WEBVTT

00:00:06.638 --> 00:00:10.134
Είναι παντού, αλλά
δεν θα δείτε ποτέ ούτε ένα.

00:00:10.134 --> 00:00:13.486
Τρισεκατομμύρια σας διαπερνούν
αυτή τη στιγμή,

00:00:13.486 --> 00:00:15.144
αλλά δεν μπορείτε να τα νιώσετε.

00:00:15.144 --> 00:00:17.845
Αυτά τα σωματίδια-φαντάσματα
ονομάζονται νετρίνα,

00:00:17.845 --> 00:00:19.545
και εάν μπορέσουμε να τα πιάσουμε,

00:00:19.545 --> 00:00:21.948
θα μας πουν πολλά
για τα πιο μακρινά σημεία

00:00:21.948 --> 00:00:25.134
και τα πιο ακραία περιβάλλοντα
του σύμπαντος.

00:00:25.134 --> 00:00:27.634
Τα νετρίνα είναι στοιχειώδη σωμάτια,

00:00:27.634 --> 00:00:30.404
που σημαίνει ότι δεν μπορούν
να τμηθούν σε άλλα σωματίδια

00:00:30.404 --> 00:00:32.514
όπως γίνεται με τα άτομα.

00:00:32.514 --> 00:00:37.702
Τα στοιχειώδη σωμάτια είναι τα πιο μικρά
γνωστά δομικά στοιχεία σε όλο το Σύμπαν,

00:00:37.702 --> 00:00:41.389
και το νετρίνο είναι
από τα μικρότερα των μικρών.

00:00:41.389 --> 00:00:44.314
Με μάζα ένα εκατομμύριο φορές
μικρότερη από ότι τα ηλεκτρόνια,

00:00:44.314 --> 00:00:45.839
μπορούν εύκολα να περάσουν

00:00:45.839 --> 00:00:48.839
μέσα από την ύλη ανεπηρέαστα
από μαγνητικά πεδία.

00:00:48.839 --> 00:00:51.916
Για την ακρίβεια, σπάνια
αλληλεπιδρούν με οτιδήποτε.

00:00:51.916 --> 00:00:55.862
Αυτό σημαίνει ότι μπορούν
να διανύσουν το σύμπαν σε μια ευθεία

00:00:55.862 --> 00:00:58.846
για εκατομμύρια,
ή και δισεκατομμύρια χρόνια,

00:00:58.846 --> 00:01:02.370
μεταφέροντας με ασφάλεια
πληροφορίες για την προέλευσή τους.

00:01:02.370 --> 00:01:04.590
Από πού, λοιπόν, έρχονται;

00:01:04.590 --> 00:01:06.610
Λίγο πολύ - από παντού.

00:01:06.610 --> 00:01:10.405
Παράγονται από το σώμα σας
από τη ραδιενεργό διάσπαση του καλίου.

00:01:10.405 --> 00:01:14.002
Η κοσμική ακτινοβολία, όταν χτυπάει
άτομα στην ατμόσφαιρα της Γης

00:01:14.002 --> 00:01:16.058
δημιουργεί καταιγισμούς από αυτά.

00:01:16.058 --> 00:01:19.149
Παράγονται από πυρηνικές
αντιδράσεις μέσα στον ήλιο

00:01:19.149 --> 00:01:22.040
και από ραδιενεργές
διασπάσεις μέσα στη Γη.

00:01:22.040 --> 00:01:24.869
Και μπορούμε να τα παράγουμε
στους πυρηνικούς αντιδραστήρες

00:01:24.869 --> 00:01:26.921
και στους επιταχυντές σωματιδίων.

00:01:26.921 --> 00:01:30.799
Αλλά τα νετρίνα με τη μεγαλύτερη ενέργεια
γεννιούνται μακριά στο διάστημα,

00:01:30.799 --> 00:01:34.716
σε περιβάλλοντα για τα οποία
γνωρίζουμε ελάχιστα.

00:01:34.716 --> 00:01:37.993
Κάτι εκεί έξω, ίσως
υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες,

00:01:37.993 --> 00:01:41.197
ή ίσως ένα διαστημικό δυναμό
που δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα,

00:01:41.197 --> 00:01:43.548
επιταχύνει τις κοσμικές
ακτίνες σε ενέργειες

00:01:43.548 --> 00:01:46.128
πάνω από ένα εκατομμύριο φορές
υψηλότερες από οτιδήποτε

00:01:46.128 --> 00:01:49.226
έχουν καταφέρει οι επιταχυντές
που έχουν κατασκευάσει οι άνθρωποι.

00:01:49.226 --> 00:01:52.608
Αυτές οι κοσμικές ακτίνες, οι περισσότερες
εκ των οποίων είναι πρωτόνια,

00:01:52.608 --> 00:01:56.001
αλληλεπιδρούν βίαια με την ύλη
και την ακτινοβολία γύρω τους,

00:01:56.001 --> 00:01:58.149
παράγοντας νετρίνα υψηλής ενέργειας,

00:01:58.149 --> 00:02:00.661
τα οποία διασκορπίζονται
σαν διαστημικά ψίχουλα,

00:02:00.661 --> 00:02:03.416
που μπορούν να μας πουν
για τις περιοχές και το εσωτερικό

00:02:03.416 --> 00:02:06.868
των πιο ισχυρών διαστημικών
μηχανών του Σύμπαντος.

00:02:06.868 --> 00:02:09.397
Αυτό μπορεί να γίνει,
εάν καταφέρουμε να τα πιάσουμε.

00:02:09.397 --> 00:02:12.280
Η περιορισμένη αλληλεπίδραση
των νετρίνων με την υπόλοιπη ύλη

00:02:12.280 --> 00:02:14.434
μπορεί να τους κάνει
σπουδαίους αγγελιαφόρους,

00:02:14.434 --> 00:02:17.336
μπορεί όμως να κάνει
εξαιρετικά δύσκολη την ανίχνευσή τους

00:02:17.336 --> 00:02:19.811
Ένας τρόπος να τα ανιχνεύσουμε
είναι να τοποθετήσουμε

00:02:19.811 --> 00:02:22.841
μια τεράστια ποσότητα ενός καθαρού
διαφανούς υλικού μπροστά τους

00:02:22.841 --> 00:02:25.951
και να περιμένουμε ένα νετρίνο
να αποκαλυφθεί με τη σύγκρουσή του

00:02:25.951 --> 00:02:27.385
με τον πυρήνα ενός ατόμου.

00:02:27.385 --> 00:02:30.271
Αυτό συμβαίνει στο IceCube
στην Ανταρκτική,

00:02:30.271 --> 00:02:32.781
το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο
νετρίνων στον κόσμο.

00:02:32.781 --> 00:02:35.396
Είναι τοποθετημένο μέσα
σε ένα κυβικό χιλιόμετρο πάγου

00:02:35.396 --> 00:02:37.285
το οποίο έχει καθαριστεί με την πίεση

00:02:37.285 --> 00:02:40.736
πάγου και χιονιού χιλιάδων χρόνων,

00:02:40.736 --> 00:02:44.409
σε σημείο που έχει γίνει
ένα από τα καθαρότερα στερεά στη Γη.

00:02:44.409 --> 00:02:48.803
Και παρόλο που έχουν τοποθετηθεί,
με γεωτρήσεις, πάνω από 5.000 ανιχνευτές,

00:02:48.803 --> 00:02:53.956
τα περισσότερα διαστημικά νετρίνα
δεν θα αφήσουν ούτε ένα ίχνος.

00:02:53.956 --> 00:02:55.581
Αλλά, κάπου δέκα φορές το χρόνο,

00:02:55.581 --> 00:02:59.789
ένα νετρίνο υψηλής ενέργειας
συγκρούεται με ένα μόριο πάγου,

00:02:59.789 --> 00:03:02.807
εκτοξεύοντας σπίθες φορτισμένων
υποατομικών σωματιδίων,

00:03:02.807 --> 00:03:06.190
που ταξιδεύουν στον πάγο
πιο γρήγορα απ' ό,τι το φως.

00:03:06.190 --> 00:03:09.750
Με τον ίδιο τρόπο που ένα τζετ
που υπερβαίνει την ταχύτητα του ήχου

00:03:09.750 --> 00:03:11.846
δημιουργεί έναν ηχητικό παλμό,

00:03:11.846 --> 00:03:14.171
έτσι και αυτά τα υπερφωτεινά
φορτισμένα σωματίδια

00:03:14.171 --> 00:03:17.597
αφήνουν πίσω τους έναν κώνο μπλε φωτός,
σαν ένα φωτονικό παλμό.

00:03:17.597 --> 00:03:19.544
Αυτό το φως διαδίδεται μέσω του IceCube

00:03:19.544 --> 00:03:21.554
χτυπώντας κάποιους
από τους ανιχνευτές του,

00:03:21.554 --> 00:03:24.869
που βρίσκονται πάνω από ένα χιλιόμετρο
κάτω από την επιφάνεια της Γης.

00:03:24.869 --> 00:03:28.823
Φωτοπολλαπλασιαστές ενισχύουν το σήμα,
το οποίο περιέχει πληροφορίες

00:03:28.823 --> 00:03:32.165
για τη διαδρομή και την ενέργεια
των φορτισμένων σωματιδίων.

00:03:32.165 --> 00:03:35.079
Τα δεδομένα στέλνονται
σε αστροφυσικούς σε όλον τον κόσμο,

00:03:35.079 --> 00:03:36.941
οι οποίοι κοιτάνε τους σχηματισμούς

00:03:36.941 --> 00:03:39.889
για πληροφορίες για τα νετρίνα
που τους δημιούργησαν.

00:03:39.889 --> 00:03:42.552
Αυτές οι πολύ ενεργειακές
συγκρούσεις είναι τόσο σπάνιες,

00:03:42.552 --> 00:03:46.073
που οι επιστήμονες του IceCube
δίνουν σε κάθε νετρίνο παρατσούκλι,

00:03:46.073 --> 00:03:49.354
όπως Μεγάλο Πτηνό
και Δόκτωρ Αλλόκοτος Χοίρος.

00:03:49.354 --> 00:03:50.889
Το IceCube έχει ήδη παρατηρήσει

00:03:50.889 --> 00:03:54.431
τα διαστημικά νετρίνα με την υψηλότερη 
ενέργεια που έχουμε δει ποτέ.

00:03:54.431 --> 00:03:57.226
Τα νετρίνα που ανιχνεύει
θα πρέπει τελικά να μας πουν

00:03:57.226 --> 00:04:02.263
από πού έρχονται οι κοσμικές ακτίνες
και πώς απέκτησαν τόσο υψηλές ενέργειες.

00:04:02.263 --> 00:04:06.205
Το φως, από τις υπέρυθρες
μέχρι τις ακτίνες-Χ και τις ακτίνες-γ,

00:04:06.205 --> 00:04:11.318
μας δίνει όλο και πιο ενεργητικές και
εντυπωσιακές πληροφορίες για το σύμπαν.

00:04:11.358 --> 00:04:14.552
Τώρα είμαστε στα πρόθυρα μιας νέας
εποχής, της αστρονομίας νετρίνων,

00:04:14.552 --> 00:04:17.068
και δεν έχουμε ιδέα τι θα μας αποκαλύψουν

00:04:17.068 --> 00:04:19.698
το IceCube και τα άλλα τηλεσκόπια νετρίνων

00:04:19.698 --> 00:04:24.774
για τα πιο βίαια, τα πιο ενεργητικά
φαινόμενα του Σύμπαντος.