WEBVTT

00:00:01.072 --> 00:00:03.880
Би та нарт нэг охины тухай түүх ярьж өгье.

00:00:04.515 --> 00:00:07.137
Гэхдээ түүний жинхэнэ нэрийг
хэлж чадахгүй тул

00:00:07.137 --> 00:00:08.928
түүнийг Хадиза гэе л дээ.

NOTE Paragraph

00:00:09.561 --> 00:00:11.050
Хадиза 20 настай,

00:00:11.639 --> 00:00:12.790
ичимхий,

00:00:12.814 --> 00:00:16.288
гэхдээ тэр үнэхээр
үзэсгэлэнтэй инээмсэглэдэг.

00:00:16.959 --> 00:00:20.219
Гэвч тэр хүнд өвчинтэй
тэмцэн амьдардаг.

00:00:20.343 --> 00:00:23.817
Бас тэр насан туршдаа үүндээ эм уух байх.

NOTE Paragraph

00:00:25.046 --> 00:00:27.191
Та хэд яагаад гэдгийг мэдмээр байна уу?

00:00:27.964 --> 00:00:30.821
Хадиза бол Чибок тосгоны охин
бөгөөд

00:00:30.845 --> 00:00:34.078
2014 оны 4 сарын 14-нд тэрээр

00:00:34.102 --> 00:00:36.466
Боко Харам бүлэглэлийн 
хүмүүст хулгайлагдсан.

00:00:36.494 --> 00:00:40.513
Гэсэн хэдий ч тэр охидыг авч явж байсан 
ачааны машинаас

00:00:40.513 --> 00:00:42.200
үсэрч зугтаж чадсан.

00:00:42.224 --> 00:00:45.517
Гэвч тэр унахдаа хоёр хөлөө 
хоёуланг нь хугалж,

00:00:45.541 --> 00:00:48.961
гэдсээрээ мөлхсөөр
бургасанд нуугдсан.

00:00:48.985 --> 00:00:53.063
Боко Харамын бүлэглэлийнхэн араас нь
ирнэ гэж үнэхээр их айсан гэж тэр хэлсэн.

00:00:53.704 --> 00:00:58.331
Тэр нэг өдөр ачааны машинаас үсэрч
зугтсан 57 охины нэг байсан.

NOTE Paragraph

00:00:58.355 --> 00:01:00.896
Энэ түүх зүй ёсоор дэлхий дахинд

00:01:00.920 --> 00:01:02.292
анхаарлын давалгаа үүсгэсэн.

00:01:02.320 --> 00:01:05.590
Мишель Обама, Малала болон
бусад хүмүүс

00:01:05.610 --> 00:01:07.702
эсэргүүцэл илэрхийлж 
дуу хоолойгоо хүргэсэн.

00:01:07.726 --> 00:01:10.271
Мөн энэ үед Лондонд
амьдарч байсан намайг

00:01:10.271 --> 00:01:13.368
анх удаа Нигери улсын
зохион байгуулсан

00:01:13.368 --> 00:01:18.100
Дэлхийн эдийн засгийн форумд 
Лондонгоос Абуджа руу явуулсан.

00:01:18.655 --> 00:01:22.719
Гэвч биднийг тэнд очиход
хот даяараа нэг л түүхийг ярьцгааж байсан.

00:01:23.909 --> 00:01:25.974
Бид засгийн газарт ихээхэн
шахалт үзүүлсэн.

00:01:25.974 --> 00:01:27.604
Тэднээс охидыг буцааж авчрахаар

00:01:27.604 --> 00:01:30.565
ямар арга хэмжээ авч байгаа талаар
шаардан асуусан.

00:01:30.565 --> 00:01:32.873
Мэдээж тэд бидний асуултуудыг

00:01:32.873 --> 00:01:34.958
тийм ч их баяртай хүлээж аваагүй.

00:01:34.958 --> 00:01:38.707
Бид “хоёрдагч мэдээлэл”
авсан гээд гэх үү дээ.

NOTE Paragraph

00:01:38.731 --> 00:01:39.532
(Инээд)

NOTE Paragraph

00:01:41.436 --> 00:01:44.634
Тэр үед нөлөө бүхий Нигеричүүд

00:01:44.658 --> 00:01:46.655
биднийг цайлган байна,

00:01:46.679 --> 00:01:49.883
Нигерийн улс төрийн нөхцөл байдлыг 
ойлгохгүй байна гэсэн.

00:01:50.900 --> 00:01:52.995
Мөн тэд бидэнд

00:01:53.019 --> 00:01:55.627
Чибок тосгоны охидын түүхийг

00:01:55.651 --> 00:01:57.296
хуурамч гэж хэлсэн.

00:01:58.265 --> 00:02:01.725
Харамсалтай нь, хэргийг хуурамч
гэдэг мэдээлэл газар авч,

00:02:01.725 --> 00:02:04.389
өнөөдөр ч Нигерит
Чибок тосгоны охидыг хэзээ ч

00:02:04.389 --> 00:02:06.906
хулгайлагдаагүй гэдэгт
итгэдэг хүмүүс бий.

00:02:06.931 --> 00:02:09.721
Би энэ хүмүүстэй ярилцаж явсан.

00:02:09.721 --> 00:02:12.106
Уй гашууд автсан эцэг эхчүүд

00:02:12.130 --> 00:02:16.038
Боко Харам бүлэглэлийнхэн охидыг нь
хулгайлах тэр өдөр

00:02:16.038 --> 00:02:18.326
Самбисагийн ой руу охидыг авч явж буй

00:02:18.326 --> 00:02:20.806
ачааны машины хойноос гүйсэн
тухайгаа надад ярьсан.

00:02:20.806 --> 00:02:24.644
Тэд мачет илдээр зэвсэглэсэн байсан боловч
Боко Харам бүлэглэлийхэн

00:02:24.644 --> 00:02:27.427
буугаар зэвсэглэсэн учир
буцахаас өөр аргагүйд хүрсэн.

NOTE Paragraph

00:02:27.427 --> 00:02:29.512
Хоёр жилийн дотор
хэвлэлийн анхаарал

00:02:29.512 --> 00:02:31.066
өөр тийш чиглэж,

00:02:31.066 --> 00:02:35.945
бид Чибок тосгоны охидын 
талаар бараг сонсоогүй.

00:02:35.969 --> 00:02:37.838
Бүгд тэднийг үхсэн гэж бодсон.

00:02:38.233 --> 00:02:40.220
Гэвч өнгөрсөн жилийн 4 сард

00:02:40.244 --> 00:02:42.449
надад энэ бичлэгийг олох завшаан олдсон.

00:02:42.680 --> 00:02:45.400
Энэ бол амьд байгаа охидын

00:02:45.400 --> 00:02:48.424
нотолгоо болгож Боко Харамын хийсэн,

00:02:48.424 --> 00:02:51.159
миний олж авсан бичлэгийн дүрс.

00:02:51.159 --> 00:02:53.646
Гэвч бичлэгийг ил болгохоос өмнө

00:02:53.670 --> 00:02:56.695
би Нигерийн зүүн хойд руу аялж,
бичлэгийг бодит эсэхийг шалган,

00:02:56.719 --> 00:02:59.406
эцэг эхүүдтэй уулзах хэрэгтэй байлаа.

00:02:59.406 --> 00:03:03.224
Надад удаан хүлээх шаардлага гарсангүй.

00:03:03.630 --> 00:03:06.834
Бичлэг үзсэн ээжүүдийн нэг нь

00:03:06.834 --> 00:03:09.578
компьютерийн дэлгэц рүү орж

00:03:09.578 --> 00:03:12.891
охиноо дэлгэцэн дотроос гаргаж авч

00:03:12.891 --> 00:03:15.157
болдогсон бол гэж хэлсэн.

00:03:16.203 --> 00:03:19.425
Та бүхний дунд суугаа над шиг
эцэг эх болсон хүмүүст

00:03:19.449 --> 00:03:22.277
тэр эхийн мэдэрсэн шаналлыг

00:03:22.301 --> 00:03:23.760
төсөөлөхөд бэрх биз ээ.

NOTE Paragraph

00:03:25.601 --> 00:03:32.155
Энэ бичлэг Боко Харам бүлэглэлтэй хийх 
хэлэлцээрийг эхлүүлсэн билээ.

00:03:32.179 --> 00:03:36.147
Нигери улсын сенатын гишүүн
надад энэ бичлэгийн улмаас

00:03:36.171 --> 00:03:38.164
улс төрчид энэ хэлэлцээрийг эхлүүлсэн,

00:03:38.188 --> 00:03:41.694
учир нь Чибок тосгоны охидыг 
аль дээр нас барсан гэж бодсон гэв.

00:03:42.639 --> 00:03:47.341
Өнгөрсөн жилийн 10 сард хорин нэгэн 
охиныг сулласан.

00:03:47.365 --> 00:03:50.933
Харамсалтай нь, 200 гаруй охид
өнөөг хүртэл ор сураггүй байна.

NOTE Paragraph

00:03:51.691 --> 00:03:53.492
Энэ бүх хугацаанд би

00:03:53.492 --> 00:03:55.912
хөндлөнгөөс ажиглагч хийгээгүй.

NOTE Paragraph

00:03:56.138 --> 00:03:59.770
Би охидыг олж болох
алдагдсан тэр боломжуудыг

00:03:59.770 --> 00:04:03.421
бодохоор уур хүрэх шиг болдог.

00:04:03.445 --> 00:04:07.345
Эцэг эхүүдийн хэлснийг
бодохоор уур минь хүрдэг.

00:04:07.369 --> 00:04:10.143
Хэрэв тэд баян, эрх мэдэлтэй хүмүүсийн 
охид байсан бол

00:04:10.167 --> 00:04:12.328
аль эрт олдчих байсан.

00:04:14.281 --> 00:04:16.289
Би энэхүү мэдээлэл
хуурамч хэмээх

00:04:16.313 --> 00:04:18.241
худал гүтгэлэг үүссэнээр

00:04:18.265 --> 00:04:21.633
асуудлыг даамжруулсан гэж
гүн итгэж байна.

00:04:22.303 --> 00:04:25.292
Тэднийг олоход саад болсон
шалтгааны нэг энэ байсан.

NOTE Paragraph

00:04:26.680 --> 00:04:31.195
Худал хуурмаг мэдээллийн аюулыг
энэ явдал харуулж байна.

00:04:31.219 --> 00:04:32.811
Бид тэгвэл юу хийж чадах вэ?

00:04:33.883 --> 00:04:35.800
Ухаантай хүмүүс олон бий.

00:04:35.824 --> 00:04:39.413
Google болон Facebook-ийн
мундаг инженерүүд

00:04:39.413 --> 00:04:43.372
технологийн тусламжтай хуурамч мэдээг
тархахаас сэргийлж байна.

00:04:43.396 --> 00:04:48.147
Гэвч үүний цаана бид бүгд,
та болон би,

00:04:48.171 --> 00:04:50.358
бид бүгд өөрсдийн гэсэн
үүргийг гүйцэтгэж чадна.

00:04:50.382 --> 00:04:52.675
Бид бол мэдээг тараадаг хүмүүс.

00:04:52.699 --> 00:04:55.210
Бид үйл явдлыг цахимаар 
дэлгэрүүлдэг хүмүүс.

00:04:55.234 --> 00:04:57.421
Өнөө цагт бид бүгд нийтлэлчид,

00:04:58.535 --> 00:05:01.026
бидэнд бас хариуцлага гэж бий.

NOTE Paragraph

00:05:01.050 --> 00:05:03.360
Сэтгүүлчийн хувьд би ажлаа хийхдээ

00:05:03.384 --> 00:05:05.412
мэдээллээ шалгана,
дахин шалгана.

00:05:05.436 --> 00:05:08.717
Би зөн совиндоо итгэдэг боловч
би өөрөөсөө асуудаг.

00:05:09.620 --> 00:05:12.496
Энэ хүн надаа яагаад 
энэ явдлыг ярьж байна?

00:05:12.520 --> 00:05:16.019
Энэ мэдээллийг өгснөөр
тэдэнд ямар ашигтай вэ?

00:05:16.043 --> 00:05:18.351
Тэдэнд далд санаа байна уу?

00:05:18.682 --> 00:05:21.557
Бид цахим орчинд олж авдаг
мэдээлэлдээ

00:05:21.557 --> 00:05:24.847
маш өндөр босго тогтоож,
дахин нягтлах шаардлагатай

00:05:24.847 --> 00:05:26.637
гэж би боддог.

NOTE Paragraph

00:05:29.673 --> 00:05:33.488
Бидний зарим нь
мэдээ хуваалцахаасаа өмнө

00:05:33.488 --> 00:05:37.531
ядаж гарчигийг нь бүрэн уншдаггүй
гэсэн судалгаа гарчээ.

00:05:37.555 --> 00:05:39.094
Энд тэгж байсан хүн байна уу?

00:05:39.944 --> 00:05:41.439
Би тэгж байснаа санаж байна.

00:05:42.435 --> 00:05:45.205
Хэрэв бид олсон мэдээллээ

00:05:45.205 --> 00:05:49.504
өнгөцхөн харахаа боливол яах бол?

00:05:50.250 --> 00:05:53.823
Бид түгээж буй мэдээллийнхээ
үр дагавар,

00:05:53.847 --> 00:05:56.296
хүчийрхийлэл, харгислал
тархах боломжийг

00:05:56.320 --> 00:05:59.531
чухалд тооцохоо боливол яах бол?

00:06:00.595 --> 00:06:03.884
Бид ер нь хуваалцаж буй мэдээнийхээ

00:06:03.884 --> 00:06:07.522
бодит амьдрал дээрх үр дагаварыг
мартвал яах вэ?

NOTE Paragraph

00:06:08.105 --> 00:06:09.905
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

NOTE Paragraph

00:06:09.929 --> 00:06:13.423
(Алга ташилт)