0:00:06.827,0:00:08.557
Wielu pokoleniom wydawało się,

0:00:08.557,0:00:12.117
że osiągnęły szczyt postępu technicznego.

0:00:12.117,0:00:13.938
Wystarczy jednak cofnąć się o sto lat,

0:00:13.938,0:00:16.947
a okaże się, że rozwiązania techniczne,[br]które dziś są oczywiste,

0:00:16.947,0:00:19.903
wtedy były czystą fantazją.

0:00:19.903,0:00:21.837
Czy kiedyś nastąpi moment

0:00:21.837,0:00:26.767
osiągnięcia kresu rozwoju technicznego?

0:00:26.767,0:00:31.258
Jeśli tak, to czy jesteśmy blisko?

0:00:31.258,0:00:32.479
Pół wieku temu

0:00:32.479,0:00:36.788
rosyjski astronom Mikołaj Kardaszew[br]zadawał sobie podobne pytania.

0:00:36.788,0:00:40.419
Stworzył skalę pozwalającą[br]zmierzyć postęp techniczny,

0:00:40.419,0:00:44.571
nawet jeśli nie mamy pojęcia,[br]jak mógłby on wyglądać.

0:00:44.571,0:00:47.789
Wszystko w przyszłości[br]będzie wymagało energii,

0:00:47.789,0:00:51.498
więc skala Kardaszewa[br]dzieli potencjalne cywilizacje,

0:00:51.498,0:00:55.508
zarówno obce z kosmosu,[br]jak i nasze własne,

0:00:55.508,0:00:59.779
na trzy poziomy w zależności[br]od konsumpcji energii.

0:00:59.779,0:01:02.500
Niewielka ilość energii,[br]którą obecnie wykorzystujemy,

0:01:02.500,0:01:05.249
jest niczym przy niewykorzystanych[br]przez nas zasobach.

0:01:05.249,0:01:08.218
Typ I, cywilizacja planetarna,

0:01:08.218,0:01:12.310
uzyskuje całą energię[br]ze źródeł na swojej planecie.

0:01:12.310,0:01:18.919
W naszym wypadku to 174 tysiące terawatów[br]otrzymanych z energii słonecznej.

0:01:18.919,0:01:22.370
Obecnie wykorzystujemy[br]tylko 15 terawatów,

0:01:22.370,0:01:26.760
głównie przez spalanie energii Słońca[br]zmagazynowanej w paliwach kopalnych.

0:01:26.760,0:01:29.409
Żeby zbliżyć się do cywilizacji typu I,

0:01:29.409,0:01:33.301
musielibyśmy przechwytywać tę energię[br]bardziej bezpośrednio i efektywnie,

0:01:33.301,0:01:36.611
pokrywając cały glob panelami słonecznymi.

0:01:36.611,0:01:38.711
Według najbardziej optymistycznych wizji

0:01:38.711,0:01:42.090
możemy osiągnąć ten etap[br]w ciągu czterystu lat.

0:01:42.090,0:01:43.569
Co dalej?

0:01:43.569,0:01:46.981
Ziemia otrzymuje zaledwie[br]skrawek słonecznej energii,

0:01:46.981,0:01:51.620
pozostałe 400 jottawatów [br]marnuje się w kosmosie.

0:01:51.620,0:01:54.251
Ale typ II, cywilizacja międzygwiezdna,

0:01:54.251,0:01:57.801
wykorzystywałby większość[br]energii macierzystej gwiazdy.

0:01:57.801,0:02:00.562
Zamiast instalować[br]panele wokół planety

0:02:00.562,0:02:05.831
cywilizacja typu II rozłożyłaby je[br]bezpośrednio wokół gwiazdy,

0:02:05.831,0:02:09.652
tworząc teoretyczną strukturę[br]zwaną sferą Dysona.

0:02:09.652,0:02:10.971
A trzeci krok?

0:02:10.971,0:02:16.170
Cywilizacja typu III potrafiłaby[br]ujarzmić energię całej swojej galaktyki.

0:02:16.170,0:02:19.762
Myślimy też o postępie w odwrotną stronę.

0:02:19.762,0:02:21.681
Do jak małego rozmiaru możemy sięgnąć?

0:02:21.681,0:02:24.492
Brytyjski kosmolog John Barrow

0:02:24.492,0:02:28.972
sklasyfikował cywilizacje poprzez[br]wielkość kontrolowanych obiektów.

0:02:28.972,0:02:32.432
Zaczynając od maszyn w naszej skali

0:02:32.432,0:02:34.752
przez elementy budulcowe[br]naszych organizmów

0:02:34.752,0:02:37.642
po rozbijanie atomów.

0:02:37.642,0:02:42.413
Dotarliśmy już do poziomu atomowego,[br]choć mamy nad nim ograniczoną kontrolę.

0:02:42.413,0:02:46.012
Ale w przyszłości moglibyśmy[br]dotrzeć jeszcze głębiej.

0:02:46.012,0:02:48.514
Żeby zrozumieć, o jakich rozmiarach mowa,

0:02:48.514,0:02:54.542
widzialny wszechświat to 26 rzędów[br]wielkości więcej niż ludzkie ciało.

0:02:54.542,0:02:58.433
Czyli jeśli powiększylibyśmy się [br]10 razy do potęgi 26,

0:02:58.433,0:03:01.273
osiągnęlibyśmy skalę wszechświata.

0:03:01.273,0:03:05.183
Ale żeby osiągnąć minimalną[br]jednostkę długości, długość Plancka,

0:03:05.183,0:03:08.712
musielibyśmy pomniejszyć się 35 razy.

0:03:08.712,0:03:13.782
Fizyk Richard Feynman powiedział kiedyś:[br]"Tam na dole jest jeszcze dużo miejsca".

0:03:13.782,0:03:15.143
Tak czy inaczej,

0:03:15.143,0:03:17.973
najprawdopodobniej [br]nasza cywilizacja będzie się rozwijać

0:03:17.973,0:03:21.654
zgodnie ze skalą Kardaszewa albo Barrowa.

0:03:21.654,0:03:25.313
Precyzja w mniejszej skali pozwoli[br]lepiej wykorzystywać energię

0:03:25.313,0:03:29.013
i da dostęp do nowych źródeł,[br]takich jak reakcje jądrowe,

0:03:29.013,0:03:30.614
a nawet antymateria.

0:03:30.614,0:03:35.693
Ta wyzwolona energia pozwoli nam [br]rosnąć i budować w większej skali.

0:03:35.693,0:03:38.684
Naprawdę rozwinięta cywilizacja

0:03:38.684,0:03:43.339
ujarzmiłaby zarówno energię gwiazdy,[br]jak i techniki subatomowe.

0:03:43.339,0:03:46.165
Ale te prognozy nie zostały[br]przepowiedziane tylko dla ludzi.

0:03:46.165,0:03:48.050
Oznaczają też możliwość

0:03:48.050,0:03:51.324
wykrycia inteligentnego życia w kosmosie.

0:03:51.324,0:03:54.305
Jeśli odkryjemy sferę Dysona[br]wokół odległej gwiazdy,

0:03:54.305,0:03:57.146
będzie to bardzo widoczny[br]dowód na istnienie życia.

0:03:57.146,0:04:01.575
A co, jeśli zamiast struktury,[br]która pasywnie zasysa energię gwiazdy,

0:04:01.575,0:04:02.635
jak jakaś roślina,

0:04:02.635,0:04:07.310
obca cywilizacja zbuduje taką,[br]która robi to aktywnie,

0:04:07.310,0:04:09.813
jak koliber?

0:04:09.813,0:04:13.714
To przerażające, ale obserwowaliśmy już[br]niezwykle gęste ciała niebieskie

0:04:13.714,0:04:15.675
wielkości planety,

0:04:15.675,0:04:19.085
które potrafiły wyssać energię[br]ze znacznie większej gwiazdy.

0:04:19.085,0:04:21.095
Za wcześnie jeszcze na wnioski,

0:04:21.095,0:04:23.385
że to dowód na istnienie życia[br]we wszechświecie.

0:04:23.385,0:04:25.735
Istnieją wyjaśnienia sytuacji,

0:04:25.735,0:04:28.145
w których nie ma obcych form życia.

0:04:28.145,0:04:31.007
Ale to nie powstrzymuje nas[br]od pytania: "A co, jeśli?".