0:00:00.759,0:00:03.109 Wszyscy mamy pewne uprzedzenia. 0:00:03.133,0:00:05.784 Niektórzy na przykład uważają, 0:00:05.808,0:00:09.417 że bardzo trudno jest zmienić[br]niewydolne systemy rządowe. 0:00:09.871,0:00:11.618 Kiedy myślimy o systemach rządowych, 0:00:11.642,0:00:15.233 zwykle uważamy je[br]za archaiczne, skostniałe, 0:00:15.257,0:00:17.953 a ich władze za zbyt biurokratyczne, 0:00:17.977,0:00:19.382 by mogły coś zmienić. 0:00:20.097,0:00:23.112 Dziś chciałabym podważyć tę teorię. 0:00:23.886,0:00:27.955 Chcę opowiedzieć wam historię[br]wielkiego systemu rządowego, 0:00:27.979,0:00:31.423 który nie tylko postanowił[br]się zreformować, 0:00:31.447,0:00:34.636 ale też osiągnął spektakularne wyniki 0:00:34.660,0:00:35.995 w mniej niż trzy lata. 0:00:36.746,0:00:41.026 Tak wygląda sala lekcyjna[br]w szkole państwowej w Indiach. 0:00:41.050,0:00:43.402 Jest tam około miliona takich szkół. 0:00:43.878,0:00:45.658 Choć spędziłam w Indiach całe życie, 0:00:45.658,0:00:47.894 to nawet dla mnie wizyta w takiej szkole 0:00:47.894,0:00:50.081 jest przejmującym doświadczeniem. 0:00:51.106,0:00:53.175 W wieku 11 lat 0:00:53.199,0:00:57.231 50 procent dzieci ma takie braki w nauce, 0:00:57.255,0:00:58.995 że nie mają szansy, by je nadrobić. 0:00:59.606,0:01:02.404 Jedenastolatki nie potrafią dodawać, 0:01:02.428,0:01:05.310 nie potrafią złożyć[br]gramatycznie poprawnego zdania. 0:01:05.779,0:01:09.042 To rzeczy, z którymi zwykle 0:01:09.066,0:01:10.334 radzą sobie ośmiolatki. 0:01:10.672,0:01:13.469 W wieku trzynastu, czternastu lat 0:01:13.493,0:01:15.273 większość dzieci odchodzi ze szkoły. 0:01:16.313,0:01:19.587 W Indiach szkoły oferują[br]nie tylko darmową naukę, 0:01:19.611,0:01:23.024 ale też podręczniki, ćwiczenia, posiłki, 0:01:23.048,0:01:25.118 a czasem nawet stypendia gotówkowe. 0:01:25.691,0:01:28.676 Mimo to 40 procent rodziców 0:01:28.700,0:01:31.880 zabiera dzieci ze szkoły państwowej 0:01:31.904,0:01:35.421 i płaci z własnej kieszeni[br]za szkołę prywatną. 0:01:35.445,0:01:39.110 Dla porównania, w dużo bogatszych[br]Stanach Zjednoczonych 0:01:39.134,0:01:41.055 odsetek ten wynosi tylko 10 procent. 0:01:41.377,0:01:46.330 To świadczy o tym, jak chore jest[br]szkolnictwo publiczne w Indiach. 0:01:47.431,0:01:51.907 W takich okolicznościach latem 2013 roku 0:01:51.931,0:01:55.754 zadzwoniła do mnie Surina Rajan, [br]fantastyczna kobieta, 0:01:55.778,0:01:59.895 która była wówczas szefem[br]Departamentu Edukacji Szkolnej 0:01:59.919,0:02:02.185 w stanie Hariana w Indiach. 0:02:02.209,0:02:05.280 Powiedziała nam: "Jestem tu szefem 0:02:05.304,0:02:06.530 od dwóch lat. 0:02:06.554,0:02:09.985 Próbowałam wielu rozwiązań, bezskutecznie. 0:02:10.008,0:02:11.470 Czy moglibyście mi pomóc?". 0:02:12.852,0:02:15.666 Kilka informacji na temat Hariany. 0:02:15.690,0:02:19.049 W tym stanie mieszka 30 milionów ludzi. 0:02:19.721,0:02:22.892 Do 15 tysięcy szkół państwowych 0:02:22.916,0:02:25.751 uczęszcza ponad 2 miliony dzieci. 0:02:26.119,0:02:28.563 Można więc powiedzieć,[br]że podczas tej rozmowy 0:02:28.587,0:02:31.009 obiecałam, że pomogę zreformować 0:02:31.033,0:02:35.356 system stanu wielkości Peru czy Kanady. 0:02:36.591,0:02:40.168 Rozpoczynając projekt miałam[br]bolesną świadomość dwóch rzeczy. 0:02:40.192,0:02:43.403 Po pierwsze, nigdy wcześniej [br]czymś takim się nie zajmowałam. 0:02:43.427,0:02:47.802 Po drugie, wielu próbowało,[br]jednak bez większych sukcesów. 0:02:48.247,0:02:51.009 Wraz z kolegami szukaliśmy[br]podobnego przypadku 0:02:51.033,0:02:52.341 w kraju i za granicą, 0:02:52.365,0:02:54.833 przykładu, który moglibyśmy[br]wykorzystać w Harianie, 0:02:54.833,0:02:57.083 ale niczego nie znaleźliśmy. 0:02:57.107,0:02:59.607 Musieliśmy stworzyć wszystko od podstaw. 0:03:00.692,0:03:03.746 Zabraliśmy się od razu do pracy 0:03:03.770,0:03:06.509 i od samego początku[br]zasypywano nas pomysłami. 0:03:06.533,0:03:09.571 Ludzie proponowali: "Zmieńmy[br]system rekrutacji nauczycieli. 0:03:09.595,0:03:12.339 Zatrudnijmy i przeszkolmy[br]nowych dyrektorów. 0:03:12.363,0:03:14.581 Wyślijmy ich na kursy za granicę. 0:03:14.605,0:03:17.104 Wyposażmy klasy w nowoczesny sprzęt". 0:03:17.128,0:03:19.814 Pod koniec pierwszego tygodnia[br]mieliśmy już 50 pomysłów. 0:03:19.814,0:03:21.986 Wszystkie wydawały się świetne. 0:03:22.010,0:03:26.713 Ale w żaden sposób nie dałoby się[br]wprowadzić w życie 50 rzeczy. 0:03:27.103,0:03:28.853 Powiedziałam więc: "Chwila. 0:03:29.175,0:03:32.424 Zastanówmy się najpierw,[br]co chcemy osiągnąć". 0:03:32.448,0:03:35.222 Po długich negocjacjach i debatach 0:03:35.246,0:03:41.093 Hariana wyznaczyła sobie taki cel:[br]do 2020 roku poziom wiedzy 80% dzieci 0:03:41.093,0:03:43.144 będzie adekwatny do ich wieku. 0:03:43.590,0:03:46.473 Szczegóły, jak to osiągnąć,[br]nie mają znaczenia. 0:03:46.497,0:03:49.411 Ważne, że cel był[br]wystarczająco szczegółowy, 0:03:49.786,0:03:52.758 ponieważ pozwoliło to nam[br]przyjrzeć się wszystkim pomysłom, 0:03:52.782,0:03:54.207 które nam proponowano, 0:03:54.231,0:03:56.605 i zdecydować, które z nich[br]wprowadzimy w życie. 0:03:56.629,0:04:00.948 Czy ten pomysł pomoże nam osiągnąć cel?[br]Jeśli tak, zatrzymujemy go. 0:04:00.972,0:04:04.252 Jeśli nie lub nie jesteśmy pewni,[br]odkładamy go na bok. 0:04:04.276,0:04:08.900 Choć wydaje się to banalne,[br]ustalenie szczegółowego celu 0:04:08.924,0:04:12.140 pozwoliło nam działać[br]precyzyjnie i ze skupieniem 0:04:12.164,0:04:13.792 na drodze do zmian. 0:04:13.816,0:04:16.434 Patrząc na ostatnie dwa i pól roku, 0:04:16.458,0:04:18.420 był to słuszny wybór. 0:04:19.488,0:04:20.652 Mieliśmy już cel, 0:04:20.676,0:04:24.082 teraz musieliśmy zrozumieć,[br]na czym polega problem. 0:04:25.001,0:04:27.728 Przed odwiedzeniem szkół[br]często słyszeliśmy, 0:04:27.752,0:04:29.818 że jakość nauczania jest zła, 0:04:29.842,0:04:33.716 bo nauczyciele albo są leniwi[br]i nie przychodzą do pracy, 0:04:33.740,0:04:36.974 albo są niekompetentni[br]i nie potrafią uczyć. 0:04:37.427,0:04:41.710 W szkołach odkryliśmy coś zupełnie innego. 0:04:41.734,0:04:45.317 Przez większość dni[br]większość nauczycieli była w szkole. 0:04:45.771,0:04:47.350 Rozmowa z nimi uświadomiła nam, 0:04:47.374,0:04:51.185 że doskonale potrafią[br]uczyć w szkole podstawowej. 0:04:51.952,0:04:53.756 Jednak nie uczyli. 0:04:54.702,0:04:56.101 Byłam w szkole, 0:04:56.125,0:04:59.209 gdzie nauczyciele nadzorowali 0:04:59.233,0:05:01.311 budowę sali lekcyjnej i toalety. 0:05:01.645,0:05:03.287 Byłam w szkole, 0:05:03.311,0:05:06.202 gdzie dwóch nauczycieli[br]poszło do pobliskiego banku, 0:05:06.226,0:05:08.968 żeby wpłacić na konta uczniów[br]pieniądze ze stypendiów. 0:05:09.452,0:05:13.743 W porze obiadowej większość nauczycieli 0:05:13.767,0:05:17.868 pilnowała gotowania[br]i wydawania posiłków uczniom. 0:05:18.907,0:05:20.111 Zapytaliśmy nauczycieli, 0:05:20.135,0:05:22.883 co się dzieje, dlaczego nie uczą. 0:05:23.196,0:05:25.383 Powiedzieli, że nie tego[br]się od nich oczekuje. 0:05:26.500,0:05:28.811 Kiedy przychodzi wizytator, 0:05:28.835,0:05:31.224 sprawdza dokładnie, 0:05:31.248,0:05:33.928 czy jest toaleta, czy podano posiłek. 0:05:33.952,0:05:37.062 Gdy dyrektor udaje się[br]na zebranie do wydziału oświaty, 0:05:37.086,0:05:39.473 omawia się dokładnie te rzeczy. 0:05:40.481,0:05:44.505 Było tak dlatego,[br]że przez ostatnie dwadzieścia lat 0:05:44.529,0:05:48.359 Indie starały się zapewnić dzieciom[br]dostęp do szkół, ich wystarczającą liczbę, 0:05:48.383,0:05:51.154 i zachęcić do chodzenia do szkoły. 0:05:51.178,0:05:54.608 Rząd wprowadził całą masę programów, 0:05:54.632,0:05:56.491 aby sprostać tym wyzwaniom, 0:05:56.515,0:06:01.272 a nauczyciele stali się[br]ich domniemanymi wykonawcami. 0:06:01.296,0:06:03.444 Nieoficjalnie. 0:06:04.652,0:06:09.668 Tak naprawdę nie było potrzeby[br]doszkalać nauczycieli 0:06:09.692,0:06:11.591 ani monitorować ich obecności, 0:06:11.615,0:06:15.486 ale powiedzieć im, że najważniejsze, 0:06:15.510,0:06:18.110 żeby wrócili do klas i uczyli. 0:06:18.134,0:06:21.988 Powinno się ich nadzorować,[br]oceniać i nagradzać 0:06:22.012,0:06:23.360 za jakość nauczania, 0:06:23.384,0:06:25.227 a nie całe mnóstwo innych spraw. 0:06:26.018,0:06:28.478 Analizując system edukacji, 0:06:28.502,0:06:33.762 sięgając bardziej w głąb, znaleźliśmy[br]kilka podstawowych przyczyn, 0:06:33.786,0:06:37.918 które określały i kształtowały[br]zachowanie ludzi w systemie. 0:06:37.942,0:06:41.625 Zdaliśmy sobie sprawę, że jeśli[br]nie zmienimy tych właśnie spraw, 0:06:41.649,0:06:43.602 możemy robić wiele rzeczy, 0:06:43.626,0:06:46.469 możemy szkolić, możemy wyposażać szkoły, 0:06:46.493,0:06:48.473 ale system się nie zmieni. 0:06:48.497,0:06:51.554 Rozwiązanie tych nieoczywistych,[br]ale podstawowych problemów 0:06:51.578,0:06:53.387 stało się kluczową częścią programu. 0:06:54.678,0:06:57.630 Mieliśmy cel i zdefiniowaliśmy problem. 0:06:57.654,0:07:00.403 Kolejnym etapem było[br]znalezienie rozwiązania. 0:07:00.888,0:07:03.326 Nie chcieliśmy zaczynać od zera, 0:07:03.350,0:07:06.100 więc postanowiliśmy rozejrzeć się dookoła. 0:07:06.490,0:07:11.387 Znaleźliśmy cudne eksperymenty pilotażowe 0:07:11.411,0:07:13.582 w całym kraju i na całym świecie. 0:07:14.146,0:07:18.114 Niewielkie projekty prowadzone[br]przez organizacje pozarządowe i fundacje. 0:07:18.138,0:07:22.095 Co ciekawe, żaden z nich[br]nie był prowadzony na dużą skalę. 0:07:22.119,0:07:25.657 Wszystkie ograniczały się[br]do 50, 100 czy 500 szkół, 0:07:25.681,0:07:28.721 a my potrzebowaliśmy[br]rozwiązania dla 15 000. 0:07:29.180,0:07:30.884 Zadaliśmy sobie pytanie, 0:07:30.908,0:07:34.463 dlaczego działania te można prowadzić[br]skutecznie tylko na mniejszą skalę? 0:07:34.572,0:07:37.807 Okazało się, że organizacje pozarządowe 0:07:37.831,0:07:40.244 wnoszą nie tylko specjalistyczną wiedzę, 0:07:40.268,0:07:42.783 ale również dodatkowe środki. 0:07:42.807,0:07:44.564 Mogą to być pieniądze, 0:07:44.588,0:07:45.909 zasoby ludzkie 0:07:45.933,0:07:47.627 czy technologie. 0:07:47.651,0:07:52.040 W tych 50 czy 100 szkołach,[br]w których działają, 0:07:52.064,0:07:54.924 owe dodatkowe środki wiele zmieniają. 0:07:55.476,0:07:58.098 Wyobraźcie sobie teraz,[br]że szef organizacji pozarządowej 0:07:58.098,0:08:00.787 idzie do szefa Departamentu Szkolnictwa 0:08:00.811,0:08:04.076 i proponuje taki sam projekt[br]dla 15 000 szkół. 0:08:04.100,0:08:07.553 Gdzie znajdzie pieniądze, 0:08:07.577,0:08:10.281 żeby objąć nim 15 000 szkół? 0:08:10.305,0:08:12.067 Nie ma dodatkowych pieniędzy, 0:08:12.091,0:08:13.688 nie ma odpowiednich środków. 0:08:13.712,0:08:16.063 Innowacja nie działa na każdą skalę. 0:08:16.938,0:08:20.341 Na samym więc początku ustaliliśmy, 0:08:20.365,0:08:23.011 że nasze rozwiązanie musi[br]działać na każdą skalę. 0:08:23.035,0:08:26.322 Musi działać w 15 000 szkół. 0:08:26.346,0:08:30.138 Musi działać w ramach obecnego budżetu 0:08:30.162,0:08:32.693 i środków, które stan już posiada. 0:08:33.552,0:08:35.427 Łatwiej powiedzieć niż zrobić. 0:08:35.451,0:08:36.840 (Śmiech) 0:08:36.864,0:08:39.020 Właśnie wtedy 0:08:39.044,0:08:40.888 moja ekipa mnie znienawidziła. 0:08:40.912,0:08:46.090 Spędzaliśmy mnóstwo czasu[br]w biurze, kawiarniach, 0:08:46.114,0:08:47.409 czasami nawet knajpach, 0:08:47.433,0:08:49.096 intensywnie główkując, 0:08:49.120,0:08:52.386 jak rozwiązać ten problem. 0:08:52.410,0:08:56.190 Myślę, że w końcu znaleźliśmy[br]rozwiązanie dla wielu spraw. 0:08:56.214,0:08:58.087 Oto przykład. 0:08:58.111,0:09:00.443 Jednym z aspektów efektywnego uczenia się 0:09:00.443,0:09:03.362 jest nauka przez doświadczenie. 0:09:03.386,0:09:05.654 Zamiast uczyć się na pamięć z książek, 0:09:05.678,0:09:07.267 dzieci powinny działać, 0:09:07.291,0:09:09.290 bo wtedy uczą się najskuteczniej. 0:09:09.314,0:09:11.612 Chodzi o to, by dać uczniom 0:09:11.636,0:09:15.058 rzeczy takie jak koraliki,[br]patyczki czy liczydła. 0:09:15.082,0:09:17.536 Ale nie mieliśmy budżetu, by je dać 0:09:17.560,0:09:20.175 15 tysiącom szkół, 2 milionom dzieci. 0:09:20.199,0:09:21.902 Potrzebowaliśmy innego rozwiązania. 0:09:22.446,0:09:24.332 Nic nie przychodziło nam do głowy. 0:09:24.368,0:09:27.197 Któregoś dnia ktoś z naszego zespołu[br]odwiedzał pewną szkołę 0:09:27.221,0:09:31.587 i zobaczył, jak nauczyciel podnosi[br]z ziemi patyki i kamienie, 0:09:31.611,0:09:33.432 żeby zabrać je do klasy 0:09:33.456,0:09:34.968 i dać uczniom. 0:09:35.726,0:09:38.633 Doznaliśmy olśnienia. 0:09:39.617,0:09:42.500 Teraz w podręcznikach w Harianie 0:09:42.524,0:09:45.266 przy każdym zagadnieniu[br]znajduje się notatka 0:09:45.290,0:09:47.678 zawierająca praktyczne pomysły[br]dla nauczycieli, 0:09:47.702,0:09:51.858 jak uczyć tego zagadnienia przez działanie 0:09:51.882,0:09:54.969 i jak działanie to może być zrealizowane 0:09:54.993,0:09:58.172 z wykorzystaniem przedmiotów[br]z najbliższego otoczenia, 0:09:58.196,0:10:01.217 na przykład szkolnego ogrodu[br]czy sali lekcyjnej, 0:10:01.241,0:10:03.686 jako pomocy naukowych. 0:10:04.194,0:10:06.640 Nauczyciele w Harianie 0:10:06.664,0:10:09.914 stosują wiele innowacji,[br]żeby móc dobrze uczyć. 0:10:10.617,0:10:14.202 W ten sposób mogliśmy od samego początku 0:10:14.226,0:10:16.304 wprowadzać w życie każdy pomysł 0:10:16.328,0:10:19.132 we wszystkich 15 000 szkół. 0:10:20.304,0:10:22.490 To wiąże się z ostatnim punktem. 0:10:22.514,0:10:25.787 Jak można coś wprowadzić w 15 000 szkół 0:10:25.811,0:10:27.568 wśród 100 000 nauczycieli? 0:10:28.357,0:10:30.379 Departament wykorzystywał wcześniej 0:10:30.403,0:10:31.677 bardzo ciekawy proces. 0:10:31.701,0:10:34.402 Nazywam go łańcuszkiem nadziei. 0:10:36.240,0:10:38.600 Napisane przez departament pismo 0:10:38.624,0:10:40.249 przesyłano do niższego szczebla, 0:10:40.273,0:10:41.756 czyli biur okręgowych, 0:10:42.186,0:10:44.843 mając nadzieję, że w każdym z nich 0:10:44.867,0:10:48.842 jakiś urzędnik otworzy je, przeczyta, 0:10:48.866,0:10:50.960 a następnie roześle dalej 0:10:50.984,0:10:52.991 do biur dzielnicowych. 0:10:53.015,0:10:55.514 W biurze dzielnicowym 0:10:55.514,0:10:57.717 inny urzędnik miał otrzymać pismo, 0:10:57.717,0:11:02.330 otworzyć, przeczytać i rozesłać[br]do 15 000 dyrektorów. 0:11:02.354,0:11:05.013 Wreszcie dyrektorzy 0:11:05.037,0:11:07.684 mieli otrzymać pismo, zrozumieć je 0:11:07.708,0:11:09.638 i zacząć wprowadzać w życie. 0:11:09.662,0:11:11.799 Było to trochę niedorzeczne. 0:11:12.684,0:11:15.145 Wiedzieliśmy, że mogłaby[br]to zmienić technologia, 0:11:15.169,0:11:17.460 ale byliśmy też świadomi,[br]że większość tych szkół 0:11:17.460,0:11:19.411 nie ma komputera czy adresu mailowego. 0:11:20.497,0:11:23.580 Nauczyciele mają jednak smartfony. 0:11:23.604,0:11:28.283 Cały czas esemesują,[br]wchodzą na Facebooka i WhatsApp. 0:11:28.650,0:11:30.895 Dlatego teraz w Harianie 0:11:30.919,0:11:35.539 wszyscy dyrektorzy szkół i nauczyciele[br]są podzieleni na setki grup na WhatsApp 0:11:35.563,0:11:38.385 i kiedy trzeba przekazać jakąś informację, 0:11:38.409,0:11:40.830 publikuje się ją we wszystkich grupach. 0:11:41.486,0:11:43.687 Rozchodzi się błyskawicznie. 0:11:43.711,0:11:46.704 Można od razu sprawdzić, kto ją otrzymał, 0:11:46.728,0:11:48.018 kto ją przeczytał. 0:11:48.042,0:11:51.902 Nauczyciele mogą od razu[br]poprosić o dodatkowe wyjaśnienia. 0:11:51.926,0:11:53.167 Co ciekawe, 0:11:53.191,0:11:56.549 nie tylko my odpowiadamy na pytania. 0:11:56.573,0:11:59.462 Inny nauczyciel z innej części stanu 0:11:59.486,0:12:01.879 może zabrać głos i odpowiedzieć na nie. 0:12:01.903,0:12:04.583 Wszyscy zachowują się[br]jak członkowie jednej grupy 0:12:04.607,0:12:06.401 i zmiany zostają wprowadzone. 0:12:07.784,0:12:10.067 Dziś, gdy odwiedza się szkołę w Harianie, 0:12:10.091,0:12:11.678 wszystko wygląda inaczej. 0:12:11.702,0:12:14.132 Nauczyciele wrócili do klas 0:12:14.156,0:12:15.460 i uczą, 0:12:15.484,0:12:17.342 często stosując innowacyjne metody. 0:12:17.740,0:12:20.842 Kiedy wizytator odwiedza szkołę, 0:12:20.866,0:12:24.733 sprawdza nie tylko toaletę, 0:12:24.757,0:12:27.100 ale również jakość nauczania. 0:12:28.092,0:12:31.208 Raz na kwartał ocenia się postępy 0:12:31.232,0:12:33.397 wszystkich uczniów w Harianie 0:12:33.421,0:12:36.279 i szkoły, które mają dobre wyniki,[br]otrzymują nagrody. 0:12:36.303,0:12:38.772 Szkoły ze słabymi wynikami 0:12:38.796,0:12:41.201 czeka odbycie trudnej rozmowy. 0:12:41.568,0:12:43.647 Oczywiście dostają też dodatkowe wsparcie, 0:12:43.671,0:12:45.607 by lepiej sobie radzić w przyszłości. 0:12:47.232,0:12:48.856 W dziedzinie szkolnictwa 0:12:48.880,0:12:51.247 trudno o szybkie rezultaty. 0:12:51.630,0:12:54.605 Gdy mówi się o zmianach[br]systemowych, na dużą skalę, 0:12:54.629,0:12:58.208 w grę wchodzą okresy 7 czy 10 lat. 0:12:58.232,0:12:59.497 Ale nie w Harianie. 0:13:00.153,0:13:04.105 W ostatnim roku przeprowadzono[br]trzy niezależne badania 0:13:04.129,0:13:06.708 mierzące wyniki nauczania. 0:13:06.732,0:13:09.039 Wszystkie pokazują, że w Harianie 0:13:09.063,0:13:11.513 dzieje się coś zasadniczego,[br]coś niespotykanego. 0:13:11.622,0:13:14.630 Poziom nauczania dzieci przestał spadać 0:13:14.654,0:13:16.457 i zaczął wzrastać. 0:13:16.481,0:13:19.691 Hariana jest jednym[br]z niewielu stanów w Indiach, 0:13:19.715,0:13:21.294 gdzie sytuacja się poprawia, 0:13:21.318,0:13:25.021 i zdecydowanie tym,[br]gdzie poprawia się najszybciej. 0:13:26.005,0:13:27.357 To tylko początek. 0:13:27.357,0:13:28.861 Przed nami jeszcze długa droga, 0:13:28.861,0:13:31.106 ale daje nam dużo nadziei na przyszłość. 0:13:32.859,0:13:34.422 Niedawno byłam w szkole 0:13:34.446,0:13:36.389 i kiedy wychodziłam, 0:13:36.413,0:13:37.564 spotkałam pewną panią 0:13:37.588,0:13:38.739 o imieniu Parvati. 0:13:38.763,0:13:40.201 Była matką jednego z uczniów 0:13:40.225,0:13:41.496 i uśmiechała się. 0:13:41.828,0:13:44.737 Zapytałam, dlaczego[br]się uśmiecha, co się dzieje. 0:13:44.761,0:13:47.507 Powiedziała, że nie wie, co się dzieje, 0:13:47.531,0:13:50.618 ale wie, że jej dzieci się uczą, 0:13:50.642,0:13:52.093 dobrze się przy tym bawią, 0:13:52.117,0:13:55.312 więc na razie przestanie szukać dla nich 0:13:55.336,0:13:56.499 prywatnej szkoły. 0:13:57.523,0:13:59.523 Wracając do początku mego wystąpienia. 0:13:59.547,0:14:01.421 Czy systemy rządowe mogą się zmienić? 0:14:02.163,0:14:03.663 Zdecydowanie. 0:14:03.687,0:14:05.781 Jeśli dać im właściwą dźwignię, 0:14:05.805,0:14:07.288 mogą przenosić góry. 0:14:07.735,0:14:08.886 Dziękuję. 0:14:08.910,0:14:15.025 (Brawa)