WEBVTT

00:00:07.196 --> 00:00:08.265
हरेक बसन्तमा, सैयौ

00:00:08.265 --> 00:00:12.185
साहासी यात्रीहरु चोमोलुन्ग्मा,
अर्थात् माउन्ट एभ्रेस्ट,

00:00:12.185 --> 00:00:14.702
चढ्ने सपना बुन्छन ।

00:00:14.702 --> 00:00:17.209
उनीहरु सगरमाथाको घातक शिखर चढ्ने

00:00:17.209 --> 00:00:22.011
अवसरको प्रतिक्षामा
बेस क्याम्पमा महिनौ बस्छन ।

00:00:22.011 --> 00:00:26.163
तर उनीहरु सगरमाथा चढ्न किन
आफ्नो ज्यानको बाजी लाउछन ?

00:00:26.163 --> 00:00:27.582
के त्यो चुनौतीको लागि हो?


00:00:27.582 --> 00:00:28.667
कि प्राकृतिक

00:00:28.667 --> 00:00:32.017
दृश्यको लागि? 
कि आकाश चुम्ने अवसरको लागि ?

00:00:32.017 --> 00:00:37.563
धेरैको लागि, त्यो सगरमाथा संसारको
सबैभन्दा अग्लो शिखर हुनाले गर्दछ ।

00:00:37.563 --> 00:00:40.328
यहाँ एउटा महत्वपूर्ण भिन्नता छ ।

00:00:40.328 --> 00:00:44.511
वास्तबमा मौना केया चै फेंद देखि 
टुप्पोको हिसाबले सबैभन्दा अग्लो शिखर हो ।

00:00:44.511 --> 00:00:47.597
तर समुन्द्री सतहबाट ८८५० मीटरको
उचाईमा रहेको,

00:00:47.597 --> 00:00:51.171
सगरमाथाको उचाई संसारमा सबैभन्दा माथि छ ।

00:00:51.171 --> 00:00:54.199
यो बिशाल ढाँचाको उत्पत्ति बुझ्नको लागि

00:00:54.199 --> 00:00:57.612
हामीले पृथ्वीको गहिराइमा हेर्नुपर्छ

00:00:57.612 --> 00:01:00.022
जहाँ महाद्वीप प्लेट्हरुको टक्राव पर्दछ ।

00:01:00.022 --> 00:01:03.410
पृथ्वीको सतह सालिकको कवच जस्तै हुन्छ ।

00:01:03.410 --> 00:01:06.171
पृथ्वीका सतहका खण्डहरु लगातार


00:01:06.171 --> 00:01:07.011
एक अर्कामाथि,


00:01:07.011 --> 00:01:08.998
मुनि र वरिपरि हलचल गर्छन ।

00:01:08.998 --> 00:01:13.612
ति विशाल महाद्वीपीय प्लेटहरूको 
हलचलको गति भने छिटो हुनेगर्दछ ।

00:01:13.702 --> 00:01:16.469
तिनीहरु हरेक वर्ष ३ देखि ४ सेन्टीमिटर
सर्ने गर्छन,

00:01:16.469 --> 00:01:18.919
जुन दर हाम्रो नंग बढ्ने दर समान हो ।

00:01:18.919 --> 00:01:20.524
जब दुइ प्लेटको टक्राव हुन्छ,

00:01:20.524 --> 00:01:25.035
एक प्लेटले अर्कोको माथि वा 
मुनि धक्का दिन्छ,

00:01:25.035 --> 00:01:29.963
सिमानाहरू कसिन्छ,
जसको कारणले खण्डहरु माथि उठ्छन ।

00:01:29.963 --> 00:01:32.083
यसरी नै सगरमाथाको निर्माण भएको हो ।

00:01:32.083 --> 00:01:36.811
५ करोड वर्ष पहिले, पृथ्वीको भारतीय
प्लेट उत्तर तिर सर्न थाल्यो र

00:01:36.811 --> 00:01:38.911
निकै ठुलो यूरासियन प्लेटसंग टकरायो,

00:01:38.911 --> 00:01:42.869
जसको कारणले त्यहाँको खण्डहरु
माथि उठ्न पुगे ।

00:01:42.869 --> 00:01:45.541
सगरमाथा यी गतिबिधिको केन्द्रबिन्दुमा पर्छ,

00:01:45.541 --> 00:01:49.120
जुन भारतीय-यूरासियन प्लेटहरुको 
टक्राउ क्षेत्रको किनारामा पर्दछ ।

00:01:49.120 --> 00:01:52.879
तर पर्वतहरु माथि उठ्नमा अरु 
शक्तिहरुको पनि असर हुन्छ ।

00:01:52.879 --> 00:01:58.286
जब पृथ्वीको जमिन माथि धकेलिन्छ,
तब हावाका झोक्काहरु पनि माथि उठछन् ।

00:01:58.286 --> 00:02:02.731
माथि उठ्दै गरेका हावा चिसिएर
त्यसमा रहेका बाफहरु जम्छन र

00:02:02.731 --> 00:02:05.016
ति पानी वा हिउँमा परिवर्तन हुन्छन ।

00:02:05.016 --> 00:02:07.630
बिस्तारै बर्षा र हिमपातले जमिनको
सतहका चट्टानहरुलाई


00:02:07.630 --> 00:02:12.679
टुक्राउदै जान्छ जुन प्रक्रियालाई
वेदरिङ्ग भनिन्छ ।

00:02:12.679 --> 00:02:15.468
ओरालो बग्दै गरेको पानीले 
ति टुक्रिएका चट्टानलाई

00:02:15.468 --> 00:02:17.404
बगाएर भिरलाई खियाउदै जान्छ जसबाट 


00:02:17.404 --> 00:02:20.655
गहिरो घाटी र असमान पर्बतहरुको
निर्माण हुन्छ ।

00:02:20.655 --> 00:02:22.582
यसरी जमिनको माथि उठ्ने र पहिरो जाने

00:02:22.582 --> 00:02:25.582
सन्तुलित प्रक्रियाले पर्बतहरुलाई 
आकार दिन्छ ।

00:02:25.582 --> 00:02:28.027
तर यी हिमालयका आकाशीय पर्बतहरुको
तुलना ति

00:02:28.027 --> 00:02:30.375
अपालचियाका समतल पहाडसंग 
गर्दा हामीले देख्न सक्छौ

00:02:30.375 --> 00:02:33.019
कि सबै पर्बतहरु एक समान 
हुदैनन् ।

00:02:33.019 --> 00:02:35.981
यसको एक कारण समय पनि हो ।

00:02:35.981 --> 00:02:40.290
महाद्वीपीय प्लेटहरु टक्राउदा जमिनको
सतह माथि बढ्ने प्रक्रिया चाडो हुन्छ ।

00:02:40.290 --> 00:02:43.157
पर्बतहरु भिरालो हुदै माथि बढ्दै जान्छन् ।

00:02:43.157 --> 00:02:46.800
बिस्तारै गुरुत्वाकर्षण र पानीले
ती खियीदै जान्छन् ।

00:02:46.800 --> 00:02:49.463
अन्ततः माथि बढ्ने भन्दा पहिरो 
जाने प्रक्रिया धेरै हुन्छ

00:02:49.463 --> 00:02:52.525
र भिरहरु चाडो खियीदै जान्छन् ।

00:02:52.525 --> 00:02:55.965
पर्बतहरु बन्नुको अर्को कारण मौसम पनि हो ।

00:02:55.965 --> 00:03:00.768
एकदमै ठण्डी मौसममा हिउँ
पुरै नपग्लेर

00:03:00.768 --> 00:03:03.861
बिस्तारै बरफ बन्दै जान्छ ।

00:03:03.861 --> 00:03:08.944
यसरी नै संसारभरि विभिन्न 
ऊचाईमा मौसम अनुसार

00:03:08.944 --> 00:03:11.229
हिउँले ढाकेको ठाउँहरु बन्छन ।

00:03:11.229 --> 00:03:14.926
ठंड ध्रुवहरूमा बर्फिया सतह
समुद्री सतहको उचाइमा हुन्छन ।

00:03:14.926 --> 00:03:19.339
भूमध्य रेखा नजिक बर्फिया सतह 
बन्ने मौसमको लागि

00:03:19.339 --> 00:03:21.398
कम्तिमा नि ५ किलोमीटर उकालो चढ्नुपर्छ ।

00:03:21.398 --> 00:03:24.807
धेरै वजनको जमेको बर्फिया


00:03:24.807 --> 00:03:28.736
सतह बिस्तारै बग्दै हिमनदी बन्छ जसले

00:03:28.736 --> 00:03:30.896
तलको चट्टानहरुलाई पिस्दै लग्छ ।

00:03:30.896 --> 00:03:33.642
पर्बतहरु जति भिरालो त्यति नै 
चाडो बरफ तल बग्छ

00:03:33.642 --> 00:03:37.276
र तलको चट्टानहरुलाई चाडो पिस्दै लग्छ ।

00:03:37.276 --> 00:03:41.028
हिमनदीले जमिनको सतहलाई वर्षा र 
नदीभन्दा चाडो खियाएर बगाउछ ।

00:03:41.028 --> 00:03:45.129
पर्बतहरुको हिमनदीले सतहलाई 
खियाएर यति चाडो बगाउछ कि

00:03:45.129 --> 00:03:49.663
ति पर्वतका टुप्पाहरु
आराले काटेझैँ काटीन्छन् ।

00:03:49.663 --> 00:03:54.364
त्यसो भए बर्फिया सगरमाथा कसरी
त्यति अग्लो हुनपुग्यो ?

00:03:54.364 --> 00:03:57.802
सुरुमा महाद्वीपीय प्लेटहरूको टक्राउले


00:03:57.802 --> 00:04:00.541
यो अग्लो हुन पुग्यो ।

00:04:00.541 --> 00:04:03.156
दोश्रो, सगरमाथा उष्ण प्रदेशमा पर्दछ 


00:04:03.156 --> 00:04:07.714
जहाँ बर्फिया सतह अग्लो र
हिमनदी सानो हुन्छ

00:04:07.714 --> 00:04:10.266
जसले जमिनको सतहलाई खियाउनु सक्दैन ।

00:04:10.266 --> 00:04:13.252
यसरी सगरमाथा सही परिस्थितिहरूको कारणले 


00:04:13.252 --> 00:04:15.702
आफ्नो प्रभावशाली ऊँचाई बनाउन कायम छ ।

00:04:15.702 --> 00:04:17.699
तर यो संधै कायम रहदैन ।

00:04:17.699 --> 00:04:20.495
पृथ्वी परिवर्तनसिल छ जहाँ

00:04:20.495 --> 00:04:22.077
महाद्वीपीय प्लेट, मौसम, र

00:04:22.077 --> 00:04:23.971
खियाउने शक्तिले एक दिन सगरमाथाको

00:04:23.971 --> 00:04:28.128
ऊँचाईलाई घटाउन सक्छ ।

00:04:28.128 --> 00:04:32.406
अहिलेको लागि भने सगरमाथा साहसिक 
यात्री र सपना बुन्ने मानिसहरुको लागि

00:04:32.406 --> 00:04:33.498
प्रसिद्ध भैरहनेछ ।