0:00:00.885,0:00:02.407
Ik heb eens nagedacht over het verschil

0:00:02.407,0:00:05.541
tussen cv-deugden en lijkrede-deugden.

0:00:05.541,0:00:08.443
De cv-deugden zet je op je cv.

0:00:08.443,0:00:11.909
Dit zijn de vaardigheden [br]die je kan inzetten op de arbeidsmarkt.

0:00:11.909,0:00:13.647
De lijkrede-deugden zijn de deugden

0:00:13.647,0:00:15.129
vermeld in een lijkrede.

0:00:15.129,0:00:18.067
Deze gaan dieper in op wie je bent.

0:00:18.067,0:00:19.843
Wat is de aard van je relaties?

0:00:19.843,0:00:23.407
Ben je dapper, liefdevol, [br]betrouwbaar, bestendig?

0:00:23.407,0:00:25.011
De meesten, ik ook, zouden zeggen

0:00:25.011,0:00:28.117
dat de lijkrede-deugden [br]de belangrijksten zijn.

0:00:28.127,0:00:31.358
Maar zijn het, in mijn geval,[br]deze waar ik het vaakst bij stil sta?

0:00:31.358,0:00:33.596
Het antwoord is nee.

0:00:33.596,0:00:35.295
Ik heb nagedacht over dit probleem.

0:00:35.295,0:00:38.433
Wie me hierbij geholpen heeft,[br]is Joseph Soloveitchik, een rabbijn.

0:00:38.586,0:00:41.446
Hij schreef 'The Lonely Man of Faith' [br]in 1965.

0:00:41.446,0:00:44.766
Soloveitchik meende dat onze aard [br]twee dimensies heeft,

0:00:44.766,0:00:47.156
die hij Adam I en Adam II doopte.

0:00:47.156,0:00:48.888
Adam I is onze wereldse, ambitieuze,

0:00:48.888,0:00:51.111
externe dimensie,

0:00:51.111,0:00:53.184
die wil bouwen, scheppen, ondernemen,

0:00:53.184,0:00:54.730
innoveren.

0:00:54.730,0:00:57.468
Adam II is onze bescheiden kant.

0:00:57.468,0:01:00.285
Adam II wil goed doen en goed zijn,

0:01:00.285,0:01:02.232
zijn innerlijke leven zo leiden

0:01:02.232,0:01:06.035
dat hij God, de schepping [br]en onze mogelijkheden eert.

0:01:06.035,0:01:07.923
Adam I wil de wereld veroveren.

0:01:07.923,0:01:10.977
Adam II wil een roeping hebben [br]en zich inzetten voor de wereld.

0:01:10.977,0:01:13.175
Adam I dorst naar prestaties,

0:01:13.175,0:01:15.857
Adam II naar innerlijke [br]bestendigheid en kracht.

0:01:15.857,0:01:18.600
Adam I vraagt hoe de dingen werken.

0:01:18.600,0:01:20.918
Adam II vraagt waarom we bestaan.

0:01:20.918,0:01:23.022
Het motto van Adam I is succes.

0:01:23.022,0:01:27.268
Het motto van Adam II is [br]liefde, verlossing en terugkeer.

0:01:27.268,0:01:30.068
Soloveitchik meende dat deze [br]twee dimensies van onze aard

0:01:30.068,0:01:31.766
met elkaar in strijd zijn.

0:01:31.766,0:01:33.830
We leven in eeuwige zelf-confrontatie

0:01:33.830,0:01:37.094
tussen uiterlijk succes [br]en innerlijke waarde.

0:01:37.094,0:01:40.818
Het lastige, volgens mij, van deze[br]twee dimensies is dat ze

0:01:41.270,0:01:43.680
volgens een verschillende logica werken.

0:01:43.680,0:01:45.914
De externe logica is economisch:

0:01:45.914,0:01:49.380
inbreng leidt tot opbrengst, [br]risico leidt tot beloning.

0:01:49.380,0:01:51.156
De interne dimensie van onze aard

0:01:51.156,0:01:54.577
is een morele en dikwijls[br]omgekeerde logica.

0:01:54.577,0:01:56.451
Je moet geven om te krijgen.[br]

0:01:56.451,0:01:58.537
Je moet je overgeven [br]aan iets buiten jezelf

0:01:58.537,0:02:00.449
om kracht te winnen binnenin.

0:02:00.449,0:02:02.770
Je moet je drang overwinnen[br]om je zin te krijgen.

0:02:02.770,0:02:05.561
Om jezelf te vervullen,[br]moet je jezelf vergeten.

0:02:05.561,0:02:09.393
Om jezelf te vinden,[br]moet je jezelf verliezen.

0:02:09.873,0:02:12.809
We leven in een maatschappij[br]die Adam I verkiest,

0:02:12.809,0:02:15.049
en Adam II vaak verwaarloost.

0:02:15.049,0:02:18.281
Het probleem is dat dit je [br]in een listig wezen verandert,

0:02:18.281,0:02:19.838
dat het leven als een spel ziet.

0:02:19.838,0:02:22.563
Je wordt een koud, berekend wezen

0:02:22.563,0:02:25.369
dat verglijdt in een soort [br]van middelmatigheid

0:02:25.369,0:02:26.829
waarin je het verschil beseft

0:02:26.829,0:02:29.401
tussen wie je zou willen zijn,[br]en wie je echt bent.

0:02:29.401,0:02:34.974
Je krijgt niet het soort lijkrede waarvan [br]je hoopt dat iemand ze zal geven.

0:02:34.974,0:02:36.660
Je hebt niet de diepe overtuiging.

0:02:36.660,0:02:39.197
Je hebt geen emotionele weerklank.

0:02:39.197,0:02:40.966
Je bent niet geëngageerd voor taken

0:02:40.966,0:02:44.180
waarvan de uitvoering meer dan [br]een mensenleven duurt.

0:02:44.180,0:02:47.627
Het deed me denken aan een standaard [br]antwoord doorheen de geschiedenis

0:02:47.627,0:02:50.389
over hoe een solide Adam II gevormd wordt,

0:02:50.389,0:02:52.399
hoe je een diepgaand karakter vormt.

0:02:52.399,0:02:55.124
Doorheen de geschiedenis [br]zijn mensen teruggegaan

0:02:55.124,0:02:57.010
naar hun eigen verleden,

0:02:57.010,0:02:59.260
soms naar een mooie tijd in hun leven,

0:02:59.260,0:03:00.719
naar hun kindertijd,

0:03:00.719,0:03:04.685
en dikwijls blijft de geest [br]hangen in het verleden

0:03:04.685,0:03:06.073
bij een moment van schaamte,

0:03:06.073,0:03:09.000
bij een begane zonde,[br]een daad van egoïsme,

0:03:09.000,0:03:11.290
een daad van nalatigheid, [br]oppervlakkigheid,

0:03:11.290,0:03:14.033
de zonde van woede, van zelfmedelijden,

0:03:14.033,0:03:17.618
van een hielenlikker zijn,[br]van gebrek aan moed.

0:03:17.618,0:03:22.313
Adam I wordt gevormd [br]door te bouwen op je sterktes.

0:03:22.313,0:03:26.409
Adam II wordt gebouwd door[br]je zwaktes te overwinnen.

0:03:26.409,0:03:29.267
Je kijkt binnenin jezelf,[br]en je vindt de zonden

0:03:29.267,0:03:32.249
die je keer op keer beging in je leven,[br]je typische zonde,

0:03:32.740,0:03:35.431
van waaruit de andere ontstaan,

0:03:35.431,0:03:38.295
en je vecht tegen die zonde [br]en worstelt met die zonde.

0:03:38.295,0:03:41.431
Uit die worsteling, uit dit lijden

0:03:41.431,0:03:45.049
vormt zich een diepgaande persoonlijkheid.

0:03:45.049,0:03:48.081
Vaak wordt ons niet geleerd[br]om onze zonden te herkennen.

0:03:48.087,0:03:49.935
Zo leren we in onze cultuur niet

0:03:49.935,0:03:51.882
hoe ze te bevechten,

0:03:51.882,0:03:54.555
hoe ze te confronteren, [br]en hoe ze te bestrijden.

0:03:54.555,0:03:57.885
We leven in een cultuur[br]met een Adam I-mentaliteit

0:03:57.885,0:04:01.054
waar we niet spreken over Adam II.

0:04:01.054,0:04:03.720
Reinhold Niebuhr, tenslotte, [br]vatte de confrontatie,

0:04:03.720,0:04:07.465
het volledig geleefde leven [br]van Adam I en II samen als volgt:

0:04:08.398,0:04:11.660
"Niets dat de moeite waard is,[br]kan bereikt worden tijdens ons leven.

0:04:11.660,0:04:14.042
Daarom moeten we [br]gered worden door hoop.

0:04:14.042,0:04:17.888
Niets dat echt of mooi [br]of goed is, houdt steek

0:04:17.888,0:04:20.104
in een onmiddellijke historische context.

0:04:20.104,0:04:22.782
Daarom moeten we [br]gered worden door geloof.

0:04:22.782,0:04:26.672
Niets wat we doen, hoe deugdelijk ook,[br]kan alleen gedaan worden.

0:04:26.672,0:04:29.718
Daarom moeten we [br]gered worden door liefde.

0:04:29.718,0:04:32.155
Geen deugdelijke daad is even deugdelijk

0:04:32.155,0:04:36.141
vanuit de visie van onze vriend of vijand[br]als vanuit onze eigen visie.

0:04:36.141,0:04:38.968
Daarom moeten we gered worden[br]door de ultieme vorm van liefde,

0:04:38.968,0:04:40.604
en die is vergiffenis."

0:04:40.604,0:04:42.680
Dankuwel.

0:04:42.680,0:04:44.398
(Applaus)