WEBVTT

00:00:07.196 --> 00:00:08.265
هر بهار،

00:00:08.265 --> 00:00:12.185
صدها نفر از ماجراجویان رویای
از بالا رفتن از کوه کومولانگما دارند،

00:00:12.185 --> 00:00:14.702
که به کوه اورست نیز مشهور هست.

00:00:14.702 --> 00:00:17.209
در پایگاه اردوگاه، آنها برای ماهها 
برای فرصتی که به بالا بروند

00:00:17.209 --> 00:00:22.011
و به قله کوه برسند منتظر میمانند .

00:00:22.011 --> 00:00:26.163
اما چرا مردم زندگیشان را به خطرمیاندازند
و ناقص میشوند تا از اورست بالا روند.

00:00:26.163 --> 00:00:27.582
آیا این یک چالش هست؟

00:00:27.582 --> 00:00:28.667
برای چشم انداز آن میروند؟

00:00:28.667 --> 00:00:32.017
آیا فرصتی برای لمس کردن آسمان است؟

00:00:32.017 --> 00:00:37.563
برای خیلیها، کشش مقام اورست
به عنوان بلندترین کوه کره زمین.

00:00:37.563 --> 00:00:40.328
این سربلندی و رجحان
پراهمیتی هست که از آن صعود کنند.

00:00:40.328 --> 00:00:44.511
موناکِیا بلندترین نقظه از نقطه مبنا تا
نوک قله هست (آتشفشان خاموش هاوایی)

00:00:44.511 --> 00:00:47.597
اما در ۸۸۵۰ متر بالاتر از سطح دریا،

00:00:47.597 --> 00:00:51.171
اورست بلندترین ارتفاع 
را در روی این سیاره دارد.

00:00:51.171 --> 00:00:54.199
برای درک اینکه چگونه کوهها شکل گرفتهاند،

00:00:54.199 --> 00:00:57.612
باید به عمق پوسته زمین به دقت بنگریم،

00:00:57.612 --> 00:01:00.022
که در آن صفحات قارهای برخورد می کنند.

00:01:00.022 --> 00:01:03.410
سطح زمین مانند پوست زره مانند
حیوان آرمادیلو هست.

00:01:03.410 --> 00:01:06.171
به طور مداوم قطعات پوسته آن

00:01:06.171 --> 00:01:07.011
و در زیر آن

00:01:07.011 --> 00:01:08.998
و در اطراف همدیگر در حال حرکتی طولیست.

00:01:08.998 --> 00:01:13.612
و برای هر صفحات قارهای،
حرکت نسبتا سریع هست.

00:01:13.612 --> 00:01:16.507
آنها بین دو تا سه سانتیمتر
در سال حرکت میکنند،

00:01:16.507 --> 00:01:18.919
تقریبا برای رشد ناخن دست.

00:01:18.919 --> 00:01:20.524
هنگامی که دو صفحه قارهای
به هم برخورد میکنند،

00:01:20.524 --> 00:01:25.035
یکی به جلو و یا زیر دیگری رانده میشود،
و در حاشیهها کمانه میکنند،


00:01:25.035 --> 00:01:29.963
و باعث ایجاد چیزی به نام برآمدگی
تا با پوسته اضافی همساز شود.

00:01:29.963 --> 00:01:32.083
اینگونه اورست تشکیل شده است.

00:01:32.083 --> 00:01:36.811
۵۰ میلیون سال پیش، صفحه قارهای هند
به شمال فشار وارد کرد،

00:01:36.811 --> 00:01:38.911
و ضربهای محکم به صفحه قارهای
اوراسیا زد،

00:01:38.911 --> 00:01:42.869
و پوسته زمین مچاله شد،
و برآمدگی بسیار بزرگی را ایجاد کرد.

00:01:42.869 --> 00:01:45.541
کوه اورست در قلب
این حادثه نهفته است،

00:01:45.541 --> 00:01:49.120
درلبه منطقه برخورد
صفحات قارهای هند -اروآسیا.

00:01:49.120 --> 00:01:52.879
اما کوهها بر اثر فشاری به 
جز برآمدگی شکل میگیرند.

00:01:52.879 --> 00:01:58.286
همین که زمین برآمدگی میشود،
تراکم فشار هوا نیز بالا می رود.

00:01:58.286 --> 00:02:02.731
صعود هوای سرد، باعث میشود که بخار آب

00:02:02.731 --> 00:02:05.016
متراکم شده وتشکیل دهند باران یا برف شود.

00:02:05.016 --> 00:02:07.630
و این بارش،
سطح زمین را میپوشاند،

00:02:07.630 --> 00:02:12.679
توسط فرایندی به نام هوازدگی 
سنگها را حل کرده یا آنها را خرد میکنند.

00:02:12.679 --> 00:02:15.468
آب مواد حاصل از هوازدگی را
با خود به پائین کوه حمل میکند

00:02:15.468 --> 00:02:17.404
سطح زمین را فرسایش داده،

00:02:17.404 --> 00:02:20.655
دره های عمیق را شکل میدهد
و قلههای ناهموار را میسازد.

00:02:20.655 --> 00:02:25.582
تعادل بین بالا رفتن و فرسایش
به یک کوه شکل خودش میدهد.

00:02:25.582 --> 00:02:28.027
اما قلههای آسمانی کوههای هیمالیا

00:02:28.027 --> 00:02:30.375
با تپههای راحت و روان آپالاشیا مقایسه کنید.

00:02:30.375 --> 00:02:33.019
روشن هست که تمامی کوهها شبیه هم نیستند.

00:02:33.019 --> 00:02:35.981
زیرا زمان آنها را نیز به تعادل میرساند.

00:02:35.981 --> 00:02:40.290
هنگامی صفحات قارهای ابتدا با هم
برخورد میکنند، برآمدگی سریع اتفاق میافتد.

00:02:40.290 --> 00:02:43.157
قلهها مرتفع میشوند با دامنههای شیبدار

00:02:43.157 --> 00:02:46.800
در طول زمان، همانا، 
گرانش و پوشش آبی آنها را کوتاه میکند.

00:02:46.800 --> 00:02:49.463
در نهایت، فرسایش تمامی 
برآمدگی ها را از بین میبرد،

00:02:49.463 --> 00:02:52.525
قلهها سریعتر از آنکه به بالا رانده شوند
فرو میریزند.

00:02:52.525 --> 00:02:55.965
سومین عامل شکل دهند کوهها: آب و هوا هست.

00:02:55.965 --> 00:03:00.768
در دمای زیر صفر، بخشی از برف بارید شده
کاملا آب نمیشوند،

00:03:00.768 --> 00:03:03.861
و درعوض به آرامی به هم فشرده شده
تا تبدیل به یخ شوند.

00:03:03.861 --> 00:03:08.944
این مرز برفی را شکل میدهد، 
که در ارتفاعات مختلف زمین

00:03:08.944 --> 00:03:11.229
بسته به آب و هوای منطقه اتفاق میافتد.

00:03:11.229 --> 00:03:14.926
در قطبهای منجمد( شمالی و جنوبی)،
مرزهای برفی هم سطح آب دریا هستند.

00:03:14.926 --> 00:03:19.339
و در نزدیکی خط استوا، باید ۵ کیلومتر
از کوه بالا بروید قبل از اینکه هوا

00:03:19.339 --> 00:03:21.398
به قدر کافی سرد شود تا یخ تشکیل شود.

00:03:21.398 --> 00:03:24.807
یخهای جمع شده زیر بار وزن زیادِ 
خودشان شروع به حرکت میکنند

00:03:24.807 --> 00:03:28.736
و رودهای یخ زده روان به نام 
یخچال های طبیعی را شکل میدهند،

00:03:28.736 --> 00:03:30.896
که سنگهای زیرین خود را خرد میکنند

00:03:30.896 --> 00:03:33.642
هرچه شیب کوهها بیشترباشد
یخها سریعتر جریان مییابند،

00:03:33.642 --> 00:03:37.276
و سریعتر سنگ های روی آن را میکند.

00:03:37.276 --> 00:03:41.028
یخچالهای طبیعی سریعتراز 
باران و رودها فرسایش در زمین ایجاد میکنند.

00:03:41.028 --> 00:03:45.129
هنگامی که یک یخچال طبیعی به قله یک کوه برسند،
آنها قله را خیلی سریع به سنگ ریزه تبدیل می کنند،

00:03:45.129 --> 00:03:49.663
آنها نوک قله مانند تیغه اره خرد می کنند.

00:03:49.663 --> 00:03:54.364
خُب پس، چگونه کوه یخی اورست
چنین مرتفع است؟

00:03:54.364 --> 00:03:57.802
برخورد قارههای بزرگ زمین 
بالا آمدگی را ایجاد کرده

00:03:57.802 --> 00:04:00.541
و آن را برای شروع عظیم نموده است.

00:04:00.541 --> 00:04:03.156
دوم اینکه، این کوه در نزدیکی 
مناطق استوایی قرار دارد،

00:04:03.156 --> 00:04:07.714
بنابراین مرزبرفی در بالای کوه،
و یخچال طبیعی نسبتا کوچک هست،

00:04:07.714 --> 00:04:10.266
به سختی بتواند آن را فرو بریزد.

00:04:10.266 --> 00:04:13.252
این کوه در بهترین شرایط طوفان قرار دارد

00:04:13.252 --> 00:04:15.702
که قامت چشمگیر آن را حفظ میکند.

00:04:15.702 --> 00:04:17.699
اما این همیشه اینطور باقی نخواهد بود.

00:04:17.699 --> 00:04:20.495
ما در جهانی که تغییر میکند زندگی میکنیم،
که صفحات قارهای

00:04:20.495 --> 00:04:22.077
اقلیم زمین،

00:04:22.077 --> 00:04:23.971
و فرسایش قدرتمند این سیاره

00:04:23.971 --> 00:04:28.128
ممکن است روزی توطئهای برای
پائین آوردن ارتفاع کوه اورست بکنند.

00:04:28.128 --> 00:04:32.406
حداقل اکنون، این موضوع همچون
افسانهای در ذهن کوهنورادن،

00:04:32.406 --> 00:04:33.498
ماجراجویان و

00:04:33.498 --> 00:04:35.137
خیالپردازان همچنان 
باقی مانده است.