lat.

29
00:01:42,090 --> 00:01:43,569
Co dalej?

30
00:01:43,569 --> 00:01:46,981
Ziemia otrzymuje zaledwie
skrawek słonecznej energii,

31
00:01:46,981 --> 00:01:51,620
pozostałe 400 jottawatów 
marnuje się w kosmosie.

32
00:01:51,620 --> 00:01:54,251
Ale typ II, cywilizacja międzygwiezdna,

33
00:01:54,251 --> 00:01:57,801
wykorzystywałby większość
energii macierzystej gwiazdy.

34
00:01:57,801 --> 00:02:00,562
Zamiast instalować
panele wokół planety

35
00:02:00,562 --> 00:02:05,831
cywilizacja typu II rozłożyłaby je
bezpośrednio wokół gwiazdy,

36
00:02:05,831 --> 00:02:09,652
tworząc teoretyczną strukturę
zwaną sferą Dysona.

37
00:02:09,652 --> 00:02:10,971
A trzeci krok?

38
00:02:10,971 --> 00:02:16,170
Cywilizacja typu III potrafiłaby
ujarzmić energię całej swojej galaktyki.

39
00:02:16,170 --> 00:02:19,762
Myślimy też o postępie w odwrotną stronę.

40
00:02:19,762 --> 00:02:21,681
Do jak małego rozmiaru możemy sięgnąć?

41
00:02:21,681 --> 00:02:24,492
Brytyjski kosmolog John Barrow

42
00:02:24,492 --> 00:02:28,972
sklasyfikował cywilizacje poprzez
wielkość kontrolowanych obiektów.

43
00:02:28,972 --> 00:02:32,432
Zaczynając od maszyn w naszej skali

44
00:02:32,432 --> 00:02:34,752
przez elementy budulcowe
naszych organizmów

45
00:02:34,752 --> 00:02:37,642
po rozbijanie atomów.

46
00:02:37,642 --> 00:02:42,413
Dotarliśmy już do poziomu atomowego,
choć mamy nad nim ograniczoną kontrolę.

47
00:02:42,413 --> 00:02:46,012
Ale w przyszłości moglibyśmy
dotrzeć jeszcze głębiej.

48
00:02:46,012 --> 00:02:48,514
Żeby zrozumieć, o jakich rozmiarach mowa,

49
00:02:48,514 --> 00:02:54,542
widzialny wszechświat to 26 rzędów
wielkości więcej niż ludzkie ciało.

50
00:02:54,542 --> 00:02:58,433
Czyli jeśli powiększylibyśmy się 
10 razy do potęgi 26,

51
00:02:58,433 --> 00:03:01,273
osiągnęlibyśmy skalę wszechświata.

52
00:03:01,273 --> 00:03:05,183
Ale żeby osiągnąć minimalną
jednostkę długości, długość Plancka,

53
00:03:05,183 --> 00:03:08,712
musielibyśmy pomniejszyć się 35 razy.

54
00:03:08,712 --> 00:03:13,782
Fizyk Richard Feynman powiedział kiedyś:
"Tam na dole jest jeszcze dużo miejsca".

55
00:03:13,782 --> 00:03:15,143
Tak czy inaczej,

56
00:03:15,143 --> 00:03:17,973
najprawdopodobniej 
nasza cywilizacja będzie się rozwijać

57
00:03:17,973 --> 00:03:21,654
zgodnie ze skalą Kardaszewa albo Barrowa.

58
00:03:21,654 --> 00:03:25,313
Precyzja w mniejszej skali pozwoli
lepiej wykorzystywać energię

59
00:03:25,313 --> 00:03:29,013
i da dostęp do nowych źródeł,
takich jak reakcje jądrowe,

60
00:03:29,013 --> 00:03:30,614
a nawet antymateria.

61
00:03:30,614 --> 00:03:35,693
Ta wyzwolona energia pozwoli nam 
rosnąć i budować w większej skali.

62
00:03:35,693 --> 00:03:38,684
Naprawdę rozwinięta cywilizacja

63
00:03:38,684 --> 00:03:43,339
ujarzmiłaby zarówno energię gwiazdy,
jak i techniki subatomowe.

64
00:03:43,339 --> 00:03:46,165
Ale te prognozy nie zostały
przepowiedziane tylko dla ludzi.

65
00:03:46,165 --> 00:03:48,050
Oznaczają też możliwość

66
00:03:48,050 --> 00:03:51,324
wykrycia inteligentnego życia w kosmosie.

67
00:03:51,324 --> 00:03:54,305
Jeśli odkryjemy sferę Dysona
wokół odległej gwiazdy,

68
00:03:54,305 --> 00:03:57,146
będzie to bardzo widoczny
dowód na istnienie życia.

69
00:03:57,146 --> 00:04:01,575
A co, jeśli zamiast struktury,
która pasywnie zasysa energię gwiazdy,

70
00:04:01,575 --> 00:04:02,635
jak jakaś roślina,

71
00:04:02,635 --> 00:04:07,310
obca cywilizacja zbuduje taką,
która robi to aktywnie,

72
00:04:07,310 --> 00:04:09,813
jak koliber?

73
00:04:09,813 --> 00:04:13,714
To przerażające, ale obserwowaliśmy już
niezwykle gęste ciała niebieskie

74
00:04:13,714 --> 00:04:15,675
wielkości planety,

75
00:04:15,675 --> 00:04:19,085
które potrafiły wyssać energię
ze znacznie większej gwiazdy.

76
00:04:19,085 --> 00:04:21,095
Za wcześnie jeszcze na wnioski,

77
00:04:21,095 --> 00:04:23,385
że to dowód na istnienie życia
we wszechświecie.

78
00:04:23,385 --> 00:04:25,735
Istnieją wyjaśnienia sytuacji,

79
00:04:25,735 --> 00:04:28,145
w których nie ma obcych form życia.

80
00:04:28,145 --> 00:04:31,007
Ale to nie powstrzymuje nas
od pytania: "A co, jeśli?".